I. Mahmut Dönemi

Üçüncü Ahmet döneminde lale devrini görmüştük, anlattık.
Birinci Mahmut dönemi biraz da askeri stantların daha fazla olduğu bir dönemdir.
Üçüncü Ahmed de askeri stat görmemiştik burada.
Daha fazla göreceğiz ve Birinci Mahmud döneminde savaşlarda da kısmen başarı sağlandığını göreceğiz.
Onu da bilelim.
Burada Birinci Mahmud döneminde Osman İran ilişkileriyle Osmanlı, Rus, Avusturya savaşlarını göreceğiz.
Hemen Osmanlı, İran, savaşlarla devam edelim.
Bir kere artık Üçüncü Ahmed yok.
Birinci Mahmud var.
Birinci Mahmud döneminde de biliyorsunuz Lale Devri artık son bulmuş.
Başka statlara geçiliyor.
Birinci Mahmud dönemde askeri statlara geçiliyor.
1730 yılından olmak itibariyle yine Osmanlı İran çatışmaları devam etmiştir.
Bu çatışmaların sonucunda bir anlaşma yapmışlar.
Ahmed Paşa Anlaşması bu.
Ahmed Paşa Antlaşması'na göre Tiflis, Dağıstan, Revan, Osmanlı da kalıyor.
Tebriz, Luristan da İran'da kalacaktı.
Tamam her şey bu kadar.
Bunlara ezber demeyin.
Artı daha çatışmalar devam ediyor.
Bakın 30'dan 46'ya kadar olan bir çatışma var.
Bunun sonucunda da ikinci Kasr ı Şirin dediğimiz kardeş anlaşması imzalanmış ve herkes Birinci Kasrı Şirin anlaşmasındaki sınırlara geri dönmüştür.
Yani 1600'lü yıllarda yapılan Kasr ı Şirin Antlaşması'na geri dönüş yapıldı.
Ne demek bu?
Bu kadar savaş yapıldı ama yine Kasr ı Şirin geçerli oldu diyoruz.
Burada Osman net'e batıda ilerleyemiyor.
Doğu doğuda bir şeyler kazanmak istiyordu.
O da elinde patladı.
Arkadaşlar artık Osman bileti hem batıda hem de doğuda ileri gidemiyordu.
Bakın İkinci Kasr ı Şirin dediğimiz bu anlaşma, Osmanlı'nın gelebildiği en uç nokta artık İran'dan daha da öteye gidemiyor.
Yine bu dönemde tabii ki Rusya ve Avusturya kardeş gibiler.
Bize saldırıyorlar ikisi ama burada geri tepecek.
Niye?
Birinci Mahmut dönemindeki askeri hatalardan dolayı Osmanlı normalde birebir yenemediği kişileri şimdi aynı cephede, ikisinde beraber yenmiştir.
Bu savaşa şimdi bir bakalım. Detaylı şimdi bu dönemde Rusya ve Avusturya'nın önceden anlaşma yaptığı üzere bir Grek projeleri var.
Bizans'ı yeniden canlandırmak ki Osmanlı ele geçirince olacak.
Bu iki da müstakil bir devlet kurma projeleri.
Daka projeleri var Avusturya ile Rusya'nın bu sebeple Osmanlı'ya karşı beraber hareket ediyorlar.
Peki savaş nasıl gelişti?
Şimdi Osmanlı İran'la savaş yaparken Osman ileti Kırım'dan ordu istemişti.
Rusya bunu önlemişti.
Bir iki Rusya Kırım'a saldırıp Azak Kalesi'ni almaya çalıştı.
Bu yüzden Osmanlı İran'la savaşırken birden savaş Rusya ve Osmanlı arasına girmeye başladı ve bunu fırsat bilen Avusturya, o da Bosna Hersek ve Sırbistan'ı almak isteyince hemen Avusturya da savaşa dahil oldu.
Yani burada mesele Rusya'nın Kırım'a saldırması, az daha saldırması.
Artı bunu fırsat bilen Avusturya'nın da Bosna Hersek ve Sırbistan'ı ele geçirmek istemesi sebebiyle Osmanlı iki cephede savaşmak zorunda kalacak.
Ama iki cephede de ne oldu?
Savaşı kazandı, kimi sayesinde.
Kumbaracı Ahmet Paşa Bu zamanda yapılan Kumbaracı Ahmet Paşa'nın ısrarları işe yaradı.
