Tarihin Diğer Bilimlerle İlişkisi Soruları

carlar mışlar, er başta vrupa bir tim) iz III 4. (COTS ANDIN WHIT Eski toplumların çoğunda müşterek bir kurum olan kölelik, varlığını binlerce yıl sürdürmüştür. Bu konuda ünlü Romalı hukukçu Gaius: "Köleler sahiplerinin hâkimiyeti altında bulunurlar. Bu hâkimiyet kavimler hukukuna ait bir hâkimiyettir. Çünkü bütün milletlerde, köle sahiplerinin köleleri üzerinde hayat ve ölüm hakkına sahip olduklarını açıkça görebiliriz." diyerek eski dünyada kölelik hakkındaki genel kanıyı belirtmiştir. Bu bilgilere bakılarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) Yeni belgeler ortaya çıktıkça tarih yeniden değerlendirilmelidir. B) Tarihî olaylar ele alınırken tarihî bilgilerin kendi döneminin koşullarına göre değerlendirilmesi gerekir. C) Tarihî olaylar belli bir yer ve zamanda meydana gelir. D) Bir tarihî olay kendinden sonraki bir olayın nedeni veya kendinden önceki bir olayın sonucu olabilir. E) Tarih bilincine sahip kişiler, tarihle ilgili bilgileri eleştirel değerlendirmeye tâbi tutar.

8. Uygurların hakimiyetinde yaşayan Kırgızlar, 840 yılında Uygur başkentine saldırarak kağanlarını öldürmüş ve bağımsızlıkla- rını ilan etmiştir. Uygurların yıkılmasının ardından devletlerinin tanınması için Çin'e elçilik heyeti göndermişlerdir. Buna göre, Kırgızların bağımsızlık mücadelesi ile ilgili olarak, 2By Alzalay (8 I. Orta Asya siyasetinde söz sahibi olmuşlardır. II. Diplomatik faaliyetlere önem vermişlerdir. III. Uygurların yönetiminde söz sahibi olmuşlardır. durumlarından hangileri söylenebilir? A) Yalnız I D) II ve III B) Yalnız II E) I, II ve III C) I ve II

çok asını Imek bazı mangi ZAFER YAYINLARI Zeynep'in tahtaya yazdığı bu nedenlerde hangilerinin Özlem Öğretmen'in verdiği bilgi- lerle örtüştüğü söylenebilir? A) Yalnız C) ve II B) Yalnız II DYLVETK 10. I. İnönü Zaferi'nden sonra TBMM Hükûmeti'nin başarısından çekinen İtilaf Devletleri Yunanis- tan'a zaman kazandırma ve Sevr Antlaşması'nı yumuşatarak kabul ettirme amacıyla Londra Konferansı'na davet etmiştir. TBMM Konferans- tan istediği sonuçları elde edemeyeceğini bildiği hâlde konferansa katılmıştır. Konferansa katılma kararı alınmasında bazı nedenler etkili olmuştur. TBMM'nin konferansa katılma nedenleri ara- Sinda, 1. Misakımilli'yi dünya kamuoyuna duyurma, II. barış yanlısı olduğunu gösterme, Hitilaf Devletleri ile uzlaşma isteği, W. Sevr'i kabul etme amaçlarından hangilerinin olduğu söylenebilir? A) Yalnız T Ctt ve H B) ve ll D) Ht ve IV

Orta Asya'da devlet kuran toplulukları ile ilgili araştırma yapmak isteyen Ayça'nın aşağıdakiler- den hangisine araştırmasında yer vermesi bekle- nemez? A) Avarlar B) Kıpçaklar C) Bulgarlar D) Kök Türkler E) Uygurlar

Yavuz Sultan Selim Anadolu'da tehdit oluşturan Safeviler ve Dulkadiroğulları'nı Osmanlı Devleti'ne karşı kışkırtan Memlükler üzerine sefer düzenlemiş, iki harekâttan da galip çıkmıştır. Buna göre; 1. Anadolu'da tehdit oluşturan unsurlar ortadan kaldırılmaya çalışılmıştır. II. Anadolu'daki karışıklıkların kaynağına inilmiştir. III. Osmanlı'da teokratik yapı güçlenmiştir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

