Newton'un Hareket Yasaları Newton hareket yasalarından bahsederken üç tane yasadan bahsedeceğiz: Eylemsizlik, etki-tepki ve temel yasa.
Eylemsizliğe baktığımızda şunu hayal etmenizi istiyorum.
Örneğin bir cismi boşta bıraktığımda ne yapacak?
Yere düşecek.
Peki, bir elmayı hayal edin.
Şöyle bir ağacın dalında duran bir elmayı hayal edelim.
Bu elmayı bu dalda tutma şartı nedir?
Baktığımızda elmanın normalde aşağı doğru nesi var?
Ağırlığı var.
Öyle değil mi?
Evet, ağrılığı var. Bu ağırlığın etkisinden neden düşmüyor?
Düşmemesinin sebebi bu ağırlığın kuvvetine ne yapıyor?
Dengeleyen bir kuvvet var.
Bu dengeleyen kuvvet elma dalı.
Yani elmanın dalı onu ne yapıyor?
Tutuyor.
Onu da işte elma dalındaki gerilme kuvveti G diye gösterelim. O zaman elmanın bunu durma şartı ağırlığına eşit miktarda bir gerilme kuvvetini uygulanmış olması yani cisme etki eden net kuvvet sıfır olduğunda ne oluyor?
Cisim dengede duruyor. Peki elma olgunlaştığını düşünelim elmanın. Elma olgunlaştıktan sonra ağırlığı ne yapacak?
Artacak.
O zaman elmayı tutam dal artık elmayı taşıyamayacak ve elma yere düşecek.
O zaman elmayı yere düşüren şey ne?
Yerçekimi kuvveti yani ağırlığından dolayı yere düşüyor.
Artık, ne söyleyeceğiz?
Elma yere düştükten sonra belki belli bir süre hareket edip daha sonra duracak ya da sürtünme yoksa sonsuza kadar sabit hızda hareketine devam edecek.
Yani diyeceğiz ki bir cisme etki eden net kuvvet sıfırsa bu cisim ya duruyordur diyeceğiz ya da sabit hızda hareketine devam ediyordur. Sabit hızda hareketine devam ediyordur.
Peki eylemsizlği başka nasıl ifade edebiliriz?
Duran bir cisim durmaya devam ediyor.
Hareket halindeki bir cisimde hareketine devam etmek istiyorsa bu cismin nesini verir?
Bize eylemsizliğin verir. Etki tepki nedir?
Yere düşen elmadan devam edelim. Şöyle bir masa çizdim.
Masanın üzeri bu elmayı yerleştirelim.
Baktığımızda elma ne yapıyor?
Duruyor ve durmaya devam ediyor.
Diyeceğiz ki bu elma etki eden ne vardır?
Elmanın ağırlığı.
Peki, her etkinin bir tepkisi yok mudur?
Evet, aşağı doğru ağırlığı olan tepki masanın tepkisidir. Tepki kuvveti yüzeye dik şekilde çizilir.
yüzeye dik o cisme etki eden kuvvet büyüklüğündedir ve zıt yöndedir diye ifade edeceğiz.
Yani, ne söyleyeceğiz etki kuvveti tepki kuvvetini her zaman eşit büyüklüktedir ama zıt yöndedir diye ifade edeceğiz.
Bunu kuvvet bir vektör olduğu için vektörel gösterimini bu şekilde ifade etmiş oluyoruz.
tepki kuvvetinin her zaman yüzeye dik olduğunu ne yapmayalım?
Unutmayalım.
Peki temel yasa bize ne söylüyor?
Temel yasa şunu söylüyor: Ne söyledik?
Elma ağırlığını uygulanan net kuvvet varsa net kuvvet sıfırdan farklı ise ivmeleniyor. Yani aşağı doğru hareket etmeye başlıyor.
O zaman bir ivmeli hareketten bahsediyorsak kuvvet artarsa kim artıyor ivme artıyor.
Yazalım, kuvvet artarsa cisme etki eden net kuvvet varsa kim artıyor ivme artıyor ve bu bize nasıl bir grafik çizdiriyordu.
Hemen şöyle çizelim. Kuvvet- ivme grafiği şu şekilde: cisme etki eden kuvvet arttıkça ivme artıyordu.
Bu eğim bize neyi veriyordu?
Değişmeyen madde miktarını yani kütleyi veriyordu.
Burada tanα , karşı bölü komşu demek. Bu da bize neyi veriyor?
Kütleyi veriyor.
Kütle ne demek?
Değişmeyen madde miktarı.
Yani artık temel yasayı ifade edebilirim.
F= "m" x "a" olacak. Çünkü buraya baktığımızda birimlerini yazalım. Kütlenin birimi kg.
İvmenin birimi m/s².
