Merhaba arkadaşlar, bu dersimizde bağ enerjisi işliyoruz.
Bağ enerjisi konusuna giriş yapıyoruz.
Şimdi atomlar arasında bağ var ve ben o bağı kırmak istiyorum.
Sizce bağ kırmak endotermik midir, egzotermik midir?
Burayı çözersek zaten sorunumuz olmaz şimdi sevgili arkadaşlarım bir bağı kırmak için benim dışarıdan bir kuvvet uygulamam lazım.
O yüzden bağ kırmak endotermik bir olaydır.
Endotermik ısı alan bir olay ve tanımı şöyle yaparım, bağ enerjisi bağ kırmak için gereken enerji derim, ama tanımı yaparken standart şartlarda diye başlıyoruz çünkü bilimsel araştırmalar 25 santigrat derece da hatırlarsanız buydu.
Tanımlarda hep bu şekilde tanımlanmıştır.
Standart şartlarda gaz haldeki bir molekülde bir mol kimyasal bağı kırmak için kırmak için gereken enerjiye bağ enerjisi deriz.
Şimdi nasıl karşımıza gelebilir, x-x bağını kıracağım, kırdım x-x bağını kırdım bu şekilde karşıma gelebilir bakın ikisi aynı reaksiyon bu gözünüzden kaçıyor lütfen dikkat, bu da gözünüzden kaçmasın 2 tane x demek x'leri ayrı ayrı şekilde düşüneceksiniz.
Her ikisinde de bağ enerjisi, bağ kırmak için gereken enerji.
Peki bağ kırmak endotermik ise bağın oluşması reaksiyonun tam tersi, şu örneğimize bakalım sonra geri dönelim.
Şimdi hidrojen hidrojen arkadaşlar hidrojen bu şekilde 436 kilojoule enerji vermişim 2 tane hidrojen olmuş, ne olmuş bağı kırmışım bakın endotermik bir olay sonra 2 tane hidrojen girenlerde H2 ürünlerde reaksiyonu ters çevirmişim, ilk derslerimizde anlattık.
Reaksiyon ters dönerse endotermik ekzotermik olur diye ve ısı açığa çıkmış 2 tane hidrojen almışım bağ oluşturmuşum gördüğünüz gibi ve ısı açığa çıkmış ekzotermik yani bağ kırılması endotermik, bağın oluşması ise ekzotermik olaydır diyorum ve devam ediyorum.
Elimizdeki bağ ne kadar sağlamsa bizim o bağı kırmamız o kadar zordur ve o yüzden ona daha çok enerji vermemiz lazım.
Bağ ne kadar sağlamsa bağ enerjisi o kadar büyüktür diyoruz.
Şimdi bakalım karbon-karbon tekli bağını bağ sayısı arttıkça bağ daha sağlamlaşıyor.
Bağ enerjisi en büyük olan üçlü bağ sonra ikili bağ sonra tekli bağ yazdım.
Bağ sağlamlığı aynı şekilde üçlü bağ en sağlam sonra ikili bağ gelir sonra da tekli bağ gelir, yazdım.
Peki bağ uzunluğu, hangi bağ daha uzun?
Arada üçlü bağ olan en kısadır arkadaşlar çünkü üç tane bağ tarafından çekiliyor gibi düşünün, tekli bağ olan da en uzundur o zaman bağ uzunluğu karbon-karbon tekli bağın en büyük sonra ikili bağ sonra da üçlü bağ gelecektir.
Şimdi biz bağ enerjilerini kullanarak deltaH hesabı yapabiliyoruz.
Şimdi neden buna ihtiyaç duyuyoruz bize her zaman bileşiklerin standart oluşum entalpisi verilemeyebilir.
Bu elimizde olmazsa bağ enerjisi elimizde oluyorsa o zaman biz deltaH'ı buradan da hesaplıyabiliyoruz. Bunu hesaplarken bu sefer ürün eksi giren yapmıyoruz, kırılan bağlar eksi oluşan bağlar yapıyoruz.
Kırılan bağlar nerede girenlerde, girenlerdeki bağ enerjilerinin toplamını alıyorsunuz ürünlerdeki oluşan bağları ürünlerdeki bağ enerjileri toplamından oradan çıkartıyorsunuz yani hatırlatayım deltaH'ı biz standart oluşum entalpisini kullanarak ürün eksi giren yapıyorduk. Burada ise biz deltaH'ı bulurken bağ enerjisini kullandığımızda ne yapıyoruz giren eksi ürün yapıyoruz, bağ enerjisinde bunu yapıyoruz, tamam dikkat burada deltaH f kullanıyorduk. Şimdi bir örneğimiz var ona bir bakalım, N2, H2, NH3 tepkimesinin entalpisini bağ enerjilerini kullanarak hesaplayınız.
