Genleşme ve Büzülme Soruları

2. Aşağıda verilen ifadelerin doğru (D) ya da yanlış (Y) olduğuna karar verip ilerleyerek doğru çıkışı bulung Dışandan isi alan katı maddelerin tanecikleri daha rahat hareket eder. 64 D Sivi maddeler dışandan ısı almaya baş- ladığında taneciklerinin titreşim, öteleme ve dönme hareketleri giderek yavaşlar. 1. çıkış 2. çıkış Madde dışarıya isi vererek gaz hâlden Sivi hâle geçerken taneciklerinin büyük- lükleri de değişir. D Gaz 3. çıkış 4. çıkış 6. SINIF-01D/FEN BILIMLERI SY-22

metali, genleş- u verilmiş- doga KOLE ISI MADDELERİ ETKİLER KAZANIM: Isı etkisiyle maddelerin genleşip büzüleceğine yönelik de- neyler yaparak sonuçlarını tartışır. TEST-2 PA A) Esra doğru söylemiştir. C) Her ikisi de doğru söylemiştir. 2 Esra: Balonun 1 yönünde ilerlemesi isinan havanın genleşmesi ile ilgilidir. Güliz: Balonun 2 yönünde ilerlemesi soğuyan havanın büzülmesi ile ilgilidir. Yukarıdaki uçan balonun 1 ve 2 yönündeki hareketi ile ilgili olarak öğrencilerin verdiği ifadelerle ilgili han- gileri doğrudur? doga B) Güliz doğru söylemiştir. D) Her ikisi de yanlış söylemiştir. İLİMLERİ

ÇLENDIREN FEN BILIMLERI eleri ışık ge- ve aşağıda- Madde türü rden han- abilir? at kâğıdı - ak - Buzlu zlu cam - =1 - Buzlu üz ayna- eriliyor. N 5. Sıcaklıkları 90 °C olan K ve L metal çu- buklarının başlangıçtaki boyları eşittir. Bu çubuklar 25 °C'a kadar soğutulduğunda boylarındaki değişim aşağıdaki gibi olu- yor. K -IT 25 °C 90 °C Buna göre K ve L metal çubuklarında- ki değişimlere göre, 1. Soğuyan maddelerin hacimleri aza- lir. II. K ve L metalleri aynı maddeden ya- pılmış olabilir. III. K ve L metalleri 150 °C'a kadar isi- tılırsa K metalinin boyu, L metalinin boyundan az olur. yorumlarından hangileri yapılabilir? A) Yalnız I. C) II ve III. B) I ve III. D) I, II ve III.

nılmaya- lerle be- Bunlara , tepki- madde koru- SO4 imyasal tepkimelerde atomlar arası bağlar kopar ve yeni bağlar Bu olay sırasında atomların türleri ve sayıları değişmez. UPER BILGI uşur. Aşağıdaki tanecik modeli verilen olayların hangisinde kapalı kapta kimyasal tepkime gerçekleşmemiştir? 8 88 -888 88 888008 A) B + SUPER E + Kimya ışıma de ay 15 Aşağıda bir kimyasal tepkimenin tanecik modeli verilmiştir.

10. Yağmur, bisikletini ekim ayında evlerinin alt kısmındaki depoya koymuş nisan ayında tekrar çıkarmıştır. Yağmur bisikletin tekerleklerinin havasının biraz azaldığını fark etmiştir. Tekerlekleri kontrol ettiğinde herhangi bir yerinde patlak olmadığını ve tekerleklerden gaz çıkışı olmadığını tespit etmiştir. Buna göre bu olayın sebebi aşağıdakilerden hangisi ile açıklanır? A) Soğuk ortamda lastikte bulunan havanın hacmi artmıştır. B) Soğuk ortamda bekletildiği için lastiklerde genleşme olayı meydana gelmiştir. C) Sıcak ortamda bekletildiği için lastikteki havanın hacmi azalmıştır D) Soğuk ortamda bekletildiği için lastiklerde büzülme olayı meydana gelmiştir. NEME.4 5 GUNAY YAYINLAR

su 11. Şekildeki gravzant halkası ve ispirto ocağı ile yapılan deneyde 1. Işlemde küre gravzant halkasından geçmektedir. II. işlem de küre bir süre ısıtılmıştır. III. işlemde ısıtılan kürenin halkadan geçmediği göz- lenmiştir. L İşlem IL Islem UL, Islem Buna göre isitilan kürenin gravzant halkasından geçememesinin nedeni aşağıdaki olayların hangisiyle benzerlik gösterir? A) Yazın elektrik tellerinin uzaması sonucu sarkması B) Tren raylarının aralarında boşlukların kışın artması C) Dondurma Isırıldığında dişlerin sızlaması D) Uzun süre beton zeminde bekletilen topun hacminin azalması

Berkay Yayınlar 11 Maddelerin katı, sivi, gaz hâllerinin genleşme miktarlan büyükten küçüğe doğru aşağıdakiler- den hangisi gibi sıralanır? J Kati, sir, gaz Paz, su, kati BSivi, kati, gaz D. Gaz, kati, SM

