Merhaba arkadaşlar, bu dersimizde d ve f blok elementleri işleyeceğiz.
Bu dersimizin sonunda ise periyodik cetvel ünitesinin büyük bir kısmını bitirmiş oluyoruz sadece yükseltgenme basamakları ilgili kısım kalıyor, bunun da bilgisini vermiş olayım.
Şimdi, d ve f blok elementleri hangi gruplardan oluşur diye sorduğunuzda direkt size B grupları diyebilirim.
Arkadaşlar gördüğünüz gibi iki tane kesitimiz var, yukarıdaki d bloğudur, aşağıdaki kesinti ise f bloğudur.
Peki neden iki tane kesit karşıma geliyor?
Hemen açıklayayım. Periyodik cetvelde yan yana bulunan atomların, elementlerin proton sayıları arasındaki fark 1dir. Burada ise lantanın proton sayısı bakıyorum 57, yanındaki elemente bakıyorum 72.
Bakın bayağı boşluk var, bayağı fark var.
Bu farkı nerede kapatıyoruz biliyor musunuz?
Bakın 57den sonra 58, bir bir devam ediyor atomlar ve 71 görüyorum bakın elementlerini almışlar aşağı yazmışlar.
Lantan'ın devamı olduğu için biz buraya Lantanitler diyoruz arkadaşlar.
Peki Aktinyum'a bakalım 89, daha sonra gelen atom 90 daha sonra en son gelen devamı ise burada.
Aktinyum'un devamı olan elementlere de Aktinitler deriz.
Peki bunların periyot numaralarını bakalım.
B gruplarımız 4. periyotta başlıyordu.
4.
periyot, 5.
periyot, görebiliyorum.
Dikkat ettiyseniz bakın altıncı periyotta Lantan'ı görüyorum yani lantanitler o zaman işte burada.
Lantanitler burada bakın, 72 olması lazım.
6.
periyot 3B grubu Lantanitlerin olduğu yerdir.
Peki Aktinitlere bakalım 89 Aktinyum, bakın 90, 103 işte burası da ise aktinitlerin olduğu gruptur diyebiliriz arkadaşlar.
Evet burada bir şey da hatırlatalım, cetvelde 3Bden önce 2A grubu gelirdi, 2Bde sonra gelen grubumuzu hatırlayalım.
Bakın 8 tane B grubumuz var, 8 tane B grubumuz ama şu sırada mesela kaç tane atom vardır diye sorarsanız 8 tane değil tabii ki burada 10 tane sütümüz var çünkü bu üç tane 8B grubu var.
1-2-3-4-5-6-7-8-9-10.
Her bir bölmeye bir tane atom yerleştirilirse, buradan element olduğunu söyleyebilirim.
Evet şimdi 2Bden sonra gelen grubu da söyleyelim.
2B daha sonra gelen grup da arkadaşlar 3A grubudur, bunları bir hatırlatalım.
Şimdi d blok elementlerine biz ne diyoruz hemen söyleyelim.
d grup elementlerine, D Blok elementlerine arkadaşlar geçiş metalleri deriz geçiş metalleri.
Bir de iç geçiş metalleri var.
Geçiş metallerinin içinden çıkan lantanitler ve aktinitler, bunlar da iç geçiş metalleri olarak karşımıza gelir.
Şimdi arkadaşlar d ve f blok elementlerinin özellikleri bakalım. D ve f blok elementlerin tüm üyeleri metaldir. Metal olduğu için ametallerle iyonik bağlı bileşik yaparlar diyorum.
Hatırlarsanız 1A değerlik alıyordu fakat B gruplarına biz birden fazla pozitif değer görebiliyoruz arkadaşlar, birden fazla pozitif değer alabilirler.
D Blok elementin özellikleri büyük oranda farklılık gösterdiğine vurgu yapıyorum o yüzden zaten çok fazla detaylı bir şekilde özelliklerine girmiyoruz çünkü aynı periyotta bile çapta dahil olmak üzere farklılıklar görebiliyoruz. Kendi aralarında görülen etkileşim ise bunların hepsi metal olduğu için tabii ki nedir metalik bağ etkileşimi görürüm.
