Paragrafta Yapı Soruları

28. Sosyoloji; toplumsal grupları, örgütlenmeleri, kurumları, kurumlar arası ilişkileri, toplumsal yapıda meydana gelen değişim ve gelişim süreçlerini, toplumsal olay ve olgu- ları bilimsel yöntem ve araştırma teknikleri kullanarak inceleyen ve bilimsel sonuçlara ulaşan bir sosyal bilimdir. Sosyoloji hem somut toplumsal sorunlar üzerinde çalışan hem de genel teorik araştırma ve kavramlaştırmalar ya- pan bir bilimdir. Sosyoloji, toplumda meydana gelen yeni durum ya da değişiklikleri "toplumsal olay" ve "toplumsal olgu" olmak üzere iki terim ile ifade eder. Toplumsal olay; toplumsal hayatta, toplumsal ilişkiler sonucunda ortaya çıkan tek tek değişmelerdir. Her toplumsal olayın belli bir yeri, zamanı ve faili vardır. Örneğin "1789 Fransız Devrimi" bir toplumsal olaydır. Bir olayın, sosyolojinin ilgi alanına girebilmesi için toplumun genelini etkileyecek bir nitelik kazanması gerekir. Toplumsal olgu ise aynı türden olayların sürekliliğinden yola çıkılarak elde edilen soyut bir terimdir. Belli bir yeri ve zamanı yoktur. Örneğin "evlilik" bir toplumsal olgudur. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Sosyoloji, insanı temel alan ve insanla ilgili süreçlere nesnel yaklaşan bir bilimdir. B) Bir durum, toplumun çoğunluğunu ilgilendirdiğinde sosyolojinin konusu olabilir. C) Sosyoloji, insanı ve toplumu ele alış biçimiyle diğer bilim dallarından ayrılır. D) "Eylilik" kavramı, toplumsal bir olgu olması sebebiyle soyut bir terimdir. Tarihte yaşanan bir olay, toplumsal olay kategorisine dâhil edilebilir. olev

kabuk bağlayacağını biliyorduk. C) Şu arada yaptığımızdan daha iyi, önemli işler de ya- pılabilir. D) Aliye, elinde sopayla köy evinin damına oturup düş- manlarına taş atıyordu. E) Televizyonun kanallarını yeniden düzenleyecekmiş Mert. eblüsse Hisig is nago abelmo u ib hahnimpled to Ve VI(0 11(8 be jetop sverigeb inye veg Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük diğerlerinden farklı bir ek almıştır? 1 (A A) Yaptığın resimlerin hepsini karala ve buradan uzak- laş. blinde B) Çıkmadan önce kapıyı arala da biri var mı, yok mu kontrol et. C) Elindeki testleri çözmeye başlamadan önce konula- buitenst inn ra göre sırala. 108 VINO D) Önce ellerini kurula, daha sonra masaya otur. E) "Karşına çıkan herkesi kovala." demedim mi sana! 11 (3

eis 25. Sözlü kültür, metinden yoksundur. Sözlü kültürde ya- şayan biri, diyelim oldukça güç bir sorunu irdelemeye başladıktan sonra o sorun kadar güç, karmaşık ve birkaç yüz kelimeden oluşan bir sonuca vardı. İleride anımsa- mak için, güç bela inceleyip sözelleştirdiği bu soruna ait olanları, nasıl aklında tutabilir? Yazıdan tamamen yoksun bu insanın düşünce çizgisini sergileyecek, tekrar bir ara- ya getirecek veya denetleyebilecek kendinden başka bir şey, bir metin de yoktur. Bu durumda; çözüm arayan, dü- şünen insana soru soran, onunla konuşan başka birisi gereklidir. İşte buradan hareketle diyebiliriz ki ---- Bu parçanın sonuna anlam akışına uygun olarak aşa- ğıda verilenlerden hangisi getirilmelidir? A) sözlü bilgi aktarımı ile ilgili yöntemlere baktığımızda bunların kolayca hafızada tutulabilir özellikler taşıdı- ğını görebiliriz BY tarih boyunca sürekli yer değiştiren kavimler, kültür ve medeniyetlerin oluşmasında itici bir güç olmuşlar- dir 26. Aşağ dir?" Csözlü kültürde yaşayan biri, yazılı kültürde yaşayan birine oranla problemler karşısında telaş ve heyeca- na kapılmadan çözüm üretmekte daha başarılıdır D) insan ilişkilerinde yaşanan sıkıntıların, iletişim engel- lerinden kaynaklandığı genellikle düşünülmez ya da kabul edilmez; dolayısıyla da çözümleri zaman alıcı, üzücü ve zor olabilir E) yazının insan hayatında yer edişine kadar geçen dö- nemde düşüncelerin aktarımında kişiler arası sözlü iletişim ön planda olmuştur A) B eis

