Merhaba arkadaşlar.
Bu dersimizde redoks tepkimelerinde indirgen ve yükseltgen tanımlarını birlikte işleyeceğiz.
İndirgen ve yükseltgen, çok kolay olan ama sizler tarafından çok karıştırılan bir kısım.
O yüzden dikkatli bir şekilde dinlemenizi istiyorum.
Bir hatırlatma yapıyorum. Hatırlatmam nedir ?
Redoks tepkimesinin tanımını hatırlayalım.
İndirgenme ve yükseltgenmenin bir arada görüldüğü tepkimelere biz redoks tepkimesi diyorduk.
Şimdi bakıyorum.
Redoks tepkimesi için geçen dersimizde iki tane yarı tepkime yazmıştık. Birisi yükseltgenme yarı tepkimesi diğeri indirgenme yarı tepkimesi.
Peki buraya bakıyorum. A, A+3 olmuş.
3 elektron vermiş.
Bu yükseltgenme yarı tepkimesi.
Kısaltarak yazıyorum, yükseltgenme yarı tepkimesi.
B+2, B'ye gitmiş.
İndirgenmiş. İndirgenme yarı tepkimesi.
Şimdi ben bu ikisini topladığım zaman ne oluyordu arkadaşlar ?
Redoks tepkimesi oluyordu.
Bu tek başına redoks değildi. Bu da --indirgenme tepkimesi-- tek başına redoks değildi.
Şimdi topluyorum.
Yalnız bir sorunum var.
A, 3 tane elektron verirken B+2, Böyle bir şey olmamalı.
Çünkü sevgili arkadaşlarım redoks tepkimelerinde alınan verilen elektron sayıları her zaman eşit olmak zorundadır.
Peki nasıl eşitleyeceğim ?
3 elektron veriliyor, 2 elektron alınıyorsa 6'da eşitleyebilirim.
Hemen eşitleyelim 6'da.
Yukarıyı 2 ile çarparım, aşağıyı da 3 ile çarparım ve tepkimeyi o şekilde yazarım. Bakın A o zaman 6 elektron vermiş olurken B+2'de 6 elektron alacak.
Birinin verdiği elektronu öbürü alıp da zaten indirgeniyor.
O yüzden bunlar eşit olmak zorunda.
Tepkimemi yazıyorum. Hemen yazalım.
2 tane A --katı halde-- birbirini götürdü.
Zıt tarafta olanlar birbirini götürdü.
2 tane A+3 --suda-- ve 3 tane B --katı-- yazarım.
Ve artık ben redoks tepkimemi elde etmiş olurum. Şimdi devam ediyorum.
İndirgen ve yükseltgen ifadelerine geliyorum sevgili arkadaşlarım.
Boşluğu doldurmadan önce ilk ben anlatmak istiyorum.
Sonra boşluğu birlikte dolduralım. Şimdi yukarıdaki tepkimeyi aşağıya aldım.
Şimdi burada neler olmuş şöyle bir birlikte bakalım. A ne yapmış arkadaşlar ?
Katı haldeki A, A+3 haline gelmiş.
Yani yükseltgenmiş yazıyorum. Kendisi yükseltgenmiş.
Peki karşısına ne yapmış ?
Karşısındaki B+2'yi, B'ye indirgemiş. Karşısındakini indirgemiş ya o yüzden biz buna sevgili arkadaşlarım indirgen diyoruz.
Bakın gayet basit aslında.
(-gen) ile bitiriyorum.
Şimdi B+2'ye bakıyorum.
B+2'de ne olmuş ?
B+2, B'ye gitmiş.
Yani yükseltgen basamağı azalmış.
O zaman kendisi indirgenmiş.
İlk önce böyle bir kendime anlatıyorum.
Bu indirgenmiş diyorum. Peki diyorum karşına ne yapıyor ?
A'yı, karşısını yükseltgemiş ya o yüzden yükseltgendir diyorum.
Bakın (-gen) ile bitiriyorum gördüğünüz gibi.
Hemen boşluk doldurmaya geçiyorum.
Diyorum ki elektron veren bir madde kendisi ne yapar arkadaşlar ?
Düşünelim X elektron verdi.
+1 olmaz mı ?
1 tane elektron verdiğini düşünüyorum. Bu şekilde düşünebilirsiniz sorularda karşınıza geldiğinde.
Elektron veren madde yükseltgenir. Kendisi yükseltgendi bakın.
Karşısındakinin değerliğini azaltır.
Karşısındakini indirger.
O yüzden indirgendir diyorum.
Bakın kendisi yükseltgenirken, karşısındakini indirgedi.
İndirgen diyorum.
Şimdi elektron alan maddeye geçtim.
Elektron alan madde bu sefer Y olsun.
1 tane elektron alsın, ne olur ?
Eksi olur bakın.
Yükseltgen basamağı azaldı.
