Evet arkadaşlar bugünkü dersimizde dünyanın yapısı ve oluşumu, levha tektoniği kavramlarından bahsedeceğiz.
Dünya'nın yapısıyla hemen başlayalım.
Dünya'nın yapısı şekilden de gördüğünüz gibi en iç kısımda iç çekirdek, onun üstünde dış çekirdek manto ve yer kabuk kısmından oluşmaktadır.
İç çekirdek kısmının yoğunluğu, sıcaklığı fazladır.
O yüzden de katıdır.
Ancak dış çekirdek ise sıvıdır.
Bu sorular da katı sıvı olma durumu genellikle yer değiştirilip sorulur övgülerde.
O yüzden dikkat edin bu duruma.
Şimdi dış çekirdeğin hemen üstünde ise manto yer alır.
Manto da akışkan olan kısma astronot deriz ve bu akışkan kısımda konveksiyon ve akıntılar karşımıza gelir.
En üstte ise yer kabuğu yer almaktadır.
Yer kabuğunda ise sima ve ciğer katmanı vardır.
Sima katmanı okyanus sol kabuk olarak geçerken, ciğer katmanı karasal kabuk olarak karşımıza çıkar.
Sima yani silisyum ve magnezyum dan oluşur.
Ciğer ise silisyum ve alüminyum kısmından oluşmaktadır.
Şimdi genelde yine sorularda cell katmanı ile ilgili bir harita verip harita üzerinde hangisinde ciğer kalındır şeklinde sorular karşımıza gelir.
Bu tarz sorularda da özellikle dağlara giderseniz daha rahat yaparsınız.
Çünkü dağlar da ciğer katmanı daha kalın.
Şimdi gelelim levha tektoniği kavramına.
Levha tektoniği kavramını Alfred Vega da ortaya atmıştır.
Eskiden kıtalar tek bir parçadan oluşuyordu.
Yani Pangea dan.
Daha sonrasında ise az önce Yer'in iç yapısında bahsederken söylemiştim.
Manto daki aslında süper dediğimiz akışkan kısımdaki konveksiyon akıntılar sayesinde levhalar ayrılmaya başladı.
Bunların kanıtları ise fosillerin benzerliği, yer yapının benzerliği, kıtaların birbirini yapboz parçası gibi tamamlaması bu durumun bize göstergelerinden birisidir. Şimdi biz buradaki kanıtları aşağıda harita üzerinde şöyle bakalım beraber.
Şimdi arkadaşlar dedik ki levha tektoniği dediğimiz ifadenin kanıtları vardı.
Levha tektoniği önceden levhalar tek bir parçada iken daha sonra ayrılmaya başlamıştı.
Buna kıtaların birbiriyle uyumlu olmasına örnek verebiliriz dedik.
Şimdi Güney Amerika levhası sanki buradaki Afrika levhasının bulunmuş olduğu alandan ayrılmış bir yapboz parçası gibi.
Bunlar birbirlerini tamamlıyor.
O yüzden de buraya bakarak da yine anlayabiliriz.
Veyahut da dağların uygulanışı, buradaki dağın, kullanıcının bir kısmının burada kalması yine bir parçası burada, bir parçası burada ancak aynı jeolojik devirlerde oluşmuş olması bu duruma bir örnek.
Yine fosiller bu duruma bir örnektir.
Örneğin Hindistan ın bulunmuş olduğu çevredeki kemal kayaların en üst kesimlerinde deniz fosilleri vardır.
Bu da yine eskiden aslında o bölgenin bulunmuş olduğu alanda denizin değilde zamanla hortumların birikip birikip kıvrılma ya başlamasıyla birlikte oradaki en aşağıdaki doğrultulu kıvrılma ile beraber en üste kadar çıktığını görürüz.
Yani bu durumlar bize bunun kanıtlamaktadır.
Şimdi bu harita üzerinde bir de levhaları görmekteyiz.
Kuzey Amerika levhası, Avrasya levhası bu oklar yani ayrıldığını ifade ediyor.
Bu parça bu tarafa gitmiş, bu parça bu tarafa gitmiş.
Yine Arabistan levhası, Hindistan levhası, Afrika koku olsun, Alaska, Karayip, Güney Amerika levhası, Avustralya levhası gibi levhaları bizden mümkün.