e cevap- birey aynı ğer çeşitli düşünce- ne alındı- men farklı Bu durum vi yapmak in hareket zı araştır- Pilsiz saat birey de cek ener- dan han- in temeli yu topiu- askıdan si duy- -i değil- sağla- izden ritimsel na dair 30 39 ve 40. soruları aşağıdaki parçaya göre cevap- layınız. Ödüller çağında yaşıyoruz. Her yıl gösterime giren film- lerin toplam sayısından çok sinema ödülü verildiği söy- leniyor. Müzik alanında Michael Jackson bugüne dek 240 ödül almış, Mimar Frank Gehry'nin 130, Yazar John Updike'ın 39 ödülü var. Ödül çılgınlığının kültürel değerle- ri belirlemede ve beğenileri şekillendirmede eleştiri sana- tının yerini aldığı ileri sürülüyor. James English, (Prestijin Ekonomisi: Ödüller ve Kültürel Değerin Dolaşıma Girme- si, Harvard University Press, 2005) adlı kitabında bir tür kültürel cinnet noktasına yaklaştığımıza dikkat çekiyor ve "Bir tek gün geçmiyor ki, yeni bir ödülün verilmeye başlan- dığı duyurulmasın!" diyor. IV. Betimleme A) Yalnız I B) Yalnız II TYT-2 HR DY II ile IV E) CYTile III ile V 40. Bu parçada ödüllerle ilgili aşağıdakilerin hangisinden yakınılmamaktadır? +A) Haddinden fazla dağıtılmasından B) Eleştiri sanatının yerini almasından C) Kültürel değerleri belirlemesinden D) Beğenileri şekillendirmesinden Maddi kazanç sağlanmasından 0-2

6 TYT/ Türkçe 5. (1) Eski Yunanlılar ve Mısırlıların, basitçe hazırlanmış tuz solüsyonlarını savaş zamanlarında ağaçların yanmaması için alev geciktirici olarak kullandıkları biliniyor. (II) Sonraki çağlarda birtakım özel elementler eklenen alev geciktiriciler, pasif yangın korunma yöntemi olarak hayatımızda yer alıyor. (III) Alev geciktiriciler, yanma esnasında isi alan bir bozunma tepkimesi geçirerek yüzeyi soğutur, oksit koruyucu katman oluşturarak bariyer görevi görür ve gerçekleşen tepkimeden ortaya çıkan kararlı gazlarla yanıcı gazları seyrelterek alevlerin yayılmasını geciktirir. (IV) Son yıllarda araçlardan evlere, fabrikalardan köprülere birçok yerde yangınlara dönük bir tedbir olarak çok tercih ediliyor. (V) Günümüzde katı, sıvı ve gaz fazlarında üretilen farklı alev geciktiriciler, yangınlara karşı işlevsel olabiliyor. "Alev geciktiriciler"den söz edilen bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) T. cümlede, ilkel biçiminin kullanımının eski çağlara kadar gittiğinden söz edilmiştir. B) II. cümlede, zaman içinde yapısında kimyasal açıdan değişiklikler yapıldığından söz edilmiştir. C. cümlede, alevlerin yayılmasını nasıl geciktirdiği açıklanmıştır. D) IV. cümlede, günümüzde yangınlara karşı bir önlem olarak kullanım alanının genişlediği ifade edilmiştir. E) V. cümlede; kara, hava ve sudaki yangınları söndürmede yoğun olarak kullanıldığından bahsedilmiştir. Asağıdaki dizelerin hangisinde altı çizili. sözcükte Ictur? 7. ----; bu mimari hissed Bu cür asağıc A) Şiir taşı B) Şiir e) şai san D) Şai aklı E) Şiir yen 8. (1) Hika çokça hiçbir duydu yaratıc (IV) OF şekil v eserler yazdığ özellikl başvur Bu par üslup Atve 9. (1) Ede ayrımın rağmen yıllardır yazara

