Batı Edebiyatı ve Çağdaş Türk Edebiyatı konusu, AYT Edebiyat testinde sorulan konulardan biri. Anlam sorularından farklı olarak öğrenmen gereken bazı özellikler, akımlar, tarihler, kişiler de mevcut. Notlara göz atıp soru çözmeye başladıktan sonra bu konunun sana çok kolay geleceğine eminiz! Kunduz eğitmenlerimizden Türkçe öğretmeni Nurcan Hoca, bu konu hakkında senin için çok faydalı bir yazı hazırladı ve mutlaka görmen gereken örnek soruları seçti. Şimdi birlikte Batı Edebiyatı konusunu keşfedelim!
TÜRKİYE DIŞINDAKİ ÇAĞDAŞ TÜRK EDEBİYATI – Türkiye Dışındaki Türk Dünyası Edebiyatı Sanatçıları
Türkiye dışında ortaya konan edebiyat ürünleri Türk dünyası edebiyatını oluşturmaktadır.
Türkiye dışında Azerbaycan, Irak, Bulgaristan, Batı Trakya, Kazakistan, Türkmenistan, Kıbrıs, Eski Yugoslavya gibi birçok ülkede yazınsal eserler çeşitli lehçe ve şivelerde ortaya konmuş ve devam etmektedir.
Türk dilinin konuşulduğu coğrafyalarda yaşayan Türk sanatçılar, ana dili bilinçlerini yitirmeden halkın sorunlarını, kırgınlıklarını eserleri aracılığıyla dile getirmişlerdir.
BAHTİYAR VAHAPZADE (1925-2009) \AZERBAYCAN)
- Türk dünyasında tanınan ve eserleri çok bilinen bir şair ve fikir adamıdır.
- Şiirlerinde ağırlıklı olarak milli ve manevi değerleri, dil ve vatan sevgisini ele almıştır.
- Azerbaycan bağımsızlık mücadelesine büyük destek veren sanatçı vatan ve ana dil temaları etrafında halkı eleştiren şiirler ortaya koymuştur.
- 1960’larda başlayan özgürlük hareketlerinin öncülerinden olan sanatçı, Gülistan isimli şiirinde, ikiye bölünen (İran ve Rusya) Azeri halkının yaşadığı felaketleri anlatmıştır.
- Lirik ve epik şiirleriyle halkın duygu ve düşüncelerini dile getirmiş, ağırlıklı olarak hece ölçüsünü kullanmıştır.
- Azeri Türkçesini en üst seviyede kullanan sanatçı, Azerbaycan Halk Şiiri unvanıyla anılır.
Bahtiyar Vahapzade Eserleri;
- Şiir: Menim Dostlarım, Bahar, Açılan Seherlere Selam, Şehitler, Gurub Düşünceleri, Ürekdedir Sözün kökü, Gülüstan, Şeb-i Hicran, İki Korku, Bahar, Dostluğun Nağmesi, Çınar, Ceyran, İnsan ve Zaman, Tan Yeri, Sandıktan Sesler
- Makale: Yel Kayadan Ne Aparır
MUHAMMED HÜSEYİN ŞEHRİYAR (1904-1988\İRAN)
- Asıl adı Muhammed Hüseyin Behçet olan sanatçı, İran’da yaşayan Azerbaycan Türklerindendir.
- Şiirlerinde Şehriyar mahlasını kulanmış ve bu isimle tanınmıştır.
- İran’da Farsça şiirleriyle tanınan şair, Farsça ve Türkçe şiirler yazmıştır.
- Heyder Baba’ya Selam şiiri, onun bütün,Türk dünyasında tanınmasını sağlamıştır. Bu şiirinde doğup büyüdüğü toprakları, Heyder Baba Dağı’yla sembolize etmiştir.
- Şiirlerinde, milli, manevi ve kültür değerleri içli bir duyarlılıkla özümseyen şairin, gösterişten uzak, sade ve akıcı bir dili vardır.
Muhammed Hüseyin Şehriyar Eserleri;
- Şiir: Heyder Baba’ya Selam, Aman Ayrılık
İSMAİL GASPIRALI (1851-1914\KIRIM)
- Türk dünyasının büyük düşünce adamlarından ve reformistlerinden biri olan İsmail Gaspıralı, Kırım Türk Edebiyatı sanatçılarındandır.
