Mesnevi ve Özellikleri

Evet arkadaşlar bu.
Videomuzda Mesnevi konusunu işleyeceğiz.
Önemli bir konumuz.
Odur.
Mesnevi ne demek.
Arkadaşlar?
Öncelikle Mesnevi'nin nereden geldiğini iyi bilmek gerekiyor.
Türk edebiyatında Mesnevi.
Arkadaşlar.
İran edebiyatından geçmiştir.
Yani size nereden geçmiştir.
Diye sorarsa.
İran.
Diyeceksin.
Sana Fars da diyebilir.
Her ikisi de doğrudur.
Kesinlikle.
Bak Arap ya da Türk demeyeceksin.
Mesnevi ler arkadaşlar aruz uzun kısa kalıplarıyla yazılır.
Ve Naz'ın birimi basittir.
Sözlük anlamı ikili ikişerli demektir.
Bakın yanda Mesnevi örneği var.
Şimdi burada bakın arkadaşlar.
Hep iki mısra şeklinde yazılmış iki mısra olan Şiilerin nazım birimine biz ne diyoruz beyit.
Diyoruz.
Beyit olan yerde zaten arkadaşlar aruz vardır.
Ve mesnevi.
Ler aruz uzun kısa.
Kalıplarıyla.
Yazılır.
Bakın burada ben sadece.
İskender Nağme eden üç tane beyti aldım Ahmedi Zin'in.
Ama tabii ki de Mesnevi illerin beyit.
Sayısı sınırsızdır arkadaşlar.
Nazım birimi beyit tir ve beyit sayısı sınırsızdır.
Tanzimat döneminde roman ve hikaye ilk.
Defa karşımıza çıkıyor.
Tanzimat döneminden önce divan edebiyatında roman ve hikayenin yerini.
Tutan arkadaşlar.
Mesnevi dir ve bu.
Bir soru kalıcıdır.
Beyit sayısı sınırsızdır.
Zaten roman ve hikayenin yerini tutuyorsa demek ki uzun olaylar anlatıyor bu beyitler bize.
O yüzden de beyit sayısının sınırlı olması kesinlikle mantıksız olur.
Kafiye düzeni arkadaşlar a.
Bbc'ye, CD'de e eş şeklinde devam eder ve her beyit.
Kendi arasında uyak mıdır?
Bakın buna ne.
Diyorum.
Bak ah ağla bitmiş a ah.
Bakın gene aynı harflerle bitmiş b ve sonraki şeylerle bitmiş.
Renklerdeki, hatta erk ve.
Ark ile bitmiş.
Biz buna ne diyoruz?
C.
Bu arkadaşlar d, d, e, f, f şeklinde aşağı doğru devam edebilir.
Yani sana böyle bir beyit verir.
Der ki.
Yukarıdaki şiirden ya da mısırdan ya da beyit den hareketle bu hangi nazım.
Biçimidir?
Der.
Sen a, b ve c, c şeklinde görür.
Görmez diyeceksin ki bu bir mesnevi.
Midir?
Mesnevi ler arkadaşlar günümüzdeki.
Hikaye ve romanın görevini üstleniyordu.
Söylemiştik zaten anlatmaya bağlı bir tür olan Mesnevi idi arkadaşlar.
Mekan, zaman, olay ve kişileri yer verilir.
Çünkü roman ve hikayenin yerini tutuyor.
Bir olayı anlatacaksın zaten.
Mekanı, zamanı, olayı ve kişileri vermek zorunda.
Şimdi arkadaşlar destanlar, manzum tarihler, aşk hikayeleri, din ve tasavvuf.
Gibi.
Konular.
Ahlaki ve didaktik konular.
İlim, sözlük.
Bilgisi.
Mizahi konular, şehir güzellikleri mesnevi.
Biçiminde.
Yazılır ve olaylar abartılarak anlatılır.
Arkadaşlar.
Gerçek dışı varlıkların da yer.
Alması mesnevi ye.
