Merhaba arkadaşlar, bu dersimizde galvanik ve elektrolitik hücrenin ortak özelliklerini ve farklı yanlarını vurguluyoruz.
Şimdi galvanik hücre ve elektrolitik hücre çizdiğim şekillere baktığımda sanki ikisi de birbirinin aynısı gibi ,tabi ki de ufak tefek detaylarımız var.
Şimdi bakıyorum ikisinde de çinko ve bakırı görüyorum, çinko çözeltisi, bakır çözeltisi görüyorum, bir tane U borumuz var, potasyum nitrat çözeltisi yazıyor, dikkat ilk dikkat edeceğiniz kısım, elektrolitik hücrede üreteç varken sevgili arkadaşlarım, galvanik hücrede voltmetre de var, bu birincisi.
Şimdi ikincisi, şimdi detaylara geliyorum.
Burada gördüğünüz her ikisinde de gördüğünüz iki tane kap var, şimdi o kaplardan bir tanesine biz yarı hücre diyoruz.
Bir yarı hücrede neler bulunur bakalım, bir yarı hücrede elektriği ileten metal veya grafit çubuklar bulunur, elektrot diyoruz bunlara, bakalım pilde galvanik hücrede, bakın çinko elektrot, bakın yukarıdan dış devreye bağlı bakır elektrot, şeye geliyorum elektrolize, çinko ve bakır elektrot buradan üretece bağlı.
Gördüğünüz gibi elektrot olmak zorunda bir de neyim olmak zorunda, elektriği ileten çözeltim, ben buna ne diyorum elektrolit çözelti diyorum arkadaşlar.
Her ikisinde de bakın galvanik hücrede elektrolit çözeltim var, yine aynı şekilde elektrolizde de elektrolit çözeltim var.
Her ikisinde de yani galvanik hücrede ve elektrolizde her ikisinde de anotta yükseltgenme gerçekleşir, katotta ise indirgenme gerçekleşir. Peki elektron nerden nereye hareket eder?
Şimdi düşünelim yükseltgenmede elektron açığa çıkardı hatırlarsanız yükseltgenmede elimizdeki bir tanecik mesela burada kim yükseltgeniyor tepkimemde çinko, çinko Zn+2'ye gitti bakın burada burada Zn, Zn+2 bakır +2 alacak onu.
Şimdi o zaman arkadaşlar anotta elektron açığa çıkıyorsa bu elektronun katota geçmesi lazım.
Elektron hareketi her zaman diyoruz anottan katota doğrudur diyoruz. Bu galvanik hücrede de böyle elektrolizde de yine aynı şekilde böyledir.
Peki ben tekrardan şimdi geldim galvanik hücreye, buradaki reaksiyonları yazmak istiyorum anot reaksiyonu ve katot yarı reaksiyonu.
Hemen yazalım arkadaşlarım, anotta şimdi yükseltgenme gerçekleşirdi anotta, bakın şimdi kim yükseltgenmiş çinko yükseltgenmiş, Zn katısı diyorum Zn+2 iyonuna gitmiş ve 2 elektron, şimdi katotta ne olurdu, bakır +2 bakıra gidecek indirgenme olurdu bakır +2 bu 2 elektronu alıp da bakır katısına gitmiş.
Bu ikisi de reaksiyon toplayınca zaten yukarıdaki toplam net pil tepkimemiz oluşacaktır. Şimdi sevgili arkadaşlarım, bu tepkime kendiliğinden gerçekleşir nereden biliyorum, ben bunu şu anda tabi bunu bilmek için size bir tane soruda bir bilgi vermeleri gerekiyor. Ben nereden biliyorum ben size şunu metallerin bu iki metalin aktifliğini vereyim ben size, metalik aktifliklerini verdiğim zaman çinkonun bakırdan daha fazla olduğunu söyleyebilirim.
Şimdi o zaman çinkoyla bakırı gördüğünüz bir reaksiyonda çinko daha aktif oluyorsa çinkonun yükseltgenmesi lazım, evet yükseltgendi.
Bakır +2'nin indirgenmesi lazım, evet indirgendi, hatırlayın bu bizim galvanik hücrelerde pil tepkimemiz neydi, istemliydi arkadaşlar, bu tepkimeler istemli, şöyle yazalım. Peki istemsiz olan kimdi?
Tabii ki elektrolitik hücreler, elektroliz ne yapıyorduk, dışarıdan biz bir gerilim uyguluyorduk.
Burası elektroliz istemsiz diyebilirim.
