Kasın kasılabilmesi için gerekli olan minimum uyarı şiddetine eşik değer denir.
Eşik değerinin altındaki uyarılar kas lifinde uyarı oluşturmaz. Eşik değer ve eşit değerin üzerindeki uyarılar ise kas lifi tarafından aynı şiddette cevaplanır. Bu duruma Ya Hep Ya Hiç kuralı denir.
Çizgili kasların dinlenme durumunda hafif kasıldığı ve gergin olması durumuna da kas tonusu adını veriyoruz.
Kas tonusu orta beyin tarafından kontrol edilir.
Bu arada kas tonusu bilincin açık olduğu durumlarda mevcuttur.
Yani bayılma gibi durumlarda ortadan kalkar.
Kasın kasılma sonrası normal durumuna geri dönmesine gevşeme evresi denir.
Uyarı alan kasın kasılması ve gevşemesi üç evrede gerçekleşir.
Bunlar sırasıyla; gizli evre, kasılma evresi ve gevşeme evresidir.
Bunu grafik üzerinden inceleyelim.
Bu nokta uyarının verildiği an.
Alt kısmı eşik değer altı uyaranları gösteriyor.
A ile B arasına gizli evre diyoruz. Latent dönem adı da verilebilir.
Bu evre kasın uyarıldığı an ile kasılmanın başlaması arasındaki süreyi ifade ediyor.
B ile C arası kasılma evresi. Kasılmanın başladığı andan gevşemenin başladığı ana kadar geçen süreyi ifade ediyor.
C ile D arası gevşeme evresi.
Kasın gevşeyerek tekrar eski haline döndüğü süreyi ifade ediyor.
Gevşeme anından itibaren kasın tekrar uyarılmasına kadar geçen sürede kas dinlenmektedir.
Ancak bazen kas lifi yani kas hücresi gevşemeye fırsat bulamadan tekrar kasılabilir.
Hatta art arda uyarılırsa kasılı durumda kalır.
Buradaki iki durum normal kasılmayı gösteriyor.
Kas kasılmış gevşemiş, sonra tekrar kasılmış ve tekrar gevşemiş.
Ancak burada kasıldıktan sonra gevşeyecekken tekrar bir uyarı gelmiş ve yine kasılmış, sonra da gevşemiş.
Bu duruma yarı fizyolojik tetanos adı verilir.
Ayrıca burası merdiven etkisi olarak da adlandırılır. Burada da art arda uyarılar geldiği için kas kasılı halde kalmış.
Yani burada da fizyolojik tetanos durumu görüyoruz.
Bu duruma tetani veya basitçe kramp da denir.
Şimdi bir tane örnek çözelim.
Burada çizgili kasa ait sarsı grafiği görüyoruz.
Acaba sağ tarafta verilen öncüllerden hangileri doğrudur?
Hemen hatırlayalım A ile B arası gizli evredeydi, B ile C arası kasılma, C ile D arası da gevşeme evresiydi.
Kasa uyarı B anında verilmemiştir.
Uyarı A anında verilmiştir. Uyarı gelir gelmez kas kasılması gerçekleşmez.
Kas çok kısa bir süre bekler.
İkinci öncüle bakalım, kaslar uyarıya daha hızlı tepki verebilmek için her zaman hafif kasalı durumdadır.
Evet doğrudur hatta biz buna kas tonusu adını vermiştik.
Peki acaba B - C zaman aralığında kasın hacmi artar mı?
B - C kasılmayı gösteriyordu.
Kasılma sırasında kasın boyu kısalır, eni artar, fakat hacmi değişmez.
Şimdi dördüncü öncüle bakalım.
C - D zaman aralığında yani gevşeme evresinde kalsiyum iyonları pasif taşıma ile sarkoplazmik retikuluma döner.
Acaba doğru mu?
Tabii ki doğru değil, bu öncül de yanlış.
Çünkü kalsiyum iyonları pasif taşıma ile değil aktif taşıma ile sarkoplazmik retikuluma döner.
