Merhaba arkadaşlar derişimle yine devam ediyoruz. Mol kesri neydi bakalım.
Mol kesri çözeltide çözünen maddenin mol sayısını alıyorum toplam mol sayısına bölüyorum.
Mesela A ve B'den oluşan bir çözeltiyi aldım.
Burada ben A'nın ve B'nin mol kesrini bulmak istersem şöyle yapıyorum A'nın mol sayısını alıyorum toplam mol sayısına bölüyorum, A artı B'nin mol sayısı.
B'nin mol kesri için, bu sırada mol kesrini x ile gösteriyoruz, bu sefer B'nin mol sayısını alıyorum yine toplam mol sayısına bölüyorum arkadaşlar.
Burada önemli bilgi var: A'nın ve B'nin mol kesri yani çözeltide bulunan maddelerin mol kesirlerinin toplamı her zaman birdir.
Bazen bu bilgiyi sorularda kullanıyoruz o yüzden lütfen dikkat edelim. Şimdi bir tane sorumuz var sorumunuzu çözelim.
9.2 gram etil alkol ve 9.6 gram metil alkol içeren bir çözeltide her bir bileşenin mol kesrini bulunuz. Şimdi mol kesri için benim ilk önce bunların mol sayılarını bulmam lazım.
Hemen mol sayıları bulalım.
Etil alkolün mol sayısı, formülü yazmayayım artık biliyoruz, kütleyi alacağım mol kütlesine bölüyorum.
9,2 bölü 46 hemen böldüm: alkol 9,6yı aldım 32ye bölüyorum arkadaşlar: etil alkolün mol kesrine bakıyorum.
C2H5OH. Ben kendisinin mol sayısını alırım 0,2yi kime böleceğim, toplam mol sayısına.
0,2+0,3 yani Metil alkolün mol kesrini buluyorum.
CH3OHın mol sayısını alıyorum 0,3ü toplam mol sayısına bölüyorum.
0,2+0,3 gördüğünüz gibi yine 0,3/0,5 yani 3/5.
Peki bulduk sorumuz bu kadar, peki bir doğrulama yapmak istiyorum.
Mol kesirlerinin toplamı 1 mi?
Dikkat, 2/5 ile 3/5i toplarsan mol kesirlerinin toplamı her zaman 1dir diyoruz. Nerede karşımıza çıkar?
Gazlarda hatırlarsanız kısmi basınç formülü vardı orada da mol kesri var, çözeltilerde mol kesri var.
Mol kesri bizim için önemli ve derişim türlerinden bir tanesi.
Evet bir diğer derişim türümüze geldik: ppm.
Yine kafanızı karıştıran bir kısım. Ppm, normalde bir tane formülü verilir bize, şu verilir.
Ama sorularda bunlar da karşımıza geliyor.
Ben üçünü birden verdim arkadaşlar.
Ppm'i nerede görüyoruz?
Ppm'i arkadaşlar az çözünen maddenin olduğu yerde yani çözeltide o kadar az madde var ki hani biz hesaba bile almayız mesela öyle bir durumlarda ppm karşımıza çıkıyor.
Mesela, litrede miligram çözündüğü zaman.
Bir litrede miligram, miligram zaten çok küçük, litrede çözersem tabii ki çok küçük bir değer olarak karşıma çıkar.
Yine kilogramda miligram çözdüğümüz zaman ppm karşıma çıkıyor.
Şimdi arkadaşlar, şöyle yazayım ben, çözünenim, çözüneni çok az olduğu zaman çok az olduğu zaman ppm karşımıza çıkar.
Mesela nerede çıkıyor?
Sularda, içme sularında, şuruplarda karşımıza çıkar.
Şuruplarda çok fazla etken maddesi kullanılmaz az bir etken maddesi kullanılır sadece içerisinde bir sürü kimyasal vardır ve onlara da eser miktarda kullanıldığı için ppm de şuruplarda falan karşımıza çıkabiliyor.
Peki ilk formülüme geliyorum.
Ben formülde şuna dikkat edeceğim: çözülenin kütlesini alıyorum çözeltinin kütlesine bölüyorum.
Tamam, bir de10 üzeri 6'yla çarpıyorum ama üç tane formül yazdım sadece bir tanesini 10 üzeri 6yla çarpma var diğerlerine yok.
Dikkat.
Çözünenin kütlesi bölü çözeltinin kütlesi olduğu zaman 10 üzeri 6yla çarpıyorum ve burada dikkat etmeniz gereken bir şey, yukarıyı gram alıyorsam aşağıyı da gram alacağım. Yukarıyı miligram alıyorsam aşağıyı da miligram almak zorundayım çünkü birimler birbirini götürmek zorunda.
