DNA kendini işlerken bazı hatalar olabiliyor.
Bunlardan bir tanesi eksik nükleotit yani şurada sitozinin karşısına gelecek olan guanin gelmemiş ve eksik nükleotit.
Bu tip hatalar onarılabiliyor.
Alttaki gibi yanlış eşleşme söz konusuysa nerede bu yanlış eşleşme, Adenin karşısına timin, guanin karşısına, sitozin, guaninin karşısına sitozin gelmesi gerekirken timin gelmiş.
Bu da onarılabilir.
Buradaki gibi iki iplikte eksik nükleotit varsa DNA hangi nükleotitleri getireceğini bilemez.
O yüzden bu tip hatalar daha onarılamazlar.
Gen, DNA'nın yapısında kalıtsal özellikleri taşıyan bölgedir, Kalıtsal özelliklerimizi kim taşıyormuş?
Gen taşıyormuş, Kalıtsal bilgilerin bir sonraki nesile aktarılmasını sağlar.
DNA'nın görev birimi genmiş, burası çok önemli.
DNA'nın yapı birimine biz ne demiştik?
Karıştırmamamız gerekiyor.
Sorularda çok sık karşımıza çıkacak.
Yapı biriminden bahsettiğinde nükleotit, görev biriminden bahsettiğinde de gen aklınıza gelmelidir.
Göz rengi, saç rengi gibi.
Karakterlerimizi biri anneden diğeri de babadan gelen iki gen kontrol eder.
Yani mavi gözlü olmamız sadece babaya ya da sadece anneye ait bir özellik değil, İkisinden gelen gen bu karakterimizi ne yapıyor?
Kontrol ediyor.
Kromozom, DNA'nın etrafının protein kılıfla sarılması sonucu oluşur.
Bir canlının tüm vücut hücrelerinde kromozom sayısı sabittir.
Canlıya özgüdür.
Mesela insanlarda 46 kromozom vardır.
Bu bütün insanlarda aynıdır.
Vücut hücrelerimizde 46 kromozom vardır.
Fakat kromozom sayısının aynı olması canlıların aynı türden olduğu anlamına gelmez.
Moli balığında da 46 kromozom varken insanda da 46 kromozom vardır.
Kromozom sayısının fazla olmasıyla gelişmişlik arasında bir ilişki yoktur.
Eğrelti odunla 500 kromozom, insanda 46 kromozom vardır.
En gelişmiş canlı 46 kromozomludur.
Ama bizdeki kromozom sayısı eğrelti otundan daha azdır.
Yani ne diyoruz?
Kromozom sayısının fazla olmasıyla gelişmişlik arasında bir ilişki yoktur.
Kalıtsal özelliklerin birbirinden farklı olmasının nedeni nükleotit dizilişlerinin ve sayılarının farklı olmasıdır.
Kardeşlere bile baktığımızda onlar arasında bile çok az benzerlik görebiliriz.
Bunun nedeni nükleotitlerin dizilişlerinin ve sayılarının farklı olmasıdır.
Pekala bu yapıları büyükten küçüğe doğru sıralarsak ilk başta kromozom, DNA, gen ve nükleotit olacak.
Yani en büyük kromozom, sonra DNA, sonra gen, sonra da nükleotit.
Bunu şöyle kodlayabiliriz, Kedigeni buradaki ke kromozom, DNA, gen ve nükleotit.
Tabii soruda çekirdek gelirse onu nereye yazmamız lazım, bu tarafa.
Çekirdek hepsinden büyük hepsini kaplayacak, Hücre derse hücre de çekirdeği kapsayacağı için onu da üst tarafa yazmamız gerekir.
Evet yapısal olarak da bu şekilde gösterebiliriz.
Kromozom, kromozomdan çıkan parçanın tamamı DNA, DNA üzerindeki bir parça.
Gen görev birimi.
Buradaki en küçük yapı birimi de nükleotit.
Şu bir nükleotit.
Burada bir DNA parçası çizdik, zinciri çizdik.
Şurası bir nükleotit.
Nükleotitin oluşabilmesi için bir fosfat, bir deoksiriboz şekeri, bir tane de organik baz olması gerekiyordu.
Burası bir nükleotit.
Burada Adenin nükleotit var.
Karşısına kim gelmiş?
Timin.
İki tane zayıf hidrojen bağıyla bağlanmış, altında da sitozin nükleotiti var.
Karşısına üç hidrojen bağı ile guanin nükleotiti bağlanmış.
Bakın deoksiriboz şekeri ile alt zincirdeki fosfat birleşiyor.
Bu şekilde birleşim devam ediyor ve bunlar nükleotitler birleşerek genleri, genler DNAları, DNA protein kılıfıyla birleştiğinde de kromozomu oluşturuyor.
Bir tane örnek çözelim.
Bir DNA molekülünün kesiti verilmiş burada.
Aksi belirtilmediği takdirde DNA'daki nükleotitlerin doğru hatasız işlendiğini kabul edeceğiz.
Eksik nükleotitleri tamamlayalım.
Ne yapacağız?
İlk önce şuradan başlayalım.
Üçgene daire karşı karşıya gelmiş.
O zaman bunun karşısına ne yapmamız lazım?
Daire yapmamız lazım.
Burada yıldız ve kare var.
Demek ki bu ikisi eşleşecek.
Çünkü üçgenle daire eşleştiğine göre kalan iki tane nükleotitimiz var.
Sembolize edilmiş.
O zaman yıldızın karşısına kare yaparım, karenin karşısına da yıldız yaparım ve DNA'yı doğru olarak tamamlamış olurum.
