Canlıların en küçük yapısal ve işlevsel birimi hücredir.
Hücreler yapılarına göre prokaryot ve ökaryot olmak üzere iki grupta incelenir.
İlk olarak prokaryot hücreleri konuşalım.
DNA'sı zarla çevrili olmayıp, sitoplazmada belirli bir bölgede yoğunlaşmış olarak bulunan ve zarlı organeli bulunmayan basit yapılı hücrelere prokaryot hücre diyoruz.
Arkeler ve bakteriler prokaryot hücre yapısına sahiptir.
Şimdi bunun bir bakteri olduğunu düşünün.
En dışta bakterinin hücre duvarı bulunur.
Onun hemen altında da hücre zarı bulunur.
Burada da morla çizdiğim yapı halkasal DNA.
Buraya bir de DNA'nın yanından ayıramadığı RNA'yı çiziyorum.
Bu yuvarlak olanlar ribozom olsun.
Ribozom zarsız bir organeldir. Bu nedenle prokaryot hücrelerde bulunabilir. İç kısım zaten sitoplazma ile doludur.
Burada da plazmit bulunuyor.
Plazmit de yine küçük bir DNA parçacığıdır aslında.
Burada da kamçı var.
Bazı bakterilerde en dış kısımda kapsül de bulunabilir. Prokaryot canlıların hepsi tek hücrelidir.
Bu arada DNA'nın yoğun olarak bulunduğu bölgeye nükleoid adı verilir.
Şimdi de ökaryot hücrelere bakalım.
DNA'sı çekirdek içinde bulunan, zarsız ve zarlı organellere sahip olan gelişmiş hücrelere ökaryot hücre denir.
Öglena, paramesyum, amip, algler, mantarlar, bitkiler ve hayvanlar ökaryot hücre yapısına sahiptir.
Burada sol tarafta bitki, sağ tarafta ise hayvan hücresi var.
Buradaki kısımları gösterelim.
Bitki hücresinde en dış kısımda hücre duvarı bulunuyor.
Hücre duvarına hücre çeperi de diyoruz.
Hayvan hücresinde hücre duvarı bulunmuyor.
Hücre duvarının hemen altında, burada hücre zarı bulunur.
Ökaryot hücreye sahip oldukları için ikisinde de çekirdek var. İçlerindeki koyu kısım ise çekirdekçiği gösteriyor.
Burada yeşil gözükenler koroplast organeli.
Hayvan hücrelerinde kloroplast yok, çünkü kloroplast fotosentez yapar.
Ve bunlar da enerji üreten mitokondri organeli.
Bitki hücrelerinde hücrenin merkezinde büyük bir koful bulunur.
Buna merkezi koful da diyoruz.
Hayvan hücrelerindeki kofullar küçüktür.
Burada turuncuyla gözüken golgi aygıtı ve bu da endoplazmik retikulum.
Burada çarpı ile gözüken organel sentrozom.
Gelişmiş bitkilerde sentrozom bulunmaz.
Aynı şekilde mavi ile gösterdiğim organeller de lizozom.
Gelişmiş bitkilerde lizozom da bulunmaz.
Hemen burada çekirdeğin içine DNA'yı da çiziyorum.
Ökaryot hücrelerde DNA doğrusaldır.
Tabii ki her ökaryot hücre bu şekilde olmak zorunda değil.
Hücreler farklı şekillerde olabilir.
Prokaryot hücrelerde sadece ribozom organeli bulunuyordu, çünkü ribozomun zarsız olduğunu söylemiştim.
Ökaryot hücrelerde de ribozom bulunur.
Ribozomu da hemen çiziyorum. Organellerin sayısı da hücreden hücreye farklılık gösterir.
Ökaryot bir hücre aslında temel olarak üç kısımdan oluşuyor.
Bunlar hücre zarı, sitoplazma ve organeller, bir de çekirdektir. Bu arada prokaryot hücre ile ilgili belirtmek istediğim bir şey daha var. Ben buraya bir bakteri hücresi çizmiştim.
Ancak bazı bakterilerde farklı yapılar da gözlenebilir. Mesela bakteri fotosentez yapıyorsa klorofil pigmenti, oksijenli solunum yapıyorsa mezozom bulundurur.
Bunları detaylı olarak bakteriler konusunda işliyor olacağız.
