Cumhuriyet dönemi şiiri üzerinde duruyoruz.
Bu dersimiz de dini değerleri, geleneğe duyarlılığı ve metafizik anlayışını öne çıkaran şiir üzerinde duracağız.
Şimdi burada iki topluluk ön planda.
Biri Mavera cılar, biri de Hisar Gurubu.
Şimdi neden Mavera cılar demişler.
Çünkü Mavera dergisi etrafında bir araya gelen sanatçılardır.
Ve bu sanatçılar da bir kere mistik duyarlılık esas alınmıştır.
Bunu bileceğiz.
Özellikle de İslamcılık akımından etkilendiklerini, geleneklere ve kutsal değerlere bağlı kaldıklarını bileceğiz.
Yani bu toplulukta ki sanatçılarda İslami hassasiyetler var.
Fakat bu topluluğun sanatçıları, yani edebiyatı sadece bir mesaj verme, İslami bir mesaj verme amacı olarak, daha doğrusu aracı olarak görmemişler.
Aynı zamanda edebiyat eserinin estetik değerini de ön planda tutmuşlardır.
Yani edebiyat sadece mesaj vermeyecek, estetik haz da olacak anlayışı var.
Özelikle geleneksel değerlerle Batı değerlerinin çatışmasını konu edinmişlerdir ve etkilendikleri sanatçılar Yunus Emre, Fuzuli, Şeyh Galip, Mehmet Akif Ersoy ve Necip Fazıl gibi sanatçılardır.
Peki bu topluluğun sanatçıları kimler?
Cahit Zarifoğlu, Erdem Beyazıt, Rasim Özdenören, Alaaddin Özdenören, Mehmet Akif İnan, Nazif Gürdoğan ve Hasan Sayın.
Tabii özellikle biz Cahit Zarifoğlu ve Erdem Beyazıt üzerinde duracağız.
Özellikle şiir alanında bu iki sanatçının ön planda olduğunu söyleyebiliriz.
Cahit Zarifoğlu insanın varlık içindeki konumunu sorgulamış dır.
Yani ilk şiirlerinde bir saf şiir, daha sonra da politik şiir anlayışı olduğunu görüyoruz.
Ve giderek tabii hikmete yönelen bir tutum içerisinde olduğunu da ifade etmeliyiz.
Özellikle de İkinci Yeni'nin ve modern Alman şiirinin etkisinde kaldığını ifade etmeliyiz.
Şiirlerinin kapalı ve anlaşılmaz bulunduğunu da hemen söyleyelim.
Yani evet, şiir yazmış ama kapalı ve anlaşılmaz bulunmuş.
Özellikle ana tema olarak madde ve ruh çatışmasını görüyoruz.
Konu olarak da bakın Allah sevgisi ki zaten dini değerlere bağlılıkla ön plana çıktıkları için tabii Allah sevgisi, din, rahmet, hayat, korku, yalnızlık, ölüm ve aile gibi konuların işlendiğini söyleyebiliriz.
Peki Cahit Zarifoğlu'nun eserleri?
Bakın işaret çocukları Menzil.
Yedi Güzel Adam.
Korku ve yakarış ve şiirler.
Tabii daha sonra bu bütün şiirleri Şiirler adıyla bir araya getirilmiştir.
Topluluğun diğer önemli ismi Erdem Bayazıt.
Şimdi ilk şiirlerinde bir söylev üslubunu benimsediğini görüyoruz.
Özellikle de modernizme ve maddeci dünya görüşüne karşı çıkmıştır.
İslami duyarlılığın bütün şiirlerine indiğini yine ifade edelim.
Bakın ölüm, yalnızlık, direniş, şehir, varoluş, tabiat temaları özellikle işlenmiştir.
Şiirlerinde bir isyan var.
Yani hem isyan ve başkaldırı, hem de umut ve müjdeyi ele alır.
Yani bir bakıyorsunuz isyan var, başkaldırı var ama bir bakıyorsunuz umut var ve müjde var.
Özellikle de tabiat.
Metafizik bir derinlikle yoğrulmuş dur.
Erdem Beyazıt'ın şiirlerinde milli manevi değerleri ve inancı tabii coşkun bir li bizimle anlatmıştır.
Yani sadece dini değerleri anlatmakla kalmamış, bunları da yine coşkun bir lir isimle anlattığını söyleyebiliriz.
Sebep?
Ey ve Risaleler onun iki önemli eseridir.
Bu eserlerini bilmemiz de yine fayda var.
Dini Değerleri ve Metafiziği Öne Çıkaran Şiir
Dini değerleri ve metafiziği öne çıkaran şiirler, genellikle insanın varoluşsal sorunlarını ve manevi dünyasını ele alan şiirlerdir. Bu şiirlerde, Tanrı, insanın yaratılışı, ölüm, ahiret hayatı gibi konular işlenir ve bu konulara duyulan saygı ve hayranlık şiirin temelinde yer alır.
Dini değerleri ve metafiziği öne çıkaran şiirlerin özellikleri şunlardır:
- Dil: Bu tür şiirlerde, dil sade ve anlaşılır olmalıdır. Şair, dinleyici veya okuyucuyu etkilemek için yalın ve güçlü bir dil kullanır.
- İfade: Bu şiirlerde, sözlerin derinliği ve etkileyiciliği ön plandadır. Şair, dini değerleri ve metafizik kavramları ustalıkla işleyerek okuyucuyu etkilemeyi amaçlar.
- Duygu: Dini değerleri ve metafiziği öne çıkaran şiirler, yoğun bir duygu yüklüdür. Şair, insanın varoluşsal sorunlarına ve manevi dünyasına duyduğu hayranlığı, saygıyı ve merakı şiirinde yansıtır.