SİMÜLASYON 4 - DİL 1. Gökyüzünde yalnız gezen yıldızlar Yeryüzünde sizin kadar yalnızım Bir yalnızlık şarkısı söyler sazım Ben yalnızım, ben yalnızım, yalnızım Bu şarkı sözünde aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Fiilimsiyi niteleyen durum zarfı B) Ek eylemin geniş zaman kipini alan adlaşmış sıfat C) Sifat tamlamasının kaynaşmasıyla oluşmuş birleşik ya- pili isim D) Belgisiz sıfatla belirtilen belirtisiz isim tamlaması E) Edat ve çekimli eylem

22. Perçemli Sokak'taki şiirleri nasıl anlayacağım? Çünkü bir şiirden zevk almak için, ilkin onu anlamam gerekir. Per- çemli Sokak'taki şiirleri, bir kere değil, beş kere okudum. Baş ağrısından başka bir şey duymadım. Çünkü anlayış kurallarına bağlı, anlayışla ilgili değildi bu şiirler. Ben şiiri, bilmece çözmek için değil, zevk için okurum. Şiir zevki ise şairin kişiliğine göre düzenlenmiş söz dizilerinin, duyula- rımızı ve duygularımızı, çağrışım ve kavrama gücümüzü aynı zamanda etkilemesinden doğar. 7 Bu parçanın yazarının zevk veren bir şiirden beklenti- si aşağıdakilerden hangisidir? A) Söz sanatları ve yabancı kelimelerin az kullanılması B) Duygulanmak için değil, düşünmek için okunacak bi- çimde olması C) Içinde çözülmeyi bekleyen bilmece ve söz oyunlarına yer verilmesi D) Okurun duyu ve duygularını aynı anda harekete geçi- rerek hisli bir hava oluşturması E) Zihni ve duyguları aynı anda etkileyerek okura haz vermesi

=, m ri e yle mak 3. Dil milletler için hafıza görevi yapar. Dil, bir milletin dehasından doğan; o milletin tarihi, medeniyeti, kültürü ve karakteri ile beraber nesilden nesile geçerek devamlılığını sağlayan bir sistemdir. Dilin yok edilmesi, milletin de devletin de yok edilmesi demektir. Zira Atatürk "Milli his ile dil arasındaki bağ çok kuvvetlidir. Dilin milli olması, milli hissin inkişafında başlıca müessirdir. Türk dili, dillerin en zenginlerindendir; yeter ki bu dil şuurla işlenebilsin" der. Bu parçada dille ilgili olarak; 1. Kültür taşıyıcısı olduğuna II. Nesiller arasında köprü vazifesi gördüğüne III. Milletin bağımsızlığıyla eş değer olduğuna IV. Dilimizin dünyanın en zengin dili olduğuna V. Dili korumada gerekli hassasiyeti göstermediğimize hangilerine değinilmemiştir? A) I ve III B) II ve III D) IV ve V C) III ve IV E) I ve IV

