Herkese merhabalar.
Kunduz'un 6'ncı sınıf sosyal bilgiler dersi.
Birinci ünite sosyal yardımlaşma ve dayanışma konusuna hepiniz hoş geldiniz.
Bu konu içerisinde yardımlaşma ve dayanışma kavramlarını ve günümüzde bu kavramlar için çalışan bazı vakıf ve dernekleri beraber inceleyeceğiz.
Hazırsa hemen başlayalım.
Arkadaşlar.
İnsan sosyal ve toplumsal bir varlıktır.
Tüm ihtiyaçlarımızı tek başına maalesef ki karşılayamıyoruz.
Peki ne yapacağız?
Karşılayamadı.
Evet ama başka insanlara yardım ederiz ve onlardan da yardım alırız.
İşte zaten bu yönüyle yardımlaşma ve dayanışma dediğimiz kavramlar hayatımızın vazgeçilmez değerleridir.
Çünkü biliyoruz ki biz her ihtiyacımızı tek başımıza karşılayamıyoruz.
Birilerinden yardım almak zorundayız.
Birilerine yardım etmek zorundayız işte.
Yardımlaşma ve dayanışma hayatımızın önemli ve vazgeçilmez değerlerinden ikisi.
Peki yardımlaşma nedir?
Bireylerin çeşitli konularda birbirlerine yardım etmesine ve işlerin ortaklaşa yürütülmesine yardımlaşma denir.
Örnek olarak verecek olursak.
Gerçekleşen depremlerde insanların birbirlerinin yaralarını sarma ları yardımlaşmaya güzel bir örnektir.
Ülkemizde 1999 yılında olan Düzce depremi iki bin on bir yılında olan Van depremi en son geçen geçtiğimiz yıllarda olan Elazığ'ı ve İzmir depremleri ile birlikte insanlar yardımlaşma kültürünü çok güzel bir şekilde ortaya koymuşlar ve birbirlerinin sıkıntılarını gidermiş.
Her toplum birbirinin yarasını sarmıştır.
Dayanışma dediğimiz şey ise bir topluluğu oluşturan kişilerin duygu, düşünce ve ortak çıkarlar da birbirlerine karşılıklı bağlanmalarını da.
Biz dayanışma diyoruz.
Örnek verecek olursak düğün yapan kişilere ihtiyaçlarını karşılamaları için maddi destek verilir.
Nasıl hepiniz bilirsiniz.
Düğünlere gittiğimiz zaman düğün sahibi kişiye zarf içerisinde yardım verilir.
Aslında o dayanışmanın bir örneğidir.
Yani bu düğün sahibi yeteri kadar masraf yapmıştır.
Biraz da taşın altına biz elimizi koyalım, destek olalım.
Dayanışmanın güzel örneklerinden bir tanesi de budur. Yardımlaşma ve dayanışmanın faydalarına bakarsak çok güzel sebepler, sonuçlar ortaya çıkarır.
Yardımlaşma ve dayanışma insanların arasında iletişim duygularını arttırır.
İletişim duyguları arttığı için problemler kolay bir şekilde çözülür.
Ortada sorun falan kalmaz.
Yine bu durum toplumsal barışa katkı sağlar.
Toplumda hiç bir şekilde çatışmalar ve ayrışmalar olmaz.
Toplumsal huzur bu şekilde sağlanmış olur.
Yani en önemli kavramlardan bir tanesi olan birlik ve beraberlik duygusu, yardımlaşma ve dayanışma ile birlikte sağlanmış ve ortaya çıkmış olur.
Tarih boyunca Türk milleti yardımlaşma ve dayanışma kavramına büyük önem vermiştir.
Bu doğrultuda Selçuklular ve Osmanlı Devleti döneminde vakıflar kurulmuş ve bazı uygulamalar ile toplumun ihtiyaçları karşılanmıştır.
Mesela bu kavramlardan bir tanesi, belki de sizler de bunu duymuşsunuzdur.