Peki diyeceksiniz ki aynı reaksiyon var, o nasıl olacak, istemsiz kendinden gerçekleşmez.
Şimdi arkadaşlar galvanik hücredeki reaksiyonum çinkodan çinko +2'ye, bakır +2'den bakıra, geliyorum buradaki reaksiyonum bu reaksiyonun tam tersi hatırlayın. Bu reaksiyonun ürünlere doğru giderken ki kısmı istemli ama tersi istemsiz.
İşte biz ne yapıyoruz, elektrolize birincisi şu, gerçekleşmeyecek bir reaksiyonu gerçekleştirebiliriz nasıl çünkü dışarıdan biz gerilim uyguluyoruz o şekilde gerçekleşebilir.
Bu reaksiyon tersi gerçekleşir ya da ilerleyen kısımlarda anlatacağız burada ben bir pil potansiyeli bulacağım ilerleyen derslerde.
Pil potansiyelini atıyorum x kadar buldum, x oldu.
Ben sisteme x volttan daha fazla bir gerilim uygularsam bu reaksiyonun arkadaşlar tersi oluşur.
Yani bakın çinko, çinko +2'ye gidiyordu artık çinko +2 iyonu çinko katına doğru gider ama bakın sadece reaksiyon ters dönüyor ama anotta yine yükseltgenme gerçekleşir katotta yine indirgenme gerçekleşir yani burada ikisi için ortak dediğim şeyler burada söylediğim şeyler geçerli.
Anot reaksiyonunu yazıyorum, anotta yükseltgenme gerçekleşecektir ne olur bakır, bakır +2'ye gidecek hemen yazıyorum.
Bakır, bakır +2'ye gider, 2 elektron, çinko peki ne oldu, o zaman bunun da indirgenmesi lazım Zn+2 iki elektron alıp da Zn'ye gider.
Gördüğünüz gibi toplam tepkimem de zaten budur.
Evet, tuz köprüsüne daha sonra detaylı bir şekilde geliyorum tuz köprüsüne, evet elektrotlardan bahsettik şimdi ilerleyebiliriz. Arkadaşlar burada bilmeniz gereken iki şey daha var, inert elektrot burada benim kullandığım elektrotlar inert değil, yani ne demek inert, ortamdaki maddelerle reaksiyona girmeyecek. Şimdi ben burada bakır elektrotu kullandım, bakır katısı ya da çinko elektrotu kullandım bakın çinko reaksiyona girdi, Zn+2 oldu, burada ne oldu bakır elektrot bakır reaksiyona girdi ortamdaki maddelerle reaksiyona girmesi istemiyorsam redoks tepkimesine dahil olmayan elektrotlara biz inert elektrot diyoruz.
Peki ne kullanabilirim yerine, altın, platin hatırlarsanız öyle her şeyle reaksiyona girmiyorlar veya grafiti kullanabilirim.
Tabii ki nasıl bir çözelti kullanıyorsam ona göre uygun elektrot alabilirim.
Evet bilmeniz gereken son bir şey anot ve katot işaretleri galvanik hücrede, pilde ve elektrolizde değişir.
Şimdi bakalım bunlarda değişen şey nedir, yeniden söyleyeceğim işaretleri gelmeden önce anotta her ikisinde de yükseltgenme olur, katotta her ikisinde de indirgeme olur, her ikisinin de elektron hareketi anottan katota doğru olur.
Tamam, buraya kadar sorun yok, şimdi farklı olan ne, pil reaksiyonunun, pil tepkimesinin tersi elektroliz ile gerçekleşir. Pilin tersi gerçekleşiyor tersi şimdi işaretleri geliyorum.
Galvanik hücrede anotun işareti eksi iken katotun ki artı iken elektrolize geldiğinde elektroliz anotun artı(+) katotun eksi(-) olduğunu görüyorum arkadaşlar, bu ikisinin arasındaki farklardan bir tanesi, bunu da söyledik son bir şey daha söyleyeceğim, şimdi şu pil sisteminde dış devre olarak geçer voltmetrenin bağlı olduğu kısım, tuz köprüsünün olduğu yerde iç devre olarak geçer.
Elektronlar anottan katota doğru giderler. Anotumuz neresiydi bizim, çinkonun olduğu taraf, katot bu tarafta, elektronlar her zaman arkadaşlar anottan katota doğru gider.
Elektrik akımı ise tam tersi arkadaşlar, elektronun tam tersi elektrik akımı da tam tersi yönde diyebiliriz.