Dünya'nın yapısıyla hemen başlayalım.
Dünya'nın yapısı şekilden de gördüğünüz gibi en iç kısımda iç çekirdek, onun üstünde dış çekirdek manto ve yer kabuk kısmından oluşmaktadır.
İç çekirdek kısmının yoğunluğu, sıcaklığı fazladır.
O yüzden de katıdır.
Ancak dış çekirdek ise sıvıdır.
Bu sorular da katı sıvı olma durumu genellikle yer değiştirilip sorulur övgülerde.
O yüzden dikkat edin bu duruma.
Şimdi dış çekirdeğin hemen üstünde ise manto yer alır.
Manto da akışkan olan kısma astronot deriz ve bu akışkan kısımda konveksiyon ve akıntılar karşımıza gelir.
En üstte ise yer kabuğu yer almaktadır.
Yer kabuğunda ise sima ve ciğer katmanı vardır.
Sima katmanı okyanus sol kabuk olarak geçerken, ciğer katmanı karasal kabuk olarak karşımıza çıkar.
Sima yani silisyum ve magnezyum dan oluşur.
Ciğer ise silisyum ve alüminyum kısmından oluşmaktadır.
Şimdi genelde yine sorularda cell katmanı ile ilgili bir harita verip harita üzerinde hangisinde ciğer kalındır şeklinde sorular karşımıza gelir.
Bu tarz sorularda da özellikle dağlara giderseniz daha rahat yaparsınız.
Çünkü dağlar da ciğer katmanı daha kalın.
Şimdi gelelim levha tektoniği kavramına.
Levha tektoniği kavramını Alfred Vega da ortaya atmıştır.
Eskiden kıtalar tek bir parçadan oluşuyordu.
Yani Pangea dan.
Daha sonrasında ise az önce Yer'in iç yapısında bahsederken söylemiştim.
Manto daki aslında süper dediğimiz akışkan kısımdaki konveksiyon akıntılar sayesinde levhalar ayrılmaya başladı.
Bunların kanıtları ise fosillerin benzerliği, yer yapının benzerliği, kıtaların birbirini yapboz parçası gibi tamamlaması bu durumun bize göstergelerinden birisidir. Şimdi biz buradaki kanıtları aşağıda harita üzerinde şöyle bakalım beraber.
Şimdi arkadaşlar dedik ki levha tektoniği dediğimiz ifadenin kanıtları vardı.
Levha tektoniği önceden levhalar tek bir parçada iken daha sonra ayrılmaya başlamıştı.
Buna kıtaların birbiriyle uyumlu olmasına örnek verebiliriz dedik.
Şimdi Güney Amerika levhası sanki buradaki Afrika levhasının bulunmuş olduğu alandan ayrılmış bir yapboz parçası gibi.
Bunlar birbirlerini tamamlıyor.
O yüzden de buraya bakarak da yine anlayabiliriz.
Veyahut da dağların uygulanışı, buradaki dağın, kullanıcının bir kısmının burada kalması yine bir parçası burada, bir parçası burada ancak aynı jeolojik devirlerde oluşmuş olması bu duruma bir örnek.
Yine fosiller bu duruma bir örnektir.
Örneğin Hindistan ın bulunmuş olduğu çevredeki kemal kayaların en üst kesimlerinde deniz fosilleri vardır.
Bu da yine eskiden aslında o bölgenin bulunmuş olduğu alanda denizin değilde zamanla hortumların birikip birikip kıvrılma ya başlamasıyla birlikte oradaki en aşağıdaki doğrultulu kıvrılma ile beraber en üste kadar çıktığını görürüz.
Yani bu durumlar bize bunun kanıtlamaktadır.
Şimdi bu harita üzerinde bir de levhaları görmekteyiz.
Kuzey Amerika levhası, Avrasya levhası bu oklar yani ayrıldığını ifade ediyor.
Bu parça bu tarafa gitmiş, bu parça bu tarafa gitmiş.
Yine Arabistan levhası, Hindistan levhası, Afrika koku olsun, Alaska, Karayip, Güney Amerika levhası, Avustralya levhası gibi levhaları bizden mümkün.