6. Aşağıda genleşme oranları farklı olan boyları eşit üç adet metal cetvel verilmiştir. 1 100 cm A) I>ll>III C) IIIII 100 cm Emre sıcak bir günde 120 cm'lik bir parçanın boyunu ölç- mek istiyor. Verilen cetvellerle ölçüm yaptığında sırasıyla I. cetvelde 10 cm, II. cetvelde 12 cm, III. cetvelde 5 cm eksik ölçüm yaptığını fark ediyor. 11 Buna göre cetvellerin genleşme miktarları arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru verilmiştir? Mozaik Yayınlan 5. SINIF INTRO FEN BİLİMLER 100 cm B) II>II>I D) III>II>I

4 11- Aşağıdakilerden hangisinde bir maddenin Isı alarak genleşmesi vardır. A) yazın ısınan elektrik tellerinin uzaması B) kışın soğuk havada demirin boyunun kısalması C) bir balonun zamanla büzülmesi D) soğukta termometrenin düşmesi düzenekte Hacersu ışık kaynağı ile perde arasına 17-

10. Madde ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Hacim ve kütle maddenin ortak özelliğidir. B) Her madde tanecikli yapıya sahiptir. ✓ C) Katı, sivi ve gaz hâlde bulunabilir: D) Bütün tanecikler atomik yapılıdır. ✔

1- k ki n VITAMIN- 17. İçlerinde aynı miktar ve sıcaklıkta alkol ve su bulunan deney tüplerinin ağzı plastik, delikli tipayla kapatılıyor. Daha sonra plastik tipa- lara şekildeki pipetler takılıyor. Her iki deney tüpü de sıcak suya koyulduğunda alkol bu- lunan deney tüpündeki pipette daha çok yükselme olduğu görülüyor. #1 Su+ Su Alkol Alkol Sıcak su Buna göre, bu deneyle ilgili aşağıdaki sonuçlardan hangisine ulaşılabilir? A) Isıtılan sıvılar büzülür ve hacimleri azalır. B) Aynı sıvıların genleşme miktarları farklı olur. C) Farklı sıvıların genleşme miktarları farklıdır. D) Genleşme, sivinin cinsine bağlı değildir.

III. Su, 10-12. dakikalar arasında ısı alma- mıştır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I C) II ve III B) I ve II D) I, II ve III 10. Aşağıdaki olaylardan hangisi, günlük hayatta karşılaştığımız ısı etkisiyle gen- leşme ve büzülme olaylarına örnek ve- rilemez? A) Yaz aylarında tren raylarının bükülmesi B) Kapağı açılmayan kavanozun ters çevri- lerek sıcak suya koyulması C) Sıkılan süngerin hacminin küçülmesi D) Soğuk kış günlerinde elektrik tellerinin gerginleşmesi VİTAMİN

8. Şişirilmiş balonu buzlu suya koyduğu- muzda aşağıdaki durumlardan hangisi- nin gözlenmesi beklenir? A) Balonun şişmesi B) Balonun patlaması C) Balonun içindeki gazın çıkması D) Balonun iyice büzülmesi

240 1 2 Isi Maddeleri Etkiler Keşif Zamanı Bu etkinlikte, gazlarda sıcaklık artışı sonucunda gerçekleşen ha- cim değişikliğini gözlemleyeceksiniz. Yanda verilen malzemeleri temin ettikten sonra yönergeyi takip ediniz. Uyarı Deneyde sıcak suyla çalışırken dikkat ediniz. Deneyi yapar- ken öğretmeninizden yardım isteyiniz. • Şişenin ağzına balonu geçirip paket lastiğiyle sıkıca sabitleyiniz. ● Geniş kâselerden birine çeşme suyu koyunuz ve içi- ni buz parçalarıyla doldurunuz. Diğer geniş kâseyi de sıcak suyla doldurunuz. Malzeme Listesi . Balon . Cam şişe • Paket lastiği • Sıcak su ● Sıcak su Soğuk su ● • Şişeyi içinde sıcak su bulunan geniş kâseye dikkatlice yerleştiriniz ve bir süre bekleyiniz. (Şişenin suda devrilmemesi için elinizde tutarak bekleyebilirsiniz.) Soğuk su İki geniş kåse Şişeye sabitlediğiniz balonun hacmini gözlemleyiniz. • Bir süre sonra şişeyi, buzlu su bulunan geniş kâseye yerleştiriniz ve bekleyiniz. • Balonun hacminde gözlemlediğiniz değişimleri aşağıdaki tabloya yazınız. Balonun Hacmindeki Değişim (Arttı/Azaldı) Aşağıdaki soruları cevaplayınız. Sıcak suya koyduğunuz şişenin üzerindeki balonda gerçekleşen değişimin nedeni nedir? Açıklayınız. Buzlu suya koyduğunuz şişenin üzerindeki balonda gerçekleşen değişimin nedeni nedir? Açıklayınız..

4. Genleşme ve büzülmeyle ilgili aşağıda- ki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Isinan maddelerin hacmi artar. B) Sıcaklığı azaltılan maddenin hacmi azalır. C) Soğuyan bir metal çubuğun boyu kısalır. D) Isıtılan maddeler büzülür.

3. K50027 Sıkışan kavanoz kapaklarının açılmasını sağlamak için kavanoz ters çevrilerek sıcak suya konulur. Bu işlemin ardından kapak kolayca açılır. Bu durumla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi söylenebilir? A) Kapak aldığı ısıyla kavanozdan daha çok genleşir. B) Kapak verdiği ısı nedeniyle kavanozdan daha çok büzülür. C) Isı alan maddelerin hacimleri azalır. D) Genleşme maddenin cinsine bağlı değildir.