DNA ve Genetik Kod Soruları

ritmik EĞITIM YAYINLARI 8. Aşağıda DNA molekülüne ait tüm nükleotid çeşitlerini içeren bir parça verilmiştir ve bu parçada bazı yapılar numaralandırılmıştır. 2 3 5 6 Verilen bu DNA parçasına göre; 1. 3 numaralı yapı timin nükleotidi ise, 6 numaralı yapı adenin nükleotididir. II. 2 numaralı yapı, DNA molekülüne ismini veren ya- pidir. III. 3 numaralı yapı adenin nükleotidi ise, 4 numaralı yapı sitozin nükleotididir. IV. 5 numaralı yapı guanin nükleotidi ise, 6 numaralı yapı timin nükleotididir. V. DNA molekülünde 1 ve 2 numaralı yapılar eşit sayıda bulunur. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I've ll II C) I ve IV B) Il ve V D) I, II ve V FEN BİLİMLERİ/8. SINIF 25

Eskiden canlıların sahip oldukları özellikleri nesilden nesile nasıl aktardıkları bilinmiyordu. Frederick Grif- fith, 1928 yılında gerçekleştirdiği bir deney ile bu konu ile ilgili bazı bulgular edindi. Aşağıda Griffithin yaptığı deney ile ilgili görsel ve aşamaları verilmiştir. Kapsüllü bakteri kolonisi Kapsülsüz bakteri kolonisi 1 Fare öldü Kapsüllü bakteri kolonisi Kapsülsüz bakteri kolonisi 2 Fare yaşıyor 3 Fare yaşıyor 1. aşama : Griffith; bir besi ortamında çoğalttığı kapsüllü bakterileri bir deney faresine enjekte etti. Fare zatürreden öldü. Fare öldü 2. aşama: Griffith; bir başka besi ortamında çoğalttığı kapsülsüz bakterileri başka bir deney faresine en- jekte etti. Farede herhangi bir hastalık gözlenmedi. Fare yaşamaya devam etti. 3. aşama: Griffith; 1. aşamada oluşturduğu kapsüllü bakteri bakterileri Isıtıcı ile ısıtıp bakterilerin parça- lanmasını sağladı. Elde ettiği örneği fareye enjekte etti farede herhangi bir değişim gözlenmedi. Fare sağlıklı bir şekilde yaşamına devam etti. 4. aşama: Griffith; 2. aşamada oluşturduğu kapsülsüz bakterilerin içerisine 3. aşamada ısıtarak öldürdüğü kapsüllü bakterileri karıştırdı. Elde ettiği karışımı fareye enjekte etti. Fare kısa bir süre içerisin- de zatürreden öldü. Griffith fareden aldığı kan örneğini incelediğinde farenin kanında canlı kap- süllü bakterilerin olduğunu gördü. Buna göre yapılan deney ile ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Kapsüllü bakteriler DNA'larında zatürreye neden olan geni barındırırlar. B) Kapsülsüz bakteriler 4. aşamadan sonra kazandıkları hastalık yapma özelliğini yavrularına aktanırlar. C) Deney sonucunda ölen farenin kanında kapsüllü bakterilerin tespit edilmesi, deneyin 3. aşamasında yapı- lan ısıtma olayında meydana gelen mutasyonlar olabilir. D) Deneyin 4. aşamasında öldürülen kapsüllü bakterilere ait DNA, kapsülsüz bakterilerin özelliklerinin de- ğişmesine neden olmuştur.

11. Aşağıda Koronavirüs hakkında bazı bilgiler verilmiştir. NEDİR BU KORONA VİRÜS? Yakın zamanlarda adını sıkça duymaya başladığımız korona virüs aslında yeni bir virüs değil. Geçmişte bu virüs ailesinin diğer üyeleri insanlar üzerinde öldürücü salgın hastalıklara neden olmuştur. 2003 yılında Uzakdoğu'da insanlara bir yabani kediden bulaştığı bili- nen SARS'da aslında bir korona virüstür. SARS'ın insanlar üzerinde öldürücülük oranı %10 civarındaydı. Yine Ortadoğu'da 2012 yı- linda insanlara deveden bulaştığını bildiğimiz MERS'de korona virüs ailesindendir. MERS'in insanlar üzerinde öldürücülük oranı %40 civarlarındaydı. Yakın dönemde adını sıkça duyduğumuz Covid-19'da aynı şekilde bir korona virüstür. Bilim insanları korona virüs ai- lesine mensup virüslerin genetik materyallerinin çok kolay değiştiğini ve bu yüzden farklı canlılar üzerinde yaşayabildiklerini söylü- yorlar. İlk yapılan araştırmalar Covid-19'un insanlara yarasalar üzerinden bulaştığı öngörülüyor. Covid-19'un insanlar üzerinde öldü- rücülük oranı şimdilik %3 civarlarında. Korona virüsler konak canlı üzerinde çoğu zaman öldürücü etki oluşturmazken, bulaştığı yeni canlıda öldürücü etkiler ortaya çıkartabiliyor. Sadece verilenlere göre, 1. Koronavirüs türleri canlılar üzerinde farklı etkiler ortaya çıkarabilmektedir. 11. Cronavirüsler mutasyonlar geçirip farklı özellikler kazanabilmektedir. III. Farklı özellikte olan Koronavirüs türleri insanlar üzerinde her zaman öldürücü etkiler ortaya çıkarmış- lardır. bilgilerinden hangileri çıkarılabilir? A) Yalnız I. B) I ve II. C) Il ve Ill. D) I, II ve III.

