Mevsimlerin oluşumu, mevsimlerin oluşumunun iki tane temel nedeni vardır.
Bunlardan ilki Eksene IKBY'ye.
İkincisi de.
Dünyanın güneş etrafındaki dolanma hareketidir.
Bu iki temel neden sonucunda isimlerimiz oluşur.
Dünyamızın güneş etrafındaki dolunay düzlemi ile ekvator ru çakışması o yüzden ve aralarında 23 derece 27 dakikalık bir açı oluşur.
Dünyamız dönme ekseninde 23 derece 27 dakikalık bu eğimle hareket eder.
Biz buna ne diyoruz?
Eksene ikiliği.
Dünyamızın eksene iklimi ve yıl içindeki doğanın hareketi sonucunda Dünya üzerine güneş ışınların gelme açısı sürekli değişir.
Sonuçta da mevsimler oluşur.
Yani buradaki temel güneş ışınlarının gelme açısının değişmesi, eksen ezikliği ve donanım hareketi sonucunda dünyamıza gelen güneş ışınların açısı değişiyor.
Bunun sonucunda da mevsimler oluşuyor.
Dünya kendi ekseni etrafındaki dönme hareketini 24 saatte tamamlıyor.
Bunun sonucunda ise gece, gündüz ve günlük sıcaklık farkları nasıl oluşuyor?
Dünya, güneş etrafındaki doğanın hareketini ise 365 gün altı saatte tamamlıyor.
Sonucunda ise mevsimler ve yıllık sıcaklık farkları oluşuyor.
Burada dikkat edilmesi gereken şey yıllık sıcaklık farkı ve günlük sıcaklık farkı.
Eğer sorularda günlük sıcaklık farkından bahsediyor ise Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki dönme hareketi ki bu 24 saatte tamamlanıyor, sonucunda da günlük sıcaklık farkları oluşuyor.
Eğer yıllık sıcaklık farklarından bahsediyor ise dünya güneş etrafında dolanıp hareketi yapıyor ve 365 gün 6 saatte bu hareketi tamamlıyor.
Dünya bildiğimiz gibi güneş etrafında elips bir yörüngede hareket ediyor, dolanıyor.
Bunun için de bazı tarihlerde Güneş'e daha yakın bazı tarihlerde de daha uzaktır.
Fakat Dünya'nın Güneş'e olan uzaklığı ve yakınlığının mevsimlerin oluşumu üzerine herhangi bir etkisi yoktur.
Burası çok önemli.
Dünya'nın Güneş'e olan uzaklığı ya da yakınlığının mevsimlerin oluşumu üzerine etkisi yoktur.
Eğer ışınlar buradaki gibi dik ya da dike yakın açılarla gelirse, dar bir alan güneş ışığından yararlanır ve birim yüzeye düşen enerji miktarı fazla olur.
Burada sıcaklık fazla fazla, sıcaklık yüksek sıcaklık olur.
Eğer eğik açıyla gelirse buradaki gibi daha geniş alan güneş ışığından faydalanır ve birim yüzeye düşen enerji miktarı azalır.
Burada da düşük sıcaklık sıcaklık seviyemiz daha az olur.
Eğer ışınlar dik veya dike yakın açıyla gelirse, bir bölgeye o bölgedeki gölge boyu küçük, dik veya dikey yakın açılarla geliyor ise gölge boyu küçük, eğer eğik açıyla geliyorsa gölge boyumuzu büyük olur.
Me isimlerimiz de dört tane temel tarihimiz var 21 Haziran, 23 Eylül, 21 Aralık ve 21 Mart.
Bunlardan 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerine ekinoks tarihleri diyoruz.
Yani gece ve gündüz birbirine eşit bunlar.
Ekinoks tarihleri.
21 Aralık ve 21 Haziran tarihlerine de Gündönümü Tarihleri ismini veriyoruz.
21.
Haziran ve 21 Aralık bunlar gün dönümü.
Dünyada yukarı olan taraf kuzey yarım küre, aşağıdaki bölge güney yarım küre dir.
Burada baktığınızda kuzey yarım küre güneşe doğru dönmüş.