İmece kavramı nedir bu İmece?
Genellikle kırsal kesimdeki insanların el birliği ile yani birbirine yardım etmesi ile birbirlerinin ihtiyaçlarını gidermek ve karşılama uygulamasıdır.
Örnek verecek olursak belki sizler bu durumla karşılaşmamış sınıfıdır ama en azından örneğin ile birlikte İMECE nin ne demek olduğunu rahat bir şekilde anlayabilirsiniz.
Bir kişinin tarlasını ortaklaşa bir şekilde sürmek yani insanlar eskiden ne yapıyorlardı?
Bir tarlaya gidiyorlardı.
Bir kişinin tarlasına yardım ederek o kişinin tarlasını hep beraber sürüyorlardı.
Bir hafta sonra başka bir kişiye gidiyorlardı.
Yani insanlar birlikte hareket ederek kısa sürede işleri hal ediyorlardı.
Ya da benim çok defa karşılaştığım sizlerin belki yaşınız itibariyle karşılaşmadığımız bir örnek vereceğim.
Bir evin kışlık ekmek yani.
Hani yufka deriz ya o ihtiyacını karşılamak için kadınların bir araya gelip ekmek yapmaları.
Bakın bir hafta birine giderler, öbür hafta başkasının ekmeğini yaparlar.
Yani baktığımız zaman işte bu durum tam olarak kırsal kesimdeki imece h'ye bir örnektir. Yine Türk toplumunda önemli bir yardımlaşma ve dayanışma örneği sadaka taşı uygulamasıdır.
Nedir bu sadaka taşı?
Selçuklu ve Osmanlı Devleti döneminde uygulanan bir olay.
Meydan ya da cami avlusuna dikip bir taş, dikey bir şekilde içi oyulmuş bir taş konulur.
O konuluyor.
Ordu, yardım etmek isteyen insanlar.
Yani yardım edecek birini bulamayan insanlar da sadaka taşına geliyorlar ve taşın içine para bırakıyorlar.
Sevgili arkadaşlar, peki para verdi, gittiği ihtiyaç sahibi kişi ne yapıyordu, ihtiyaç sahibi kişi geç vakitte gece geç saatlerde gelip ihtiyacı kadar bakım fazlası değil, ihtiyacı kadar parasını alırdı.
Ne oluyor böylece?
Bakın veren el, alan eli görmemiş oluyor.
Yani ikisi de birbirine mahcup olmamış oluyor.
Veren para veren kişi gururla anmadan, böbürlenme eden hayrını yapıyor.
İhtiyaç sahibi olan utanmadan, çekinmeden, sıkılmadan ihtiyacı kadar alıyor.
İşte tarihimizde Selçuklu Devleti ve Osmanlı Devleti'nde yaygın bir şekilde uygulanan sadaka taşı, yardımlaşma ve dayanışma duygusuna güzel bir örnektir.
Günümüze gelecek olursak.
Sosyal yardımlaşma ve dayanışma sağlayan vakıflarımız vardır.
Hepiniz de duymuşsunuzdur bu vakıfları.
Mesela Kızılay doğal afetlerde yani deprem, sel, heyelan, çığı gibi olaylarda insanlara gıda ve yiyecek ihtiyacı yaparlar.
Yine aynı zamanda Kızılay sağlık ihtiyacı ile alakalı da çalışmalar yapmaktadır.
Darüşşafaka, Osmanlı Devleti zamanında kurulan bir kuruluştur.
Amacı ise yoksul ve yetim öksüz kalan çocukların eğitim ihtiyaçlarını ücretsiz bir şekilde karşılamaktır.
Lösev, lösemili çocukların eğitim ve sağlık ihtiyaçlarını karşılayan günümüzün en önemli vakıflarından bir tanesidir.
Yine günümüzde Darülaceze dediğimiz yaşlı ve bakıma muhtaç kişilerin ihtiyacını karşılayan vakıf, günümüzdeki yardımlaşma ve dayanışmanın en güzel örnekleridir.
