Bu dersimiz de milli edebiyat dönemi şiiri üzerinde duracağız.
Önce.
İsterseniz dönemin özellikleri üzerinde duralım.
Daha sonra da sanatçılarımızdan bahsedelim.
Şehrin milli edebiyat dönemine baktığımızda 1911'de Ömer Seyfettin, Ali Canip Yöntem ve Ziya Gökalp'in Genç Kalemler dergisinde ortaya koydukları Yeni Lisan Hareketi ile başladığını görüyoruz.
Milli edebiyat döneminin bakın Alican her ne kadar öncesinde Fecr i ATI topluluğuna katılmış olsa da daha sonra milli edebiyat hareketine katılmıştır.
Şimdi konuşma dilinin imkanlarından bakın dikkat.
Yani bu akımı, bu dönemin sanatçıları biz eserlerimizle konuşma dilini kullanacağız diyor ve konuşma dilinin imkanından, imkanlarından faydalanıp sade bir dil tercih etmişlerdir.
Bakın özellikle de halk şiiri nazım şekilleriyle hece ölçüsünü kullanmışlardır.
Tabii ki kafiye, redif gibi ahenk unsurlarına da önem vermişler ve kullanmışlardır.
Bakın peki milli edebiyat dönemi şiirleri içerisinde biz temel olarak neyi görmekteyiz veya temel olarak nelerden bahsedilmiş?
Bakın Türk tarihinin ta İslam öncesi döneminden alınır ve Kurtuluş Savaşı'na kadar bütün tarih sahnelerinin biz şiire aktarıldığını görmekteyiz.
Yani sadece İçinin içinde bulundukları dönemi değil, Türk tarihinin ta İslam öncesine kadar gitmişlerdir.
Bakın sanatlı söyleyişi ikinci plana atmışlar.
Özellikle de biçime değil, içeriğe yani konuya önem vermişlerdir.
Bu dönem şiiri toplumsal ve didaktik bir özellik taşır.
Bir kere bunu söylemeden geçemeyeceğiz.
Çünkü halka eğitime bakın, halka doğru ilkesi var.
Yani toplumsal konular, özellikle de öğretici bir tarzda ifade edilmiştir.
Dolayısıyla üslup olarak da öğretici bir üslubun kullanıldığını söyleyebiliriz.
Akım olarak özellikle milliyetçilik ve Türkçülük fikirlerinin işlendiğini söylemeden geçmeyelim.
Ve şiir dilinde İstanbul Türkçesinin esas alındığını söyleyebiliriz.
Şimdi dönemin temsilcileri üzerinde dura biliriz ilk.
Ziya Gökalp üstünde duracağız.
Bir kere Ziya Gökalp Türk sosyolojisinin kurucusudur.
Yani şiirle her ne kadar bağlantısı olmasa da söylememiz de fayda var.
Özellikle de Türkçülük akımını sistem eleştirmiştir ve Turancı lığı savunmuştur.
Neydi Turancılık?
Tüm Türkleri bir çatı altında toplamaktı.
Bakın.
Sade bir dil kullanmıştır.
Ziya Gökalp şiirlerinde.
Şiirlerinin çoğunun didaktik olduğunu söyleyebiliriz.
Ve özellikle de toplum için sanat ın.
Aslında bu milli edebiyat dönemi sanatçılarının da genel bir özelliğidir.
Toplum için sanat anlayışı vardır ve Ziya Gökalp Turan şiiri hariç bütün şiirlerini hece ölçüsüyle yazmıştır.
Peki nedir eserlerimiz?
Bakın Kızılelma.
Ziya Gökalp'in önemli şiir kitabıdır.
Kesinlikle bileceğiz.
Altın, ışık ve Yeni Hayat'ta yine Ziya Gökalp'in eserleri arasındadır.
Ve Mehmet Emin Yurdakul.
Şimdi bakın Mehmet Emin Yurdakul.
Milliyetçilik akımını, Şii milliyetçilik akımının daha doğrusu şiiri bizdeki ilk temsilcisidir.
Sade Türkçe kullanmıştır ve hece ölçüsünü özellikle şiirlerinde kullandığını söyleyebiliriz.
Nazım biçimi yönüyle baktığımızda daha çok yeni olmayı tercih etmiştir.
Yani mesele baktığımızda Sony'yi kullanmış, terzi Rima yı kullanmış, serbest Nazım'ı kullanmış.
Dolayısıyla biraz da yeniliğe yakın bir isimdir.
Hece sayısı bakımından uzun ölçüleri kullandığı için söyleyiş de biraz daha düz yazıya yaklaştığını söyleyebiliriz.
Yani biraz uzun ölçüler kullandığı için aslında.
Yani biraz da Nazım'ın nesir ve uzaklaştırmıştır da diyebiliriz.
Bakın.
Ve ilk milli Türk şairi kabul edilir.
Mehmet Emin Yurdakul.