Yani güneş ışınlarını dik olarak alıyor, o yüzden bu bölge 21 Haziran'da yağız aşağısı kış.
23 Eylül'de Kuzey yarım küre sonbahar.
Güney yarım küre İlkbahar.
21 Aralık'ta Kuzey yarım küre kış mevsimini yaşarken, güney yarım küre yaz mevsimini yaşıyor.
21 Mart'ta kuzey yarım kürede ilkbahar mevsimi başlarken, Güney Yarım Küre'de sonbahar mevsimi başlıyor.
Dört dönem tarihimizden şimdi bir tanesini görüyoruz.
21 Haziran 21 Haziran tarihinde güneş ışınları öğle vakti Kuzey Yarım Küre'de dik olarak geldi.
En neme yengeç dönen cısı diyoruz yani önemli yengeç dönem öncesi hangi kürede?
Kuzey yarım kürede?
Kuzey yarım küre bu tarihten itibaren yazdığı güney yarım kürede kışı yaşamaya başlıyor.
Bu tarihte kuzey yarım kürede en uzun gündüz yaşanırken en kısa gece yaşıyoruz.
Güney yarımkürede en uzun gece yaşanırken en kısa gündüz yaşanır.
Kuzey yarım kürede bu tarihten itibaren geceler uzamaya, gündüzler kısalmaya başlar.
Güney yarım kürede gündüzler uzamaya, geceler kısalmaya başlar.
Yengeç dönem öncesinden kuzeye gidildikçe gündüz süresi uzar, gece süresi kısalır.
Aynı şekilde oğlak dönem öncesinden güneye gidildikçe de gece süresi uzar, gündüz süresi kısalır.
Burada dikkat etmemiz gereken şey en çok yanıldığımı sorularda burası kuzey yarımkürede geceler uzamaya başlıyor, gündüzler kısalmaya başlıyor.
Bu tarihten itibaren evet diyeceksiniz ki biz yaz mevsimini yaşıyoruz.
Kuzey yarım kürede neden gündüzler kısalmaya başlıyor?
Kuzey yarım kürede bu tarihte artık en uzun gündüz yaşandı.
Bu tarihten itibaren gündüzler yavaş yavaş kısalmaya başlayacak.
Çünkü ekinoks yaklaşacağız.
Artık ekinoks da gece ve gündüz süresi eşit olması için gündüzler kısalmaya, geceler uzamaya başlayacak.
Bu tarihlerden hala gündüz süresi gece süresinden uzun ama yavaş yavaş gündüzler kısalacak, gecelerde uzayacak.
Bir diğer gün dönümü tarihimizde 21 Aralık 21 Aralık'ta güneş ışınlarının öğle vakti güney yarım kürede dik olarak geldiği en leme.
Oğlak dönem öncesi diyoruz Oğlak dönem öncesi neredeymiş?
Güney yarım kürede bu tarihte kuzey yarım küre kış güney yarım küre yaz mevsimini yaşamaya başlar.
Kuzey yarımkürede en uzun gece en kısa gündüz yaşanırken güney yarım kürede en uzun gündüz, en kısa gece yaşanır.
Bu tarihten itibaren kuzey yarımkürede artık geceler kısalmaya, gündüzler uzamaya, güney yarım kürede de geceler uzayıp gündüzler kısalmaya başlar.
23 Eylül ekinoks tarihimiz ekinoks tarihlerinde eksene ilgli etkisi ortadan kalkar.
Bunun içinde güneş ışınları ekvatora dik açıyla düşer.
23 Eylül'de kuzey yarım küre sonbahar, güney yarım küre ilkbahar mevsimini yaşar.
Ekinoks tarihlerinde tüm dünyada gece gündüz süreleri birbirine eşittir.
21 Mart Diğer bir ekinoks tarihimiz aynı 23 Eylül'de olduğu gibi eksene iklim etkisi ortadan kalkıyor ve güneş ışınları ekvatora dik açıyla düşüyor.
Kuzey yarım küre ilkbaharın güney yarım küre sonbaharı yaşıyor.
Gece ve gündüz süreleri bu ekinoks tarihimizde de birbirine eşit.