Kunduz'un 6'ncı sınıf sosyal bilgiler dersi.
Birinci ünite sosyal yardımlaşma ve dayanışma konusuna hepiniz hoş geldiniz.
Bu konu içerisinde yardımlaşma ve dayanışma kavramlarını ve günümüzde bu kavramlar için çalışan bazı vakıf ve dernekleri beraber inceleyeceğiz.
Hazırsa hemen başlayalım.
Arkadaşlar.
İnsan sosyal ve toplumsal bir varlıktır.
Tüm ihtiyaçlarımızı tek başına maalesef ki karşılayamıyoruz.
Peki ne yapacağız?
Karşılayamadı.
Evet ama başka insanlara yardım ederiz ve onlardan da yardım alırız.
İşte zaten bu yönüyle yardımlaşma ve dayanışma dediğimiz kavramlar hayatımızın vazgeçilmez değerleridir.
Çünkü biliyoruz ki biz her ihtiyacımızı tek başımıza karşılayamıyoruz.
Birilerinden yardım almak zorundayız.
Birilerine yardım etmek zorundayız işte.
Yardımlaşma ve dayanışma hayatımızın önemli ve vazgeçilmez değerlerinden ikisi.
Peki yardımlaşma nedir?
Bireylerin çeşitli konularda birbirlerine yardım etmesine ve işlerin ortaklaşa yürütülmesine yardımlaşma denir.
Örnek olarak verecek olursak.
Gerçekleşen depremlerde insanların birbirlerinin yaralarını sarma ları yardımlaşmaya güzel bir örnektir.
Ülkemizde 1999 yılında olan Düzce depremi iki bin on bir yılında olan Van depremi en son geçen geçtiğimiz yıllarda olan Elazığ'ı ve İzmir depremleri ile birlikte insanlar yardımlaşma kültürünü çok güzel bir şekilde ortaya koymuşlar ve birbirlerinin sıkıntılarını gidermiş.
Her toplum birbirinin yarasını sarmıştır.
Dayanışma dediğimiz şey ise bir topluluğu oluşturan kişilerin duygu, düşünce ve ortak çıkarlar da birbirlerine karşılıklı bağlanmalarını da.
Biz dayanışma diyoruz.
Örnek verecek olursak düğün yapan kişilere ihtiyaçlarını karşılamaları için maddi destek verilir.
Nasıl hepiniz bilirsiniz.
Düğünlere gittiğimiz zaman düğün sahibi kişiye zarf içerisinde yardım verilir.
Aslında o dayanışmanın bir örneğidir.
Yani bu düğün sahibi yeteri kadar masraf yapmıştır.
Biraz da taşın altına biz elimizi koyalım, destek olalım.
Dayanışmanın güzel örneklerinden bir tanesi de budur. Yardımlaşma ve dayanışmanın faydalarına bakarsak çok güzel sebepler, sonuçlar ortaya çıkarır.
Yardımlaşma ve dayanışma insanların arasında iletişim duygularını arttırır.
İletişim duyguları arttığı için problemler kolay bir şekilde çözülür.
Ortada sorun falan kalmaz.
Yine bu durum toplumsal barışa katkı sağlar.
Toplumda hiç bir şekilde çatışmalar ve ayrışmalar olmaz.
Toplumsal huzur bu şekilde sağlanmış olur.
Yani en önemli kavramlardan bir tanesi olan birlik ve beraberlik duygusu, yardımlaşma ve dayanışma ile birlikte sağlanmış ve ortaya çıkmış olur.
Tarih boyunca Türk milleti yardımlaşma ve dayanışma kavramına büyük önem vermiştir.
Bu doğrultuda Selçuklular ve Osmanlı Devleti döneminde vakıflar kurulmuş ve bazı uygulamalar ile toplumun ihtiyaçları karşılanmıştır.
Mesela bu kavramlardan bir tanesi, belki de sizler de bunu duymuşsunuzdur.
İmece kavramı nedir bu İmece?