Elektron alan madde indirgenir. İndirgendi.
Peki karşısındakini ne yapıyor ?
O zaman karşısındakinin yükseltgen basamağını arttırır.
Karşısındakini yükseltger.
O yüzden yükseltgendir diyoruz.
Yükseltgendir.
Şöyle yazayım yükseltgendir.
Burada da o şekilde düzeltmek istiyorum.
İndirgen ve yükseltgeni vurgulamak için bu şekilde düzeltmek istiyorum.
Çünkü çok basit olmasına rağmen çok karıştırdığınız bir yer.
İndirgendir, yükseltgendir diye bu şekilde vurguladım.
Olayı şöyle tahterevalliye bağlayabiliriz.
Bakın şimdi burada oturan bir insan olsun.
Ben burada oturdum. Ne oldu ?
Ben oturduğum zaman burası aşağı indi, karşımdaki arkadaşım yukarıya kalktı. Ne oldu ?
Karşımdaki insanı ben yükseltgedim. İşte burada oturan kişi yükseltgen olur. Burada oturan kişi ise karşısındaki insanı aşağı indirdiği için bu da indirgendir arkadaşlar. Olayı bu şekilde düşünebiliriz.
Burada oturan kendisi yükselirken karşısındakini indirgedi. İndirgen.
Burada oturan ben karşımdaki arkadaşımı yukarıya kaldırdığım için yükseltgenimdir diyorum. Devam ediyoruz.
Örneklerle olayı pekiştirelim. Magnezyum, Mg+2'ye gitmiş.
Kendisi yükseltgenmiş. Böyle uzun uzun yazıyorum.
Karşısındakini ne yapmış ?
+1'den 0'a indirgemiş.
İndirgen diyorum. Sorularda birde ne istediğine lütfen dikkat ediniz.
İndirgenme-yükseltgenmeyi mi soruyor yoksa indirgenmiş-yükseltgenmiş yani indirgen-yükseltgen ifadesini mi soruyor ona lütfen dikkat edelim. +1'den 0'a kendisi indirgenmiş.
Ama karşısındakini ne yapmış ?
Mg sıfırı +2'ye yükseltgemiş. Yükseltgendir diyorum.
Bu kadar basit arkadaşlar gördüğünüz gibi.
Bu şekilde dersimizi bitiriyoruz. Umarım anlaşılmıştır.
Bundan sonraki derste görüşmek üzere.
Hoşça kalın.
Bu dersimizde redoks tepkimelerinde indirgen ve yükseltgen tanımlarını birlikte işleyeceğiz.
İndirgen ve yükseltgen, çok kolay olan ama sizler tarafından çok karıştırılan bir kısım.
O yüzden dikkatli bir şekilde dinlemenizi istiyorum.
Bir hatırlatma yapıyorum. Hatırlatmam nedir ?
Redoks tepkimesinin tanımını hatırlayalım.
İndirgenme ve yükseltgenmenin bir arada görüldüğü tepkimelere biz redoks tepkimesi diyorduk.
Şimdi bakıyorum.
Redoks tepkimesi için geçen dersimizde iki tane yarı tepkime yazmıştık. Birisi yükseltgenme yarı tepkimesi diğeri indirgenme yarı tepkimesi.
Peki buraya bakıyorum. A, A+3 olmuş.
3 elektron vermiş.
Bu yükseltgenme yarı tepkimesi.
Kısaltarak yazıyorum, yükseltgenme yarı tepkimesi.
B+2, B'ye gitmiş.
İndirgenmiş. İndirgenme yarı tepkimesi.
Şimdi ben bu ikisini topladığım zaman ne oluyordu arkadaşlar ?
Redoks tepkimesi oluyordu.
Bu tek başına redoks değildi. Bu da --indirgenme tepkimesi-- tek başına redoks değildi.
Şimdi topluyorum.
Yalnız bir sorunum var.
A, 3 tane elektron verirken B+2, Böyle bir şey olmamalı.
Çünkü sevgili arkadaşlarım redoks tepkimelerinde alınan verilen elektron sayıları her zaman eşit olmak zorundadır.
Peki nasıl eşitleyeceğim ?
3 elektron veriliyor, 2 elektron alınıyorsa 6'da eşitleyebilirim.
Hemen eşitleyelim 6'da.
Yukarıyı 2 ile çarparım, aşağıyı da 3 ile çarparım ve tepkimeyi o şekilde yazarım. Bakın A o zaman 6 elektron vermiş olurken B+2'de 6 elektron alacak.
Birinin verdiği elektronu öbürü alıp da zaten indirgeniyor.
O yüzden bunlar eşit olmak zorunda.
Tepkimemi yazıyorum. Hemen yazalım.
2 tane A --katı halde-- birbirini götürdü.
Zıt tarafta olanlar birbirini götürdü.
