Merhaba arkadaşlar.
Bu dersimizde korozyon konusunu işliyoruz.
Korozyon ve katodik korumayı bu derste sizlere anlatacağım.
Şimdi korozyon nedir ?
Korozyon normalde bildiğiniz bir şey.
Nedir korozyon ?
Arkadaşlar günlük hayatta karşılaştığınız metallerin paslanması, özellikle demirin paslanması.
Bu paslanma olayına biz bazen çürüme de diyoruz.
Peki korozyona uğrayan metal daha dayanıksız olmaz mı ?
Tabii ki olur.
Daha dayanıksız olur.
Zamanla metal dökülmeye başlar.
Elinizde bile ikiye parçalanabilir.
Korozyonu istemiyoruz yani istediğimiz bir süreç değil.
Hiç kimse evinde bulunan bir metal eşyanın paslanmasını, zamanla ömrünün kısalmasını istemez tabii ki. Şimdi korozyonu önleyebiliyoruz.
Önleyebilme yöntemlerimiz var ama ilk önce boşluklarımızı dolduralım sonra o tarafa doğru ilerleyelim.
Bir maddenin çeşitli etkiler sonucunda kimyasal olarak aşınmasına korozyon denir.
Korozyona paslanma veya çürüme de denir.
Sizler de lütfen takip edin, kontrol edin.
Metaller özellikle nemli ortamda oksijenle yükseltgenerek korozyona uğrar.
Arkadaşlar paslanma nemli ortamda olur.
O yüzden özellikle diyoruz, nemli ortamda oksijenle yükseltgenerek korozyona uğrar.
Hatırlayın, nemli ortamda bulunan bir çamaşır makinesi veya bulaşık makinesinde ne görürsünüz ?
Zamanla paslanma.
Siz gayet düzgün bakıyor olabilirsiniz makineye ama ortamda nem olduğu için nemli ortamda oksijenle tepkimeye girerek korozyona uğramıştır makine. Devam ediyorum.
Korozyon istenmedik bir süreçti. Neden isteyelim ?
İstemiyoruz.
Arkadaşlar burada yanma tepkimesi dedim.
Oksijenle tepkimeye girme neydi ?
Redoks tepkimesi.
Bu korozyon olayında redoks tepkimesi gerçekleşir.
Redoks tepkimesi ile gerçekleşir.
Korozyon metallerin ömrünü ne yazık ki kısaltır arkadaşlar. Peki korozyon süresi neye bağlı ?
Korozyon süresi ortam şartlarına bağlıdır ve korozyona uğrayan metalin aktifliğine tabii ki bağlıdır.
Yani metal ne kadar aktifse o kadar kolay korozyona uğrayacaktır.
Ortam şartlarına ve korozyona uğrayan metalin aktifliğine bağlıdır diyorum.
Metalin aktifliği arttıkça korozyona uğraması kolaylaşır diyorum ve bu kolaylaştığı içinde korozyon süresi zamanla kısalır diyorum. Daha kısa sürede korozyona uğrayacaktır.
Peki devam edelim.
Korozyona karşı biz önlem alamaz mıyız ?
Alırız tabii ki.
Hatırlayalım.
Sandalyelerin metal kısımlarının boyandığını biliyoruz mesela.
Onun nedeni nedir ?
İşte o metal parçaları, demir kısımları korozyona uğramasın, oksitlenmesin ya da paslanmasın diye alıyoruz.
Başka ne yapabiliriz ?
Kullanacağımız malzemeler ile oynayabiliriz.
Daha dayanıklı malzeme kullanabiliriz.
Şimdi bakalım metalleri boyamayı yazabilirim.
Metalleri boyamak.
Sonra derim ki korozyona dayanıklı maddeler kullanmak.
Bunu söyleyebilirim. Sonra arkadaşlar diğer yöntem, metali başka bir metal ile kaplıyoruz.
Metali başka bir metal ile kaplamak.
Sonraki yöntem, katodik koruma sistemlerini kullanmak.
Bunu detaylı bir şekilde az sonra anlatıyorum. Bu en etkili yol.
Demir metali çinko bir tabaka ile kaplanabilir.
Şimdi arkadaşlar çinko tabaka ile kaplamaya biz galvanize etme diyoruz.
Evet şimdi nedir bakalım. Demiri ben korumak istiyorum.
