Merhaba arkadaşlar.
Bu dersimizde iyonlaşma enerjisi işliyoruz.
Tanımla başlayalım. Gazlardaki bir tanecikten bir elektron koparmak için gereken enerjiye iyonlaşma enerjisi diyoruz. Gördüğünüz gibi elektron enerji gerektiren yani endotermik bir olaydır.
Devam edelim şimdi 1'inci tanımlarını veriyorum.
Lütfen dikkat. Nötr haldeki bir atomdan bir elektron koparmak için gereken enerji birinci iyonlaşma enerjisi, artı yüklü bir iyondan bir elektron koparmak için gereken enerji ikinci iyonlaşma enerjisi, artı iki yüklü bir iyondan bir elektron koparmak için gereken enerji de üçüncü iyonlaşma enerjisidir.
Her kademede benim elimdeki taneciğin çapı küçüldüğü için vermem gereken enerji artar yani çap küçüldükçe iyonlaşma enerjisi artar bu şekilde E3'ün enerjisi en yüksek olur, E1'in enerjisi de en düşük olur, diyoruz. İyonlaşma enerjisi ile ilgili bilmemiz gereken ikinci bir bilgiye geçelim.
Her bir atomun proton sayısı kadar iyonlaşma enerjisi vardır, arkadaşlar.
Yani ben elimde bir atom olup da proton sayısı 100 ise ben onun yüz tane iyonlaşma enerjisi olduğunu bilirim.
Şimdi bakalım.
Üç tane yoğunlaşma enerjisi verilmiş tabloda ama hidrojende bir tane verilmiş.
Çünkü hidrojenin proton sayısı bir.
Helyum, iki tane iyonlaşma enerjisi var.
Bakın bu sayılar sizi ilgilendirmiyor.
Sayılarla işim yok benim şu anda, ben böyle bir çizgi görünce, tamam derim süper.
Ben buradan proton sayısı ulaşabilirim.
Evet bu bilgimiz de tamam, devam ediyoruz.
Şimdi periyodik cetvelde ne oluyor, aşağıya doğru indikçe ve 8A doğru gittikçe iyonlaşma enerjisi nasıl değişir ona bir bakalım.
Şimdi, arkadaşlar aşağıya doğru indikçe çap ne olur?
Artar, elektron koparmak kolaylaşır. O yüzden iyonlaşma enerjisi azalır.
Aşağı doğru durum bu.
Aynı grupta aşağı doğru iniyorum iyonlaşma enerjisi azaldığını görürüm.
8A'ya doğru gidiyorum.
Şimdi 8A'ya doğru gittikçe çap azalır, elektron koparmak zorlaşır.
O yüzden iyonlaşma enerjisi artar ama şöyle bir genellikle diyeceğim.
Genellikle artar.
Şimdi arkadaşlar, normalde beklediğimiz iyonlaşma enerjisi dağılımı bu şekilde yani sıralaması böyle olması gerekiyordu.
1A en küçük sonra 2A'nın çapı daha küçük olduğu için iyonlaşma enerjisi daha fazla 3, olmuyor.
Bir değişiklikler olacak.
Neden değişiklik oluyor?
Küresel simetriden dolayı. Şimdi ne yapacağız?
Küresel simetriye sahip olan grupları belirliyoruz.
Hemen bakalım.
Bakın tam dolu veya yarı dolu olmasıydı.
2A'da var, 3A'da yok, 4A'da yok, 5A'da var, ellemiyorsunuz.
Ortada kalan 2A ve 5A'da yer değişim gözleniyor.
Nasıl oluyor?
2A'yla ondan sonra gelen 3A yer değiştiriyor, arkadaşlar bu şekilde.
5A'yla da 6A yer değiştiriyor. Yani bizim yeni sıralama şu şekilde olur: sonra 6A yazıyorum sonra 5A yazdım 7A ve 8A olarak karşıma gelir ve ben soruları buna göre çözerim.