2 tane A+3 --suda-- ve 3 tane B --katı-- yazarım.
Ve artık ben redoks tepkimemi elde etmiş olurum. Şimdi devam ediyorum.
İndirgen ve yükseltgen ifadelerine geliyorum sevgili arkadaşlarım.
Boşluğu doldurmadan önce ilk ben anlatmak istiyorum.
Sonra boşluğu birlikte dolduralım. Şimdi yukarıdaki tepkimeyi aşağıya aldım.
Şimdi burada neler olmuş şöyle bir birlikte bakalım. A ne yapmış arkadaşlar ?
Katı haldeki A, A+3 haline gelmiş.
Yani yükseltgenmiş yazıyorum. Kendisi yükseltgenmiş.
Peki karşısına ne yapmış ?
Karşısındaki B+2'yi, B'ye indirgemiş. Karşısındakini indirgemiş ya o yüzden biz buna sevgili arkadaşlarım indirgen diyoruz.
Bakın gayet basit aslında.
(-gen) ile bitiriyorum.
Şimdi B+2'ye bakıyorum.
B+2'de ne olmuş ?
B+2, B'ye gitmiş.
Yani yükseltgen basamağı azalmış.
O zaman kendisi indirgenmiş.
İlk önce böyle bir kendime anlatıyorum.
Bu indirgenmiş diyorum. Peki diyorum karşına ne yapıyor ?
A'yı, karşısını yükseltgemiş ya o yüzden yükseltgendir diyorum.
Bakın (-gen) ile bitiriyorum gördüğünüz gibi.
Hemen boşluk doldurmaya geçiyorum.
Diyorum ki elektron veren bir madde kendisi ne yapar arkadaşlar ?
Düşünelim X elektron verdi.
+1 olmaz mı ?
1 tane elektron verdiğini düşünüyorum. Bu şekilde düşünebilirsiniz sorularda karşınıza geldiğinde.
Elektron veren madde yükseltgenir. Kendisi yükseltgendi bakın.
Karşısındakinin değerliğini azaltır.
Karşısındakini indirger.
O yüzden indirgendir diyorum.
Bakın kendisi yükseltgenirken, karşısındakini indirgedi.
İndirgen diyorum.
Şimdi elektron alan maddeye geçtim.
Elektron alan madde bu sefer Y olsun.
1 tane elektron alsın, ne olur ?
Eksi olur bakın.
Yükseltgen basamağı azaldı.
Elektron alan madde indirgenir. İndirgendi.
Peki karşısındakini ne yapıyor ?
O zaman karşısındakinin yükseltgen basamağını arttırır.
Karşısındakini yükseltger.
O yüzden yükseltgendir diyoruz.
Yükseltgendir.
Şöyle yazayım yükseltgendir.
Burada da o şekilde düzeltmek istiyorum.
İndirgen ve yükseltgeni vurgulamak için bu şekilde düzeltmek istiyorum.
Çünkü çok basit olmasına rağmen çok karıştırdığınız bir yer.
İndirgendir, yükseltgendir diye bu şekilde vurguladım.
Olayı şöyle tahterevalliye bağlayabiliriz.
Bakın şimdi burada oturan bir insan olsun.
Ben burada oturdum. Ne oldu ?
Ben oturduğum zaman burası aşağı indi, karşımdaki arkadaşım yukarıya kalktı. Ne oldu ?
Karşımdaki insanı ben yükseltgedim. İşte burada oturan kişi yükseltgen olur. Burada oturan kişi ise karşısındaki insanı aşağı indirdiği için bu da indirgendir arkadaşlar. Olayı bu şekilde düşünebiliriz.
Burada oturan kendisi yükselirken karşısındakini indirgedi. İndirgen.
Burada oturan ben karşımdaki arkadaşımı yukarıya kaldırdığım için yükseltgenimdir diyorum. Devam ediyoruz.
Örneklerle olayı pekiştirelim. Magnezyum, Mg+2'ye gitmiş.
Kendisi yükseltgenmiş. Böyle uzun uzun yazıyorum.
Karşısındakini ne yapmış ?
+1'den 0'a indirgemiş.
İndirgen diyorum. Sorularda birde ne istediğine lütfen dikkat ediniz.
İndirgenme-yükseltgenmeyi mi soruyor yoksa indirgenmiş-yükseltgenmiş yani indirgen-yükseltgen ifadesini mi soruyor ona lütfen dikkat edelim. +1'den 0'a kendisi indirgenmiş.
Ama karşısındakini ne yapmış ?
Mg sıfırı +2'ye yükseltgemiş. Yükseltgendir diyorum.
Bu kadar basit arkadaşlar gördüğünüz gibi.
Bu şekilde dersimizi bitiriyoruz. Umarım anlaşılmıştır.
Bundan sonraki derste görüşmek üzere.
Hoşça kalın.