6. Bir akarsuyun yatağında biriken malzemenin boyutları ile akarsuyun akımı dolayısıyla bölgenin iklimi arasında yakın bir ilişki vardır. Buna göre haritada numaralandırılan alanların hangi- sindeki akarsuların yataklarındaki malzemelerin boyut- ları birbirine en yakındır? A) I ve II D) II ve IV IV B) I ve III C) II ve III E) III ve IV

.............................. PRESS 1 3. Tarihi olayların araştırılıp aydınlatılmasında birçok bilim dalında faydalanılmaktadır. Bu gelişme aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir? A) Tarihi olayların sınıflandırılması gerektiğinin B) Olayların sebep-sonuç ilişkisi içerisinde incelendiğinin C) Tarihi gelişmeler birden fazla nedene bağlı gerçekleştiğinin D) Tarihi olayların tekrarını mümkün olmadığının E) Olayların tüm yönleriyle araştırılmasında tarih biliminin yeterli olmadığının

10. Erzurum Kongresi kararlarının tüm ulusu il- gilendirdiğine kanıt olarak aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir? A) Temsil Heyetinin yetkilerinin kısıtlı olması B) Doğudaki cemiyetlerin birleştirilmesi C) Mustafa Kemal'in kongre başkanı seçilmesi D) Kongre kararlarının Sivas Kongresi'nde kabul edilmesi E) Kuvayımilliye'nin düzenli orduya dönüştürül- mesi

15. Türkiye'de, 1. Fes ve kalpak giyilmesinin yasaklanması II. Türk dilinin zenginleştirilmeye çalışılması III. Takvim, saat ve ölçü sisteminin değiştirilmesi gelişmelerinden hangileri çağdaş toplum oluşturma amacına yöneliktir? A) Yalnız I C) I ve III EI, II ve III B) Yalnız II D) II ve III 18.

10. Sasanilerde kral çoğu kez kendisinden sonra başa geçecek kişiyi yardımcısı olarak tayin etmiş ve onu önemli eyaletler- den birinin başına getirmiştir. Sasanilerde bu uygulamayla; 1. tahta geçecek kişilerin siyaset deneyimi kazanmasını Msağlamak, II. özerk yönetimlerin yaygınlaşmasına ortam hazırlamak, III. siyasi istikrar ve gücün devamlılığını sağlamak amaçlarından hangilerinin hedeflendiği söylenebilir? A) Yalnız II B) Yalnız III D) I ve III Özerk ne demek? I, II ve III C) I ve II