Şimdi yan tarafta bir grafik var o grafiği çizmenize gerek yok.
Siz bu grafiği gördüğünüz zaman yorumlamasını bileceksiniz. Şimdi arkadaşlar, grafiği gördüğümde bakıyorum ne grafiği iyonlaşma enerjisi grup numarası grafiği. İlk önce kaç tane nokta var ona bakarım: 1, 2, noktaya 1A diyorum.
Bakın grup numarası grafiği yukarısı da 8A grubu.
Şimdi yanılgı şu: 1A'dan sonra öğrenci gidip de buraya 3A yazıyor.1A'dan sonra 3A gelirse bu grafik x ekseninde saçma bir şey olur, 1A'dan sonra yine sayısal olarak gelemez.
Yani olay şu: Siz grafikteki inişleri çıkışları takılmıyorsunuz.
Siz art arda 1A'dan sonra 2A yazıyorsunuz, sonra 3A sonra, 4A sonra, çıkışlara zaten ben grafiği çizerken dikkat ediyorum.
Siz soruyu çözerken bu şekilde dikkat ediyorsunuz.
Bir soru tarzdan var, onu da hemen vurgulayayım.
Şimdi 8A'ya kadar öğrendik, 9 nokta varsa ve 9 nokta şöyle ise ne yapacağım?
Evet arkadaşlar, bu çok kolay bu nedir biliyor musunuz?
Şöyle bir geçiş olması bunun kesinlikle, yüzde yüz yukarıdaki noktanız 8A olduğunu, aşağıdaki noktasının da yüzde yüz 1A olduğunu gösterir.
Yani burada bir periyot geçişi var.
Bir periyot bitmiş alttaki periyodun Evet burayı da hallettik, devam edebiliriz. Son bir bilgi iyonlaşma enerjisi ile ilgili. Bize bu şekilde tablolar veriyorlar ve ben X, Y ve Z'nin, burada verilen atomların grup numaralarını bulabiliyorum.
Neye göre buluyorum?
Öncelikle şunu söyleyeyim: E1'den E2 aralığa bakıyorum, E2'den E3 aralığa bakıyorum. Aralıkta en az üç buçuk kat bir yükselme varsa, bir sıçrama varsa orayı işaretliyorum.
Birinci aradığı işaretlediysem 1A grubu, ikinci aralıkta bir zıplama varsa 2A grubu, 3'te bir böyle zıplama varsa 3A grubudur, diyorum.
Hemen bakalım X'e birinci iyonlaşma enerjisi 270, ikincisi 390 çok büyük keskin hesap yapmanıza gerek yok.
İki kat bile değil deyip geçiyorum.
Burada 5 gibi falan kat bile yok.
Demek ki buraya işaretledim.
Kaçıncı aralık?
İkinci aralık.
İkinci aralık olduğu için bu 2A grubudur, diyorum.
Y'ye geçiyorum.
Birinci hemen görüyorum, değil mi?
9 kat ya da 10 kat bir yükselme var.
Bakın burada E2 E3 arasında yine yok iki kat bile yok, iki kat bile yok. Birinci aralıkta olduğu için1A.
Z'ye bakıyorum ve bitiriyoruz.
Birinci aralıkta bir yükselme yok, ikinci aralıkta iki kat bile yok, üçüncü aralıkta baktım iki kat ancak kurtarır.
Arkadaşlar illaki verilen böyle bir gruba yerleştirmeye çalışmayın. Çünkü, şöyle diyebilirim, hepsi olmak zorunda değil.
1A değil, 2A değil, 3A değil o zaman ne olabilir Z?
Z şöyle olabilir 1 - 2 - 3A değil ise 4A veya sonrası olabilir.
Evet.
Umarım anladığınız, beğendiğiniz bir konu olmuştur.
Diğer dersimizde görüşmek üzere, hoşçakalın arkadaşlar.