Bu şekilde dersimizi bitiriyoruz, bundan sonraki derste görüşmek üzere hoşçakalın
Şimdi galvanik hücre ve elektrolitik hücre çizdiğim şekillere baktığımda sanki ikisi de birbirinin aynısı gibi ,tabi ki de ufak tefek detaylarımız var.
Şimdi bakıyorum ikisinde de çinko ve bakırı görüyorum, çinko çözeltisi, bakır çözeltisi görüyorum, bir tane U borumuz var, potasyum nitrat çözeltisi yazıyor, dikkat ilk dikkat edeceğiniz kısım, elektrolitik hücrede üreteç varken sevgili arkadaşlarım, galvanik hücrede voltmetre de var, bu birincisi.
Şimdi ikincisi, şimdi detaylara geliyorum.
Burada gördüğünüz her ikisinde de gördüğünüz iki tane kap var, şimdi o kaplardan bir tanesine biz yarı hücre diyoruz.
Bir yarı hücrede neler bulunur bakalım, bir yarı hücrede elektriği ileten metal veya grafit çubuklar bulunur, elektrot diyoruz bunlara, bakalım pilde galvanik hücrede, bakın çinko elektrot, bakın yukarıdan dış devreye bağlı bakır elektrot, şeye geliyorum elektrolize, çinko ve bakır elektrot buradan üretece bağlı.
Gördüğünüz gibi elektrot olmak zorunda bir de neyim olmak zorunda, elektriği ileten çözeltim, ben buna ne diyorum elektrolit çözelti diyorum arkadaşlar.
Her ikisinde de bakın galvanik hücrede elektrolit çözeltim var, yine aynı şekilde elektrolizde de elektrolit çözeltim var.
Her ikisinde de yani galvanik hücrede ve elektrolizde her ikisinde de anotta yükseltgenme gerçekleşir, katotta ise indirgenme gerçekleşir. Peki elektron nerden nereye hareket eder?
Şimdi düşünelim yükseltgenmede elektron açığa çıkardı hatırlarsanız yükseltgenmede elimizdeki bir tanecik mesela burada kim yükseltgeniyor tepkimemde çinko, çinko Zn+2'ye gitti bakın burada burada Zn, Zn+2 bakır +2 alacak onu.
Şimdi o zaman arkadaşlar anotta elektron açığa çıkıyorsa bu elektronun katota geçmesi lazım.
Elektron hareketi her zaman diyoruz anottan katota doğrudur diyoruz. Bu galvanik hücrede de böyle elektrolizde de yine aynı şekilde böyledir.
Peki ben tekrardan şimdi geldim galvanik hücreye, buradaki reaksiyonları yazmak istiyorum anot reaksiyonu ve katot yarı reaksiyonu.
Hemen yazalım arkadaşlarım, anotta şimdi yükseltgenme gerçekleşirdi anotta, bakın şimdi kim yükseltgenmiş çinko yükseltgenmiş, Zn katısı diyorum Zn+2 iyonuna gitmiş ve 2 elektron, şimdi katotta ne olurdu, bakır +2 bakıra gidecek indirgenme olurdu bakır +2 bu 2 elektronu alıp da bakır katısına gitmiş.
Bu ikisi de reaksiyon toplayınca zaten yukarıdaki toplam net pil tepkimemiz oluşacaktır. Şimdi sevgili arkadaşlarım, bu tepkime kendiliğinden gerçekleşir nereden biliyorum, ben bunu şu anda tabi bunu bilmek için size bir tane soruda bir bilgi vermeleri gerekiyor. Ben nereden biliyorum ben size şunu metallerin bu iki metalin aktifliğini vereyim ben size, metalik aktifliklerini verdiğim zaman çinkonun bakırdan daha fazla olduğunu söyleyebilirim.
Şimdi o zaman çinkoyla bakırı gördüğünüz bir reaksiyonda çinko daha aktif oluyorsa çinkonun yükseltgenmesi lazım, evet yükseltgendi.
Bakır +2'nin indirgenmesi lazım, evet indirgendi, hatırlayın bu bizim galvanik hücrelerde pil tepkimemiz neydi, istemliydi arkadaşlar, bu tepkimeler istemli, şöyle yazalım. Peki istemsiz olan kimdi?
Tabii ki elektrolitik hücreler, elektroliz ne yapıyorduk, dışarıdan biz bir gerilim uyguluyorduk.
Burası elektroliz istemsiz diyebilirim.
Peki diyeceksiniz ki aynı reaksiyon var, o nasıl olacak, istemsiz kendinden gerçekleşmez.