- Daha çok gazeteci ve fikir adamı kimliğiyle tanınan sanatçının yaşamının bir kısmı, Rus işgali altındaki Kırım’da geçmiştir.
- Rusya’daki ve tüm dünyadaki Türklerin birliğini savunmuş, Türkçü Turancı fikirleriyle Milli Edebiyatçılar üzerinde etkili olmuştur.
İsmail Gaspıralı Eserleri;
- Düzyazı: Rusya Müslümanları, Avrupa Medeniyetine Bakış, Atlaslı Cihanname
CENGİZ AYTMATOV (1928-2008\KIRGIZİSTAN)
- Kırgız ve dünya edebiyatının önemli sanatçılarından olan Aytmatov, sanatçı yaşamına hikaye ile başlamış; daha sonra romana yönelmiştir. SSCB’nin en önemli ödüllerinden biri olan Lenin Ödülü’nü almıştır.
- Louis Aragon’un Cemile adlı romanı için söylediği ‘dünyanın en güzel aşk hikayesi’ sözüyle Aytmatov dünya çapında tanınmıştır. Manas Destanı, yapıtlarının ilham kaynağıdır. Romanlarının ana konuları savaş ve aşktır.
- Sanatçının Rusça ve Kırgızca yazılmış eserleri birçok dile çevrilmiştir.
- Eserlerinde destan ve efsane motiflerine sıkça yer vermiş; insanları, ulusal kimliklerinden uzaklaştıran baskıcı rejimleri dolaylı biçimde eleştirmiştir.
Cengiz Aytmatov Eserleri;
- Öykü: Cemile, Selvi Boylum Al Yazmalım, Dağ Tepe Bozkır Hikayeleri, Kızıl Elma, Deve Gözü, Asker Çocuğu, Oğulla Buluşma, Beyaz Yağmur
- Roman: Gün Olur Asra Bedel, Elveda Gülsarı, Dişi Kurdun Rüyaları, Cengiz Han’a Küsen Bulut, Kasandıra Damgası, Toprak Ana, Edepli Nişanlı, Beyaz Gemi
RECEP KÜPÇÜ (1934-1976\BULGARİSTAN) – Ötesi Var, Ötesi Düş Değil Kimin Eseri?
- Bulgaristan Türkleri edebiyatının önde gelen isimlerinden olan şair, şiirlerinde milli bilinç, yurt ve bayrak sevgisi gibi konuları ele almıştır.
- Milliyetçi düşünceleri uğruna hayatını feda eden sanatçı, yönetim baskısındaki Türklerin sesini dünyaya duyurmak için şiirler ortaya koymuştur.
- Hüzün yüklü şiirlerinden bazıları Dostlarım ve Yolcu Yolunda Gerek adlarıyla Bulgarcaya çevrilerek yayımlamıştır.
Recep Kürkçü Eserleri;
- Şiir: Ötesi Var, Ötesi Düş Değil**
Örnek Soru Çözümü
Çağdaş Türk Edebiyatı konusunu tam olarak anlamak için bol bol soru çözümü yapmak da çok önemli. Konu anlatımı yazılarımıza göz attıktan sonra, kendi kaynaklarına ek olarak MEB Kaynaklarını da incelemen faydalı olabilir. Kunduz’da şu ana kadar, Çağdaş Türk Edebiyat konulu binlerce soru alanında uzman Türkçe eğitmenleri tarafından çözüldü. Daha fazla Edebiyat akımları sorusu ve detaylı çözümlerini görmek istersen, aşağıdaki butona tıklayabilirsin!
☀️☀️☀️
Her ders için değişmeyen kilit nokta bol bol soru çözümü ile pratik yapmak. Çözemediğin sorulara yanıt bulmak istiyorsan sınava hazırlık sürecinde Kunduz hep yanında! Profesyonel eğitmenler tarafından hazırlanan Soru Çözümü, binlerce soru ve çözümden oluşan Soru Bankası hizmetlerimizden faydalanabilirsin.
Uygulamada senin için hazırlanmış , tüm konuları öğrenebileceğin premium içerik ders videolarını incelemeyi unutma!