Masal havası verir mesela.
Şehzadeler padişahlar başta gelen kahramanlardır.
Şimdi arkadaşlar mesnevi ilerde olayların geçtiği zaman belli değildir ve uzun zaman dilimleri kullanılır.
Beyit sayısı sınırsızdır ve.
Divan edebiyatının en uzun nazım.
Biçimi sayılır.
Bu da bir soru kalıbı dır.
Arkadaşlar şu kısmı asla unutmuyoruz.
Ne demiştik?
Zaten olay.
Ağırlıklı metinlerdir ve.
Bu yüzden.
Anlatmaya bağlı metinler içinde yer.
Alır.
Olayların geçtiği yerler genellikle.
Şehirler, saraylar, bahçeler.
Eğlence düzenlenen sanılan ve savaş olan yerlerdir.
Coğrafi konumu bilinen yerler de vardır.
Yani burada kesin bir özellikten bahs edemiyoruz.
Mesela Çin, Hindistan, Türkistan, Mısır, Yemen gibi yerler.
Arkadaşlar Mesnevi de iş denilen yerlerdir.
Şimdi arkadaşlar hamsi se karşına gelebilir.
Hamsi ne demek?
Ben mesela bir şairin benim beş tane Mesnevi im varsa hapse sahibiyim demektir arkadaşlar.
Dört tane olursa olması, altı tane olursa.
Yeni.
Olmaz.
Beş tane olmak zorunda ki zaten ham ise beş demektir.
Hamsi yazma geleneği.
Arkadaşlar on birinci yüzyılda başladı, kimle başladı derse.
Biz ne diyeceğiz?
Incelenir zammı ile başlıyor.
Şu da bir en önemli.
Soru kalıbı dır ve ayette de çıkmıştır.
Türk edebiyatına ilk.
Kimse Sayın arkadaşlar bakın Türk diyorum.
O zaman biz ne diyeceğiz Ali Şir Nevai.
Bunun dışında mesela.
Aşağıdakilerden.
Hangisi hadise sahibi değildir?
Ya da beş tane Mesnevi yoktur şeklinde sorular gelebilir.
Şu sanatçıların, şu şairlerimizin, daha doğrusu ham söz sahibi.
Olduklarını bilmek zorundayız.
Nevizade Ata'yı taş ocağı, Yahya Ahmedi.
Hamdullah Hamdi ve Nergis şeyhinin hamsileri vardır arkadaşlar.
E hamsi olanda.
Zaten Mesnevi yazıyor.
Demektir.
Aşağıdakilerden hangisi Mesnevi yazmaz dediğinde ne yapacaksın?
Bu kişileri.
İşaret demeyeceksin.
Ya da hangisi mesnevi yazar dediğinde bunları.
Da yazmış, kabul edeceksin.
Şimdi arkadaşlar bu da önemlidir.
Türk edebiyatındaki ilk Mesnevi.
Bunu asla.
Unutmuyor arkadaşlar.
Türk edebiyatındaki ilk mesnevi Kutadgu Birliktir.
Kutadgu Bilig in.
Yazarı Yusuf Has Hacip dir.
Arkadaşlar bu soru kalıbı olarak karşına gelebilir.
Zaten önemli devir.
Bilgidir burası arkadaşlar.
Ayet de gel de burası.
Da önemli bir bilgidir.
Mesnevi yaz bayanlara da çok dikkat etmemiz gerekmekte.
Mesela arkadaşlar kim mesnevi yazmamıştır.
Baki mesnevi yazmamıştır.
Bunu kesinlikle bilmek zorundasın.
Mesela nefsinin de asla Mesnevi si yoktur.
Lale Devri'nde.
Yaşayan sanatçımız.
Nedim'in de Mesnevi si yoktur ve Nail Li'nin de Mesnevi.
Si yoktur.
Arkadaşlar bu dört kişiyi asla unutuyorsun şimdi arkadaşlar.
Mesnevi iler üç tane ana bölümden oluşuyor.