Birinci Mahmud döneminde görülen bu olaylar böyle sonuçlara sebep oldu diyoruz.
Şimdi bu savaşta ne oldu?
Belgrat Anlaşması imzalandığını bilelim ve Osmanlı'nın imzaladığı son kazançlı anlaşma olarak tarihe geçiyor kendisi.
Kimin sayesinde bu anlaşma imzalandı?
Arabulucu olan kim?
Tabii ki Fransa.
Peki Fransa arabulucu olduysa neyi kaptı bizden?
Sürekli kapitülasyonlar mı yani?
Daimi kaplan sunarak kaptı.
1740 yılında ayrıca Kudüs'teki Katolik Hristiyanlara ait kutsal yerlerinde yönetim kime bırakıldı?
Fransa'ya bırakıldı.
Bakın şimdi Fransa burada karlı.
Niye?
Hem Kudüs'te de artık etkinliği artıyor.
Fransa'nın yavaş yavaş Orta Doğuya doğru girdiğini görüyoruz.
Artı bizden sürekli kapitülasyon aldı.
Bu ne demek?
Osmanlı ekonomisi için hiç de olumlu bir şey değil demek.
Bizim yavaş yavaş sömürgeler ettiğimizi göreceksiniz.
Bizden önceki padişahlar 1700 40'tan önce verilen kapitülasyonlar Osmanlı Devleti için iyi iken, Osmanlı Devletinin siyasi gücünü pekiştirirken, 1700 40'tan sonra verilen kapitülasyonlar siyasi, adli ve ekonomik olarak Osmanlı'yı çöküşe götürecek. Şimdi gelin bu Belgrat Antlaşması'na bakalım ne var?
Bir kere Avusturya Koç anlaşmasıyla aldığı yerleri geri verecek.
Bu Osmanlı için iyi ki kazançlı bir anlaşma dedik ama burada Rusların da kazanımını görüyoruz.
Bazı yerlerde Rus Çarı protokol bakımından Avusturya ve Fransa'yla eşit sayılacak.
Bu diplomatik bakımdan Rusya'nın üstünlüğünü gösteriyor.
Zaten amaçlarından bir tanesi de büyük bir Avrupa devleti olabilmekte.
Azak Kalesi yıkılacak ve bu şekilde Rusya bırakılacak.
Burada amaç Azak Kalesi'ni Rusya üs olarak kullanmasın diye böyle bir şey yapılmış yine.
Ama Rusya'nın burada bir kazanımı var.
Artı Rusya Karadeniz'de ticaret ve savaş gemisi bulunduracak.
Bu bizim için olumlu.
Şimdi bu maddeye baktığımız zaman Karadeniz'in Türk gölü olma özelliği hala devam ediyor.
İki Ruslar boğazı.
Tehdit bir süre engellenmiş oldu.
Bizim için güzel yanlar olan bir anlaşma bu.
Neyi bileceğiz hocam?
Belgrad'ı bileceğiz.
Artı Fransa'ya daimi kapitülasyonlar burada bileceğiz.
Bu bizim için olumsuz, ekonomimizi olumsuz etkileyecek.
Biliyoruz.
Hemen Birinci Mahmut döneminde yapılan statlara dönelim.
Bakın arkadaşlar.
Kumbaracı Ahmet Paşa, yani Kong'ta bone var dediğimiz kişinin üstatları bu.
Kendisi Müslüman olup Türk ordusunun eğitiminden sorumlu olan kişi.
Bir kere Kumbaracı Ocağı kuruluyor.
Yeniçeri ocaklarından bir kısmından bu ocağı kurdular.
Ne demek bu?
O dönemin el bombası topçu sınıfı tekrardan düzene sokuluyor ve hendese hane kuruluyor.
Bu ne demek?
Batı tarzı ilk askeri okul demek bu.
Bir subay okulu.
Yine ordu bölümlere ayrılıyor arkadaşlar alay tabur, bölük şeklinde ama Fransa ordusu örnek alınarak bölünüyor.
Bu da önemli.
Bu dönemde yabancı dil olarak da artık Fransızcayı bütün okullarımızda görmemiz mümkün olacak.
Değişen Dünya Dengeleri Karşısında Osmanlı Siyaseti
Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi 3 / 5
I. Mahmut Dönemi
I. Mahmut Dönemi