Dördüncü ünitemizin ikinci konusu siyasal alanda yapılan inkılapları inceleyeceğiz arkadaşlar.
İlki saltanatın kaldırılması 1 Kasım 1922.
Nedenlerine baktığımızda, saltanatın milli egemenliğe aykırı olması, padişah ve Osmanlı hükümetinin Milli Mücadele'ye karşı olması, ülke içindeki iki başlılığa son vermek istenmesi ve Lozan Konferansı'na Osmanlı Hükümeti'nin davet edilmesi, bununla birlikte saltanatın kaldırılması hızlanmış.
Arkadaşlar sonuçlarına baktığımızda yönetimde iki başlılık sona erdi.
Milli egemenlik yolunda önemli adım atıldı.
Cumhuriyetin ilanının temeli burada atıldı arkadaşlar.
Osmanlı Devleti resmen artık sona erdi.
İlkelere baktığımızda cumhuriyetçilik, laiklik ve inkılapçılık içine giriyor arkadaşlar saltanatın kaldırılması.
İkinci olarak Ankara'nın neden başkent seçildiği arkadaşlar.
13 Ekim 1923 tarihinde.
Nedenlerine baktığımızda üç farklı nedenle karşılaşıyoruz.
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin burada açılmış olması ve Kurtuluş Savaşı'nın Ankara'dan yönetilmesi arkadaşlar tarihi sebeptir.
Askeri ve siyasi yönden Anadolu'daki güvenli Anadolu'nun en güvenli yerlerinden birisi olması siyasi ve askeri sebeptir arkadaşlar.
Ülkenin her tarafına hizmet götürebilecek konumda olması Ankara'nın coğrafi sebebidir arkadaşlar.
Başkent olmasındaki İstanbul'un başkent yapılmamasının nedenine baktığımızda Osmanlı hükümetinin Kurtuluş Savaşı'na karşı çıkması arkadaşlar.
Çünkü Osmanlı hükümeti İstanbul'da ikamet ediyordu.
Boğazlarda tam hakimiyeti uzun olmaması sebebiyle güvensiz olarak görülmesi, İstanbul'un başkent seçilmemesi önündeki önem nedenlerde arkadaşlar.
Üçüncü olarak Cumhuriyetin ilanı 29 Ekim 1923.
Nedenlerine baktığımızda arkadaşlar, milli egemenliğe dayalı devlet kurma gerekliliği, devletin adının ve rejiminin henüz belirlenmemiş olması, bu tarihe kadar yürütme işlerinin aksaması, yeni hükümet kurmakta zorluk yaşanması arkadaşlar diyebiliriz nedenlerine.
Sonuçlarına baktığımızda Türkiye Cumhuriyeti artık bu kararla birlikte kurulmuş oluyordu.
Devletin adı ve rejimi belirlendi.
Meclis hükümet sisteminden kabine sistemine geçildi.
Cumhurbaşkanlığı ve Başbakanlık makamları ortaya çıktı.
Mustafa Kemal Atatürk ilk cumhurbaşkanı seçildi arkadaşlar Cumhuriyetin ilanıyla birlikte.
Evet, devam edecek olursak Halifeliğin Kaldırılması 3 Mart 1924 arkadaşlar.
Nedenlerine baktığımızda Halife Abdülmecid Efendi'nin devlet işlerine karışması, halifenin yabancı elçileri kabul etmesi, eski rejime dönmek isteyenlerin halifeyi kullanma düşüncesi, halifenin yenilikler önünde engel olması arkadaşlar halifeliğin kaldırılması nedenleri olarak sayabiliriz.
Sonuçlarına baktığımızda laiklik için önemli bir adım atıldı.
İnkılapların önü açıldı.
Osmanlı ailesi yurtdışına çıkartıldı.
Arkadaşlar, halifeliğin kaldırılması, ürünle birlikte ülkelere baktığımızda yine laiklik, cumhuriyetçilik ve inkılapçılık halifeliğin kaldırılması içindedir arkadaşlar.
3 Mart 1924'te yapılan diğer siyasi yenilikler arkadaşlar, Şeriye ve Evkaf Vekaletinin kaldırılması, arkadaşlar yani Din ve Vakıf Vekaletinin kaldırılması bu ikiye bölünüyor.
Din işlerini yürütmek üzere Diyanet İşleri Başkanlığı kuruldu.
Arkadaşlar vakıf işlerini de yürütmek için de Vakıflar Genel Müdürlüğü açıldı.
Din işlerinin siyasetin dışına çıkarılarak laik devlet anlayışı pekiştirildi arkadaşlar bu kararla birlikte.
Erkan ı Harbiye Vekaletinin kaldırılmasına baktığımızda Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin içinde ordu kökenli mebusların olmasının önüne geçildi.