Yani cevap yalnız 2.
Eşik değerinin altındaki uyarılar kas lifinde uyarı oluşturmaz. Eşik değer ve eşit değerin üzerindeki uyarılar ise kas lifi tarafından aynı şiddette cevaplanır. Bu duruma Ya Hep Ya Hiç kuralı denir.
Çizgili kasların dinlenme durumunda hafif kasıldığı ve gergin olması durumuna da kas tonusu adını veriyoruz.
Kas tonusu orta beyin tarafından kontrol edilir.
Bu arada kas tonusu bilincin açık olduğu durumlarda mevcuttur.
Yani bayılma gibi durumlarda ortadan kalkar.
Kasın kasılma sonrası normal durumuna geri dönmesine gevşeme evresi denir.
Uyarı alan kasın kasılması ve gevşemesi üç evrede gerçekleşir.
Bunlar sırasıyla; gizli evre, kasılma evresi ve gevşeme evresidir.
Bunu grafik üzerinden inceleyelim.
Bu nokta uyarının verildiği an.
Alt kısmı eşik değer altı uyaranları gösteriyor.
A ile B arasına gizli evre diyoruz. Latent dönem adı da verilebilir.
Bu evre kasın uyarıldığı an ile kasılmanın başlaması arasındaki süreyi ifade ediyor.
B ile C arası kasılma evresi. Kasılmanın başladığı andan gevşemenin başladığı ana kadar geçen süreyi ifade ediyor.
C ile D arası gevşeme evresi.
Kasın gevşeyerek tekrar eski haline döndüğü süreyi ifade ediyor.
Gevşeme anından itibaren kasın tekrar uyarılmasına kadar geçen sürede kas dinlenmektedir.
Ancak bazen kas lifi yani kas hücresi gevşemeye fırsat bulamadan tekrar kasılabilir.
Hatta art arda uyarılırsa kasılı durumda kalır.
Buradaki iki durum normal kasılmayı gösteriyor.
Kas kasılmış gevşemiş, sonra tekrar kasılmış ve tekrar gevşemiş.
Ancak burada kasıldıktan sonra gevşeyecekken tekrar bir uyarı gelmiş ve yine kasılmış, sonra da gevşemiş.
Bu duruma yarı fizyolojik tetanos adı verilir.
Ayrıca burası merdiven etkisi olarak da adlandırılır. Burada da art arda uyarılar geldiği için kas kasılı halde kalmış.
Yani burada da fizyolojik tetanos durumu görüyoruz.
Bu duruma tetani veya basitçe kramp da denir.
Şimdi bir tane örnek çözelim.
Burada çizgili kasa ait sarsı grafiği görüyoruz.
Acaba sağ tarafta verilen öncüllerden hangileri doğrudur?
Hemen hatırlayalım A ile B arası gizli evredeydi, B ile C arası kasılma, C ile D arası da gevşeme evresiydi.
Kasa uyarı B anında verilmemiştir.
Uyarı A anında verilmiştir. Uyarı gelir gelmez kas kasılması gerçekleşmez.
Kas çok kısa bir süre bekler.
İkinci öncüle bakalım, kaslar uyarıya daha hızlı tepki verebilmek için her zaman hafif kasalı durumdadır.
Evet doğrudur hatta biz buna kas tonusu adını vermiştik.
Peki acaba B - C zaman aralığında kasın hacmi artar mı?
B - C kasılmayı gösteriyordu.
Kasılma sırasında kasın boyu kısalır, eni artar, fakat hacmi değişmez.
Şimdi dördüncü öncüle bakalım.
C - D zaman aralığında yani gevşeme evresinde kalsiyum iyonları pasif taşıma ile sarkoplazmik retikuluma döner.
Acaba doğru mu?
Tabii ki doğru değil, bu öncül de yanlış.
Çünkü kalsiyum iyonları pasif taşıma ile değil aktif taşıma ile sarkoplazmik retikuluma döner.
Yani cevap yalnız 2.