Bunlardan bir tanesi eksik nükleotit yani şurada sitozinin karşısına gelecek olan guanin gelmemiş ve eksik nükleotit.
Bu tip hatalar onarılabiliyor.
Alttaki gibi yanlış eşleşme söz konusuysa nerede bu yanlış eşleşme, Adenin karşısına timin, guanin karşısına, sitozin, guaninin karşısına sitozin gelmesi gerekirken timin gelmiş.
Bu da onarılabilir.
Buradaki gibi iki iplikte eksik nükleotit varsa DNA hangi nükleotitleri getireceğini bilemez.
O yüzden bu tip hatalar daha onarılamazlar.
Gen, DNA'nın yapısında kalıtsal özellikleri taşıyan bölgedir, Kalıtsal özelliklerimizi kim taşıyormuş?
Gen taşıyormuş, Kalıtsal bilgilerin bir sonraki nesile aktarılmasını sağlar.
DNA'nın görev birimi genmiş, burası çok önemli.
DNA'nın yapı birimine biz ne demiştik?
Karıştırmamamız gerekiyor.
Sorularda çok sık karşımıza çıkacak.
Yapı biriminden bahsettiğinde nükleotit, görev biriminden bahsettiğinde de gen aklınıza gelmelidir.
Göz rengi, saç rengi gibi.
Karakterlerimizi biri anneden diğeri de babadan gelen iki gen kontrol eder.
Yani mavi gözlü olmamız sadece babaya ya da sadece anneye ait bir özellik değil, İkisinden gelen gen bu karakterimizi ne yapıyor?
Kontrol ediyor.
Kromozom, DNA'nın etrafının protein kılıfla sarılması sonucu oluşur.
Bir canlının tüm vücut hücrelerinde kromozom sayısı sabittir.
Canlıya özgüdür.
Mesela insanlarda 46 kromozom vardır.
Bu bütün insanlarda aynıdır.
Vücut hücrelerimizde 46 kromozom vardır.
Fakat kromozom sayısının aynı olması canlıların aynı türden olduğu anlamına gelmez.
Moli balığında da 46 kromozom varken insanda da 46 kromozom vardır.
Kromozom sayısının fazla olmasıyla gelişmişlik arasında bir ilişki yoktur.
Eğrelti odunla 500 kromozom, insanda 46 kromozom vardır.
En gelişmiş canlı 46 kromozomludur.
Ama bizdeki kromozom sayısı eğrelti otundan daha azdır.
Yani ne diyoruz?
Kromozom sayısının fazla olmasıyla gelişmişlik arasında bir ilişki yoktur.
Kalıtsal özelliklerin birbirinden farklı olmasının nedeni nükleotit dizilişlerinin ve sayılarının farklı olmasıdır.
Kardeşlere bile baktığımızda onlar arasında bile çok az benzerlik görebiliriz.
Bunun nedeni nükleotitlerin dizilişlerinin ve sayılarının farklı olmasıdır.
Pekala bu yapıları büyükten küçüğe doğru sıralarsak ilk başta kromozom, DNA, gen ve nükleotit olacak.
Yani en büyük kromozom, sonra DNA, sonra gen, sonra da nükleotit.
Bunu şöyle kodlayabiliriz, Kedigeni buradaki ke kromozom, DNA, gen ve nükleotit.
Tabii soruda çekirdek gelirse onu nereye yazmamız lazım, bu tarafa.
Çekirdek hepsinden büyük hepsini kaplayacak, Hücre derse hücre de çekirdeği kapsayacağı için onu da üst tarafa yazmamız gerekir.
Evet yapısal olarak da bu şekilde gösterebiliriz.
Kromozom, kromozomdan çıkan parçanın tamamı DNA, DNA üzerindeki bir parça.
Gen görev birimi.
Buradaki en küçük yapı birimi de nükleotit.
Şu bir nükleotit.
Burada bir DNA parçası çizdik, zinciri çizdik.
Şurası bir nükleotit.
Nükleotitin oluşabilmesi için bir fosfat, bir deoksiriboz şekeri, bir tane de organik baz olması gerekiyordu.
Burası bir nükleotit.
Burada Adenin nükleotit var.
Karşısına kim gelmiş?
Timin.
İki tane zayıf hidrojen bağıyla bağlanmış, altında da sitozin nükleotiti var.
Karşısına üç hidrojen bağı ile guanin nükleotiti bağlanmış.
Bakın deoksiriboz şekeri ile alt zincirdeki fosfat birleşiyor.
Bu şekilde birleşim devam ediyor ve bunlar nükleotitler birleşerek genleri, genler DNAları, DNA protein kılıfıyla birleştiğinde de kromozomu oluşturuyor.
Bir tane örnek çözelim.
Bir DNA molekülünün kesiti verilmiş burada.
Aksi belirtilmediği takdirde DNA'daki nükleotitlerin doğru hatasız işlendiğini kabul edeceğiz.
Eksik nükleotitleri tamamlayalım.
Ne yapacağız?
İlk önce şuradan başlayalım.
Üçgene daire karşı karşıya gelmiş.
O zaman bunun karşısına ne yapmamız lazım?
Daire yapmamız lazım.
Burada yıldız ve kare var.
Demek ki bu ikisi eşleşecek.
Çünkü üçgenle daire eşleştiğine göre kalan iki tane nükleotitimiz var.
Sembolize edilmiş.
O zaman yıldızın karşısına kare yaparım, karenin karşısına da yıldız yaparım ve DNA'yı doğru olarak tamamlamış olurum.