Hücreler yapılarına göre prokaryot ve ökaryot olmak üzere iki grupta incelenir.
İlk olarak prokaryot hücreleri konuşalım.
DNA'sı zarla çevrili olmayıp, sitoplazmada belirli bir bölgede yoğunlaşmış olarak bulunan ve zarlı organeli bulunmayan basit yapılı hücrelere prokaryot hücre diyoruz.
Arkeler ve bakteriler prokaryot hücre yapısına sahiptir.
Şimdi bunun bir bakteri olduğunu düşünün.
En dışta bakterinin hücre duvarı bulunur.
Onun hemen altında da hücre zarı bulunur.
Burada da morla çizdiğim yapı halkasal DNA.
Buraya bir de DNA'nın yanından ayıramadığı RNA'yı çiziyorum.
Bu yuvarlak olanlar ribozom olsun.
Ribozom zarsız bir organeldir. Bu nedenle prokaryot hücrelerde bulunabilir. İç kısım zaten sitoplazma ile doludur.
Burada da plazmit bulunuyor.
Plazmit de yine küçük bir DNA parçacığıdır aslında.
Burada da kamçı var.
Bazı bakterilerde en dış kısımda kapsül de bulunabilir. Prokaryot canlıların hepsi tek hücrelidir.
Bu arada DNA'nın yoğun olarak bulunduğu bölgeye nükleoid adı verilir.
Şimdi de ökaryot hücrelere bakalım.
DNA'sı çekirdek içinde bulunan, zarsız ve zarlı organellere sahip olan gelişmiş hücrelere ökaryot hücre denir.
Öglena, paramesyum, amip, algler, mantarlar, bitkiler ve hayvanlar ökaryot hücre yapısına sahiptir.
Burada sol tarafta bitki, sağ tarafta ise hayvan hücresi var.
Buradaki kısımları gösterelim.
Bitki hücresinde en dış kısımda hücre duvarı bulunuyor.
Hücre duvarına hücre çeperi de diyoruz.
Hayvan hücresinde hücre duvarı bulunmuyor.
Hücre duvarının hemen altında, burada hücre zarı bulunur.
Ökaryot hücreye sahip oldukları için ikisinde de çekirdek var. İçlerindeki koyu kısım ise çekirdekçiği gösteriyor.
Burada yeşil gözükenler koroplast organeli.
Hayvan hücrelerinde kloroplast yok, çünkü kloroplast fotosentez yapar.
Ve bunlar da enerji üreten mitokondri organeli.
Bitki hücrelerinde hücrenin merkezinde büyük bir koful bulunur.
Buna merkezi koful da diyoruz.
Hayvan hücrelerindeki kofullar küçüktür.
Burada turuncuyla gözüken golgi aygıtı ve bu da endoplazmik retikulum.
Burada çarpı ile gözüken organel sentrozom.
Gelişmiş bitkilerde sentrozom bulunmaz.
Aynı şekilde mavi ile gösterdiğim organeller de lizozom.
Gelişmiş bitkilerde lizozom da bulunmaz.
Hemen burada çekirdeğin içine DNA'yı da çiziyorum.
Ökaryot hücrelerde DNA doğrusaldır.
Tabii ki her ökaryot hücre bu şekilde olmak zorunda değil.
Hücreler farklı şekillerde olabilir.
Prokaryot hücrelerde sadece ribozom organeli bulunuyordu, çünkü ribozomun zarsız olduğunu söylemiştim.
Ökaryot hücrelerde de ribozom bulunur.
Ribozomu da hemen çiziyorum. Organellerin sayısı da hücreden hücreye farklılık gösterir.
Ökaryot bir hücre aslında temel olarak üç kısımdan oluşuyor.
Bunlar hücre zarı, sitoplazma ve organeller, bir de çekirdektir. Bu arada prokaryot hücre ile ilgili belirtmek istediğim bir şey daha var. Ben buraya bir bakteri hücresi çizmiştim.
Ancak bazı bakterilerde farklı yapılar da gözlenebilir. Mesela bakteri fotosentez yapıyorsa klorofil pigmenti, oksijenli solunum yapıyorsa mezozom bulundurur.
Bunları detaylı olarak bakteriler konusunda işliyor olacağız.