Peki şiirlerinde ne var?
Bakın Türk halkının acılarına yer verir.
Kimsesiz genç kızlara, çocuklara, yaşlı kadınlara ve yoksul insanların hayatına da yer verdiğini görüyoruz.
Mehmet Emin Yurdakul'un şiirlerinin çoğunda durak olmadığını hemen söylemeliyiz.
Özellikle de suni ve abartılı söyleyiş lerin olduğunu da şiirlerinde görüyoruz.
Bakın Türkçe şiirler, Türk sazı, Ey Türk uyan tan sesleri.
Dikkat edersek hep milliyetçilik ve Turancılık ilkesi doğrultusunda isimleri var.
Ordunun destanı Dicle önünde.
Turan'a doğru zafer yolunda isyan ve dua.
Mehmet Emin Yurdakul'un önemli şiirleri dir arkadaşlar.
Önce.
İsterseniz dönemin özellikleri üzerinde duralım.
Daha sonra da sanatçılarımızdan bahsedelim.
Şehrin milli edebiyat dönemine baktığımızda 1911'de Ömer Seyfettin, Ali Canip Yöntem ve Ziya Gökalp'in Genç Kalemler dergisinde ortaya koydukları Yeni Lisan Hareketi ile başladığını görüyoruz.
Milli edebiyat döneminin bakın Alican her ne kadar öncesinde Fecr i ATI topluluğuna katılmış olsa da daha sonra milli edebiyat hareketine katılmıştır.
Şimdi konuşma dilinin imkanlarından bakın dikkat.
Yani bu akımı, bu dönemin sanatçıları biz eserlerimizle konuşma dilini kullanacağız diyor ve konuşma dilinin imkanından, imkanlarından faydalanıp sade bir dil tercih etmişlerdir.
Bakın özellikle de halk şiiri nazım şekilleriyle hece ölçüsünü kullanmışlardır.
Tabii ki kafiye, redif gibi ahenk unsurlarına da önem vermişler ve kullanmışlardır.
Bakın peki milli edebiyat dönemi şiirleri içerisinde biz temel olarak neyi görmekteyiz veya temel olarak nelerden bahsedilmiş?
Bakın Türk tarihinin ta İslam öncesi döneminden alınır ve Kurtuluş Savaşı'na kadar bütün tarih sahnelerinin biz şiire aktarıldığını görmekteyiz.
Yani sadece İçinin içinde bulundukları dönemi değil, Türk tarihinin ta İslam öncesine kadar gitmişlerdir.
Bakın sanatlı söyleyişi ikinci plana atmışlar.
Özellikle de biçime değil, içeriğe yani konuya önem vermişlerdir.
Bu dönem şiiri toplumsal ve didaktik bir özellik taşır.
Bir kere bunu söylemeden geçemeyeceğiz.
Çünkü halka eğitime bakın, halka doğru ilkesi var.
Yani toplumsal konular, özellikle de öğretici bir tarzda ifade edilmiştir.
Dolayısıyla üslup olarak da öğretici bir üslubun kullanıldığını söyleyebiliriz.
Akım olarak özellikle milliyetçilik ve Türkçülük fikirlerinin işlendiğini söylemeden geçmeyelim.
Ve şiir dilinde İstanbul Türkçesinin esas alındığını söyleyebiliriz.
Şimdi dönemin temsilcileri üzerinde dura biliriz ilk.
Ziya Gökalp üstünde duracağız.
Bir kere Ziya Gökalp Türk sosyolojisinin kurucusudur.
Yani şiirle her ne kadar bağlantısı olmasa da söylememiz de fayda var.
Özellikle de Türkçülük akımını sistem eleştirmiştir ve Turancı lığı savunmuştur.
Neydi Turancılık?
Tüm Türkleri bir çatı altında toplamaktı.
Bakın.
Sade bir dil kullanmıştır.
Ziya Gökalp şiirlerinde.
Şiirlerinin çoğunun didaktik olduğunu söyleyebiliriz.
Ve özellikle de toplum için sanat ın.
Aslında bu milli edebiyat dönemi sanatçılarının da genel bir özelliğidir.
Toplum için sanat anlayışı vardır ve Ziya Gökalp Turan şiiri hariç bütün şiirlerini hece ölçüsüyle yazmıştır.
Peki nedir eserlerimiz?
Bakın Kızılelma.
Ziya Gökalp'in önemli şiir kitabıdır.
Kesinlikle bileceğiz.
Altın, ışık ve Yeni Hayat'ta yine Ziya Gökalp'in eserleri arasındadır.
Ve Mehmet Emin Yurdakul.
Şimdi bakın Mehmet Emin Yurdakul.
Milliyetçilik akımını, Şii milliyetçilik akımının daha doğrusu şiiri bizdeki ilk temsilcisidir.
Sade Türkçe kullanmıştır ve hece ölçüsünü özellikle şiirlerinde kullandığını söyleyebiliriz.
