Anlam Belirsizliğinden Kaynaklanan Anlatım Bozukluğu

Evet arkadaşlar bu videomuzda da anılan belirsiz dilinden kaynaklı anlatım bozukluğunu beraber işleyeceğiz.
Anlam belirsizliği ne demek arkadaşlar?
Bu bazen şıklar da anlam belirsizliği olarak gelebilir.
Bazen de tamlayan eksikliğinden kaynaklanan anlatım bozukluğu da olabilir arkadaşlar.
Biz anlam belirsizliği nasıl arayacağız?
Benim bir sitenin ikinci tekil kişi zamiri im var.
Bir de onun üçüncü tekil kişi zan birim var arkadaşlar.
Eğer ben cümleye senin ve onun amirini getirdiğimde ikisi de anlamlı oluyorsa ve bunlar yazmayacak tabi ki.
Burada bir anlatım bozukluğu var demektir.
Mesela bunu senin yapacağını biliyordum, anlamlı.
Bunu onun yapacağını biliyordum.
Anlamlı.
E o zaman ben senin ya da onun birini bu cümlede kullanmazsa bana Seni mi kastediyorsun?
Onu mu kastediyorsun?
Ben anlamam bunu.
O yüzden de ne olur?
Anlam belirsizliği olur.
Bak senin arkadaşına bu kadar bekletme doğru bir davranış değil.
Onun arkadaşına bu kadar bekletme doğru bir davranış değil.
Bakın gene anlam belirsizliği var.
Ankara'ya senin gittiğinden haberimiz yok.
Ankara'ya onun gittiğinden haberimiz yok.
Bak hep şuradaki in eki gelecek.
Dikkat edin yeni işe senin girdiğini bize kimse söylemedi.
Yeni işe onun girdiğini beni bize kimse söylemedi.
Senin ağladığını duyunca çok üzüldük.
Onun ağladığını duyunca çok üzüldük.
Bakın hem ikinci tekil kişi zamiri uyuyor hem de üçüncü tekil kişi zamiri uyuyor.
Yine tekrar ediyorum, anlam belirsizliği de diyebilir, ışıklarda tamlayan eksikliği de diyebilir.
Çünkü atıyorum bak ne diyim mesela arkadaşını diyor ya burda ben sana senin arkadaşını dediğimde bak şuradaki sen kişi emirdir şuradaki in tamlayan eki dir.
Arkadaşlar senin arkadaşın dediğimde bu kısımda tanımlanan nedir o yüzdende senin arkadaşın isim tamlaması olduğu için ve şu kısım bende anlatım bozukluğu yarattığı için o yüzden tamlayan eksikliği deniyor. Dikkat edin yarışmada senin birinci olduğuna sevindim.
Yarışmada onun birinci olduğuna sevindim.
Şimdi bir de anlam belirsizliği sadece tamlayan eksikliğinden olmayan arkadaşlar.
Yani şu kısma kadar olan yer tamlayan eksikliği oluyor.
Bazen noktalama eksikliğinden kaynaklanan anlam belirsizliği de olabiliyor.
Ya da anlam bakımından buna beraber bakalım.
Şimdi bak sınıfa gelen yabancı çocuğa bir şeyler söyledi.
O sınıfa gelen yabancı çocuğa mı bir şeyler söyledi, yoksa sınıfa gelen yabancı çocuğa mı bir şeyler söyledi?
Şuradaki virgül eksikliğinden kaynaklı bir anlam belirsizliği var.
Kadın gazeteciye üst topsuz cümleler mi sarf etti?
Yoksa başkası kadın gazeteciye üst topsuz cümleler mi sarf etti?
Yine noktalama eksikliği var arkadaşlar.
Şu ikisinde de şöyle bir anlam belirsizliği var.
Ben futbol oynamayı babamdan daha çok seviyorum derken şunu futbol olarak düşün, şunu da babanı olarak düşün.
İkisine de seviyorum.
Babamı sevmiyorum, futbolu daha çok seviyorum anlamı çıkıyor burada.
Ama onun kastetmek istediği babam da futbolu seviyor.
Ben de futbolu seviyorum.
İkimizin futbol sevgisi karşılaştırıldığında benim futbola olan sevgim, babamın futbola olan sevgisinden daha çok demek istiyor.
O yüzden de şurada bir anlam belirsizliği var.
Babanı mı sevmiyorsun, yoksa babanın futbol sevgisine mi kıyas diyorsun?
Bak koçluk eğitimini öğretmen arkadaşlarımdan daha çok değer veriyorum derken ben öğretmen arkadaşlarıma değer vermiyorum.
Koçluk eğitimine mi değer veriyorum yoksa hepimiz koçluk eğitimine değer veriyoruz.
Verdiğimiz değer karşılaştırıldığında benim verdiğim değer daha çok demek istiyor.
O yüzden de arkadaşlar bu cümlelerin dışında karşına herhangi bir soru kalıbı gelmez.
Anlam belirsizliği de bu şekilde.
Sıkça Sorular Sorular

 

Anlatım Bozukluğu Nedir?

 

Anlatım bozukluğu, dil bilgisi, sözcük seçimi, cümle yapıları ve yazım kuralları gibi dilin çeşitli unsurlarındaki hatalar nedeniyle anlatımın anlaşılırlığını ve düzgünlüğünü bozan bir yazım veya konuşma biçimidir.


Anlama Dayalı Bozukluklar

 

  1. Gereksiz Sözcük Kullanımı
  2. Yanlış Anlamda Sözcük Kullanımı
  3. Anlamca Çelişen Sözcük Kullanımı
  4. Sözcüğün Yanlış Yerde Kullanımı
  5. Sıralama ve Mantık Hatası

Dil Bilgisine Dayalı Bozukluklar

 

  1. Özne-Yüklem Uyuşmazlığı
  2. Öge Eksikliği
  3. Yardımcı Eylem Eksikliği
  4. Ek Eylem Eksikliği
  5. Çatı Uyuşmazlığı
  6. Tamlama Yanlışlığı
  7. Ek Yanlışlığı

Anlam Belirsizliği

 

Türkçede bir cümleden birden fazla anlamın çıkması açıklık ilkesine aykırıdır. Yani bir cümleyi iki farklı şekilde anlayabiliyorsak o cümlede anlatım bozukluğu vardır.

 

Küçük çam ağacının arkasına saklandı. (Bu cümlede bir kişinin küçük bir çam ağacının arkasına saklandığını ya da küçük bir çocuğun çam ağacının arkasına saklandığı anlamı çıkıyor. İki anlamda da anlaşılabileceği için bu cümlede anlam belirsizliğinden dolayı anlatım bozukluğu var diyebiliriz.)

Küçük, çam ağacının arkasına saklandı. / Doğrusu

O, küçük çam ağacının arkasına saklandı. / Doğrusu

 

Bırak patates soymayı, yemek bile yapamaz. (Bu cümlede mantık hatası bulunuyor. Patates soymak ile yemek yapmak yer değiştirmelidir.)

Bırak yemek yapmayı, patates bile soyamaz. / Doğrusu

 

Sinan, sinemayı Ahmet’ ten daha çok sever. (Bu cümlede Sinan sinemayı mı daha çok seviyor yoksa sinemayı Ahmet’ten mi çok sevdiği belli değil, bu da açıklık ilkesine aykırılık yani anlatım bozukluğudur.)

Sinan, sinemayı Ahmet’ in sevdiğinden daha çok sever. / Doğrusu