Güneş ışınları yıl içerisinde Ekvator'a iki kez, yani ekinoks tarihlerinde dönem öncelere de birer kez dik açıyla düşer.
Yani yengeç dönen icrasına bir kez.
Gündönümü tarihlerinde Oğlak dönem öncesine de bir kez dik açıyla düşer.
Pekala eksene ekli olmasaydı ne olurdu?
Güneş ışınları daima ekvatora dik açıyla gelirdi.
Mevsimler oluşmaz da yani aynı yerde hep aynı mevsim oluşurdu.
Yaz bir yerde yaşanıyorsa yaz yaşanmaya devam ederdi.
Farklı mevsimleri yaşamazdık.
Bunun için de yıllık sıcaklık farkları oluşmaz da gece ve gündüz süresi daima birbirine eşit olurdu.
Şimdi de bir soru çözelim.
Burada bir gözlerimiz var.
Güneşimiz ve dünyamızın yeri.
Üst taraf kuzey yarım küre demiştik.
Alt taraf güney, yarım küre.
Güneş ışınları gördüğünüz gibi kuzey yarım küreye daha dik açılarla gelir.
Güney yarım küreye eğik.
O yüzden kuzey yarım küre yazı yaşarken güney yarım küre kışı yaşar.
Yarım kulelerde hangi mevsimler yaşanıyor?
Bir belirtti.
Kuzey yarım kürede yaz.
Güney yarım Küre'de de kış mevsimi yaşanır.
Ethan Yarımküre'de bir müzeye düşen enerji miktarı daha çoktur, burada neyi soruyor, birim yüzeye düşen enerji miktarı daha çoktur, yani dik açıyla gelinen yeri soruyor.
Hangi mevsimde olur?
Yaz yaz hangi yarım kürede yaşanıyor?
Kuzey yarım kürede hangi yarım kürede geceler gündüzler den daha uzundur?
Hangi mevsimi soruyor?
Kış mevsiminde geceler gündüzler dan daha uzundur.
Kış mevsimi hangi yarımküre yaşıyor?
Güney yarım küreye.
Bunlardan ilki Eksene IKBY'ye.
İkincisi de.
Dünyanın güneş etrafındaki dolanma hareketidir.
Bu iki temel neden sonucunda isimlerimiz oluşur.
Dünyamızın güneş etrafındaki dolunay düzlemi ile ekvator ru çakışması o yüzden ve aralarında 23 derece 27 dakikalık bir açı oluşur.
Dünyamız dönme ekseninde 23 derece 27 dakikalık bu eğimle hareket eder.
Biz buna ne diyoruz?
Eksene ikiliği.
Dünyamızın eksene iklimi ve yıl içindeki doğanın hareketi sonucunda Dünya üzerine güneş ışınların gelme açısı sürekli değişir.
Sonuçta da mevsimler oluşur.
Yani buradaki temel güneş ışınlarının gelme açısının değişmesi, eksen ezikliği ve donanım hareketi sonucunda dünyamıza gelen güneş ışınların açısı değişiyor.
Bunun sonucunda da mevsimler oluşuyor.
Dünya kendi ekseni etrafındaki dönme hareketini 24 saatte tamamlıyor.
Bunun sonucunda ise gece, gündüz ve günlük sıcaklık farkları nasıl oluşuyor?
Dünya, güneş etrafındaki doğanın hareketini ise 365 gün altı saatte tamamlıyor.
Sonucunda ise mevsimler ve yıllık sıcaklık farkları oluşuyor.
Burada dikkat edilmesi gereken şey yıllık sıcaklık farkı ve günlük sıcaklık farkı.
Eğer sorularda günlük sıcaklık farkından bahsediyor ise Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki dönme hareketi ki bu 24 saatte tamamlanıyor, sonucunda da günlük sıcaklık farkları oluşuyor.
Eğer yıllık sıcaklık farklarından bahsediyor ise dünya güneş etrafında dolanıp hareketi yapıyor ve 365 gün 6 saatte bu hareketi tamamlıyor.