Bu dersimizde iyonlaşma enerjisi işliyoruz.
Tanımla başlayalım. Gazlardaki bir tanecikten bir elektron koparmak için gereken enerjiye iyonlaşma enerjisi diyoruz. Gördüğünüz gibi elektron enerji gerektiren yani endotermik bir olaydır.
Devam edelim şimdi 1'inci tanımlarını veriyorum.
Lütfen dikkat. Nötr haldeki bir atomdan bir elektron koparmak için gereken enerji birinci iyonlaşma enerjisi, artı yüklü bir iyondan bir elektron koparmak için gereken enerji ikinci iyonlaşma enerjisi, artı iki yüklü bir iyondan bir elektron koparmak için gereken enerji de üçüncü iyonlaşma enerjisidir.
Her kademede benim elimdeki taneciğin çapı küçüldüğü için vermem gereken enerji artar yani çap küçüldükçe iyonlaşma enerjisi artar bu şekilde E3'ün enerjisi en yüksek olur, E1'in enerjisi de en düşük olur, diyoruz. İyonlaşma enerjisi ile ilgili bilmemiz gereken ikinci bir bilgiye geçelim.
Her bir atomun proton sayısı kadar iyonlaşma enerjisi vardır, arkadaşlar.
Yani ben elimde bir atom olup da proton sayısı 100 ise ben onun yüz tane iyonlaşma enerjisi olduğunu bilirim.
Şimdi bakalım.
Üç tane yoğunlaşma enerjisi verilmiş tabloda ama hidrojende bir tane verilmiş.
Çünkü hidrojenin proton sayısı bir.
Helyum, iki tane iyonlaşma enerjisi var.
Bakın bu sayılar sizi ilgilendirmiyor.
Sayılarla işim yok benim şu anda, ben böyle bir çizgi görünce, tamam derim süper.
Ben buradan proton sayısı ulaşabilirim.
Evet bu bilgimiz de tamam, devam ediyoruz.
Şimdi periyodik cetvelde ne oluyor, aşağıya doğru indikçe ve 8A doğru gittikçe iyonlaşma enerjisi nasıl değişir ona bir bakalım.
Şimdi, arkadaşlar aşağıya doğru indikçe çap ne olur?
Artar, elektron koparmak kolaylaşır. O yüzden iyonlaşma enerjisi azalır.
Aşağı doğru durum bu.
Aynı grupta aşağı doğru iniyorum iyonlaşma enerjisi azaldığını görürüm.
8A'ya doğru gidiyorum.
Şimdi 8A'ya doğru gittikçe çap azalır, elektron koparmak zorlaşır.
O yüzden iyonlaşma enerjisi artar ama şöyle bir genellikle diyeceğim.
Genellikle artar.
Şimdi arkadaşlar, normalde beklediğimiz iyonlaşma enerjisi dağılımı bu şekilde yani sıralaması böyle olması gerekiyordu.
1A en küçük sonra 2A'nın çapı daha küçük olduğu için iyonlaşma enerjisi daha fazla 3, olmuyor.
Bir değişiklikler olacak.
Neden değişiklik oluyor?
Küresel simetriden dolayı. Şimdi ne yapacağız?
Küresel simetriye sahip olan grupları belirliyoruz.
Hemen bakalım.
Bakın tam dolu veya yarı dolu olmasıydı.
2A'da var, 3A'da yok, 4A'da yok, 5A'da var, ellemiyorsunuz.
Ortada kalan 2A ve 5A'da yer değişim gözleniyor.
Nasıl oluyor?
2A'yla ondan sonra gelen 3A yer değiştiriyor, arkadaşlar bu şekilde.
5A'yla da 6A yer değiştiriyor. Yani bizim yeni sıralama şu şekilde olur: sonra 6A yazıyorum sonra 5A yazdım 7A ve 8A olarak karşıma gelir ve ben soruları buna göre çözerim.
