Anlamca Çelişen Sözcük Kullanımı

Evet arkadaşlar bu videomuzda da anne amca çelişen sözcükten kaynaklı anlatım bozukluğuna bakacağız.
Beraber çelişen ne demek arkadaşlar?
Çelişen zıt demek.
O yüzden bir cümlede birbirine zıt kelimelerin aynı cümlede kullanılması anlatım bozukluğuna yol açar.
Ihtimal ya da kesinlik anlamı verir.
Arkadaşlar sorularda genellikle bu anlamlar üzerinden gidebilir.
Mesela ilk cümleye bakalım.
Elbette önümüzdeki ay size gelebiliriz diyor.
Elbette arkadaşlar bana kesinlik anlamı vermiştir.
Gelebiliriz kelimesinde ki edilmek yeterlik fiili mi?
Arkadaşlar bana olasılık ihtimal anlamını vermiştir.
O yüzden ya elbette önümüzdeki ay sizde geleceğiz diyebilir ya da önümüzdeki ay size gelebiliriz diyebilir.
Yani ikisinden bir tanesini benim çıkarmam gerekiyor.
Annem aşağı yukarı tam otuz beş yıl öğretmenlik yaptı dediğimde, bakın şuradaki aşağı yukarı bana olasılık anlamı verir.
Tam da arkadaşlar kesinlik anlamı verir.
Yine çelişen sözcük oldu.
Bu su götürmez bir gerçek ki, beni en çok etkileyen belki de bu tutarsız davranışlarıyla dediğimde su götürmez gerçek arkadaşlar bana kesinlik anlamını vermiştir.
Şuradaki belki de zaten olasılık zarfı dır.
Bu da bana olasılık anlamı vermiştir.
Anlatım bozukluğuna yol açtı.
Patronum çok mütevazı, burnundan kıl aldırmayan biriydi.
Derken mütevazı, alçakgönüllü demek.
Burnundan kıl aldırmayan biri de kibirli demek arkadaşlar.
Egolu demek.
O yüzden bunlar birbirine zıt oldu, ikisinden bir tanesini atmam gerekiyor.
Aynı cümle de kullanımı.
Düğünde tam 100 kişi var ya da yok dediğimde bakın burada bir tam kesinlik anlamı var. Şuradaki var ya da yok kelimesi de arkadaşlar olasılık anlamı vermiştir.
Yine elbette onunla gitmiş olmalı ya da mutlaka onunla gitmiş olmalı ya da tabii ki onunla gitmiş olmalı.
Dediğimiz de arkadaşlar şu kısım kesinlik anlamı verir, şu kısımda olasılık anlamı verir.
Yani bir birine zıt anlam bakımından birbirine zıt kelimeleri aynı cümlede gördüğümüzde anlam uca çelişen sözcükten kaynaklı anlatım bozukluğu vardır diyeceğiz.
Şimdi de arkadaşlar sözcüğün yanlış yerde kullanımına beraber bakalım bu ne demek?
Şimdi bakın yetkililer beş günde pot petrol üreten ülkeleri denetleyecek diyor ya.
Bu ülkeler beş gündemi petrol üretmiş.
Yani petrol üretimi beş gündemi gerçekleşmiş.
Yoksa yetkililer petrol üreten ülkeleri beş günde mi denetleyecek?
Demiş.
Burada petrolün beş günde üretildiği anlamı yok arkadaşlar.
Petrol üreten ülkeler var yetkililerde.
Bu ülkeleri beş gün içinde denetleyecek.
O yüzden sözcük ne yaptı?
Burada kullanılması gerekirken, şurada kullanılması gerekirken başta kullanıldı.
O yüzden sözcüğünü yanlış yerde kullanımı oldu.
Parasız yola çıkınca bir çok zorlukla karşılaştık.
Parasız yol var, bir de paralı yol anlamı yok.
Burada arkadaşlar ne demek istiyor?
Yola parasız çıkınca birçok zorlukla karşılaştık, işler yetişmediği için sürekli çalışanlarımıza ek iş yazıyoruz.
Değil arkadaşlar.
Çalışanlarımıza sürekli ek iş yazıyoruz, mesaj yazıyoruz anlamı var.
Her evden gidişimde oğlum arkamdan ağlar derken arkadaşlar bir sürü ev var.
Her evden gittiğimde oğlum alıyor anlamını vermek istemiyor evden her gidişimde yani ev bir tane adamın evden ya da kadının evden çıkışı birden fazla. Burada birden fazla ev yok.
O yüzden sözcük yanlış yerde kullanılmış oldu.
Televizyonda tekrar tekrar ölen insanların gösterilmesi beni üzüyor dedim.
Arkadaşlar bir insan birden fazla ölmez, bir kereden fazla ölmez.
O yüzden şu tekrar tekrar kısmı nereye almam gerekiyor.
Televizyonda ölen insanların tekrar tekrar gösterilmesi beni üzüyor, insan tekrar tekrar ölmüyor.
Yeni eve gitmiştim ki telefonumu unuttuğum için geri döndüm dediğimde yeni ev değil arkadaşlar.
Yani yeni yapılmış bir eve gitmiyor bu kişi.
Eve yeni gitmiştim ki, yani zaman olarak yeniyi kastediyor.
Yine yanlış yerde kullanım.
Gazetede tekrar tekrar yıkılan evlerin görüntülerine baktım.
Evler tekrar tekrar yıkılmıyor.
Arkadaşlar gazete de yıkılan evlerin görüntülerine tekrar tekrar baktım demek istiyor.
Yani şu kısımda kullanmam gerekiyor.
Bütün gün bomboş ev.
Ve Oturdum değil arkadaşlar.
Bütün gün evde bomboş oturdum demek istiyor.
Klasik örnekler.
Mesela biz ne diyoruz?
Anne çok canım sıkılıyor.
Mesela bu bir yanlış yerde kullanımda.
Çünkü benim birden fazla canım yok canım çok sıkılıyor demem gerekiyor değil mi?
Ya da Çok karnım acıktı diyorum.
Benim birden fazla karnım yok, karnım çok acıktı demem lazım.
Ya da işte her Allah'ın günü beni arıyorsun diyorum.
Birden fazla Allah yok, Allah'ın her günü beni arıyorsun demem gerekiyor arkadaşlar.
O yüzden bu kısmında çok dikkat ediyoruz.
Sıkça Sorular Sorular