Hesaplayalım arkadaşlar, tepkimeyi şöyle bir yazayım, N2 artı 3 tane H2, 2 tane NH3.
Şimdi bunu açık yazmam lazım, açık yazarken sorun yaşıyorsunuz ama şuradan yardım alabilirsiniz arkadaşlar bakın, demek ki üçlü bağ yapıyor.
Bunun temeli neresi, periyodik cetvel.
Azot 5A'da, 5A'da olduğu için 3 tane bağ yapar.
Kendi atomlarıyla üçlü bağ yapıyor.
Hidrojen 1A'da olduğu için tek bağ yapıyor ama 3 tane katsayısı var, katsayısı 3 dikkat.
Azot 3 tane bağ yapar, deltaH diyorum eşittir girenler eksi ürünler yapıyorum, 3 tane azot bağı, azot-azot üçlü bağını aldım artı hidrojen-hidrojen bağını aldım ama bunu 3'le çarpmayı unutmuyorum çünkü burada sayısal verilerin hepsi her bir bağın bir molünü kırmak için gereken enerji, burada 3 mol olduğu için 3'le çarpmam lazım.
Girenleri aldım oradan ürünleri çıkartıyorum.
Şimdi burada yine dikkat bağı var yani ben burada azot-hidrojen sayısal değerini 6 ile çarpmam lazım, yerlerine yazıyorum, azot-azot 946 artı hidrojen-hidrojen 3 çarpı 436 eksi diyorum 6 çarpı azot-hidrojen 391.
Evet bu güzel işlemi yapıyorsunuz arkadaşlar sizler için yaptım ben hemen çok hızlı bir şekilde -92 kilojoule olarak karşımıza gelir.
Tepkimenin deltaH'ını bağ enerjisini kullanarak bu şekilde bulabiliyoruz.
Evet bu dersimizi de bu şekilde bitiriyoruz.
Bundan sonraki dersimizde görüşmek üzere hoşçakalın
Bağ enerjisi konusuna giriş yapıyoruz.
Şimdi atomlar arasında bağ var ve ben o bağı kırmak istiyorum.
Sizce bağ kırmak endotermik midir, egzotermik midir?
Burayı çözersek zaten sorunumuz olmaz şimdi sevgili arkadaşlarım bir bağı kırmak için benim dışarıdan bir kuvvet uygulamam lazım.
O yüzden bağ kırmak endotermik bir olaydır.
Endotermik ısı alan bir olay ve tanımı şöyle yaparım, bağ enerjisi bağ kırmak için gereken enerji derim, ama tanımı yaparken standart şartlarda diye başlıyoruz çünkü bilimsel araştırmalar 25 santigrat derece da hatırlarsanız buydu.
Tanımlarda hep bu şekilde tanımlanmıştır.
Standart şartlarda gaz haldeki bir molekülde bir mol kimyasal bağı kırmak için kırmak için gereken enerjiye bağ enerjisi deriz.
Şimdi nasıl karşımıza gelebilir, x-x bağını kıracağım, kırdım x-x bağını kırdım bu şekilde karşıma gelebilir bakın ikisi aynı reaksiyon bu gözünüzden kaçıyor lütfen dikkat, bu da gözünüzden kaçmasın 2 tane x demek x'leri ayrı ayrı şekilde düşüneceksiniz.
Her ikisinde de bağ enerjisi, bağ kırmak için gereken enerji.
Peki bağ kırmak endotermik ise bağın oluşması reaksiyonun tam tersi, şu örneğimize bakalım sonra geri dönelim.
Şimdi hidrojen hidrojen arkadaşlar hidrojen bu şekilde 436 kilojoule enerji vermişim 2 tane hidrojen olmuş, ne olmuş bağı kırmışım bakın endotermik bir olay sonra 2 tane hidrojen girenlerde H2 ürünlerde reaksiyonu ters çevirmişim, ilk derslerimizde anlattık.
Reaksiyon ters dönerse endotermik ekzotermik olur diye ve ısı açığa çıkmış 2 tane hidrojen almışım bağ oluşturmuşum gördüğünüz gibi ve ısı açığa çıkmış ekzotermik yani bağ kırılması endotermik, bağın oluşması ise ekzotermik olaydır diyorum ve devam ediyorum.