Yukarıyı ton alıyorsan aşağıyı da ton almak zorundayım.
Burada hani illaki bir birim söylemiyorum.
Yukarısı neyse aşağısı da öyle ve 10 üzeri 6yla çarpıyorsunuz. Geliyorum ikinci formüle.
Burada çözünen kütlesini kesinlikle miligram olarak alıyorum.
Çözeltinin hacmi verildiği zaman bunu kullanıyorum.
Bakın burada çözelti hacmi yok çözelti kütlesi var burada ise çözeltinin hacmi, sorularda bunu kullanıyorlar ve burada10 üzeri 6 yok dikkat. Üçüncüsüne geçiyorum, burada da 10 üzeri 6 yok. Bu sefer çözünenin kütlesini miligram olarak alıyorum aynen ama çözelti kütlesini kilogram olarak alıyorum.
Ya kilogramdaki miligram.
Yani ben buradan şunu anlıyorum, bunun haricinde bana miligram bölü litre derlerse ya da miligram bölü kilogram derlerse ben bunun ppm olduğunu anlarım zaten.
Bu aklınızda kalabilir.
Hemen buraya geliyorum.
0,3 miligram bölü litre x+2 iyonu kaç ppm'dir diye soruyorum.
Miligram bölü litre, ppm demiştim o zaman şurası ppm ise bu 0,3 ppm'dir. Bakın bu kadar basit ve böyle sorular karşımıza çıkıyor.
Mesela ben bunu nerede görürüm?
Sularda görürüm demiştim.
Benim önümdeki suda, sizlerde kendi içme sularınıza bakabilirsiniz, Na+ iyon derişimini söylüyorum: 6,9 miligram bölü litre. Bakın bu ne demek 6,9 ppm kadar ppm Na+ iyonu varmış.
Yine aynı şekilde SO4'e baktım SO4 -2 sülfat, 22,6 miligram bölü litre.
Ne demek?
22,6 ppm sülfat iyonu varmış.
Sizlerde kendi suyunuzda lütfen karşılaştırın.
Evet bir örnek yapalım.
İki ton çözeltide 20 gram x- iyonu bulunuyormuş.
Buna göre çözeltideki x- iyon derişimi kaç ppm'dir?
Şimdi gram, bu da, birisi ton birisi gram o zaman ilk formülü kullanıyorum.
ppm diyorum eşittir: Mx, iyonun gramını alıyorum bunu gram olarak alacağım. Çözeltinin miktarına böleceğim.
Çözelti de ton ya, tonu da grama çevirmek bana daha kolay geliyor. Yukarıyı bunu da tona çevirebilirsiniz, sonuçta birimler aynı olacak ve 10 üzeri 6yla çarpıyorum. Şimdi iki ton kaç gram bakalım.
Bir ton, bir ton bin kilogram.
Bir kilogram da arkadaşlar bin gram, o zaman böyle kademeli geçiş yapıyorum. O zaman bir ton diyorum 10^3, 10^3 10^6 gramdır diyorum.
Şimdi işim kolaylaştı.
Bakın şimdi 20 gramı yukarıya yazdım.
20 gram.
Aşağıya da iki tondu, iki çarpı bu bir tonu ben 10^6 buldum.
İki ton iki çarpı 10^6 olur.
Bu kadar gram bakın gramlar gitti artık ve 10^6yla çarpıyorum. Gördüğünüz gibi 20/2 kaldı.
Bu da 10 olarak karşıma çıktı.
10 ppm'miş.
Hemen diğer bir örneğime bakıyorum.
Yanda verilen 2 litre içme suyunda bulunan Na+ iyon derişimi kaç ppm'dir?
çözelti hacmi verilmiş.
Ben ppm'e ne dedim?
Dedim ki miligram bölü litre olarak düşünebilirim.
O zaman bu formüle göre şöyle yapacağım.
Çözünenin, çözünenin arkadaşlar, miligramını gramını alıyorum.
MNa+ diyorum ama ben burayı miligram olarak alacağım.
Vçözelti diyorum.
Burayı da litre olarak alacağım yani bunu formül gibi düşünün. Yukarıyı 4 yazdım aşağıya da 2 yazdım gördüğünüz gibi 2 ppm olarak karşıma çıktı.
Cevabımız 2 ppm. Evet arkadaşlar bu dersimiz bu kadar.