Giriş bölümü asıl.
Konunun işlendiği bölüm ve bitiş bölümü olmak.
Zorunda.
Şimdi arkadaşlar giriş bölümünde di bacı adı verilen bir önsöz var.
Bu ön sözden sonra tevhit geliyor.
Tevhid ne.
Demek arkadaşlar.
Tevhid de ben Allahın birliğinden tebliğinden bahsediyorum.
Bunların ne anlattığını da kesinlikle bilmek zorundasın.
Sorulabilir.
Tevhid den sonra müracat geliyor arkadaşlar.
Allah'a yakarış Allah'a dua edicidir.
Bakın tevhid Allah'ın.
Birliği müracaat.
Allah'a yakarış demektir.
Naat ise arkadaşlar.
Peygamber Efendimizden bahseder.
Yani naat peygamber efendimizi över.
Peygamberi öven, peygamberi anlatan bölümlere ben ne diyorum naat diyorum.
Daha sonra arkadaşlar miraç diye Miraç zatın adından da belli.
Peygamber Efendimizin neyini anlatıyor bize?
Hazreti Muhammed'in göğe yükselişini anlatıyor arkadaşlar.
Peki Methiye Behar yarı güzel.
İse arkadaşlar 4.
Halifeyi öven bölümdür.
Ben bu bölümde kesinlikle 4 halifeyi öven bölüm olduğunu anlamak zorundayım.
Bakın bunların.
Adını verir.
Konusunu ister eşleştirme.
Yaptırır.
Bizim için önemlidir.
Methiye ise eserin.
Sunulduğu kişi övünür arkadaşlar.
Eser kime sunuluyor?
Sağ olsun olan kişiyi ben ne yaparım methiye bölümünde öperim arkadaşlar.
Sebebi telif bölümü ise eserin yazılış sebebinin anlatıldığı bölümdür.
Eserin yazılış sebebinin anlatıldığı bölümdür.
Peki arkadaşlar ben asıl konunun.
İşlendiği bölüme gelecek.
Olursam.
Asıl konunun işlendiği bölüm Mesnevi'yi.
De aga zıddı da satan.
Bölümüdür.
Ya da Dağıstan bölümüdür.
Farklı kaynaklarda Dağıstan ya da Taslan.
Şeklinde karşına.
Gelebilir.
Mesnevi de ele alınan asıl konu.
İşlenir bitiş.
Bölümü.
Biz arkadaşlar burada had time başlığı altında ele alınan bu.
Bölümde duaya yer.
Verilir.
Yani sen haddime ifadesini gördüğün yerde ne diyeceksin?
Demek ki Mesnevi'nin bitiş bölümü olduğunu anlayacaksın.
Bunu sıralamasını da sorabilir size.
Hepsini bilmenize gerek yok.
Genelde ilk 4 5 tanesini veriyor arkadaşlar.
Kesinlikle bir Mesnevi Diba ile başlıyor.
Sonra Allah'ın birliğini anlatan tevhit ile devam ediyor.
Sonra Allah'a yakın arıyorum.
Yunanca tanıtıyorum.
Münazarada geçiyorum.
Peygamberimizi seviyorum ve Hazreti Muhammed'in hayatını anlatıyorum.
Sonra Hazreti Muhammet göğe yükseliyor.
Miraç Kandili var.
Biliyorsunuz ki buradan geliyor.
Sonra dört halifeyi öpüyorum.
Sonra eseri.
Sunduğum kişiyi.
Öpüyorum.
Eserin neden yazdığımı söylüyorum.
Daha sonra aga gazı daha sitem.
Burada ne yapıyorum?
Asıl bölümün işlendiği yere geçiyorum.
Daha sonra daha.
Time bölümüyle duayla Mesnevi mi bitiriyorum.
Arkadaşlar?
Sıkça Sorular Sorular