Genellikle kırsal kesimdeki insanların el birliği ile yani birbirine yardım etmesi ile birbirlerinin ihtiyaçlarını gidermek ve karşılama uygulamasıdır.
Örnek verecek olursak belki sizler bu durumla karşılaşmamış sınıfıdır ama en azından örneğin ile birlikte İMECE nin ne demek olduğunu rahat bir şekilde anlayabilirsiniz.
Bir kişinin tarlasını ortaklaşa bir şekilde sürmek yani insanlar eskiden ne yapıyorlardı?
Bir tarlaya gidiyorlardı.
Bir kişinin tarlasına yardım ederek o kişinin tarlasını hep beraber sürüyorlardı.
Bir hafta sonra başka bir kişiye gidiyorlardı.
Yani insanlar birlikte hareket ederek kısa sürede işleri hal ediyorlardı.
Ya da benim çok defa karşılaştığım sizlerin belki yaşınız itibariyle karşılaşmadığımız bir örnek vereceğim.
Bir evin kışlık ekmek yani.
Hani yufka deriz ya o ihtiyacını karşılamak için kadınların bir araya gelip ekmek yapmaları.
Bakın bir hafta birine giderler, öbür hafta başkasının ekmeğini yaparlar.
Yani baktığımız zaman işte bu durum tam olarak kırsal kesimdeki imece h'ye bir örnektir. Yine Türk toplumunda önemli bir yardımlaşma ve dayanışma örneği sadaka taşı uygulamasıdır.
Nedir bu sadaka taşı?
Selçuklu ve Osmanlı Devleti döneminde uygulanan bir olay.
Meydan ya da cami avlusuna dikip bir taş, dikey bir şekilde içi oyulmuş bir taş konulur.
O konuluyor.
Ordu, yardım etmek isteyen insanlar.
Yani yardım edecek birini bulamayan insanlar da sadaka taşına geliyorlar ve taşın içine para bırakıyorlar.
Sevgili arkadaşlar, peki para verdi, gittiği ihtiyaç sahibi kişi ne yapıyordu, ihtiyaç sahibi kişi geç vakitte gece geç saatlerde gelip ihtiyacı kadar bakım fazlası değil, ihtiyacı kadar parasını alırdı.
Ne oluyor böylece?
Bakın veren el, alan eli görmemiş oluyor.
Yani ikisi de birbirine mahcup olmamış oluyor.
Veren para veren kişi gururla anmadan, böbürlenme eden hayrını yapıyor.
İhtiyaç sahibi olan utanmadan, çekinmeden, sıkılmadan ihtiyacı kadar alıyor.
İşte tarihimizde Selçuklu Devleti ve Osmanlı Devleti'nde yaygın bir şekilde uygulanan sadaka taşı, yardımlaşma ve dayanışma duygusuna güzel bir örnektir.
Günümüze gelecek olursak.
Sosyal yardımlaşma ve dayanışma sağlayan vakıflarımız vardır.
Hepiniz de duymuşsunuzdur bu vakıfları.
Mesela Kızılay doğal afetlerde yani deprem, sel, heyelan, çığı gibi olaylarda insanlara gıda ve yiyecek ihtiyacı yaparlar.
Yine aynı zamanda Kızılay sağlık ihtiyacı ile alakalı da çalışmalar yapmaktadır.
Darüşşafaka, Osmanlı Devleti zamanında kurulan bir kuruluştur.
Amacı ise yoksul ve yetim öksüz kalan çocukların eğitim ihtiyaçlarını ücretsiz bir şekilde karşılamaktır.
Lösev, lösemili çocukların eğitim ve sağlık ihtiyaçlarını karşılayan günümüzün en önemli vakıflarından bir tanesidir.
Yine günümüzde Darülaceze dediğimiz yaşlı ve bakıma muhtaç kişilerin ihtiyacını karşılayan vakıf, günümüzdeki yardımlaşma ve dayanışmanın en güzel örnekleridir.