Bundan sonraki derste görüşmek üzere hoşça kalın.
Mol kesri çözeltide çözünen maddenin mol sayısını alıyorum toplam mol sayısına bölüyorum.
Mesela A ve B'den oluşan bir çözeltiyi aldım.
Burada ben A'nın ve B'nin mol kesrini bulmak istersem şöyle yapıyorum A'nın mol sayısını alıyorum toplam mol sayısına bölüyorum, A artı B'nin mol sayısı.
B'nin mol kesri için, bu sırada mol kesrini x ile gösteriyoruz, bu sefer B'nin mol sayısını alıyorum yine toplam mol sayısına bölüyorum arkadaşlar.
Burada önemli bilgi var: A'nın ve B'nin mol kesri yani çözeltide bulunan maddelerin mol kesirlerinin toplamı her zaman birdir.
Bazen bu bilgiyi sorularda kullanıyoruz o yüzden lütfen dikkat edelim. Şimdi bir tane sorumuz var sorumunuzu çözelim.
9.2 gram etil alkol ve 9.6 gram metil alkol içeren bir çözeltide her bir bileşenin mol kesrini bulunuz. Şimdi mol kesri için benim ilk önce bunların mol sayılarını bulmam lazım.
Hemen mol sayıları bulalım.
Etil alkolün mol sayısı, formülü yazmayayım artık biliyoruz, kütleyi alacağım mol kütlesine bölüyorum.
9,2 bölü 46 hemen böldüm: alkol 9,6yı aldım 32ye bölüyorum arkadaşlar: etil alkolün mol kesrine bakıyorum.
C2H5OH. Ben kendisinin mol sayısını alırım 0,2yi kime böleceğim, toplam mol sayısına.
0,2+0,3 yani Metil alkolün mol kesrini buluyorum.
CH3OHın mol sayısını alıyorum 0,3ü toplam mol sayısına bölüyorum.
0,2+0,3 gördüğünüz gibi yine 0,3/0,5 yani 3/5.
Peki bulduk sorumuz bu kadar, peki bir doğrulama yapmak istiyorum.
Mol kesirlerinin toplamı 1 mi?
Dikkat, 2/5 ile 3/5i toplarsan mol kesirlerinin toplamı her zaman 1dir diyoruz. Nerede karşımıza çıkar?
Gazlarda hatırlarsanız kısmi basınç formülü vardı orada da mol kesri var, çözeltilerde mol kesri var.
Mol kesri bizim için önemli ve derişim türlerinden bir tanesi.
Evet bir diğer derişim türümüze geldik: ppm.
Yine kafanızı karıştıran bir kısım. Ppm, normalde bir tane formülü verilir bize, şu verilir.
Ama sorularda bunlar da karşımıza geliyor.
Ben üçünü birden verdim arkadaşlar.
Ppm'i nerede görüyoruz?
Ppm'i arkadaşlar az çözünen maddenin olduğu yerde yani çözeltide o kadar az madde var ki hani biz hesaba bile almayız mesela öyle bir durumlarda ppm karşımıza çıkıyor.
Mesela, litrede miligram çözündüğü zaman.
Bir litrede miligram, miligram zaten çok küçük, litrede çözersem tabii ki çok küçük bir değer olarak karşıma çıkar.
Yine kilogramda miligram çözdüğümüz zaman ppm karşıma çıkıyor.
Şimdi arkadaşlar, şöyle yazayım ben, çözünenim, çözüneni çok az olduğu zaman çok az olduğu zaman ppm karşımıza çıkar.
Mesela nerede çıkıyor?
Sularda, içme sularında, şuruplarda karşımıza çıkar.
Şuruplarda çok fazla etken maddesi kullanılmaz az bir etken maddesi kullanılır sadece içerisinde bir sürü kimyasal vardır ve onlara da eser miktarda kullanıldığı için ppm de şuruplarda falan karşımıza çıkabiliyor.
Peki ilk formülüme geliyorum.
Ben formülde şuna dikkat edeceğim: çözülenin kütlesini alıyorum çözeltinin kütlesine bölüyorum.
Tamam, bir de10 üzeri 6'yla çarpıyorum ama üç tane formül yazdım sadece bir tanesini 10 üzeri 6yla çarpma var diğerlerine yok.
Dikkat.
Çözünenin kütlesi bölü çözeltinin kütlesi olduğu zaman 10 üzeri 6yla çarpıyorum ve burada dikkat etmeniz gereken bir şey, yukarıyı gram alıyorsam aşağıyı da gram alacağım. Yukarıyı miligram alıyorsam aşağıyı da miligram almak zorundayım çünkü birimler birbirini götürmek zorunda.