Karadeniz'den Hırvat topraklarına kadar geniş bir cephede on dört yıl sürecek olan savaşlar başlamıştır. Osmanlı Dev- leti'nin Avusturya'ya savaş ilan etmesi üzerine papanın faaliyetleri sonucun- da Avusturya, Erdel Prensliği, Eflak ve Boğdan voyvodalıkları ile Lehistan gibi devletlerarasında Osmanlı'ya karşı bir Haçlı İttifakı oluşturulmuştur. 1594'te Viyana yolunda stratejik önemi olan Ya- nikkale alınmışsa da Haçlı İttifakı karşı saldırıya geçmiş ve Estergon Kalesi'ni (Görsel 1.4) ele geçirmiştir. Bu gelişmeler üzerine yeniçeriler, tahta yeni çıkmış olan Sultan III. Mehmed'i bizzat sefere gitmeye zorlamıştır. Kanuni Dönemi'nde kuşatılan ancak alınamayan Eğri Kalesi'nin fethinden sonra 1596'da, Haçova'da yapılan meydan savaşında Osmanlılar, Avusturya ve Erdel'in oluşturduğu müttefik orduya karşı büyük bir zafer kazanmıştır. Bu zaferin kazanılmasında Osmanlı ordusunun gücünden ziyade Avusturya ordusunun disiplinsizliği etkili olmuştur. Haçova'dan sonra taraflar arasındaki mücadele on yıl daha devam etmiştir. Bu süreçte Avusturya, Yanıkkale'yi geri almış ve Budin'i kuşatmıştır. Bu savaş yılları, iki taraf arasında Es- tergon, Kanije ve Belgrad (Görsel 1.5) kalelerinin el değiştirmesi ve karşılıklı kuşatmalarla geçmiştir. Anadolu'da yaşanan isyanlar ve Safe- vilerin 1603'te doğudan saldırıya geç- mesi, Avusturya karşısında Osmanlıları zor durumda bırakmıştır. Buna karşın 1605'te Erdel'de, Osmanlı Devleti le- hinde başlayan ayaklanma, Osmanlıla- rin Avusturya'ya karşı güç kazanmasını sağlamıştır. Bu ayaklanmadan sonra Estergon, geri alınmıştır. Avus- turya'nın, Macar topraklarındaki isyanlarla uğraşması ve Osmanlı Devleti'nin de doğuda Safeviler ile mücadeleye devam etmesi üzerine iki devlet arasında 1606 Zitvatorok Antlaşması yapılmıştır. Zitvatorok Antlaşması'nın önemli maddeleri şöyledir: Osmanlılar, Avusturya arşidükü için Caesar (Sezar) unvanını kullanacaktır. ● . .. ● 0 Savaş sırasında taraflarca kazanılan topraklar kendilerinde kalacaktır. Avusturya yıllık vergi ödemeyecek, imparator bir defaya mahsus olmak üzere 200.000 kuruş gönderecektir. Taraflarca esir almak ve kale işgal etmek yasaklanacak, eldeki esirler geri verilecektir. Eğri, Kanije ve Estergon kaleleri Osmanlı Devleti'nde ka- lacaktır. Görsel 1.4 Estergon Kalesi (Macaristan) Görsel 1.5 Belgrad Kalesi (Sırbistan) 15 www

TEMEL DÜZEY SORULAR Test 01 Tarihi bir ören yerinden çıkarılan görseldeki materyalin incelenmesinde aşağıdaki bilim dallarının hangisinden yararlanılmaz? A) Paleografya C) Epigrafya B) Filoloji D) Arkeoloji E) Nümizmatik Atatürk "Tarih yazmak, tarih yapmak kadar mühimdir. Yazan yapana sadık kalmazsa değişmeyen hakikat, insanlığı şaşırtacak bir mahiyet alır." demiştir.

1. 16 Osmanlı Devleti ele geçirdiği bölgelerde vergi verme ve asker gönderme şartı ile yerel yöneticilerin haklarını devam ettirmiştir. Bu durum; 1. halkın yönetime katılımını sağlama ülke yönetimini kolaylaştırma, II. III. kültürel farklılıkları sona erdirme uygulamalarından hangileri ile açıklanabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve III C) I ve II E) I, II ve III

11. Türkiye Selçuklu Devleti'nin I. Kılıç Arslan Dönemi'ndeki en önemli sorununun aşağıdakilerden hangisi olduğu söylenebilir? A) Bizans İmparatorluğu'nda yaşanan taht değişikliği B) Haçlı Seferleri'nin başlaması C) Atabeylerin bağımsız olmak için isyan etmeleri D) Çaka Beyliği ile yapılan mücadeleler E) Danişmentli Beyliği'nin güçlenmesi

Test 1 4. Türkiye Selçukluları, sınırlarını kuzeyde Sinop, güneyde Antalya ve Alanya'ya ulaştırdıktan son: ra; Venedikli Fransız, Musevi ve İranlı tüccarlara düşük gümrük vergisi uygulamıştır. Bu uygulamayla Selçukluların; I uluslararası ticareti geliştirmek, + II. Hristiyan dünyasıyla diplomatik ilişkiler kur- mak, Selçuklu Türkiye'si ele III. Avrupa'ya sefer düzenlemek. durumlarından hangilerini gerçekleştirmek iste- dikleri savunulabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) Ive H C) Yalnız III E) I ve Ill

64 7. Aşağıdakilerden hangisi Memlüklüler ile Os- manlıların ortak özelliklerinden biridir? Hükümdarların halife olması B) Baharat yoluna hâkim olmaları C) Balkanlara Türk kültürünü yaymaları D) Hint deniz seferleri düzenlemeleri E) Ülkenin tek bir hanedanla yönetilmesi