Hibritleşme

Merhaba arkadaşlar.
Bu dersimizde hibritleşme  konusunu işleyeceğiz.
Organik kimyada hibritleşme   çok önemli ve çok güzel bir konudur.
Bakalım  konuyu beğenecek misiniz ?
Hibritleşme konusuna   şöyle başlamak istiyorum: karbon atomu kaç bağ  yapar diye başlamak istiyorum.
Hemen karbonun   grubunu hatırlıyorum.
Proton sayısı 6'ydı.
4A  grubundaydı.
4A grubunda ise bağ kapasitesine   baktığımda karbonun 4 bağ yapması gerektiğini  biliyorum.
Peki elektron düzenine bakıyorum.   Elektron düzenine baktığımda arkadaşlar 2s2 burası  tam dolu, 2p2 yarı dolu.
Şöyle hatırlıyorum:   bir atomun bağ yapabilmesi için o yani bağ yapan  elektronlar yarı dolu orbitallerde olanlardı.
Yani   buraya göre karbonun 2 bağ yapması lazım ama  ben karbonun 4 bağ yaptığını biliyorum.
CH4,   karbondioksit hep 4 bağ yapıyor.
O zaman diyorum  bir sorun var, bunu nasıl açıklarız ?
İşte sevgili   arkadaşlar bunu hibritleşme ile açıklıyorlar.  bağ yapmış.
Şöyle bir şey de var.
Hemen yan  tarafa geçiyorum.
Bir atom yarı dolu orbital   sayısı kadar bağ yapabilir söylediğim gibi.
Tam  dolu orbitallerdeki elektronlar bağ yapımına   katılmaz diye bunu da vurguluyorum.
Uzaklaşmadan  dolduralım.
Sonra dönüyorum.
Demek ki bu olay   hibritleşme ile oluyormuş.
Peki hibritleşme  ne ?
Hibritleşme şu arkadaşlar: ben bu atoma   enerji gönderiyorum, enerji gönderdiğim zaman bir  tane elektron buradaki bir elektron üst enerji   seviyesine geçiyor yani 2s1, 2p3 oldu.
Artık benim  atomum 4 tane bağ yapabilir.
Yalnız burada şöyle   bir olay var: burada 4 orbital var, 1 tane s, 3  tane p.
Bağ yapma sürecinde 1 tane s ile 3 tane   p karışabilir, sp3 hibrit orbitali oluşabilir.  olur.
1 tane s ile 1 tane p karışabilir,   o zaman sp hibrit orbitali olabilir.
Peki şekiller  ne olacak ?
O zaman arkadaşlar hepsinde şekilleri   aynı çizeceğim.
Şimdi detaylı bir şekilde  anlatıyorum az sonra ve şöyle yazıyorum.   Bakın sp3 hibritleşmesinde her bir orbitalin  altına sp3 yazarım.
İkinci enerji seviyesi   olduğumuz için 2sp3 yazabiliyorsunuz sorun  yok.
sp2.
Bakın sp2 ne demek, kaç orbital ?
1s,   hibritleşmeye katılmayan p orbitalidir.
sp'de.   hibritleşmeye katılmadan bu şekilde kalır.   Şimdiden söyleyeyim: hibritleşmeye katılmadan  kalan p'ler --ilerleyen kısımlarda anlatıyoruz--   ikili ve üçlü bağları yapan orbitallerdir diyoruz.  Hemen daha detaylı bir şekilde işleyelim sevgili   arkadaşlarım.
Hemen daha detaylı bakıyoruz.
Bu  kısmı tamamlıyoruz ve dersimizi bitiriyoruz.
Şimdi   şurada bir yeri yanlış yazmışım,  orayı hemen düzeltiyorum sizlerle.
Şimdi devam edebilirim.
Şimdi arkadaşlar karbonun  enerji diyagramı bu sefer.
1s2, 2s2, 2p2.
2,   karbona.
Ben enerji verdikten sonra elektron   bir üst enerji seviyesine çıktı.
Bakın buradan  buraya çıktı.
Tamam.
Bundan sonra arkadaşlar   burası uyarılma olayı.
Bu uyarılmış hal.
İşte bu  esnada bir üst enerji seviyesine çıktıktan sonra   az önce söylediğim hibritleşme gerçekleşiyor.  Bu orbitaller arasında hibritleşme gerçekleşir.   Ne olabilir ?