Bazı D Blok metalleri bileşiklerinde, dikkat, kovalent karakter de gösterebilir.
Kovalent karakter.
Şimdi metalin bileşiklerinin hepsi iyoniktir demek demek ki doğru olmuyor arkadaşlar.
Bileşiklerini ben, d blok elementlerinin metallerin bileşiklerinde kovalent karakter görülebiliyor.
Peki bu nasıl olur?
x ve y'nin bağ yaptığını düşünelim. Aslında bu bağda iyonik ve kovalent karakter bulunmaktadır.
Sadece bir tanesi daha baskın olur. Neye göre belirliyoruz?
Elektronegatiflik farkına göre.
Eğer iki atomun elektronegatiflik farkı çok fazla ise aradaki bağ iyoniktir.
Aralarındaki elektronegatiflik farklı çok fazla değilse bu bağ ise kovalent olarak belirtilir ve hangisi daha baskınsa dediğim gibi bağın özelliğini o belirler diyoruz.
Tabi ki bu bilgiyi bilseniz yeterli, yani metali gördüğünüz her bileşik kesinlikle iyonik bağlı değildir.
Bu bilgi yeterli olacaktır size.
Erime ve kaynama noktalarına geldiğimde, şimdi ben burada metalik bağ görüyorsam metalik bağ kuvvetli bir bağdı hatırlarsanız.
O yüzden de erime ve kaynama noktaları yüksektir diyebilirim. F Blok elementlerinin kimyasal özellikleri genellikle benzerdir, genelde birbirine benzerdir. İşte arkadaşlar bu yüzden f blok elementleri bileşiklerinde genellikle aynı değerlikleri alıyorlarmış ve genellikle +3 değerlik alırlar diyoruz.
Bu şekilde d ve f blok elementin özellikleri bitiriyoruz arkadaşlar, bundan sonraki dersimizde görüşmek üzere hoşça kalın.
Bu dersimizin sonunda ise periyodik cetvel ünitesinin büyük bir kısmını bitirmiş oluyoruz sadece yükseltgenme basamakları ilgili kısım kalıyor, bunun da bilgisini vermiş olayım.
Şimdi, d ve f blok elementleri hangi gruplardan oluşur diye sorduğunuzda direkt size B grupları diyebilirim.
Arkadaşlar gördüğünüz gibi iki tane kesitimiz var, yukarıdaki d bloğudur, aşağıdaki kesinti ise f bloğudur.
Peki neden iki tane kesit karşıma geliyor?
Hemen açıklayayım. Periyodik cetvelde yan yana bulunan atomların, elementlerin proton sayıları arasındaki fark 1dir. Burada ise lantanın proton sayısı bakıyorum 57, yanındaki elemente bakıyorum 72.
Bakın bayağı boşluk var, bayağı fark var.
Bu farkı nerede kapatıyoruz biliyor musunuz?
Bakın 57den sonra 58, bir bir devam ediyor atomlar ve 71 görüyorum bakın elementlerini almışlar aşağı yazmışlar.
Lantan'ın devamı olduğu için biz buraya Lantanitler diyoruz arkadaşlar.
Peki Aktinyum'a bakalım 89, daha sonra gelen atom 90 daha sonra en son gelen devamı ise burada.
Aktinyum'un devamı olan elementlere de Aktinitler deriz.
Peki bunların periyot numaralarını bakalım.
B gruplarımız 4. periyotta başlıyordu.
4.
periyot, 5.
periyot, görebiliyorum.
Dikkat ettiyseniz bakın altıncı periyotta Lantan'ı görüyorum yani lantanitler o zaman işte burada.
Lantanitler burada bakın, 72 olması lazım.
6.
periyot 3B grubu Lantanitlerin olduğu yerdir.
Peki Aktinitlere bakalım 89 Aktinyum, bakın 90, 103 işte burası da ise aktinitlerin olduğu gruptur diyebiliriz arkadaşlar.