Bu kararla birlikte Genelkurmay Başkanlığı kuruldu ve ordu siyasetin dışına taşındı arkadaşlar.
Son olarak arkadaşlar 1924 Anayasasını inceleyeceğiz.
İlk olarak söyleyeceğimiz TBMM 1921 yılında Milli Mücadele'nin ihtiyacını karşılayacak şekilde belirlenmişti.
Arkadaşlar 1921 yılında yapılan anayasa.
Fakat kısa ve öz olarak hazırlanan bu anayasada 1921 Anayasası'nda temel hak ve özgürlüklerle ilgili maddeler yoktu arkadaşlar.
Bunun üzerine Meclis 1924 yılında kişisel hakları koruma altına almak için yeni bir anayasa hazırladı arkadaşlar.
1924 Anayasası'nın özelliklerine baktığımızda bu anayasadan 1928 yılında devletin dini İslam'dır maddesi çıkartıldı.
Böylece anayasa daha laik bir yapıya kavuştu arkadaşlar.
1924 yılında kadınlara seçme ve seçilme hakkı maddesi eklendi.
1937 yılında da Atatürk ilkeleri bu anayasaya eklendi arkadaşlar 24 anayasası içine.
Sorularımıza bakacak olursak arkadaşlar ilk sorumuz hangi iyileşme sonrası Osmanlı ailesi yurtdışına çıkarıldı demişiz.
Saltanatın kaldırılması değil arkadaşlar, Ankara'nın başkent seçilmesi de değil arkadaşlar 1924 Anayasası değil fakat halifeliğin kaldırılmasıyla beraber 3 Mart 1924 tarihinde artık Osmanlı ailesi de yurtdışına çıkartılmıştı.
Bu yüzden cevabımız D şıkkı arkadaşlar.
İkinci sorumuz da arkadaşlar Erkan ı Harbiye Vekaletinin kaldırılmasının temel sebepleri nelerdir demişiz.
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin içinde ordu kökenlerin, ordu kökenli birilerinin olması milli egemenliğe aykırı idi arkadaşlar.
Bu yüzden Erkan ı Harbiye kaldırılmış ve Genelkurmay Başkanlığı kurulmuştu.
Yani ordunun siyasete karışmasını istemiyorlardı arkadaşlar meclis.
Böylelikle Erkan-ı Harbiye Vekaleti kaldırılmıştı.
Yani ordu siyasetten tamamıyla uzaklaştırılmıştı arkadaşlar.
İlki saltanatın kaldırılması 1 Kasım 1922.
Nedenlerine baktığımızda, saltanatın milli egemenliğe aykırı olması, padişah ve Osmanlı hükümetinin Milli Mücadele'ye karşı olması, ülke içindeki iki başlılığa son vermek istenmesi ve Lozan Konferansı'na Osmanlı Hükümeti'nin davet edilmesi, bununla birlikte saltanatın kaldırılması hızlanmış.
Arkadaşlar sonuçlarına baktığımızda yönetimde iki başlılık sona erdi.
Milli egemenlik yolunda önemli adım atıldı.
Cumhuriyetin ilanının temeli burada atıldı arkadaşlar.
Osmanlı Devleti resmen artık sona erdi.
İlkelere baktığımızda cumhuriyetçilik, laiklik ve inkılapçılık içine giriyor arkadaşlar saltanatın kaldırılması.
İkinci olarak Ankara'nın neden başkent seçildiği arkadaşlar.
13 Ekim 1923 tarihinde.
Nedenlerine baktığımızda üç farklı nedenle karşılaşıyoruz.
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin burada açılmış olması ve Kurtuluş Savaşı'nın Ankara'dan yönetilmesi arkadaşlar tarihi sebeptir.
Askeri ve siyasi yönden Anadolu'daki güvenli Anadolu'nun en güvenli yerlerinden birisi olması siyasi ve askeri sebeptir arkadaşlar.
Ülkenin her tarafına hizmet götürebilecek konumda olması Ankara'nın coğrafi sebebidir arkadaşlar.
Başkent olmasındaki İstanbul'un başkent yapılmamasının nedenine baktığımızda Osmanlı hükümetinin Kurtuluş Savaşı'na karşı çıkması arkadaşlar.
Çünkü Osmanlı hükümeti İstanbul'da ikamet ediyordu.
Boğazlarda tam hakimiyeti uzun olmaması sebebiyle güvensiz olarak görülmesi, İstanbul'un başkent seçilmemesi önündeki önem nedenlerde arkadaşlar.
Üçüncü olarak Cumhuriyetin ilanı 29 Ekim 1923.
Nedenlerine baktığımızda arkadaşlar, milli egemenliğe dayalı devlet kurma gerekliliği, devletin adının ve rejiminin henüz belirlenmemiş olması, bu tarihe kadar yürütme işlerinin aksaması, yeni hükümet kurmakta zorluk yaşanması arkadaşlar diyebiliriz nedenlerine.