Demir zarar görsün istemiyorum.
Ben demiri çinko tabaka ile kapladım.
Çinko ve demir, kim daha aktif ?
Tabii ki çinko demirden daha aktif arkadaşlar.
Şimdi oksijenle sürekli çinko tepkimeye giriyor. Tepkimeye girecek bir durum varsa çinko giriyor.
Demire hiçbir şey olmuyor.
Bakın gayet koruduk demiri.
Yalnız burada şöyle bir çizik olduğunu düşünün.
Buradaki çinko çizildi, ne olur ?
Bu sefer demirle oksijen etkileşecekler. Kim tepkimeye girer sizce, çinko mu demir mi ?
Arkadaşlar demir daha pasif olduğu için tabii ki yine çinko tepkimeye girecek.
Çinko tepkimeye girer ve demiri yine korur.
Demire hiçbir şey olmaz, o yüzden bu gayet kullanışlı yöntemdir. Geçiyorum demirden daha pasif olan bakır veya kalayla ben kaplama yaparsam ne olur ?
Şimdi ilk önce bu etapta hiçbir şey yok.
Gayet düzgün. Pasif oldukları için bakır ve kalay tepkimeye girmiyorlar.
Demir de korunduğu için tepkimeye girmiyor ama yine burada aynı şekilde dış tarafta, kaplamanın olduğu yerde bir çizik olsa şimdi kim daha aktif arkadaşlar ?
Demir de dışarı ile etkileşiyor, bakır ve kalayda. E tabii ki demir daha aktif olduğu için ne olacaktır ?
Siz artık demiri koruyamazsınız. O yüzden bu iyi bir uygulama değildir.
Yani demirden daha pasif metalle kaplamak çok mantıklı bir şey değildir.
Geçiyorum katodik korumaya.
Şimdi bu bizim bahsettiğimiz galvanize etmek gayet mantıklı bir işlem, kullanışlı bir işlem ama çok büyük yüzeylerde bu yöntemi kullanamıyoruz.
Çünkü maliyeti artıyor. Çinko ile her tarafı kaplamanız lazım.
Mesela gemilerde galvanize etmek kullanmıyoruz.
Katodik korumayı kullanıyoruz.
Çünkü gemi çok büyük. Ben çinko ile kaplayacak olsam çok fazla maliyet çıkacak.
O yüzden büyük yüzeylerde katodik koruma kullanılır.
Peki bu nedir ?
Arkadaşlar burada bir tane kurban ettiğimiz metal var.
Ben şekilde göstereyim.
Demiri korumak istiyorum.
Demirin hiçbir değişikliğe uğramasını istemiyorum.
O yüzden demirin yüzeyine, ara ara bazı yerlere demirden daha aktif bir metal bağlıyorum.
Mesela burada magnezyum metali bağlamışım.
Magnezyum daha aktif olduğu için ne olacak ?
Havayla, oksijenle tepkimeye kim girecek ?
Magnezyum ve demire hiçbir şey olmayacak.
İşte ben burada kimi kurban ettim arkadaşlar ?
Tabii ki magnezyumu. Evet boşluklarımızı dolduralım.
Diyelim ki korozyondan korunacak metale ondan daha aktif bir metal bağlanır.
Bu şekilde aktifliği yüksek olan metal yani Mg kurban edilir. Biz bunu kurban etmiş olduk.
Bu metale o yüzden kurban anot denir.
Metali kurban ediyoruz zaten bizim isteğimiz demire bir şey olmaması.
O yüzden magnezyumu gözden çıkarmış oluyoruz.
Bir örneğimiz var bakalım.
Y metalini korozyondan korumak için katodik koruma yöntemine göre hangi metaller kullanılabilir ?
Y nerde bakalım. Y burada.
Ben bu metali korumak istiyorum. O zaman bu metali korumak istiyorsam kendisinden daha aktif metal seçmem lazım.
Bunlar metal.
Aynı gruptalar.
Aşağıya doğru indikçe çap artar. Metalik aktiflik artmaz mı ?
Artar.
O zaman ben hangi metalleri kullanabilirim arkadaşlar ?
Z ve T metallerini kullanabilirim diyorum ve dersimizi bu şekilde bitiriyoruz.
Bundan sonraki derste görüşmek üzere.