Şimdi yan tarafta bir grafik var o grafiği çizmenize gerek yok.
Siz bu grafiği gördüğünüz zaman yorumlamasını bileceksiniz. Şimdi arkadaşlar, grafiği gördüğümde bakıyorum ne grafiği iyonlaşma enerjisi grup numarası grafiği. İlk önce kaç tane nokta var ona bakarım: 1, 2, noktaya 1A diyorum.
Bakın grup numarası grafiği yukarısı da 8A grubu.
Şimdi yanılgı şu: 1A'dan sonra öğrenci gidip de buraya 3A yazıyor.1A'dan sonra 3A gelirse bu grafik x ekseninde saçma bir şey olur, 1A'dan sonra yine sayısal olarak gelemez.
Yani olay şu: Siz grafikteki inişleri çıkışları takılmıyorsunuz.
Siz art arda 1A'dan sonra 2A yazıyorsunuz, sonra 3A sonra, 4A sonra, çıkışlara zaten ben grafiği çizerken dikkat ediyorum.
Siz soruyu çözerken bu şekilde dikkat ediyorsunuz.
Bir soru tarzdan var, onu da hemen vurgulayayım.
Şimdi 8A'ya kadar öğrendik, 9 nokta varsa ve 9 nokta şöyle ise ne yapacağım?
Evet arkadaşlar, bu çok kolay bu nedir biliyor musunuz?
Şöyle bir geçiş olması bunun kesinlikle, yüzde yüz yukarıdaki noktanız 8A olduğunu, aşağıdaki noktasının da yüzde yüz 1A olduğunu gösterir.
Yani burada bir periyot geçişi var.
Bir periyot bitmiş alttaki periyodun Evet burayı da hallettik, devam edebiliriz. Son bir bilgi iyonlaşma enerjisi ile ilgili. Bize bu şekilde tablolar veriyorlar ve ben X, Y ve Z'nin, burada verilen atomların grup numaralarını bulabiliyorum.
Neye göre buluyorum?
Öncelikle şunu söyleyeyim: E1'den E2 aralığa bakıyorum, E2'den E3 aralığa bakıyorum. Aralıkta en az üç buçuk kat bir yükselme varsa, bir sıçrama varsa orayı işaretliyorum.
Birinci aradığı işaretlediysem 1A grubu, ikinci aralıkta bir zıplama varsa 2A grubu, 3'te bir böyle zıplama varsa 3A grubudur, diyorum.
Hemen bakalım X'e birinci iyonlaşma enerjisi 270, ikincisi 390 çok büyük keskin hesap yapmanıza gerek yok.
İki kat bile değil deyip geçiyorum.
Burada 5 gibi falan kat bile yok.
Demek ki buraya işaretledim.
Kaçıncı aralık?
İkinci aralık.
İkinci aralık olduğu için bu 2A grubudur, diyorum.
Y'ye geçiyorum.
Birinci hemen görüyorum, değil mi?
9 kat ya da 10 kat bir yükselme var.
Bakın burada E2 E3 arasında yine yok iki kat bile yok, iki kat bile yok. Birinci aralıkta olduğu için1A.
Z'ye bakıyorum ve bitiriyoruz.
Birinci aralıkta bir yükselme yok, ikinci aralıkta iki kat bile yok, üçüncü aralıkta baktım iki kat ancak kurtarır.
Arkadaşlar illaki verilen böyle bir gruba yerleştirmeye çalışmayın. Çünkü, şöyle diyebilirim, hepsi olmak zorunda değil.
1A değil, 2A değil, 3A değil o zaman ne olabilir Z?
Z şöyle olabilir 1 - 2 - 3A değil ise 4A veya sonrası olabilir.
Evet.
Umarım anladığınız, beğendiğiniz bir konu olmuştur.
Diğer dersimizde görüşmek üzere, hoşçakalın arkadaşlar.