- Sembolizm: Dini değerleri ve metafiziği öne çıkaran şiirlerde, sembolizm sıkça kullanılır. Şair, metafizik kavramları, semboller ve imgeler aracılığıyla anlatır.
- Ruhaniyet: Bu tür şiirlerde, ruhani bir atmosfer yaratılır. Şair, dinleyiciyi veya okuyucuyu manevi bir dünyaya götürerek, bu dünyanın güzelliklerini ve derinliğini hissettirir.
- Eleştiri: Dini değerleri ve metafiziği öne çıkaran şiirlerde, eleştiri de yer alabilir. Şair, insanların inançlarına, davranışlarına veya hayatlarına eleştirel bir gözle bakarak, onları düşündürmeyi amaçlar.
Dini değerleri ve metafiziği öne çıkaran şiirler, insanların manevi dünyasına dokunan, derinliği ve duygusallığı yüksek şiirlerdir. Bu tür şiirler, insanların hayatına anlam katan, onları düşündüren ve manevi dünyalarına bir ışık tutan önemli eserlerdir.
Maveracılar
Türk edebiyatında Maveracılar hareketi, 1910'lu yıllarda ortaya çıkan ve edebi eserlerde özgürlükçü bir tavır benimseyen bir sanat hareketidir. Bu hareket, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde etkisini göstermiştir.
Maveracılar, geleneksel edebiyatın kalıplarını yıkmak istemişlerdir. Bu nedenle, edebi eserlerindeki anlatım ve üslup tekniklerinde değişiklikler yapmışlardır. Örneğin, şiirlerinde düzyazıya yer veren ve sözcüklerin sıralamasında özgürce hareket eden Maveracı şairler, aynı zamanda yeni kelimeler ve terimler kullanarak edebiyata yenilikler getirmişlerdir.
Maveracılar hareketi, Türk edebiyatında modernizmi savunan bir harekettir ve Türk edebiyatının Cumhuriyet dönemi edebiyatına geçişinde önemli bir rol oynamıştır.
Cahit Zarifoğlu Kimdir?
Cahit Zarifoğlu (1940-1987), Türk şair, yazar, öğretmen ve aktivisttir. 1940 yılında Bayburt'ta doğmuş, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'nü bitirdikten sonra öğretmenlik yapmıştır.
Zarifoğlu, 1960'lı yıllarda Türk şiirinde İkinci Yeni akımının etkisi altında kalmış ve şiirlerinde modernizme yer vermiştir. Ancak daha sonraki dönemlerde İslam ve Tasavvuf felsefesi gibi konulara yönelmiştir ve şiirlerinde İslami motiflere yer vermiştir.
Edebiyatta olduğu kadar toplumsal konulara da ilgi duyan Zarifoğlu, özellikle Türkiye'deki Kürt sorunu ve sol görüşlü öğrencilerin yaşadığı baskılarla ilgili yazılar yazmıştır. Bu nedenle, solcu öğrencilerle birlikte faaliyetlerde bulunarak, toplumsal dönüşüm için mücadele etmiştir.
En önemli eserleri şunlardır: İşaret Çocukları, Menziller, Yedi Güzel Adam.
Erdem Beyazıt Kimdir?
Erdem Beyazıt (1939-2008), Türk yazar, eleştirmen ve çevirmendir. 1945 yılında İstanbul'da doğmuştur. Robert Kolej'de okuduktan sonra İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'nden mezun olmuştur.
Erdem Beyazıt, özellikle edebiyat eleştirisi ve çeviri alanında çalışmalar yapmıştır. Yayımlanmış pek çok kitap çevirisi bulunmaktadır. Bunların arasında George Orwell'in "1984" ve "Hayvan Çiftliği", Franz Kafka'nın "Dönüşüm" ve "Ceza Sömürgesi", Paul Auster'ın "New York Üçlemesi", Albert Camus'nün "Sisifos Söyleni" ve "Veba" gibi eserleri yer almaktadır.
Ayrıca Erdem Beyazıt, 1980'lerde yayımlanan "Yazko Edebiyat" dergisinde editörlük yapmıştır. Eleştiri yazıları ile edebiyat çevrelerinde tanınan Beyazıt'ın yazıları, pek çok gazete ve dergide yayımlanmıştır.
Erdem Beyazıt, Türk edebiyatı ve kültürüne yaptığı katkılar nedeniyle saygı duyulan bir isimdir. 2008 yılında hayatını kaybetmiştir.
En önemli eserleri şunlardır: Sebep Ey, Risaleler.
Mehmet Akif İnan Kimdir?
Mehmet Akif İnan (1944-2015), Türk yazar ve şairdir. 1944 yılında Konya'da doğmuştur. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'nü bitirmiş ve yüksek lisansını tamamlamıştır.
İnan, edebiyat hayatına şiir ve denemeler yazarak başlamıştır. İlk şiir kitabı "Ölümden Sonra" 1970 yılında yayımlanmıştır. Ardından "Beyhude Bahar" (1975), "Kış Yolculuğu" (1984), "Güz Şarkısı" (1992) ve "Sonsuzluk Pınarı" (2011) gibi şiir kitapları yayımlanmıştır.
Ayrıca Mehmet Akif İnan, edebiyat eleştirisi ve tarih alanında da çalışmalar yapmıştır. "Sonsuzluk Pınarı'nda 20. Yüzyıl Şiirimiz", "Türk Edebiyatında Postmodernizm", "Tanzimat Edebiyatı'nda Şiir" gibi eserleriyle bilinir.
Mehmet Akif İnan, Türk edebiyatı ve şiir dünyasına önemli katkılar yapmış bir şair ve yazar olarak kabul edilir. 2015 yılında İstanbul'da hayatını kaybetmiştir.
