Ünsüz Türemesi

Evet arkadaşlar bu videomuzda da üstsüz üremesi konusunu işleyeceğiz.
Bu konuya dikkat edelim.
Şimdi arkadaşlar ÖSYM ünsüz üremesi de diyebilir.
Ünsüz İkizler şişmesi de diyebilir.
O yüzden bu kısma dikkat ediyoruz.
Şimdi ünsüz üremesi ne demek?
Yabancı kökenli kimi sözcükler ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında veya yardımcı eylemle birleşik fiil oluşturduğundan ünsüz üremesi olur.
Yani demek arkadaşlar mesela hak.
Şimdi bu hak yabancı bir sözcük ya.
Çünkü Türkçede H harfi yok.
Türkçe kelimelerde, daha doğrusu şimdi hakkımız derken arkadaşlar bakın burada ünlüyle başladı.
O zaman yabancı bir sözcük.
Ünlüyle başlayan bir ek aldığında bunun ortasındaki ke harfi türüyor arkadaşlar.
O yüzden burada ke ünsüz üremesi vardır.
Hissettiniz derken arkadaşlar bakın his.
Ünsüz de bitti.
Ünlüyle başlayan bir ek aldığında bunun ortasındaki S harfi türedi.
Affetme, yorum derken ise affetme, yorum hissetmiyorum.
Reddetme, yorum şeklinde örnekler de gelebilir karşına.
Af etmek yardımcı eylemle oluşturulmuş birleşik değildir.
Ve buradaki F harfi türedi.
Arkadaşlar seni reddettim dediğimde arkadaşlar bakın red etmek yardımcı eylemdir.
Ortadaki de türedi sırrım muz dediğimde arkadaşlar bakın sır ünsüz de bitti.
Bizim sırrım ağız ünlüyle başlayan bir üyelik eki aldı.
Bunun ortasındaki R harfi türedi.
Hattı dediğimde hat ünsüz de bitti.
Ünlüyle başlayan bir ek aldı.
Bunun ortasındaki T harfi türedi.
Arkadaşlar şimdi çıkmış soruya benzer bir soru üzerinden konumuzu pekişti elim.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem ünlü daralması hem ünsüz de vardır demiş arkadaşlar.
Şimdi bakalım.
İçim acıyor sokaklardaki kimsesiz çocuklara.
Burada herhangi bir daralma ve türevi yok.
Acıların büyütüyor beni.
Ağır aksak, kırık dökük dizeler de burada da yok arkadaşlar.
Şair de değil.
Bakın şuradaki dedik dediğin burada bir ünsüz yumuşaması vardır.
Şuradaki C harfi yumuşak okeye dönmüştür.
Önce bilgin olmalı, toplumunu derinden hissetmeli.
Teşhis etmek.
Yardımcı eylem ortadaki s türedi ama bana arkadaşlar daralma ve türev me sorduğu için cevap ceyhun tabikide olmadı çünkü burada yumuşama ve titreme var.
Sessizliğinde bavul diye haykırıyordu.
Buğulu bir gecede Affet, maden derken sessizlik sessizliği.
Burada bir ünsüz yumuşaması vardır.
Şimdi arkadaşlar çoğu öğrenci özellikle sessiz kelimesinde ünsüz üremesi olduğunu zannediyor ama burada herhangi bir ünsüz üremesi yoktur.
Şimdi bak ses isim Köktürk sesten sessiz.
Burada siz eki vardır.
Yani burada herhangi bir türevi yoktur.
Şu kelimede sadece ünsüz yumuşaması vardır diye kelimesine çok dikkat ediyoruz diye kelimesinin kökü demektir arkadaşlar ve buradaki e harfi n yaptı, daraldı, ünlü daralması gerçekleştirdi haykırıyordu.
Buğulu bir gecede affetmeyen derken bakın burada af etmek yardımcı eylem oluşturulmuş birleşik fiil vardır ve buradaki f harfi türemiştir.
Yani cevabımız deniz de oldu arkadaşlar.
Edirne'ye bakacak olursak yarın yapılacak yıl sonu etkinliğine ailecek katılmayı düşünüyoruz.
Şimdi burada sadece etkinliğine derken arkadaşlar bakın şuradaki ke ğ olmuştur.
Bu kelimede daralma ya da türevi yoktur ya da herhangi bir kelimede daralma ya da türevi yoktur.
O yüzden cevabımız Edirne de değildir arkadaşlar.
Ses Bilgisi
Ünsüz Türemesi ve Ünsüz Benzeşmesi 1 / 2
Ünsüz Türemesi
Ünsüz Türemesi