Şimdi arkadaşlar galvanik hücredeki reaksiyonum çinkodan çinko +2'ye, bakır +2'den bakıra, geliyorum buradaki reaksiyonum bu reaksiyonun tam tersi hatırlayın. Bu reaksiyonun ürünlere doğru giderken ki kısmı istemli ama tersi istemsiz.
İşte biz ne yapıyoruz, elektrolize birincisi şu, gerçekleşmeyecek bir reaksiyonu gerçekleştirebiliriz nasıl çünkü dışarıdan biz gerilim uyguluyoruz o şekilde gerçekleşebilir.
Bu reaksiyon tersi gerçekleşir ya da ilerleyen kısımlarda anlatacağız burada ben bir pil potansiyeli bulacağım ilerleyen derslerde.
Pil potansiyelini atıyorum x kadar buldum, x oldu.
Ben sisteme x volttan daha fazla bir gerilim uygularsam bu reaksiyonun arkadaşlar tersi oluşur.
Yani bakın çinko, çinko +2'ye gidiyordu artık çinko +2 iyonu çinko katına doğru gider ama bakın sadece reaksiyon ters dönüyor ama anotta yine yükseltgenme gerçekleşir katotta yine indirgenme gerçekleşir yani burada ikisi için ortak dediğim şeyler burada söylediğim şeyler geçerli.
Anot reaksiyonunu yazıyorum, anotta yükseltgenme gerçekleşecektir ne olur bakır, bakır +2'ye gidecek hemen yazıyorum.
Bakır, bakır +2'ye gider, 2 elektron, çinko peki ne oldu, o zaman bunun da indirgenmesi lazım Zn+2 iki elektron alıp da Zn'ye gider.
Gördüğünüz gibi toplam tepkimem de zaten budur.
Evet, tuz köprüsüne daha sonra detaylı bir şekilde geliyorum tuz köprüsüne, evet elektrotlardan bahsettik şimdi ilerleyebiliriz. Arkadaşlar burada bilmeniz gereken iki şey daha var, inert elektrot burada benim kullandığım elektrotlar inert değil, yani ne demek inert, ortamdaki maddelerle reaksiyona girmeyecek. Şimdi ben burada bakır elektrotu kullandım, bakır katısı ya da çinko elektrotu kullandım bakın çinko reaksiyona girdi, Zn+2 oldu, burada ne oldu bakır elektrot bakır reaksiyona girdi ortamdaki maddelerle reaksiyona girmesi istemiyorsam redoks tepkimesine dahil olmayan elektrotlara biz inert elektrot diyoruz.
Peki ne kullanabilirim yerine, altın, platin hatırlarsanız öyle her şeyle reaksiyona girmiyorlar veya grafiti kullanabilirim.
Tabii ki nasıl bir çözelti kullanıyorsam ona göre uygun elektrot alabilirim.
Evet bilmeniz gereken son bir şey anot ve katot işaretleri galvanik hücrede, pilde ve elektrolizde değişir.
Şimdi bakalım bunlarda değişen şey nedir, yeniden söyleyeceğim işaretleri gelmeden önce anotta her ikisinde de yükseltgenme olur, katotta her ikisinde de indirgeme olur, her ikisinin de elektron hareketi anottan katota doğru olur.
Tamam, buraya kadar sorun yok, şimdi farklı olan ne, pil reaksiyonunun, pil tepkimesinin tersi elektroliz ile gerçekleşir. Pilin tersi gerçekleşiyor tersi şimdi işaretleri geliyorum.
Galvanik hücrede anotun işareti eksi iken katotun ki artı iken elektrolize geldiğinde elektroliz anotun artı(+) katotun eksi(-) olduğunu görüyorum arkadaşlar, bu ikisinin arasındaki farklardan bir tanesi, bunu da söyledik son bir şey daha söyleyeceğim, şimdi şu pil sisteminde dış devre olarak geçer voltmetrenin bağlı olduğu kısım, tuz köprüsünün olduğu yerde iç devre olarak geçer.
Elektronlar anottan katota doğru giderler. Anotumuz neresiydi bizim, çinkonun olduğu taraf, katot bu tarafta, elektronlar her zaman arkadaşlar anottan katota doğru gider.
Elektrik akımı ise tam tersi arkadaşlar, elektronun tam tersi elektrik akımı da tam tersi yönde diyebiliriz.
Bu şekilde dersimizi bitiriyoruz, bundan sonraki derste görüşmek üzere hoşçakalın