Elimizdeki bağ ne kadar sağlamsa bizim o bağı kırmamız o kadar zordur ve o yüzden ona daha çok enerji vermemiz lazım.
Bağ ne kadar sağlamsa bağ enerjisi o kadar büyüktür diyoruz.
Şimdi bakalım karbon-karbon tekli bağını bağ sayısı arttıkça bağ daha sağlamlaşıyor.
Bağ enerjisi en büyük olan üçlü bağ sonra ikili bağ sonra tekli bağ yazdım.
Bağ sağlamlığı aynı şekilde üçlü bağ en sağlam sonra ikili bağ gelir sonra da tekli bağ gelir, yazdım.
Peki bağ uzunluğu, hangi bağ daha uzun?
Arada üçlü bağ olan en kısadır arkadaşlar çünkü üç tane bağ tarafından çekiliyor gibi düşünün, tekli bağ olan da en uzundur o zaman bağ uzunluğu karbon-karbon tekli bağın en büyük sonra ikili bağ sonra da üçlü bağ gelecektir.
Şimdi biz bağ enerjilerini kullanarak deltaH hesabı yapabiliyoruz.
Şimdi neden buna ihtiyaç duyuyoruz bize her zaman bileşiklerin standart oluşum entalpisi verilemeyebilir.
Bu elimizde olmazsa bağ enerjisi elimizde oluyorsa o zaman biz deltaH'ı buradan da hesaplıyabiliyoruz. Bunu hesaplarken bu sefer ürün eksi giren yapmıyoruz, kırılan bağlar eksi oluşan bağlar yapıyoruz.
Kırılan bağlar nerede girenlerde, girenlerdeki bağ enerjilerinin toplamını alıyorsunuz ürünlerdeki oluşan bağları ürünlerdeki bağ enerjileri toplamından oradan çıkartıyorsunuz yani hatırlatayım deltaH'ı biz standart oluşum entalpisini kullanarak ürün eksi giren yapıyorduk. Burada ise biz deltaH'ı bulurken bağ enerjisini kullandığımızda ne yapıyoruz giren eksi ürün yapıyoruz, bağ enerjisinde bunu yapıyoruz, tamam dikkat burada deltaH f kullanıyorduk. Şimdi bir örneğimiz var ona bir bakalım, N2, H2, NH3 tepkimesinin entalpisini bağ enerjilerini kullanarak hesaplayınız.
Hesaplayalım arkadaşlar, tepkimeyi şöyle bir yazayım, N2 artı 3 tane H2, 2 tane NH3.
Şimdi bunu açık yazmam lazım, açık yazarken sorun yaşıyorsunuz ama şuradan yardım alabilirsiniz arkadaşlar bakın, demek ki üçlü bağ yapıyor.
Bunun temeli neresi, periyodik cetvel.
Azot 5A'da, 5A'da olduğu için 3 tane bağ yapar.
Kendi atomlarıyla üçlü bağ yapıyor.
Hidrojen 1A'da olduğu için tek bağ yapıyor ama 3 tane katsayısı var, katsayısı 3 dikkat.
Azot 3 tane bağ yapar, deltaH diyorum eşittir girenler eksi ürünler yapıyorum, 3 tane azot bağı, azot-azot üçlü bağını aldım artı hidrojen-hidrojen bağını aldım ama bunu 3'le çarpmayı unutmuyorum çünkü burada sayısal verilerin hepsi her bir bağın bir molünü kırmak için gereken enerji, burada 3 mol olduğu için 3'le çarpmam lazım.
Girenleri aldım oradan ürünleri çıkartıyorum.
Şimdi burada yine dikkat bağı var yani ben burada azot-hidrojen sayısal değerini 6 ile çarpmam lazım, yerlerine yazıyorum, azot-azot 946 artı hidrojen-hidrojen 3 çarpı 436 eksi diyorum 6 çarpı azot-hidrojen 391.
Evet bu güzel işlemi yapıyorsunuz arkadaşlar sizler için yaptım ben hemen çok hızlı bir şekilde -92 kilojoule olarak karşımıza gelir.
Tepkimenin deltaH'ını bağ enerjisini kullanarak bu şekilde bulabiliyoruz.
Evet bu dersimizi de bu şekilde bitiriyoruz.
Bundan sonraki dersimizde görüşmek üzere hoşçakalın