Paradoks Paragraf Deneme 13 piri, sinemanın hiç mı yapmadan tüm bir nedeni ise anlanmız olan göz dir. Ortaya çıktığı de etkili olan ne ışıkları, dekor, nında film leri teknolojik ve insan faktörünü istediği duygu ve seyircilere de, sinema bugün oldukça iddialı bir n ise sinemanın asıdır. Bugün hatta en kırsal na filmlerine çok ulaşabiliyor. Film e sinemanın tarihi izleyicisinin nda edilgen, erçekten tırması stirmenleri atır. Buradan işlerini buluyor ve rahatlıkla giriyor, durumuna çok Hollywood'a Ilya I sler fabrikası" adı 1 an hangisine bilir? n üzerindekl üzerinde neden kadar pahalı nde neden 1 ltürünün parçası rdir? 1 10. I. Sosyal bilimlerin bir deneysel bilim olup olmaması durumu 20. yüzyıldan beri tartışma konusu olmuştur. II. Karl Popper gibi bazı filozoflar da bu açıdan farklı fikirler sunmuş, bilimsel yönternin ve kanıtlann varlığını reddetmiştir. Hatta Nobel Ödülü sahibl fizikçi Percy W. Bridgman gibi bazı akademisyenler yersiz buldukları bazı bilim dallanna "bilim" sözcüğünü kullanmaktan kaçınmışlardır. IV. Bu tartışmalar etrafında sosyal ve davranışsal dalların bir kısmı bilimsel olmadıklan elestirileriyle karşılaşmıştır. V. Popper'a göre sadece bir tane evrensel yöntem vardır, o da olumsuz deneme ve yanılma yöntemidir. VI. Bu yöntem; bilim, matematik, felsefe, sanat vs. dâhil insan zihninin tüm ürünlerini kapsadığı gibi, hayatın gelişimini de kapsar. Yukardaki numaralanmış cümlelerin anlamlı bir bütün oluşturması için aşağıdakilerden hangilerinin birbiriyle yer değiştirmesi gerekir? A) I ile III Blite D) III ile V c C) II ile IV E) IV ile VI e ANS E SII LS Ya ULA

6. Tesadüf; birbiriyle ilişkisiz, aralarında bir bağ bulunmayan veya tanımlanamayan olayların genellikle eş zamanlı olarak ortaya çıkması, oluşması, meydana gelmesidir. Internet, "tesadüf" sözcüğünü "birbiriyle ilişkili olduğu belli olmayan olaylar veya durumların sıra dışı bir şekilde bir arada meydana gelmesi" olarak tanımlamaktadır. Merriam-Webster sözlüğü, tesadüfü "planlanmamış veya beklenmedik olayların bir arada meydana gelmesi" olarak tanımlar. Türk Dil Kurumu, tesadüfü "yalnız ihtimallere bağlı olduğu düşünülen olayların kesin olmayan, değişebilen sebebi" şeklinde tanımlamaktadır. Ancak buradan fark edebileceğiniz bir diğer önemli nokta, tesadüf kelimesinin aslında bilimsel bir terminolojiye sahip olmayışıdır. Tesadüf, "halk dili" diye tanımlayabileceğimiz, sistematikleştirilmemiş dilin bir ürünüdür. Bilimde doğrudan bir karşılığı bulunmaz. Bu demek değildir ki bilimsel konularda tesadüflere rastlanmaz. Söz gelimi bir deney tüpünü o masaya değil de bu masaya koyduğunuzda beklediğiniz sonucu alabilirsiniz. Koyduğunuz masanın aslında deneyde olup bitenle hiçbir alakası yoktur. Ancak tesadüfen, deney tüpü o masada değil de bu masadayken çalışmıştır. İşte bu, bilimsel bir araştırmada olabilecek bir tesadüftür. Bu parçada "tesadüf" ile ilgili olarak L 1. Olayların eş zamanlı, sıra dışı ve beklenmedik bir şekilde bir araya gelmesidir. II. Terimsel bir tanımı olmadığı için bilimsel bir açıklaması da yapılamamaktadır. III. Kimi zaman keşiflerde etkili olarak bilime katkı X sağlamıştır. yargılarından hangileri söylenemez? A) Yalnız I B) Yalnız II PALM YAYINE DH ve II E) II ve III C) Yalnız III 7