Kuvvetin birimi kg.
m/ s² ya da Newton olarak ifade edilir.
Eylemsizliğe baktığımızda şunu hayal etmenizi istiyorum.
Örneğin bir cismi boşta bıraktığımda ne yapacak?
Yere düşecek.
Peki, bir elmayı hayal edin.
Şöyle bir ağacın dalında duran bir elmayı hayal edelim.
Bu elmayı bu dalda tutma şartı nedir?
Baktığımızda elmanın normalde aşağı doğru nesi var?
Ağırlığı var.
Öyle değil mi?
Evet, ağrılığı var. Bu ağırlığın etkisinden neden düşmüyor?
Düşmemesinin sebebi bu ağırlığın kuvvetine ne yapıyor?
Dengeleyen bir kuvvet var.
Bu dengeleyen kuvvet elma dalı.
Yani elmanın dalı onu ne yapıyor?
Tutuyor.
Onu da işte elma dalındaki gerilme kuvveti G diye gösterelim. O zaman elmanın bunu durma şartı ağırlığına eşit miktarda bir gerilme kuvvetini uygulanmış olması yani cisme etki eden net kuvvet sıfır olduğunda ne oluyor?
Cisim dengede duruyor. Peki elma olgunlaştığını düşünelim elmanın. Elma olgunlaştıktan sonra ağırlığı ne yapacak?
Artacak.
O zaman elmayı tutam dal artık elmayı taşıyamayacak ve elma yere düşecek.
O zaman elmayı yere düşüren şey ne?
Yerçekimi kuvveti yani ağırlığından dolayı yere düşüyor.
Artık, ne söyleyeceğiz?
Elma yere düştükten sonra belki belli bir süre hareket edip daha sonra duracak ya da sürtünme yoksa sonsuza kadar sabit hızda hareketine devam edecek.
Yani diyeceğiz ki bir cisme etki eden net kuvvet sıfırsa bu cisim ya duruyordur diyeceğiz ya da sabit hızda hareketine devam ediyordur. Sabit hızda hareketine devam ediyordur.
Peki eylemsizlği başka nasıl ifade edebiliriz?
Duran bir cisim durmaya devam ediyor.
Hareket halindeki bir cisimde hareketine devam etmek istiyorsa bu cismin nesini verir?
Bize eylemsizliğin verir. Etki tepki nedir?
Yere düşen elmadan devam edelim. Şöyle bir masa çizdim.
Masanın üzeri bu elmayı yerleştirelim.
Baktığımızda elma ne yapıyor?
Duruyor ve durmaya devam ediyor.
Diyeceğiz ki bu elma etki eden ne vardır?
Elmanın ağırlığı.
Peki, her etkinin bir tepkisi yok mudur?
Evet, aşağı doğru ağırlığı olan tepki masanın tepkisidir. Tepki kuvveti yüzeye dik şekilde çizilir.
yüzeye dik o cisme etki eden kuvvet büyüklüğündedir ve zıt yöndedir diye ifade edeceğiz.
Yani, ne söyleyeceğiz etki kuvveti tepki kuvvetini her zaman eşit büyüklüktedir ama zıt yöndedir diye ifade edeceğiz.
Bunu kuvvet bir vektör olduğu için vektörel gösterimini bu şekilde ifade etmiş oluyoruz.
tepki kuvvetinin her zaman yüzeye dik olduğunu ne yapmayalım?
Unutmayalım.
Peki temel yasa bize ne söylüyor?
Temel yasa şunu söylüyor: Ne söyledik?
Elma ağırlığını uygulanan net kuvvet varsa net kuvvet sıfırdan farklı ise ivmeleniyor. Yani aşağı doğru hareket etmeye başlıyor.
O zaman bir ivmeli hareketten bahsediyorsak kuvvet artarsa kim artıyor ivme artıyor.
Yazalım, kuvvet artarsa cisme etki eden net kuvvet varsa kim artıyor ivme artıyor ve bu bize nasıl bir grafik çizdiriyordu.
Hemen şöyle çizelim. Kuvvet- ivme grafiği şu şekilde: cisme etki eden kuvvet arttıkça ivme artıyordu.
Bu eğim bize neyi veriyordu?
Değişmeyen madde miktarını yani kütleyi veriyordu.
Burada tanα , karşı bölü komşu demek. Bu da bize neyi veriyor?
Kütleyi veriyor.
Kütle ne demek?
Değişmeyen madde miktarı.
Yani artık temel yasayı ifade edebilirim.
F= "m" x "a" olacak. Çünkü buraya baktığımızda birimlerini yazalım. Kütlenin birimi kg.
İvmenin birimi m/s².
Kuvvetin birimi kg.
m/ s² ya da Newton olarak ifade edilir.
