1960 Sonrası Toplumcu Eğilimleri Yansıtan Şiir Temsilcileri (İsmet Özel, Süreyya Berfe)

1960 sonrası toplumcu sanatçılarımıza devam ediyoruz.
İsmet Özel yaşayan sanatçılarımızdan biridir.
Bakın Ataol Behramoğlu ile birlikte Halkın Dostları dergisini çıkarmıştır.
Savunduğu sosyalist düşünce çizgisinden 1970'lerde uzaklaşmış ve bakın İslami bir düşünceye yönelmiştir.
Şimdi bazen sert ve gür söyle işini.
Öfkeli karakterini biz şiirlerde sürdürdüğünü görüyoruz.
Bakın hani sert bir mizaç, gür bir söyleyiş var, öfkeli bir karakter, yapı var ve bunun şiirlerde sürdüğünü görüyoruz.
Bakın geceleyin bir koşu.
Evet.
İsyan özellikle.
Evet, isyana dikkat!
Celladına gülümserken Erbain, Bir Yusuf Masalı, Cinayetler Kitabı ve Off Nar Being eserlerini bilmemiz de fayda var.
İsmet Özel'in devam ediyoruz.
Süreyya Berfe.
Yine dikkat ederseniz yaşayan sanatçılarımızdan biridir.
Özellikle şiirlerinde bakın halk şiirinin olanaklarından faydalanamıyor.
Çünkü biz toplumcu sanatçılar için ne demiştik?
Gelenekten faydalanmıştır demiş.
Bakın geleneği inkar etmiyorlar.
Gerçekçi temalar var.
Soyut değil, somut, gerçekçi temaları aynı zamanda bakın sağlam gözle, gözlemlerle sıcak ve içtenlikli bir hava içerisinde vermiştir.
Yani samimi, sıcak bir üslupla bu gözlemlerini yansıtmıştır.
Bakın ilk şiirlerinde ikinci yenilgilerden etkilenmiş tabii.
Bazen sanatçılar şiire ilk başladıklarında mesela arıza başlayabilir, ikinci yeni ile başlayabilir ama.
Dikkat ederseniz 1966'dan sonra toplumsal bir anlayışa yönelmişlerdir.
Özellikle şiirlerinde bakın Marksist ideolojiyi ve bu uğurda verilen mücadeleyi anlatır.
Zaten toplumcu şairlerin genel özelliklerinden biridir bu Marksist ideolojiyi benimsemeleri.
Ayrıca bakın kenar kenar mahalle insanlarını da unutmadılar.
Çünkü toplumcu şairlerin özelliklerinden biri de neydi?
Kenar mahalle insanları, işçiler.
Gecekonduda yaşayan insanlar gibi.
Yine şiirlerinde bakın güçlü bir ironinin olduğunu da söyleyebiliriz.
Ironi neydi?
Alay sıvama yani.
Söylediğinin tam tersini kastetti aslında.
Dikkat ederseniz eserleri bizim için önemli.
Yine Gün Ola Savrulan Hayat ile Şiir Ufkun dışında Nabi Gar Kalfa ve şiir çalışmaları önemli eserleridir diyebiliriz.
Devam ediyoruz.
Bakın Refik Durbaş yine toplumcu sanatçılarımızın önde gelen isimlerinden biridir.
Özellikle dikkat edin bakın çarşıların, işçi kızların, pazar yerlerinin, çay evlerinin dünyasını yansıtan şair olarak tanınmıştır.
Bakın şiire.
Aynen Süreyya Berfe de olduğu gibi.
İkinci yeni anlayışının etkisiyle başlıyor.
Daha sonradan toplumcu çizgiye yönelmiştir.
Bakın dikkat edin, yine Marksist ideoloji ve onun mücadelesini anlatmıştır ki hepsinin genel özelliğidir neredeyse diyebiliriz İsmet Özel.
Daha sonra İslami bir çizgiye kaymıştır.
Sanatçı şiirlerini hem halk dilinden hem de klasik şiirden gelen ögelerle çeşitlendirerek, yani aslında bu ne demektir?
Gelenekten beslenmiş ağaçlardır demektir.
Bakın şiirlerinde yaşanılan an bakın bu çok önemli yaşanılan anların gerçeklerini yine sade, içli ve çarpıcı bir şekilde anlatır.
Şiirlerinde bakın, kendisine has bir dili ve benzetmeleri ile hem anlama hem biçime önem vermiş.
Aslında toplumcu şairler de önemli olan neydi, anlam dı.
Ama sanatçımız, dikkat ederseniz Refik Durbaş hem anlama hem de.
Biçime, şekle önem vermiştir.
Toplumsal olayları bakın yalnızlık, hüzün ve aşk gibi bireysel duygularla birleştirmiştir.
Yani sadece Ben toplumsal olayları inceleyeceğim dememiş.
Aşkı da, hüznü de, yalnızlığı da bunlarla birleştirmiştir.
Bakın şimdi bakalım isterseniz eserlerine.
Çırak aranıyor.
Menzil kuş tufanı.
Hürrem de Ayışığı.
Çaylar şirketten.
Denizler sincap mı?
Kırmızı kanatlı kartal.
Nereye uçar gökyüzü.
İki sevda arasında kara sevda, bir de tilki tilki.
Saat kaç?
Refik Durbaş ın önemli eserlerindendir diyebiliriz.

