Durgun sıvıların cisimlere uyguladığı kaldırma kuvvetine kaldığımız yerden devam ediyoruz. Sıvıların kaldırma kuvvetinde üç tane durumumuz var: yüzme, askıda kalma ve batma durumları. Birinci durumumuzu inceleyecek olursak, yüzme durumunda olan bir K cisminin aşağı yönde yer çekiminden dolayı bir ağırlığı vardır.
Sıvıların kaldırma kuvveti, cismin batan hacminin tam orta noktasına yukarı yönlü etki ettiğini zaten söylemiştik.
Bu cisim bu şekilde dengede olduğuna göre, dengede olan cisimlere etki eden net kuvvetin 0 olması lazım.
O halde yukarı bakan kaldırma kuvveti cismin ağırlığı birbirine eşit durumdadır.
O halde, bu durumda sıvının yoğunluğuna dsıvı, K cisminin yoğunluğu da dcisim dersek cisim sıvının dışında kaldığı için sıvının öz kütlesi cismin yoğunluğundan ( öz kütlesinden) daha büyüktür.
Askıda kalma durumunu inceleyecek olursak görmüş olduğunuz gibi L sıvısı cismin içinde bir yerlerde dengede. Burada cismin tam ortada dengede olmasına gerek yok.
Cisim eğer sıvıdan dışarı çıkış yapmamış ise ya da zemine temas ediyor olsa dahi zeminin tepki kuvveti, zemine tepki kuvvetini şöyle göstereceğim, bunu şöyle güzelce yazalım.
Zeminin tepki kuvveti cismin uyguladığı tepki kuvveti 0 dahi olursa cisim askı durumundadır.
Yani illa ki cismimiz orta noktada olmasına gerek yok.
O halde yine kuvvetlerimizi gösterecek olursak.
Yerçekimi doğrultusunda aşağıya doğru cismin yine ağırlığına G kadar dersem cismin batan hacminin tam orta noktasına yukarı yönlü bir kaldırma kuvveti olduğunu söylemiştik.
Yukarı bakan kuvvetleri aşağı bakan kuvvetlere büyüklük bakımından yine eşit olacak çünkü cisim bu pozisyonda dengede.
O halde kaldırma kuvveti cismin ağırlığı kadardır.
Cismin yoğunluğuna L cisminin yoğunluğu dcisim dc şekilde gösterirsem, sıvının öz kütlesine yine ds şeklinde gösterirsem cisim sıvı içinde bir yerlerde dengede olduğu için bu sefer sıvının öz kütlesi cismin öz kütlesine eşittir diyeceğiz.
Batma durumumuz, üçüncü durumumuza geçecek olursak, cisim artık zeminle temas halinde, burada dikkat etmemiz gereken husus şu: cismin yerçekimi doğrusunda ağırlığını gösterdik.
Cismin batan hacminin orta noktasına etki eden kaldırma kuvveti yukarı yönlü.
Bu sefer cismin zemine uyguladığı bir tepki, zeminin cisme uyguladığı bir tepki kuvveti var.
Bu sefer bu tepki kuvveti sıfırdan farklı, yani zemininin tepki kuvveti bu sefer sıfırdan farklı çünkü cisim batmış durumda.
O halde kuvvetlerimizi yazacak olursak, cisim yine dengede olduğuna göre yukarı bakan kuvvetlerin toplamı aşağıya bakan kuvvetlerin toplamına eşit olacak.
O halde Fk+zeminin tepki kuvveti=cismin ağırlığı kadar dersek, bu durumda cismin ağırlığı, cisme etki eden kaldırma kuvvetinden daha büyük olduğu için cisim batmıştır diyebiliriz. Bu arada M cisminin yoğunluğuna yine dcisim olarak gösterirsek sıvımızın öz kütlesine yine dsıvı kısaca ds şeklinde gösterirsek cismimizin batmasındaki en önemli faktörlerden diğeri cismin yoğunluğunun sıvının yoğunluğundan daha büyük olması deriz.
Peki o halde aklımıza şu soru gelebilir: Gemiler nasıl denizin üstünde yüzüyor?
Çünkü gemilerin yoğunluğu demir metalinden yapıldıkları, çünkü demirin yoğunluğu denizin sıvısının yoğunluğundan daha büyük oluyor ve batması gerekiyor, neden batmıyor?
Çünkü gemi çok fazla boşluklu yapıya sahip olduğu için yüzdürülebiliyor.
Peki bu üç durumda çıkartacağımız notlarımızdan önemlisi ÖSYM ve MEB'de özellikle sorularda karşımıza çıkan özellikten bahsetmek istiyorum. Cismi yüzme durumunda cisme etki eden kaldırma kuvveti cismin ağırlığı kadar, askı durumunda cisme etki eden kaldırma kuvveti yine cismin ağırlığı kadar.