2. (1) Düşünmek başka yazmak başka bir eylemdir. (II) Yazmak, okuyucuya bir çağrı yöneltmektir. (III) Bu çağrı, dilin araç olarak kullanılmasıyla mesajı ortaya çıkarmaya, nesnel varlığa dönüştürmeye yardımcı olmalıdır (IV) Yapıt, ancak okuyucu tarafından anlaşıldıktan sonra görevini yerine getirmiş olur. (M) Çünkü yapıtın anlamı, okuyucunun ona yakıştırdığı anlama dönüşür. (VI) Okurun yakıştırdığı anlam ise onun birikimi ile doğrudan ilişkilidir. Bu parça iki paragrafa bölünmek istendiğinde ikinci paragraf hangi cümleyle başlar? A) II B) III C) IV D) V E) VI

35. Bilginin ancak sözlü olarak ustadan çırağa aktarıldığı Osmanlı geleneği nedeniyle elmas işçiliğine ait sırlar tarihe gömülüverdi. Bu cümleyle ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? mle A) Belirtisiz isim tamlaması kullanılmıştır. ETIES B) Yapım eki almış birden çok sözcük bulunmaktadır. C) Belirtme durum eki kullanılmıştır. D) Birleşik yapılı fiil kullanılmıştır. E) Birden fazla sözcükte iyelik eki kullanılmıştır. L 13

25. Aşağıdakilerden hangisi "Çocukların zeka gell desteklediğini bildiğimiz yapboz oyunları, onların bedensel gelişimine de umulmadık katkılar sağlamaktadır." yargısını destekler niteliktedir? A) Bir yapboz (puzzle) tamamlamak büyükler için stres atmada makul bir yöntem olabilir, çocukların da eğlenceli zaman geçirmesini ve oyalanmasını sağlar. Onların dikkat sürelerini uzatır, problem çözme becerilerini ve hayal güçlerini geliştirir. B) Yüzlerce, hatta binlerce parçadan oluşabilen yapbozların günümüzde çok sayıda farklı tasarımı ve zorluk derecesi bulunuyor. Üreticiler de neredeyse 300 yıllık bu oyunun sınırlarını zorlamayı sürdürüyor. Bu oyunları oynamak zekâ üzerinde kanıtlanmış bir etkiye sahiptir. C) Yapbozlar genellikle bir boş zaman etkinliği olarak görülse de kökenleri coğrafya eğitimine dayanıyor ve dünyanın birçok ülkesinde bir eğitim aracı olarak kullanılmaya devam ediyor. Bu nedenle, çocukların yaş gruplarına uygun bilgileri almasında yapbozların büyük önemi vardır. D) Yapbozla uğraşmak her ne kadar, görsel becerilere ve hafızaya dayalı bir aktivite gibi görünse de çocukların bir bütün haline gelen yapbozdaki resim üzerine yaşıtlarıyla veya yetişkinlerle konuşmalarının sözcük dağarcığı, akıcı dil ve kavram bilgisinin gelişmesine de katkıda bulunduğu bilinmektedir. E) Çocuklar koşma, tırmanma, eğilme, atlama gibi hareketlerle büyük kas gruplarını kullanarak kaba motor becerilerini geliştirirler. Yapbozlar ise çocuklara şekil-zemin ve parça-bütün ilişkisi kurma becerileri katar. Yapboz parçalarını bir araya getirme aktivitesi çocukların ince kas becerilerini ve el-göz destekleyicidir

25. (1) 18. yüzyılda yaşamış İngiliz düşünür ve iktisatçı Tho- mas Malthus, gıda kaynakları aritmetik oranda artar- ken nüfusun geometrik oranda artmasının gıda krizine neden olacağını ileri sürmüştü. (II) Malthus'a göre, arazi arzındaki kısıt, artan nüfusu besleyecek kadar üretim yapılamamasına yol açabilirdi. (III) 19 ve 20. yüzyıldaki gıda krizleri, kitlesel ölüm ve göçlerin ortaya çıkmasına neden oluyordu. (IV) Ancak tarımsal üretim teknoloji- sindeki gelişmeler ve dünya nüfusunun bugün ulaştığı nokta, Malthus'un teorisinin doğru olmadığını gösterdi. (V) Ne var ki I. Sanayi Devrimi'nden "endüstri 4.0"a ka- dar uzanan neredeyse 250 yılı aşan kalkınma yolculuğu, insanlığı büyük bir zenginliğe kavuştursa da dünyanın ekolojik sistemini fazlasıyla yıprattı. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır? B) II C) III A) I D) IV E) V