 

Anlatım Bozukluğu Nedir?

 

Anlatım bozukluğu, dil bilgisi, sözcük seçimi, cümle yapıları ve yazım kuralları gibi dilin çeşitli unsurlarındaki hatalar nedeniyle anlatımın anlaşılırlığını ve düzgünlüğünü bozan bir yazım veya konuşma biçimidir.


Anlama Dayalı Bozukluklar

 

  1. Gereksiz Sözcük Kullanımı
  2. Yanlış Anlamda Sözcük Kullanımı
  3. Anlamca Çelişen Sözcük Kullanımı
  4. Sözcüğün Yanlış Yerde Kullanımı
  5. Sıralama ve Mantık Hatası

Dil Bilgisine Dayalı Bozukluklar

 

  1. Özne-Yüklem Uyuşmazlığı
  2. Öge Eksikliği
  3. Yardımcı Eylem Eksikliği
  4. Ek Eylem Eksikliği
  5. Çatı Uyuşmazlığı
  6. Tamlama Yanlışlığı
  7. Ek Yanlışlığı

Anlamca Çelişen Sözcük Kullanımı

 

Cümlede çeşitli anlamlar meydana geliyorsa o cümlede çelişkili anlatım söz konusudur.

Elbette seni seviyor olabilir.

Kesin bu yoldan gitmişlerdir galiba.

Annem yaklaşık tam 35 yıldır öğretmenlik yapıyor.


Sözcüğün Yanlış Yerde Kullanımı

 

Yanlış yerde kullanılan sözcüğün anlam belirsizliğine yol açması anlatım bozukluğuna sebep olur.

 

Fakülteyi bitirince öğretmen olarak doğduğu köye geri döndü. (Bu cümleyi dikkatli bir şekilde okuduğumuzda köyde öğretmen olarak doğduğu anlamı çıkıyor. Öğretmen olarak sözcüğünün yeri değiştirilerek anlatım bozukluğu giderilir.)

Fakülteyi bitirince doğduğu köye öğretmen olarak döndü. / Doğrusu

 

Yeni okula geldim ki ders zili çaldı. (Bu cümlede okulun yeni olduğu anlamı çıkmaktadır.)

Okula yeni geldim ki ders zili çaldı. / Doğrusu