Sıkça Sorular Sorular

 

1960 Sonrası Toplumcu Şairler

 

1960'lı yılların sonundan itibaren Türk edebiyatında toplumcu şiir akımının yaygınlaşmasıyla birlikte, birçok toplumcu şair ortaya çıkmıştır. Bazıları şunlardır:

 

  1. Nâzım Hikmet: Türkiye'de toplumcu şiirin öncülerinden olan Nâzım Hikmet, şiirlerinde sosyalist düşüncelerini yansıtmış ve insanlık değerlerine vurgu yapmıştır.
  2. Ataol Behramoğlu: Türk edebiyatında önemli bir yeri olan Ataol Behramoğlu, toplumsal konuları işlediği şiirleriyle tanınır.
  3. İsmet Özel: Şiirlerinde genellikle insanın iç dünyasındaki çatışmaları işleyen İsmet Özel, toplumcu şiir akımının önde gelen şairleri arasında yer alır.
  4. Edip Cansever: Toplumcu şiir akımının önemli isimlerinden olan Edip Cansever, şiirlerinde insanların yaşadığı zorlukları, yoksulluğu, sevgiyi ve insanlığı konu edinmiştir.
  5. Cemal Süreya: Türk edebiyatının önemli şairleri arasında yer alan Cemal Süreya, toplumcu şiirin özelliklerini taşıyan şiirler yazmıştır.
  6. Turgut Uyar: Türk edebiyatında modern şiirin öncülerinden olan Turgut Uyar, toplumsal konulara değindiği şiirler yazmıştır.

Bu şairlerin yanı sıra, Behçet Aysan, Enver Gökçe, Ece Ayhan, İlhan Berk, Orhan Veli Kanık, İlhan Geçer, İlhan Berk, Hilmi Yavuz, Asaf Halet Çelebi gibi birçok toplumcu şair, Türk edebiyatında önemli bir yere sahiptir.


İsmet Özel Kimdir?

 

İsmet Özel (d. 1954), Türk şair, yazar, düşünür ve siyasetçidir. 1954 yılında İstanbul'da doğdu. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nü bitirdi. 1980'lerde Türk sol düşüncesinin en etkili isimlerinden biri olarak görüldü. İlk şiir kitabı "Şiirler" 1976 yılında yayımlandı.

İsmet Özel, şiirlerinde sıklıkla toplumsal sorunlara, insanın varoluşsal sorgulamalarına ve siyasi meselelere yer verir. Şiirlerinde sert bir dil kullanır ve toplumsal yapıya yönelik eleştiriler getirir. Eserlerinde sıklıkla dini ve mistik unsurlara da yer verir.

En önemli eserleri şunlardır: Geceleyin Bir Koşu, Evet İsyan, Celladıma Gülümserken.


Süreyya Berfe Kimdir?

 

Süreyya Berfe (1941-…), Türk şair ve yazar. 1946 yılında İstanbul'da doğdu. Galatasaray Lisesi'ni ve İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'ni bitirdi. Edebiyat hayatına 1960'lı yıllarda başladı.

Berfe, şiirlerinde toplumsal ve siyasal meselelere, insanın varoluşsal kaygılarına, doğaya ve aşka yer verir. Eserlerinde sıklıkla ironi ve hiciv unsurları kullanır. Şiirlerinde dil ve sözcük oyunlarına sıkça başvurur.

Süreyya Berfe, Türk şiirinin 1960 sonrası döneminin önemli şairlerinden biri olarak kabul edilir.

En önemli eserleri şunlardır: Gün Ola, Savrulan, Hayat ile Şiir.


Refik Durbaş Kimdir?

 

Refik Durbaş (1944-2018), Türk şair ve yazar. 1944 yılında Samsun'da doğdu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun oldu. Edebiyat dünyasına 1960’lı yıllarda başladı.

Durbaş, şiirlerinde insanın iç dünyasını, varoluşsal kaygılarını, doğayı, aşkı ve toplumsal meseleleri işler. Eserlerinde sıklıkla sembolizm, imge ve ritmik yapı kullanır. Şiirlerinde Türk edebiyatında pek kullanılmayan Japon şiiri formu olan haiku'yı da kullanmıştır.

En önemli eserleri şunlardır: Çırak Aranıyor, Menzil, Kuş Tufanı.

1960 Sonrası Toplumcu Eğilimleri Yansıtan Şiir
1960 Sonrası Toplumcu Eğilimleri Yansıtan Şiir Temsilcileri 1 / 2
1960 Sonrası Toplumcu Eğilimleri Yansıtan Şiir Temsilcileri (İsmet Özel, Süreyya Berfe)
1960 Sonrası Toplumcu Eğilimleri Yansıtan Şiir Temsilcileri (İsmet Özel, Süreyya Berfe)