Hoşça kalın.
Bu dersimizde korozyon konusunu işliyoruz.
Korozyon ve katodik korumayı bu derste sizlere anlatacağım.
Şimdi korozyon nedir ?
Korozyon normalde bildiğiniz bir şey.
Nedir korozyon ?
Arkadaşlar günlük hayatta karşılaştığınız metallerin paslanması, özellikle demirin paslanması.
Bu paslanma olayına biz bazen çürüme de diyoruz.
Peki korozyona uğrayan metal daha dayanıksız olmaz mı ?
Tabii ki olur.
Daha dayanıksız olur.
Zamanla metal dökülmeye başlar.
Elinizde bile ikiye parçalanabilir.
Korozyonu istemiyoruz yani istediğimiz bir süreç değil.
Hiç kimse evinde bulunan bir metal eşyanın paslanmasını, zamanla ömrünün kısalmasını istemez tabii ki. Şimdi korozyonu önleyebiliyoruz.
Önleyebilme yöntemlerimiz var ama ilk önce boşluklarımızı dolduralım sonra o tarafa doğru ilerleyelim.
Bir maddenin çeşitli etkiler sonucunda kimyasal olarak aşınmasına korozyon denir.
Korozyona paslanma veya çürüme de denir.
Sizler de lütfen takip edin, kontrol edin.
Metaller özellikle nemli ortamda oksijenle yükseltgenerek korozyona uğrar.
Arkadaşlar paslanma nemli ortamda olur.
O yüzden özellikle diyoruz, nemli ortamda oksijenle yükseltgenerek korozyona uğrar.
Hatırlayın, nemli ortamda bulunan bir çamaşır makinesi veya bulaşık makinesinde ne görürsünüz ?
Zamanla paslanma.
Siz gayet düzgün bakıyor olabilirsiniz makineye ama ortamda nem olduğu için nemli ortamda oksijenle tepkimeye girerek korozyona uğramıştır makine. Devam ediyorum.
Korozyon istenmedik bir süreçti. Neden isteyelim ?
İstemiyoruz.
Arkadaşlar burada yanma tepkimesi dedim.
Oksijenle tepkimeye girme neydi ?
Redoks tepkimesi.
Bu korozyon olayında redoks tepkimesi gerçekleşir.
Redoks tepkimesi ile gerçekleşir.
Korozyon metallerin ömrünü ne yazık ki kısaltır arkadaşlar. Peki korozyon süresi neye bağlı ?
Korozyon süresi ortam şartlarına bağlıdır ve korozyona uğrayan metalin aktifliğine tabii ki bağlıdır.
Yani metal ne kadar aktifse o kadar kolay korozyona uğrayacaktır.
Ortam şartlarına ve korozyona uğrayan metalin aktifliğine bağlıdır diyorum.
Metalin aktifliği arttıkça korozyona uğraması kolaylaşır diyorum ve bu kolaylaştığı içinde korozyon süresi zamanla kısalır diyorum. Daha kısa sürede korozyona uğrayacaktır.
Peki devam edelim.
Korozyona karşı biz önlem alamaz mıyız ?
Alırız tabii ki.
Hatırlayalım.
Sandalyelerin metal kısımlarının boyandığını biliyoruz mesela.
Onun nedeni nedir ?
İşte o metal parçaları, demir kısımları korozyona uğramasın, oksitlenmesin ya da paslanmasın diye alıyoruz.
Başka ne yapabiliriz ?
Kullanacağımız malzemeler ile oynayabiliriz.
Daha dayanıklı malzeme kullanabiliriz.
Şimdi bakalım metalleri boyamayı yazabilirim.
Metalleri boyamak.
Sonra derim ki korozyona dayanıklı maddeler kullanmak.
Bunu söyleyebilirim. Sonra arkadaşlar diğer yöntem, metali başka bir metal ile kaplıyoruz.
Metali başka bir metal ile kaplamak.
Sonraki yöntem, katodik koruma sistemlerini kullanmak.
Bunu detaylı bir şekilde az sonra anlatıyorum. Bu en etkili yol.
Demir metali çinko bir tabaka ile kaplanabilir.
Şimdi arkadaşlar çinko tabaka ile kaplamaya biz galvanize etme diyoruz.
Evet şimdi nedir bakalım. Demiri ben korumak istiyorum.
