Bağımsız ve Bağlı Genlerde Gamet Çeşidi Bulma

Burada ilk olarak bağımsız ve bağlı genin ne  demek olduğunu bilmemiz gerekiyor.
Bağımsız   genlerde farklı karakterlere ait genler farklı  kromozomların üzerinde bulunur.
Mesela hemen   bakalım.
Bunların her biri bir kromozomdur.
O  yüzden bu genlerin farklı kromozomlar üzerinde   olduğunu söyleriz.
Şimdi bağlı gene geliyorum.  Bu sefer farklı karakterlere ait genler aynı   kromozomu üzerinde bulundurur.
Bu sefer bakın  a,b aynı kromozomun üzerinde.
Şimdi de bağımsız   genlerde gamet çeşidini bulmayı öğrenelim.
Burada  gamet çeşidini 2 üssü n formülüyle bulabilirsiniz,   n dediğimiz de heterozigot karakter sayısıdır.  Şimdi hemen örneklere bakalım.
Buraya bakıyorum.   Burada hiç heterozigot karakter yok.
Bunların  hepsi homozigottur.
O yüzden iki üstü sıfırdan   sadece bir çeşit gamet oluşabilir.  E zaten bunun ne olduğu çok belli.   Büyük B küçük d.
Çünkü buraya baktığımız zaman  zaten başka bir ihtimal yok.
İkinciye bakalım   burada sadece bir tane heterozigot karakter  görüyorum B'ler o zaman 2 üstü 1'den 2 çeşit gamet   oluşabilir dedim.
Bunlar ne olabilir büyük B küçük  d küçük b küçük d olabilir yine yani homozigot   olması çeşit sayısını kısıtlıyor aslında.
Şimdi  buna geliyorum burada iki tane heterozigot   karakter sayısı var.
O zaman bu dört çeşit gamet  oluşturabilir.
Hatta gamet çeşitleri de bunlardır.
Evet şimdi de gelelim bağlı genlerde gamet  çeşidi bulmaya.
Bunu iki şekilde inceleyebiliriz.   Çünkü krossing-over gerçekleşebilir,  gerçekleşmeye de bilir.
Biliyorsunuz   ki her zaman krossing-over gerçekleşecek  diye bir şart yok.
Eğer krossing-over   gerçekleşmezse gamet çeşidinin yine 2 üstü n  formülle bulabiliriz.
Ancak bu sefer n yerine   melez yani yine heterozigot karakter taşıyan  kromozom çifti sayısını yazıyoruz.
Birazdan   örnek üzerinden anlatacağım zaten krossing-over  gerçekleşirse de sanki bağımsızmış gibi işlem   yapmamız gerekecek.
Yani biraz önce anlattığım  şekilde dönmüş olacak.
Aslında o yüzden yine   bu sefer 2 üstü n yerine heterozigot karakter  sayısını yazacağız.
Bu sefer şimdi mesela bu   soruya bakalım.
Yanda genotipi verilen birey  en az ve en fazla kaç çeşit gamet oluşturur.   Şimdi burada bağlı genler var şöyle en az  ve en fazla diye ayırdım.
En az diyorsa   eğer krossing-over yoktur.
En fazla diyorsa  da krossing-over olma ihtimalini düşünmem   gerekiyor.
O zaman en az dediğim de 2 üssü  n'de n yerine melez karakter taşıyan kromozom   çifti sayısını yazmam gerekir.
Bakalım şimdi bu  birincisi farklı gördüğünüz gibi bu ikincisi,   bu da üçüncüsü o zaman.
2 üstü 3'ten 8 çeşit  diyebilirim.
Bu arada eğer mesela burada büyük   D büyük D olsaydı bunu almazdım.
Yani o zaman  en fazlayı bulalım.
Krossing-over düşünmememiz  gerekiyordu.
O zaman bunları sanki bağlı değil   de bağımsız genlermiş gibi düşüneceğiz.
Bu  durumda bakıyorum kaç tane heterozigot var burada.   A büyük A o zaman 2 üzeri 4'ten 16 buluyorum.   Şimdi bağlı genler aynı kromozom üzerinde  bulunduğu için mayoz bölünme sırasında aynı   gamete birlikte aktarılır.
O yüzden de bu  durum gamet çeşidini sınırlandırıyor ama   krossing-over düşündüğümüz zaman bunları dediğim  gibi ayrı ayrı yani sanki bağlı değillermiş gibi   düşünmemiz gerekecek.
Şimdi daha farklı tipte bir  soru çözelim yanda genotipi verilen bir bireyde a   ve b genleri bağlı olup krossing-over oranı yüzde  bulunuz.
Şimdi krossing-over oranı yüzde 40'sa  şuraya yüzde 40 diyorum.
O zaman krossing-over   yokken yüzde 60 diyeceğim.
Krossing-over yokken  kaç çeşit gamet oluşabilir hemen onu bulalım.
2   üssü nde n yerine melez karakter taşıyan kromozom  çifti sayısını yazmam gerekiyor.
E zaten o zaman   ne burada bir tane melez karakter taşıyan kromozom  çifti var.
O zaman buradan krossing-over yokken   iki çeşit gamet oluşabilir.
E zaten bunların ne  olduğu çok belli çünkü bunlar krossing-over yoksa   gamet oluşurken birlikte hareket ediyorlardı o  zaman ya büyük A büyük B gameti oluşur.
Ya küçük   a küçük b.
Şimdi bu yüzde 60'ı da yüzde 30'a yüzde  varkenki duruma, krossing-over varken iki üssü  n'de n yerine 2 yazacağım çünkü bu sefer n yerine   heterozigot karakter sayısını yazıyorum.
Baktım 1  ve 2.
Buradan oluşabilecek gametler de bunlardır.   Gördüğünüz gibi 4 çeşit gamet oluşabiliyor.
O  zaman yüzde 40'ı paylaştırıyorum hepsi yüzde   genlerin bağlı veya bağımsız olması,   genlerin homozigot olması, krossing-over olması  veya olmaması gibi birçok olay etki ediyor.