O halde yüzen ve askıda kalan cisimlere etki eden kaldırma kuvveti cismin ağırlığı kadardır diyebiliriz ve bu bizim için önemli bir not olacak.
Sıvıların kaldırma kuvveti, cismin batan hacminin tam orta noktasına yukarı yönlü etki ettiğini zaten söylemiştik.
Bu cisim bu şekilde dengede olduğuna göre, dengede olan cisimlere etki eden net kuvvetin 0 olması lazım.
O halde yukarı bakan kaldırma kuvveti cismin ağırlığı birbirine eşit durumdadır.
O halde, bu durumda sıvının yoğunluğuna dsıvı, K cisminin yoğunluğu da dcisim dersek cisim sıvının dışında kaldığı için sıvının öz kütlesi cismin yoğunluğundan ( öz kütlesinden) daha büyüktür.
Askıda kalma durumunu inceleyecek olursak görmüş olduğunuz gibi L sıvısı cismin içinde bir yerlerde dengede. Burada cismin tam ortada dengede olmasına gerek yok.
Cisim eğer sıvıdan dışarı çıkış yapmamış ise ya da zemine temas ediyor olsa dahi zeminin tepki kuvveti, zemine tepki kuvvetini şöyle göstereceğim, bunu şöyle güzelce yazalım.
Zeminin tepki kuvveti cismin uyguladığı tepki kuvveti 0 dahi olursa cisim askı durumundadır.
Yani illa ki cismimiz orta noktada olmasına gerek yok.
O halde yine kuvvetlerimizi gösterecek olursak.
Yerçekimi doğrultusunda aşağıya doğru cismin yine ağırlığına G kadar dersem cismin batan hacminin tam orta noktasına yukarı yönlü bir kaldırma kuvveti olduğunu söylemiştik.
Yukarı bakan kuvvetleri aşağı bakan kuvvetlere büyüklük bakımından yine eşit olacak çünkü cisim bu pozisyonda dengede.
O halde kaldırma kuvveti cismin ağırlığı kadardır.
Cismin yoğunluğuna L cisminin yoğunluğu dcisim dc şekilde gösterirsem, sıvının öz kütlesine yine ds şeklinde gösterirsem cisim sıvı içinde bir yerlerde dengede olduğu için bu sefer sıvının öz kütlesi cismin öz kütlesine eşittir diyeceğiz.
Batma durumumuz, üçüncü durumumuza geçecek olursak, cisim artık zeminle temas halinde, burada dikkat etmemiz gereken husus şu: cismin yerçekimi doğrusunda ağırlığını gösterdik.
Cismin batan hacminin orta noktasına etki eden kaldırma kuvveti yukarı yönlü.
Bu sefer cismin zemine uyguladığı bir tepki, zeminin cisme uyguladığı bir tepki kuvveti var.
Bu sefer bu tepki kuvveti sıfırdan farklı, yani zemininin tepki kuvveti bu sefer sıfırdan farklı çünkü cisim batmış durumda.
O halde kuvvetlerimizi yazacak olursak, cisim yine dengede olduğuna göre yukarı bakan kuvvetlerin toplamı aşağıya bakan kuvvetlerin toplamına eşit olacak.
O halde Fk+zeminin tepki kuvveti=cismin ağırlığı kadar dersek, bu durumda cismin ağırlığı, cisme etki eden kaldırma kuvvetinden daha büyük olduğu için cisim batmıştır diyebiliriz. Bu arada M cisminin yoğunluğuna yine dcisim olarak gösterirsek sıvımızın öz kütlesine yine dsıvı kısaca ds şeklinde gösterirsek cismimizin batmasındaki en önemli faktörlerden diğeri cismin yoğunluğunun sıvının yoğunluğundan daha büyük olması deriz.
Peki o halde aklımıza şu soru gelebilir: Gemiler nasıl denizin üstünde yüzüyor?
Çünkü gemilerin yoğunluğu demir metalinden yapıldıkları, çünkü demirin yoğunluğu denizin sıvısının yoğunluğundan daha büyük oluyor ve batması gerekiyor, neden batmıyor?
Çünkü gemi çok fazla boşluklu yapıya sahip olduğu için yüzdürülebiliyor.
Peki bu üç durumda çıkartacağımız notlarımızdan önemlisi ÖSYM ve MEB'de özellikle sorularda karşımıza çıkan özellikten bahsetmek istiyorum. Cismi yüzme durumunda cisme etki eden kaldırma kuvveti cismin ağırlığı kadar, askı durumunda cisme etki eden kaldırma kuvveti yine cismin ağırlığı kadar.
O halde yüzen ve askıda kalan cisimlere etki eden kaldırma kuvveti cismin ağırlığı kadardır diyebiliriz ve bu bizim için önemli bir not olacak.