Dünya bildiğimiz gibi güneş etrafında elips bir yörüngede hareket ediyor, dolanıyor.
Bunun için de bazı tarihlerde Güneş'e daha yakın bazı tarihlerde de daha uzaktır.
Fakat Dünya'nın Güneş'e olan uzaklığı ve yakınlığının mevsimlerin oluşumu üzerine herhangi bir etkisi yoktur.
Burası çok önemli.
Dünya'nın Güneş'e olan uzaklığı ya da yakınlığının mevsimlerin oluşumu üzerine etkisi yoktur.
Eğer ışınlar buradaki gibi dik ya da dike yakın açılarla gelirse, dar bir alan güneş ışığından yararlanır ve birim yüzeye düşen enerji miktarı fazla olur.
Burada sıcaklık fazla fazla, sıcaklık yüksek sıcaklık olur.
Eğer eğik açıyla gelirse buradaki gibi daha geniş alan güneş ışığından faydalanır ve birim yüzeye düşen enerji miktarı azalır.
Burada da düşük sıcaklık sıcaklık seviyemiz daha az olur.
Eğer ışınlar dik veya dike yakın açıyla gelirse, bir bölgeye o bölgedeki gölge boyu küçük, dik veya dikey yakın açılarla geliyor ise gölge boyu küçük, eğer eğik açıyla geliyorsa gölge boyumuzu büyük olur.
Me isimlerimiz de dört tane temel tarihimiz var 21 Haziran, 23 Eylül, 21 Aralık ve 21 Mart.
Bunlardan 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerine ekinoks tarihleri diyoruz.
Yani gece ve gündüz birbirine eşit bunlar.
Ekinoks tarihleri.
21 Aralık ve 21 Haziran tarihlerine de Gündönümü Tarihleri ismini veriyoruz.
21.
Haziran ve 21 Aralık bunlar gün dönümü.
Dünyada yukarı olan taraf kuzey yarım küre, aşağıdaki bölge güney yarım küre dir.
Burada baktığınızda kuzey yarım küre güneşe doğru dönmüş.
Yani güneş ışınlarını dik olarak alıyor, o yüzden bu bölge 21 Haziran'da yağız aşağısı kış.
23 Eylül'de Kuzey yarım küre sonbahar.
Güney yarım küre İlkbahar.
21 Aralık'ta Kuzey yarım küre kış mevsimini yaşarken, güney yarım küre yaz mevsimini yaşıyor.
21 Mart'ta kuzey yarım kürede ilkbahar mevsimi başlarken, Güney Yarım Küre'de sonbahar mevsimi başlıyor.
Dört dönem tarihimizden şimdi bir tanesini görüyoruz.
21 Haziran 21 Haziran tarihinde güneş ışınları öğle vakti Kuzey Yarım Küre'de dik olarak geldi.
En neme yengeç dönen cısı diyoruz yani önemli yengeç dönem öncesi hangi kürede?
Kuzey yarım kürede?
Kuzey yarım küre bu tarihten itibaren yazdığı güney yarım kürede kışı yaşamaya başlıyor.
Bu tarihte kuzey yarım kürede en uzun gündüz yaşanırken en kısa gece yaşıyoruz.
Güney yarımkürede en uzun gece yaşanırken en kısa gündüz yaşanır.
Kuzey yarım kürede bu tarihten itibaren geceler uzamaya, gündüzler kısalmaya başlar.
Güney yarım kürede gündüzler uzamaya, geceler kısalmaya başlar.
Yengeç dönem öncesinden kuzeye gidildikçe gündüz süresi uzar, gece süresi kısalır.
Aynı şekilde oğlak dönem öncesinden güneye gidildikçe de gece süresi uzar, gündüz süresi kısalır.
Burada dikkat etmemiz gereken şey en çok yanıldığımı sorularda burası kuzey yarımkürede geceler uzamaya başlıyor, gündüzler kısalmaya başlıyor.
Bu tarihten itibaren evet diyeceksiniz ki biz yaz mevsimini yaşıyoruz.
Kuzey yarım kürede neden gündüzler kısalmaya başlıyor?
Kuzey yarım kürede bu tarihte artık en uzun gündüz yaşandı.