27. Bangladeş'te iklim değişikliğine uyumlu bir biçimde inşa edilen bir devlet hastanesi, İngiliz Mimarlar Kraliyet Enstitüsünün (RIBA) iki yılda bir verdiği Dünyanın En İyi Yeni Binası ödülüne layık görüldü. Dünyanın en prestijli mimarlık ödüllerinden biri olarak görülen RIBA Uluslararası Ödülü'nün hastaneye verilme gerekçesi, "tasarımının kalbine bakımı ve insanlığı yerleştirmesi" olarak gösterildi. Yapımında yerel halk tarafından yapılan tuğlaların kullanıldığı 'Dostluk Hastanesi' isimli 80 yataklı hastanede her zaman gölgeli, sakin yürüme yollarının bulunduğu bir dizi avlu yer alıyor. Hastanenin ortasından geçen kanal, yatarak ve ayakta tedavi gören hastaların bulunduğu bölümleri ayırıyor. Kanal ve avlular aynı zamanda, Bangladeş'in sıcak yaz günlerinde doğal klima görevi görüyor ve elektrikli klima ihtiyacını ortadan kaldırıyor. Hastanede aynı zamanda, yapının çevresinin aldığı yağmur suyunu gelecekteki muhtemel zor dönemlerde değerlendirilmesi için bir depoya yönlendiren bir drenaj sistemi de yer alıyor. Bu parçaya göre Dostluk Hastanesi adlı yapının ödüle layık görülmesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) İçinde yaşayacak olan yaşlılara ve hastalara her türlü konforu sağlayabilecek biçimde yapılması B) Inşaatında kullanılan tüm malzemenin yerel kaynaklardan tedarik edilmesi Yöredeki kit su kaynaklarını israf etmeyecek bir su kullanma sistemine sahip olması D) Yapımında insan yaşamının ve çevre koşullarının merkeze alınması E) Estetik açıdan güzel olması ve modern teknolojiler kullanılarak yapılmış olması

17. 2019 yılında, Bauhaus Okulunun kuruluşunun 100. yılı tüm dünyada ve ülkemizde gerçekleştirilen çok sayıda etkinlikle kutlandı. (I) Ülkemizdeki etkinliklere İTÜ ev sahipliği yaptı ve yalnızca yerli mimarları değil çeşitli ülkelerden gelen çok sayıda yabancı mimarı da bir hafta boyunca tesislerinde ağırladı. (II) Sadece 14 yıl açık kalmasına rağmen tasarım-mimarlık dünyası ve eğitimi üzerindeki etkisi çok daha uzun soluklu olan Bauhaus Okulu, Walter Gropius yönetiminde 1919 yılında Weimar'da kuruldu. (III) Bugün bir tasarım okulundan çok daha geniş bir alanı, bir ekolü temsil eden Bauhaus'un sınırlarını ve etkilerini belirlemek, tarihi gelişimini anlatmaktan çok daha güç. (IV) Bauhaus, daha ilk yıllarında pek çok ünlü sanatçının tasarımlarıyla adından söz ettirdi. (V) Akrobat lambadan ikonik sehpalara, satranç takımlarından ankastre mutfak ekipmanlarına kadar hayatımızda yer etmiş birçok ürünü bir fetiş hâline geldi. Bu parça iki paragrafa bölünmek istenirse ikinci paragraf aşağıdaki cümlelerin hangisiyle başlamalıdır? A) I B) II C) III D) IV E) V iniz