Yukarıyı ton alıyorsan aşağıyı da ton almak zorundayım.
Burada hani illaki bir birim söylemiyorum.
Yukarısı neyse aşağısı da öyle ve 10 üzeri 6yla çarpıyorsunuz. Geliyorum ikinci formüle.
Burada çözünen kütlesini kesinlikle miligram olarak alıyorum.
Çözeltinin hacmi verildiği zaman bunu kullanıyorum.
Bakın burada çözelti hacmi yok çözelti kütlesi var burada ise çözeltinin hacmi, sorularda bunu kullanıyorlar ve burada10 üzeri 6 yok dikkat. Üçüncüsüne geçiyorum, burada da 10 üzeri 6 yok. Bu sefer çözünenin kütlesini miligram olarak alıyorum aynen ama çözelti kütlesini kilogram olarak alıyorum.
Ya kilogramdaki miligram.
Yani ben buradan şunu anlıyorum, bunun haricinde bana miligram bölü litre derlerse ya da miligram bölü kilogram derlerse ben bunun ppm olduğunu anlarım zaten.
Bu aklınızda kalabilir.
Hemen buraya geliyorum.
0,3 miligram bölü litre x+2 iyonu kaç ppm'dir diye soruyorum.
Miligram bölü litre, ppm demiştim o zaman şurası ppm ise bu 0,3 ppm'dir. Bakın bu kadar basit ve böyle sorular karşımıza çıkıyor.
Mesela ben bunu nerede görürüm?
Sularda görürüm demiştim.
Benim önümdeki suda, sizlerde kendi içme sularınıza bakabilirsiniz, Na+ iyon derişimini söylüyorum: 6,9 miligram bölü litre. Bakın bu ne demek 6,9 ppm kadar ppm Na+ iyonu varmış.
Yine aynı şekilde SO4'e baktım SO4 -2 sülfat, 22,6 miligram bölü litre.
Ne demek?
22,6 ppm sülfat iyonu varmış.
Sizlerde kendi suyunuzda lütfen karşılaştırın.
Evet bir örnek yapalım.
İki ton çözeltide 20 gram x- iyonu bulunuyormuş.
Buna göre çözeltideki x- iyon derişimi kaç ppm'dir?
Şimdi gram, bu da, birisi ton birisi gram o zaman ilk formülü kullanıyorum.
ppm diyorum eşittir: Mx, iyonun gramını alıyorum bunu gram olarak alacağım. Çözeltinin miktarına böleceğim.
Çözelti de ton ya, tonu da grama çevirmek bana daha kolay geliyor. Yukarıyı bunu da tona çevirebilirsiniz, sonuçta birimler aynı olacak ve 10 üzeri 6yla çarpıyorum. Şimdi iki ton kaç gram bakalım.
Bir ton, bir ton bin kilogram.
Bir kilogram da arkadaşlar bin gram, o zaman böyle kademeli geçiş yapıyorum. O zaman bir ton diyorum 10^3, 10^3 10^6 gramdır diyorum.
Şimdi işim kolaylaştı.
Bakın şimdi 20 gramı yukarıya yazdım.
20 gram.
Aşağıya da iki tondu, iki çarpı bu bir tonu ben 10^6 buldum.
İki ton iki çarpı 10^6 olur.
Bu kadar gram bakın gramlar gitti artık ve 10^6yla çarpıyorum. Gördüğünüz gibi 20/2 kaldı.
Bu da 10 olarak karşıma çıktı.
10 ppm'miş.
Hemen diğer bir örneğime bakıyorum.
Yanda verilen 2 litre içme suyunda bulunan Na+ iyon derişimi kaç ppm'dir?
çözelti hacmi verilmiş.
Ben ppm'e ne dedim?
Dedim ki miligram bölü litre olarak düşünebilirim.
O zaman bu formüle göre şöyle yapacağım.
Çözünenin, çözünenin arkadaşlar, miligramını gramını alıyorum.
MNa+ diyorum ama ben burayı miligram olarak alacağım.
Vçözelti diyorum.
Burayı da litre olarak alacağım yani bunu formül gibi düşünün. Yukarıyı 4 yazdım aşağıya da 2 yazdım gördüğünüz gibi 2 ppm olarak karşıma çıktı.
Cevabımız 2 ppm. Evet arkadaşlar bu dersimiz bu kadar.
Bundan sonraki derste görüşmek üzere hoşça kalın.
