İklim ve Hava Hareketleri

İklim ve hava olaylarından ilk önce hava olaylarını göreceğiz, hava olayları dar bir bölgede günlük veya haftalık gibi kısa bir süre içerisinde gerçekleşen değişimler mıdır?
Evet, burada önemli nokta nedir?
Hava olaylarının dar bir bölgede olduğunu, günlük veya hafta gibi kısa sürelerde gerçekleşen değişimler olduğunu bileceğiz.
Hava olaylarının güneşli, rüzgarlı, yağmurlu gibi tanımlar kullanarak ifade ederiz mesela arkadaşımıza telefonla konuşurken bugün aydın çok güneşli idi diyebiliriz ya da öğleden sonra acayip bir rüzgar vardı kelimelerini, cümlelerini kullanabiliriz.
Hava olaylarını meydana getiren asıl etken havadaki su buharı yani nem ve sıcaklık farkıdır.
Hava olaylarındaki asıl etken su buharı ve sıcaklık farkıdır.
Hava olayları tahmin iyidir, kesinlik bildirme az.
Hava haberle hava durumu haberlerinde de mesela yarın aydınla hava sıcaklığı tahmini 25 santigrat derecedir gibi cümleler, ifadeler kullanılır.
Hava olaylarında değişkenlik fazladır.
Kısa süre içerisinde değişkenlik gösterebilir.
Yeryüzü şekillerinin oluşmasında etkilidir.
İşte rüzgar şiddetli yağış yeryüzü şekillerinin oluşmasında etki gösteriyor.
Bunlar mesela peribacaları, kumul lar, mantar, kayalar gibi.
Burada bilim dalı ve bilim insanı çok önemli.
Hava olaylarını inceleyen bilim dalına meteoroloji, inceleyen bilim insanına da meteor lock denir.
Şimdi de iklimle devam edelim.
İklim geniş bir bölgede uzun yıllar devam eden atmosfer olaylarının ortalaması adıdır.
Iklimin tanımı için geniş bir bölge ve uzun yıllar devam eden atmosfer olaylarının ortalaması dır diyoruz.
Değişkenlik azdır, kesinlik ifade eder.
Bahsederken kurak, yağışlı, soğuk, sıcak gibi ifadeler kullanılır.
Mesela ne diyebiliriz?
İşte aydın, kışları ılıman, yazları sıcak ve kurak bir iklime sahiptir diyebiliriz.
Bilim dalı klima, teoloji, bilim insana klima, teolog dur.
Bir bölgenin iklimini, ekvatora olan uzaklığı, yani bulunduğu enlem, denizden yüksekliği, denize olan uzaklığı, yer şekilleri ve bitki örtüsü etkiler.
Bu etkenler sonucunda o bölgenin iklimi belirlenir.
Şimdi de rüzgarın oluşumunu göreceğiz.
Rüzgarın oluşumunda iki temel neden var.
İki temel bölge alçak basınç alanı ve yüksek basınç alanı.
İlk önce alçak basınç alanı ısınan havanın yoğunluğu azalır ve yeryüzüne uyguladığı basınç azalır.
Böylece alçak basınç alanı oluşur.
Isınan hava ne yapar?
Isınan hava yukarıya doğru çıkar.
Hareketlenir, çünkü yukarı doğru çıktığı için de yeryüzüne uyguladığı basınç azalır.
Bu bölgede alçak basınç alanı oluşur.
Alçak basınç alanlarında yükseleceği hava hareketleri görülür.
Neden?
Çünkü havanın yoğunluğu azaldığı için yukarı doğru hareket ediyordu.
Yükseltici hava hareketleri görülür.
Havanın sıcaklığı diğer ortama göre fazla olduğu için buharlaşma fazladır.
Sıcaklık fazla olduğu için nem de fazladır.
Bulut görülür.
Bulut olduğu için yağış görülme ihtimali diğer ortama göre fazladır.
Hava hareketi dıştan merkeze doğrudur.
Burada merkez alçak basınç alanı, dış ise yüksek basınç alanı yani rüzgar yüksek basınç alanından dışarıdan alçak basınç alanına doğru gelir.
Yüksek basınç alanında ise hava sıcaklığı daha soğuk, soğuyan havanın yoğunluğu artıyor ve yeryüzüne uyguladığı basınç da artıyor.
Soğuyan hava yeryüzüne doğru alçaltıcı hava hareketi yapıyor, aşağıya doğru yeryüzüne yakınlaşıyor.
Yeryüzüne yakınlaştığı içinde uyguladığı basınç artıyor ve bu bölgelerde yüksek basınç alanı oluşuyor.
Yüksek basınç alanında sıcaklık daha düşüktür.
Hava açıktır.
Yağış görülme ihtimali çok düşüktür.
Hava hareketleri merkezden dışa doğrudur.
Buradan merkez yüksek basınç dış çevrede alçak basınç olduğu için rüzgar da yüksek basınçtan alçak basınca hareket ettiği için hava hareketi merkezden dışa doğru doğru alçaltıcı hava hareketi görülür.
Neden?
Çünkü yoğunluğu artıyordu.
Yoğunluk arttığı için de yeryüzüne doğru aşağıya doğru hareket ediyordu.
Hamam daima basıncının yüksek olduğu yerden düşük olduğu yere doğru hareket eder.
Yatay yönlü yer değiştiren bu hava hareketine de biz ne diyoruz?
Rüzgar yani yüksek basınç alanından alçak basınç alanına doğru yatay yönlü hareket eden hava hareketini rüzgar diyoruz.
Evet sorunuza bakıyoruz.
A ve B bölgesi var.
Rüzgarın oluşu mayanın de vermiş ve burada bir bulut oluşumu var.
Hangi bölge yüksek basınç, hangi bölge alçak basınç alanıdır diye soruyor.
Rüzgarın oluşması için ne olması gerekiyordu?
Yüksek basınç alanından alçak basınç alanına doğru hareket etmesi gerekiyor.
O zaman burada hareketin yönü ağdan B'ye doğru olduğuna göre A bölgesi yüksek basınç alanı B bölgesi için alçak basınç alanıdır.
Pek ala bölgelerin sıcaklıklarını karşılaştığınız diyor.
Yüksek basınç alanında sıcaklığı mı soğuk?
Yani diğer bölgeye göre daha düşük.
Alçak basınç alanında ise sıcaklığın az daha yüksektir.
O durumda ne oldu?
A bölgesi soğuk, B bölgesi daha sıcak birbirlerine göre kıyaslıyor.
Ros Hangi bölgede yağış görülme ihtimali fazladır?
Alçak basınç sıcak alan olduğu için buharlaşma daha fazla oluşuyor ve bulut oluşumu var.
Bulut olduğu için de alçak basınç alanında yani B bölgesinde yağış görülme ihtimali daha fazladır.
Mevsimler ve İklim
İklim ve Hava Hareketleri 1 / 1
İklim ve Hava Hareketleri
İklim ve Hava Hareketleri