1 tane s ile 3 tane p karışabilir.  O zaman 4 tane (bakın üstlerin toplamı 4 oluyor)   hepsi sp3.
Enerji seviyem 2 olduğu için 2sp3   hibrit orbitali diyebilirim.
Ve ben bunu birde şu  şekilde yazabilirim.
Hemen yazıyorum.
Sorularda   karşımıza geliyor, dikkat !
Bakın bu karbon.  buraya yazdım.
Bu orbitali yazıyorum.
2sp3'te  bir elektron var.
Bu şekilde soruları gördüğü   zaman çok korkan, böyle soruyu bırakan arkadaşlar  oluyor; halbuki bakın soruda her şey belli.
Ben   bunu gördüğüm zaman şunu anlayacağım: buradaki  karbon sp3 hibritleşmesi yapmış.
Bunu anlayacağım   o kadar.
Devam ediyorum.
Bakın sp3'ü yazdık.
Bu  gösterimi ben elektron konfigürasyonunu da bu   şekilde yazabilirim.
Peki 1 tane s ile 2 tane p  birleşirse o zaman benim 3 tane hibrit orbitalim   olur.
Bakın 1, 2, 3.
Eş enerjili 3 tane.  p1.
Hemen bunu yine aynı şekilde karbon 6  şeklinde yazıyorum.
1s2, 2sp2'de bir elektron   var.
2sp2'de bir elektron var.
Burası, burası,  şimdi burayı yazıyorum.
2sp2'de bir elektron var.   Hemen bunu aldım.
2p1 olarak bitiriyorum.
Peki sp  hibritleşmesini nasıl yazarım ?
1s2.
Şimdi şöyle   burası ne olur arkadaşlar ?
2sp.
Bu da 2sp olur.  Şurada bizim 4 orbitalimiz olması lazım.
İkisi   hibritleşmeye katıldı.
O zaman ikisi de 2p olarak  hibritleşmeye katılmaz.
Bu şekilde gösterebilirim.   Yine toplamda 4 tane tekli elektron olması  lazım ve hemen yazıyorum.
Karbon 6 diyorum.
1s2.   elektron var.
2p1, 2p1 olarak yazarım.
Yine   söyleyeceğim.
2 orbitalde hibritleşmeye  katılmayan p'leri ilerleyen kısımlarda   anlatıyorum.
Orada ikili ve üçlü bağ yapımına  katılırlar diyorum.
Hemen bir örnek çözdükten   sonra bitireceğiz.
Kısa yoldan hibritleşme  türünü nasıl buluruz ?
Bulabiliriz.
Üstlerine   bakın.
3 tane hibritleşmemiz var.
sp3, sp2, sp.  Üstlerin toplamı bize doğrultu sayısını verir.   Şimdi bakınız doğrultu dediğim şey nedir ?
CH4'de  mesela 1, 2, 3, 4.
4 doğrultu var diyorum.
Eğer 4   doğrultu varsa atomum o zaman sp3 hibritleşmesi  yapmıştır.
1 ve 2 topladım 3.
Hibritleşmede   üstleri topladığınız zaman 3 doğrultu.
Yani bir  bileşikte merkez atoma bakıyorum.
3 doğrultu   yaptıysa sp2 hibritleşmesi.
Peki 2 doğrultu  yaptıysa --bakın üstlerin toplam 2-- bu sefer sp   hibritleşmesi derim.
Hemen geliyorum.
CH4'den  başlayayım.
Şimdi 4 tane doğrultum var.
4   doğrultu olduğu için merkez atomum o zaman 4 doğrultu.
Ne  olur arkadaşlar ?
sp3 hibritleşmesi yapmış olur.   Geliyorum oksijene.
Şurada bağ yapmayan elektron  çiftlerini de doğrultu olarak alacaktınız.
1, 2,   için sp3 diyorum.
NH3'e geldim.
1, 2, 3,   bu da sp3 hibritleşmesi yapmıştır diyorum.   Bu şekilde dersimizi bitiriyoruz.
Bundan  sonraki derste görüşmek üzere.
Hoşça kalın.
Karbon Kimyasına Giriş
Hibritleşme ve Molekül Geometrileri 1 / 4
Hibritleşme
Hibritleşme