Demir zarar görsün istemiyorum.
Ben demiri çinko tabaka ile kapladım.
Çinko ve demir, kim daha aktif ?
Tabii ki çinko demirden daha aktif arkadaşlar.
Şimdi oksijenle sürekli çinko tepkimeye giriyor. Tepkimeye girecek bir durum varsa çinko giriyor.
Demire hiçbir şey olmuyor.
Bakın gayet koruduk demiri.
Yalnız burada şöyle bir çizik olduğunu düşünün.
Buradaki çinko çizildi, ne olur ?
Bu sefer demirle oksijen etkileşecekler. Kim tepkimeye girer sizce, çinko mu demir mi ?
Arkadaşlar demir daha pasif olduğu için tabii ki yine çinko tepkimeye girecek.
Çinko tepkimeye girer ve demiri yine korur.
Demire hiçbir şey olmaz, o yüzden bu gayet kullanışlı yöntemdir. Geçiyorum demirden daha pasif olan bakır veya kalayla ben kaplama yaparsam ne olur ?
Şimdi ilk önce bu etapta hiçbir şey yok.
Gayet düzgün. Pasif oldukları için bakır ve kalay tepkimeye girmiyorlar.
Demir de korunduğu için tepkimeye girmiyor ama yine burada aynı şekilde dış tarafta, kaplamanın olduğu yerde bir çizik olsa şimdi kim daha aktif arkadaşlar ?
Demir de dışarı ile etkileşiyor, bakır ve kalayda. E tabii ki demir daha aktif olduğu için ne olacaktır ?
Siz artık demiri koruyamazsınız. O yüzden bu iyi bir uygulama değildir.
Yani demirden daha pasif metalle kaplamak çok mantıklı bir şey değildir.
Geçiyorum katodik korumaya.
Şimdi bu bizim bahsettiğimiz galvanize etmek gayet mantıklı bir işlem, kullanışlı bir işlem ama çok büyük yüzeylerde bu yöntemi kullanamıyoruz.
Çünkü maliyeti artıyor. Çinko ile her tarafı kaplamanız lazım.
Mesela gemilerde galvanize etmek kullanmıyoruz.
Katodik korumayı kullanıyoruz.
Çünkü gemi çok büyük. Ben çinko ile kaplayacak olsam çok fazla maliyet çıkacak.
O yüzden büyük yüzeylerde katodik koruma kullanılır.
Peki bu nedir ?
Arkadaşlar burada bir tane kurban ettiğimiz metal var.
Ben şekilde göstereyim.
Demiri korumak istiyorum.
Demirin hiçbir değişikliğe uğramasını istemiyorum.
O yüzden demirin yüzeyine, ara ara bazı yerlere demirden daha aktif bir metal bağlıyorum.
Mesela burada magnezyum metali bağlamışım.
Magnezyum daha aktif olduğu için ne olacak ?
Havayla, oksijenle tepkimeye kim girecek ?
Magnezyum ve demire hiçbir şey olmayacak.
İşte ben burada kimi kurban ettim arkadaşlar ?
Tabii ki magnezyumu. Evet boşluklarımızı dolduralım.
Diyelim ki korozyondan korunacak metale ondan daha aktif bir metal bağlanır.
Bu şekilde aktifliği yüksek olan metal yani Mg kurban edilir. Biz bunu kurban etmiş olduk.
Bu metale o yüzden kurban anot denir.
Metali kurban ediyoruz zaten bizim isteğimiz demire bir şey olmaması.
O yüzden magnezyumu gözden çıkarmış oluyoruz.
Bir örneğimiz var bakalım.
Y metalini korozyondan korumak için katodik koruma yöntemine göre hangi metaller kullanılabilir ?
Y nerde bakalım. Y burada.
Ben bu metali korumak istiyorum. O zaman bu metali korumak istiyorsam kendisinden daha aktif metal seçmem lazım.
Bunlar metal.
Aynı gruptalar.
Aşağıya doğru indikçe çap artar. Metalik aktiflik artmaz mı ?
Artar.
O zaman ben hangi metalleri kullanabilirim arkadaşlar ?
Z ve T metallerini kullanabilirim diyorum ve dersimizi bu şekilde bitiriyoruz.
Bundan sonraki derste görüşmek üzere.
Hoşça kalın.