 

Mesnevi Nedir?

 

Mesnevi, genellikle manzum bir yapıda yazılmış uzun bir anlatımdır. İslam edebiyatı geleneğinde ortaya çıkan Mesnevi, özellikle tasavvufi konuları ele alır ve insanların manevi yolculuklarını anlatır.

Mesnevi, genellikle bir hikayenin içinde birçok hikaye barındırır ve bu hikayeler, okuyuculara farklı ahlaki ve manevi dersler verir. Mesnevi, genellikle dört mısralık beyitlerden oluşur ve bu beyitler arasında kafiye ve ritim uyumu vardır.

Mesnevi, İranlı şair Rumi'nin "Mesnevi-i Ma'nevî" adlı eseriyle en ünlüsü haline gelmiştir. Bu eser, 26,000 beyitten oluşan ve Rumi'nin tasavvufi felsefesini anlatan bir mesnevîdir. Ayrıca, Türk edebiyatında da Mesnevi örnekleri görülmektedir. Özellikle Mevlana Celaleddin-i Rumi'nin eserleri Türk edebiyatında Mesnevi örnekleri olarak kabul edilir.


Mesnevinin Özellikleri

 

Mesnevi, genellikle manzum bir yapıda yazılmış uzun bir anlatımdır. İslam edebiyatı geleneğinde ortaya çıkan Mesnevi, özellikle tasavvufi konuları ele alır ve insanların manevi yolculuklarını anlatır. Aşağıda Mesnevi'nin özellikleri sıralanmıştır:

 

  1. Manzum bir yapıda yazılmıştır: Mesnevi, genellikle manzum bir yapıda yazılmıştır ve bu nedenle şiirsel bir dili vardır.
  2. Hikaye anlatımıdır: Mesnevi, bir hikayenin içinde birçok hikaye barındırır. Bu hikayeler, okuyuculara farklı ahlaki ve manevi dersler verir.
  3. Tasavvufi konuları ele alır: Mesnevi, özellikle tasavvufi konuları ele alır ve insanların manevi yolculuklarını anlatır.
  4. Dini ve ahlaki öğütler içerir: Mesnevi, dini ve ahlaki öğütler içerir ve okuyuculara doğru yolu göstermeyi amaçlar.
  5. Dört mısralık beyitlerden oluşur: Mesnevi, genellikle dört mısralık beyitlerden oluşur ve bu beyitler arasında kafiye ve ritim uyumu vardır.
  6. Uzun bir yapıya sahiptir: Mesnevi, uzun bir yapıya sahiptir ve binlerce beyit içerebilir.
  7. Yazarın kişisel fikirleri ve deneyimleriyle doludur: Mesnevi, yazarın kişisel fikirleri ve deneyimleriyle doludur ve bu nedenle yazarın kişiliğini yansıtır.

Özetle, Mesnevi, manzum bir yapıda yazılmış uzun bir hikaye anlatımıdır. Genellikle tasavvufi konuları ele alır ve dini ve ahlaki öğütler içerir. Mesnevi, genellikle dört mısralık beyitlerden oluşur ve yazarın kişisel fikirleri ve deneyimleriyle doludur.


Mesnevi Örneği

 

"Dost bildiklerin düşman, düşman bildiklerin dost olur

Dün sevdiğin, bugün nefret eder, biter dostlukların rolu

Dostun sırtından vurur, düşmanın kucağında uyur

Ey insan, kimin ne olduğunu bilemeden açma yanındaki kolcu."


Hamse Nedir?

 

Bir şairin beş mesnevisi varsa buna hamse denir.


Türk Edebiyatında Hamse Sahibi İlk Kişi Kimdir?

 

Ali Şir Nevai.


Mesnevi Bölümleri

 

Mesnevi, genellikle bölümlere ayrılmış uzun bir şiirsel anlatıdır. Mesnevi genellikle "beyit" adı verilen iki dizeden oluşur ve bölümleri "bölüm" olarak adlandırılır. Mesnevinin bölümleri, hikaye veya konunun anlatımına göre değişebilir, ancak genellikle şu bölümlerden oluşur:

 

  1. Giriş bölümü: Mesnevinin başlangıç bölümüdür. Genellikle şairin kendini veya mesnevinin konusunu tanıttığı bir bölümdür.
  2. Tanıtım bölümü: Mesnevinin konusu ve karakterleri tanıtıldığı bölümdür. Bu bölüm, hikayenin gelişimine hazırlık yapar.
  3. Gelişme bölümü: Mesnevinin olay örgüsünün anlatıldığı bölümdür. Bu bölümde, karakterlerin hareketleri ve diyaloglarıyla hikayenin gelişimi anlatılır.
  4. Sonuç bölümü: Mesnevinin sonuçlandığı bölümdür. Bu bölümde hikayenin sonu, mesaj veya öğüt verilen bir sonuçla bağlanır.

Mesnevi, daha uzun şiirlerden oluştuğu için, bölümleri arasında da çeşitli geçişler ve bağlantılar yer alabilir. Bu bağlantılar, hikayenin daha tutarlı ve akıcı olmasını sağlar.

Halk Hikâyeleri ve Mesnevi
Mesnevi 1 / 1
Mesnevi ve Özellikleri
Mesnevi ve Özellikleri