Evet burada bir şey da hatırlatalım, cetvelde 3Bden önce 2A grubu gelirdi, 2Bde sonra gelen grubumuzu hatırlayalım.
Bakın 8 tane B grubumuz var, 8 tane B grubumuz ama şu sırada mesela kaç tane atom vardır diye sorarsanız 8 tane değil tabii ki burada 10 tane sütümüz var çünkü bu üç tane 8B grubu var.
1-2-3-4-5-6-7-8-9-10.
Her bir bölmeye bir tane atom yerleştirilirse, buradan element olduğunu söyleyebilirim.
Evet şimdi 2Bden sonra gelen grubu da söyleyelim.
2B daha sonra gelen grup da arkadaşlar 3A grubudur, bunları bir hatırlatalım.
Şimdi d blok elementlerine biz ne diyoruz hemen söyleyelim.
d grup elementlerine, D Blok elementlerine arkadaşlar geçiş metalleri deriz geçiş metalleri.
Bir de iç geçiş metalleri var.
Geçiş metallerinin içinden çıkan lantanitler ve aktinitler, bunlar da iç geçiş metalleri olarak karşımıza gelir.
Şimdi arkadaşlar d ve f blok elementlerinin özellikleri bakalım. D ve f blok elementlerin tüm üyeleri metaldir. Metal olduğu için ametallerle iyonik bağlı bileşik yaparlar diyorum.
Hatırlarsanız 1A değerlik alıyordu fakat B gruplarına biz birden fazla pozitif değer görebiliyoruz arkadaşlar, birden fazla pozitif değer alabilirler.
D Blok elementin özellikleri büyük oranda farklılık gösterdiğine vurgu yapıyorum o yüzden zaten çok fazla detaylı bir şekilde özelliklerine girmiyoruz çünkü aynı periyotta bile çapta dahil olmak üzere farklılıklar görebiliyoruz. Kendi aralarında görülen etkileşim ise bunların hepsi metal olduğu için tabii ki nedir metalik bağ etkileşimi görürüm.
Bazı D Blok metalleri bileşiklerinde, dikkat, kovalent karakter de gösterebilir.
Kovalent karakter.
Şimdi metalin bileşiklerinin hepsi iyoniktir demek demek ki doğru olmuyor arkadaşlar.
Bileşiklerini ben, d blok elementlerinin metallerin bileşiklerinde kovalent karakter görülebiliyor.
Peki bu nasıl olur?
x ve y'nin bağ yaptığını düşünelim. Aslında bu bağda iyonik ve kovalent karakter bulunmaktadır.
Sadece bir tanesi daha baskın olur. Neye göre belirliyoruz?
Elektronegatiflik farkına göre.
Eğer iki atomun elektronegatiflik farkı çok fazla ise aradaki bağ iyoniktir.
Aralarındaki elektronegatiflik farklı çok fazla değilse bu bağ ise kovalent olarak belirtilir ve hangisi daha baskınsa dediğim gibi bağın özelliğini o belirler diyoruz.
Tabi ki bu bilgiyi bilseniz yeterli, yani metali gördüğünüz her bileşik kesinlikle iyonik bağlı değildir.
Bu bilgi yeterli olacaktır size.
Erime ve kaynama noktalarına geldiğimde, şimdi ben burada metalik bağ görüyorsam metalik bağ kuvvetli bir bağdı hatırlarsanız.
O yüzden de erime ve kaynama noktaları yüksektir diyebilirim. F Blok elementlerinin kimyasal özellikleri genellikle benzerdir, genelde birbirine benzerdir. İşte arkadaşlar bu yüzden f blok elementleri bileşiklerinde genellikle aynı değerlikleri alıyorlarmış ve genellikle +3 değerlik alırlar diyoruz.
Bu şekilde d ve f blok elementin özellikleri bitiriyoruz arkadaşlar, bundan sonraki dersimizde görüşmek üzere hoşça kalın.