Nazım biçimi yönüyle baktığımızda daha çok yeni olmayı tercih etmiştir.
Yani mesele baktığımızda Sony'yi kullanmış, terzi Rima yı kullanmış, serbest Nazım'ı kullanmış.
Dolayısıyla biraz da yeniliğe yakın bir isimdir.
Hece sayısı bakımından uzun ölçüleri kullandığı için söyleyiş de biraz daha düz yazıya yaklaştığını söyleyebiliriz.
Yani biraz uzun ölçüler kullandığı için aslında.
Yani biraz da Nazım'ın nesir ve uzaklaştırmıştır da diyebiliriz.
Bakın.
Ve ilk milli Türk şairi kabul edilir.
Mehmet Emin Yurdakul.
Peki şiirlerinde ne var?
Bakın Türk halkının acılarına yer verir.
Kimsesiz genç kızlara, çocuklara, yaşlı kadınlara ve yoksul insanların hayatına da yer verdiğini görüyoruz.
Mehmet Emin Yurdakul'un şiirlerinin çoğunda durak olmadığını hemen söylemeliyiz.
Özellikle de suni ve abartılı söyleyiş lerin olduğunu da şiirlerinde görüyoruz.
Bakın Türkçe şiirler, Türk sazı, Ey Türk uyan tan sesleri.
Dikkat edersek hep milliyetçilik ve Turancılık ilkesi doğrultusunda isimleri var.
Ordunun destanı Dicle önünde.
Turan'a doğru zafer yolunda isyan ve dua.
Mehmet Emin Yurdakul'un önemli şiirleri dir arkadaşlar.
Sıkça Sorular Sorular
Milli Edebiyat Dönemi Nedir?
1911’de Selanik’te “Genç Kalemler” dergisinin genç yazarları tarafından -Ömer Seyfettin, Ali Canip Yöntem, Ziya Gökalp- ortaya konan “Yeni Lisan” hareketiyle birlikte “Milli Edebiyat” dönemi başlamıştır. Türkçenin sadeleştirilmesi gerektiği ilk kez bir dava olarak ele alınmış, ulusal bir dil ve edebiyatın oluşturulması amaçlanmıştır. Ömer Seyfettin, Genç Kalemler dergisinde yayımladığı Yeni Lisan adlı ünlü makalesinde, dilin yalınlaştırılarak yabancı dillerin etkisinden kurtarılması ve yazı dilinin konuşma diline yaklaştırılması gerektiği düşüncesini ortaya koymuştur.
Milli Edebiyat Dönemi Şiiri Özellikleri
- Dilde sadeleşme düşüncesi savunulmuş ve bu, yapıtlarda uygulanmıştır.
- Türkçe, yabancı dillerin etkisinden kurtarılmaya çalışılmıştır.
- Türkçe karşııkları olan Arapça, Farsça sözcük ve tamlamaların kullanılmasına karşı çıkılmıştır.
- Yazı dilinde İstanbul Türkçesinin esas alınmasının gerektiği ileri sürülmüştür.
- Süslü, sanatlı ve özentili söyleyişten kaçınılmıştır.
- Yapıtlarda yerli ve milli konulara yer verilerek Anadolu hayatı yansıtılmıştır.
- Halk şiirinin nazım biçimleri kullanılarak, gerçek şiirimizin Halk şiiri, milli ölçümüzün hece ölçüsü olduğu ileri sürülmüştür.
Ziya Gökalp Kimdir?
- Türkçülük akımını bir sisteme bağlayan ve bu sistemi yapıtlarında işleyen fikir adamıdır.
- Milli Edebiyatın fikir yönüyle temellerini oluşturmuştur.
- Türk milletinin, dil, debiyat, din ve ahlak yönüyle aynı kültürle yetişmiş kişilerden oluştuğuna inanır.
- Edebiyatı, görüşlerini yaymada bir araç olarak kullanmıştır.
- Yapıtlarını halkın anlayabileceği şekilde, sade bir dille kaleme alınmıştır.
- Şiir: Kızıl Elma, Yeni Hayat, Altın Ilşık
- Düşünce: Türk Töresi, Türkleşmek-İslamlaşmak-Muasırlaşmak, Türkçülüğün Esasları, Malta Mektupları, Türk Medeniyeti Tarihi
Mehmet Emin Yurdakul Kimdir?
- Edebiyatımızda milliyetçilik akımının şiirdeki ilk temsilcisidir.
- Sade bir Türkçe ve hece ölçüsüyle toplumsal konularda şiirler yazmıştır.
- Nazım biçimleri yönünden yeni olmayı benimsemiş, hece sayısı bakımından uzun ölçüleri kullandığı için söyleyişte düzyazıya yaklaşmıştır.
- Şiir: Türkçe Şiirler, Tan Sesleri, Turan’a Doğru, Ey Türk Uyan, Türk Sazı, Ordunun Destanı