5. B Adenin 120⁰ 90⁰ Timin . Guanin 60⁰ 90⁰ Sitozin 120 x = gox gox 60x Yukarıdaki daire grafiğinde bir DNA mo- lekülünün 1. ipliğinde bulunan organik baz oranı cinsinden verilmiştir. Buna göre, bu DNA molekülünün 2. ipliğindeki organik baz sayısı aşağıdaki- lerden hangisi gibi olabilir? Adenin Timin Guanin Sitozin A) 12 9 6 9 B) 3 4 3 2 C) 18 15 9 15 D) 15 18 15 9 En fazla timin Adenin = Guan ZICI

2. Bir DNA molekülünün tek zincirindeki adenin bazı sayısı; timin bazı sayısının 2 katı, guanin veya sitozin bazı sayısının 3 katıdır. Buna göre, DNA molekülündeki deok- siriboz şekeri sayısı aşağıdaki şıklardan hangisi olabilir? A) 65 B) 104 0 C) 120 D) 150

Nilay renkli çıkartmalarla DNA modeli hazırlamıştır. + + X A) Yalnız I C) II, III Ap ↑ Buna göre, Nilay'ın hazırladığı DNA mo- deli ile ilgili; X 1. ★, fosfatı temsil eder II. Daireler 4 çeşit nükleotidi temsil eder. III. deoksiriboz şeklini temsil eder. ifadelerinden hangileri doğrudur? B) I, III D) I, II, III

32 2. 1. Kalıtsal karakterlerin oğul döllere aktarılmasını sağlamak II. Hücredeki canlılık olaylarını yönetmek III. Özel proteinlerin üretilmesini sağlamak Yukarıda numaralanmış ifadelerden hangileri DNA'nın görevleri arasındadır? A) Yalnız II C) II ve III B) I ve III D) I, II ve III

tas- + 10 Canlıların kalıtsal özelliklerinin ortaya çıkmasını sağlayan genler kromozomlar tarafından nır. Canlıların vücut hücrelerinde kromozomlar çiftler halinde bulunur ve 2n ile ifade edilir. Aşağıdaki tablolarda bazı bitki ve hayvan türlerine ait kromozom sayıları verilmiştir. Bitki türü Pirinç Soğan Buğday Kromozom sayısı (2n) 12 16 42 Hayvan türü Sinek Güvercin Maymun Kromozom sayısı (2n) 12 16 16 42 Bu tablolara bakılarak; 1. Aynı kromozom sayısına sahip iki canlı aynı türe aittir. II. Aynı kromozom sayısına sahip bitki ve hayvan türleri bulunabilir III. İki farklı hayvan türü aynı kromozom sayısına sahip olabilir. yorumlarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III SORU SINA D) II ve III 1. Br 8 2

5. Watson ve Crick adlı bilim insanları, DNA molekülü- nün iki iplikten oluştuğunu ve bu molekülün ip merdi- vene benzediğini açıkladılar. DNA molekülünde A, T, G, C bazları bulunur. Bu bazlar belli bir sıra hâlinde di- zilir. Bu dizilim farklılığı canlılardaki çeşitliliği oluşturur. Verilen paragrafta, aşağıdakilerin hangisinden bahse- memiştir? A) DNA'nın nasıl eşlendiğine B DNA'daki baz çeşitlerine Bazların dizilişlerinin farklı olduğuna BDNA molekülünün çift iplikli yapıya sahip olduğuna

3. Şekilde gösterilen yapıların en küçük yapıdan en bü- yük yapıya doğru sıralanması hangi seçenekte veril- diği gibidir? A) Hücre- Kromozom - DNA - Gen - Nükleotit B) Nükleotit - Gen - DNA - Kromozom - Hücre C) Hücre - Kromozom - Gen - DNA - Nükleotit D) Nükleotit - DNA - Gen - Kromozom - Hücre

1. 12 P P D D D || A S ||| D D D P P IV DNA molekülünün bir bölümüne ait görsel yukarıda- görülmektedir. Buna göre, numaralandırılmış yapılarla ilgili aşağıda- kilerden hangisi söylenemez? A) I numaralı yapı, DNA'ya adını veren deoksiriboz- şekeridir. B) II numaralı yapı, DNA molekülünde 4 çeşit bulu- nan organik bazlardan sitozin bazıdır. C) III numaralı yapı, DNA'nın yapı birimidir. D) IV numaralı yapı belirli karakter özelliklerini taşı- yan gen bölgesi olabilir. 3

7⁹. 4 yapı birimidir. 3 1 4 içerir. 4 organik Şeker baz görev' birimidir. 2 Yanda canlıların kalıtsal bilgilerini taşıyan yapılarla ilgili öğren- ciler aşağıdaki yorumları yapıyor. Mehmet: 1 numaralı yapı kromozomdur. Aynı türe ait bütün sağlıklı bireylerde aynı sayıdadır. Zehra: 2 numaralı yapı gendir. Canlılardaki saç rengi, göz ren- gi gibi kalıtsal karakterlerin ortaya çıkmasını sağlar. Kübra: 3 numaralı yapı nükleotittir. Bütün canlılarda dört çe- şit nükleotid bulunur. Serhat: 4 numaralı yapı fosfattır. Nükleotidler yapısında bulu- nan fosfata göre isimlendirilir. Buna göre, hangi öğrencinin yorumu yanlıştır? A) Mehmet B) Zehra C) Kübra (D) Serhat