Bu tarihten itibaren gündüzler yavaş yavaş kısalmaya başlayacak.
Çünkü ekinoks yaklaşacağız.
Artık ekinoks da gece ve gündüz süresi eşit olması için gündüzler kısalmaya, geceler uzamaya başlayacak.
Bu tarihlerden hala gündüz süresi gece süresinden uzun ama yavaş yavaş gündüzler kısalacak, gecelerde uzayacak.
Bir diğer gün dönümü tarihimizde 21 Aralık 21 Aralık'ta güneş ışınlarının öğle vakti güney yarım kürede dik olarak geldiği en leme.
Oğlak dönem öncesi diyoruz Oğlak dönem öncesi neredeymiş?
Güney yarım kürede bu tarihte kuzey yarım küre kış güney yarım küre yaz mevsimini yaşamaya başlar.
Kuzey yarımkürede en uzun gece en kısa gündüz yaşanırken güney yarım kürede en uzun gündüz, en kısa gece yaşanır.
Bu tarihten itibaren kuzey yarımkürede artık geceler kısalmaya, gündüzler uzamaya, güney yarım kürede de geceler uzayıp gündüzler kısalmaya başlar.
23 Eylül ekinoks tarihimiz ekinoks tarihlerinde eksene ilgli etkisi ortadan kalkar.
Bunun içinde güneş ışınları ekvatora dik açıyla düşer.
23 Eylül'de kuzey yarım küre sonbahar, güney yarım küre ilkbahar mevsimini yaşar.
Ekinoks tarihlerinde tüm dünyada gece gündüz süreleri birbirine eşittir.
21 Mart Diğer bir ekinoks tarihimiz aynı 23 Eylül'de olduğu gibi eksene iklim etkisi ortadan kalkıyor ve güneş ışınları ekvatora dik açıyla düşüyor.
Kuzey yarım küre ilkbaharın güney yarım küre sonbaharı yaşıyor.
Gece ve gündüz süreleri bu ekinoks tarihimizde de birbirine eşit.
Güneş ışınları yıl içerisinde Ekvator'a iki kez, yani ekinoks tarihlerinde dönem öncelere de birer kez dik açıyla düşer.
Yani yengeç dönen icrasına bir kez.
Gündönümü tarihlerinde Oğlak dönem öncesine de bir kez dik açıyla düşer.
Pekala eksene ekli olmasaydı ne olurdu?
Güneş ışınları daima ekvatora dik açıyla gelirdi.
Mevsimler oluşmaz da yani aynı yerde hep aynı mevsim oluşurdu.
Yaz bir yerde yaşanıyorsa yaz yaşanmaya devam ederdi.
Farklı mevsimleri yaşamazdık.
Bunun için de yıllık sıcaklık farkları oluşmaz da gece ve gündüz süresi daima birbirine eşit olurdu.
Şimdi de bir soru çözelim.
Burada bir gözlerimiz var.
Güneşimiz ve dünyamızın yeri.
Üst taraf kuzey yarım küre demiştik.
Alt taraf güney, yarım küre.
Güneş ışınları gördüğünüz gibi kuzey yarım küreye daha dik açılarla gelir.
Güney yarım küreye eğik.
O yüzden kuzey yarım küre yazı yaşarken güney yarım küre kışı yaşar.
Yarım kulelerde hangi mevsimler yaşanıyor?
Bir belirtti.
Kuzey yarım kürede yaz.
Güney yarım Küre'de de kış mevsimi yaşanır.
Ethan Yarımküre'de bir müzeye düşen enerji miktarı daha çoktur, burada neyi soruyor, birim yüzeye düşen enerji miktarı daha çoktur, yani dik açıyla gelinen yeri soruyor.
Hangi mevsimde olur?
Yaz yaz hangi yarım kürede yaşanıyor?
Kuzey yarım kürede hangi yarım kürede geceler gündüzler den daha uzundur?
Hangi mevsimi soruyor?
Kış mevsiminde geceler gündüzler dan daha uzundur.
Kış mevsimi hangi yarımküre yaşıyor?
Güney yarım küreye.