Sonuçlarına baktığımızda Türkiye Cumhuriyeti artık bu kararla birlikte kurulmuş oluyordu.
Devletin adı ve rejimi belirlendi.
Meclis hükümet sisteminden kabine sistemine geçildi.
Cumhurbaşkanlığı ve Başbakanlık makamları ortaya çıktı.
Mustafa Kemal Atatürk ilk cumhurbaşkanı seçildi arkadaşlar Cumhuriyetin ilanıyla birlikte.
Evet, devam edecek olursak Halifeliğin Kaldırılması 3 Mart 1924 arkadaşlar.
Nedenlerine baktığımızda Halife Abdülmecid Efendi'nin devlet işlerine karışması, halifenin yabancı elçileri kabul etmesi, eski rejime dönmek isteyenlerin halifeyi kullanma düşüncesi, halifenin yenilikler önünde engel olması arkadaşlar halifeliğin kaldırılması nedenleri olarak sayabiliriz.
Sonuçlarına baktığımızda laiklik için önemli bir adım atıldı.
İnkılapların önü açıldı.
Osmanlı ailesi yurtdışına çıkartıldı.
Arkadaşlar, halifeliğin kaldırılması, ürünle birlikte ülkelere baktığımızda yine laiklik, cumhuriyetçilik ve inkılapçılık halifeliğin kaldırılması içindedir arkadaşlar.
3 Mart 1924'te yapılan diğer siyasi yenilikler arkadaşlar, Şeriye ve Evkaf Vekaletinin kaldırılması, arkadaşlar yani Din ve Vakıf Vekaletinin kaldırılması bu ikiye bölünüyor.
Din işlerini yürütmek üzere Diyanet İşleri Başkanlığı kuruldu.
Arkadaşlar vakıf işlerini de yürütmek için de Vakıflar Genel Müdürlüğü açıldı.
Din işlerinin siyasetin dışına çıkarılarak laik devlet anlayışı pekiştirildi arkadaşlar bu kararla birlikte.
Erkan ı Harbiye Vekaletinin kaldırılmasına baktığımızda Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin içinde ordu kökenli mebusların olmasının önüne geçildi.
Bu kararla birlikte Genelkurmay Başkanlığı kuruldu ve ordu siyasetin dışına taşındı arkadaşlar.
Son olarak arkadaşlar 1924 Anayasasını inceleyeceğiz.
İlk olarak söyleyeceğimiz TBMM 1921 yılında Milli Mücadele'nin ihtiyacını karşılayacak şekilde belirlenmişti.
Arkadaşlar 1921 yılında yapılan anayasa.
Fakat kısa ve öz olarak hazırlanan bu anayasada 1921 Anayasası'nda temel hak ve özgürlüklerle ilgili maddeler yoktu arkadaşlar.
Bunun üzerine Meclis 1924 yılında kişisel hakları koruma altına almak için yeni bir anayasa hazırladı arkadaşlar.
1924 Anayasası'nın özelliklerine baktığımızda bu anayasadan 1928 yılında devletin dini İslam'dır maddesi çıkartıldı.
Böylece anayasa daha laik bir yapıya kavuştu arkadaşlar.
1924 yılında kadınlara seçme ve seçilme hakkı maddesi eklendi.
1937 yılında da Atatürk ilkeleri bu anayasaya eklendi arkadaşlar 24 anayasası içine.
Sorularımıza bakacak olursak arkadaşlar ilk sorumuz hangi iyileşme sonrası Osmanlı ailesi yurtdışına çıkarıldı demişiz.
Saltanatın kaldırılması değil arkadaşlar, Ankara'nın başkent seçilmesi de değil arkadaşlar 1924 Anayasası değil fakat halifeliğin kaldırılmasıyla beraber 3 Mart 1924 tarihinde artık Osmanlı ailesi de yurtdışına çıkartılmıştı.
Bu yüzden cevabımız D şıkkı arkadaşlar.
İkinci sorumuz da arkadaşlar Erkan ı Harbiye Vekaletinin kaldırılmasının temel sebepleri nelerdir demişiz.
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin içinde ordu kökenlerin, ordu kökenli birilerinin olması milli egemenliğe aykırı idi arkadaşlar.
Bu yüzden Erkan ı Harbiye kaldırılmış ve Genelkurmay Başkanlığı kurulmuştu.
Yani ordunun siyasete karışmasını istemiyorlardı arkadaşlar meclis.
Böylelikle Erkan-ı Harbiye Vekaleti kaldırılmıştı.
Yani ordu siyasetten tamamıyla uzaklaştırılmıştı arkadaşlar.
