Herkese Merhaba.
Kunduz'un 6'ncı sınıf sosyal bilgiler dersi.
Birinci ünite temel hak ve özgürlüklerimiz konusuna hepiniz hoşgeldiniz.
Bu konu içerisinde sizlerle beraber insan haklarını ve özgürlüklerini, temel haklarımızı detaylı bir şekilde öğreneceğiz.
Hemen başlayalım.
Bir insanın doğuştan sahip olduğu haklara temel haklar denilmektedir.
Temel haklar Anayasa ile koruma altına alınmıştır.
Hatta temel haklar, uluslararası sözleşmeler ve anlaşmalar ile de koruma altına alınmıştır.
Şimdi yaşama bizim en temel hakkımızdır.
Zaten yaşama hakkı olmadan diğer haklarımızın hiçbir anlamı yoktur.
Kişi öldüğü zaman diğer haklarını zaten kullanamaz.
O yüzden en temel hakkımız Anayasamızın on yedinci maddesinde belirtilen yaşama hakkıdır.
Anayasamızın 17'inci maddesi derki herkes yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir.
Tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz.
Hiçbir şekilde kimsenin yaşama hakkı elinden alınamaz.
Der.
Anayasamızın on yedinci maddesi.
Anayasa'nın 20'nci maddesine baktığımızda.
Özel hayatın gizliliği, hak, özel hayatın gizliliğini görüyoruz.
Bu bizim en temel hak ve özgürlükleri bizdendir.
Herkes özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir.
Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz.
Eğer gizli bir şekilde bizim fotoğraflarımızı, videolarınızı çeken birisi varsa, Anayasa'nın 20'nci maddesine göre bizim özel hayatımızı ihlal ediyordur, özel hayatımızın gizliliğini ihlal ediyor demektir.
Anayasamızın yirmi birinci maddesinde ise konut dokunulmazlığından bahseder.
Kimsenin konutuna dokunulamaz.
Kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça kimsenin konutuna girilemez.
Arama yapılamaz ve eşyalara el konulamaz.
Bakın bunun şartını kanunun 20'nci ve yirmi birinci maddesi zaten vermiş.
Demiş ki.
Kanunla yetkili kılınmış merciinin, yani hakim ya da savcılar yazılı emir verecek.
Ancak öyle evimizi arayabilirler.
Kimsenin konutuna bu şekilde zaten giremezler.
Gelelim bir diğer temel hakkımıza.
Eğitim ve öğretim öğrenim hakkı.
Anayasamızın 42'nci maddesinde bu hakkımız belirtilmiştir.
Kimse eğitim öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz.
Yani zorunlu eğitim dışına kimse çıkarılamaz.
Biliyorsunuz zorunlu eğitim on ikinci sınıfa kadardır. Eğitim ve öğrenim devletin gözetim ve denetimi altında yapılır.
Geçelim.
Bir diğer temel hakkımıza sağlık hakkı Anayasamızın 56'ncı maddesinde belirtilmiştir.
Herkes sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir.
Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevrenin kirlenmesini önlemek devletin ve vatandaşların sorumluluğu yani ödevidir demiş.
Anayasamızın elli altıncı maddesi.
Yine 67'nci maddede seçme ve seçilme hakkımız belirtilmiş.
Vatandaşlar, kanunda gösterilen şartlara uygun olarak seçme, seçilme ve bağımsız olarak ya da bir siyasi parti içinde siyasi faaliyette bulunma ve halkoylamasına katılma hakkına sahiptir.
Anayasamızın 67'nci maddesi bizlere seçme seçilme hakkımızın olduğunu göstermektedir.
Özgürlüklerimizi gelecek olursak, haberleşme özgürlüğü yine Anayasa'da belirtilen bir özgürlüğümüz dür.
Herkes haberleşme özgürlüğüne sahiptir.
Haberleşmenin gizliliği esastır.
Yani hiçbir şekilde bizim iletişim izin detayları kişiler tarafından sorgulanamaz.
Yine yerleşme ve seyahat özgürlüğüne bakacak olursak herkes yerleşme, bir yerde oturma ya da seyahat etme özgürlüğüne, hürriyetine sahiptir.
Devlet gerekli gördüğü durumlarda bu özgürlüğümüzü sınırlandıran bilir.
Bakın buraya bir örnek verecek olursak çok kısa bir süre önce aslında bunun bir örneğini yaşadık.
Devlet sağlık koşullarını, toplum sağlığını koruyabilmek için bizim seyahat hakkımızı kısıtlanmıştır.
Hangi olay ile hatırlayacaksınız?
On dokuz sürecinde ne yapmıştı devlet arkadaşlar?
Hepimizin sokağa çıkmasını yasaklamıştı işte.
Bakın devlet zorunlu gördüğü bakın gerekli gördüğü durumda ne yaptı bu özgürlüğümüzü sınırlandırdı.
Din ve vicdan özgürlüğüne gelecek olursak herkes vicdan, dini inanç ve kanaat hürriyetine sahiptir.
Kimsenin dini inanç ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz.
Bunlardan dolayı kına, namaz ve suçlanamaz.
Bu ne demektir?
İsteyen istediği dini inanabilir, dine inanabilir, istediği ibadeti özgürce rahatça yapabilir.
Anayasamızda yine bu özgürlüğümüz belirtilmiştir.
Düşünce ve kanaat özgürlüğüne gelecek olursak herkes düşünce ve kanaat hürriyetine sahiptir.
Her ne sebep ve amaçla olursa olsun kimse düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz.
Yani istediğimizi düşünebiliriz.
Bunları ifade edebiliriz.
Anayasamızda yine bu özgürlüğümüz de belirtilmiştir.
Kunduz'un 6'ncı sınıf sosyal bilgiler dersi.
Birinci ünite temel hak ve özgürlüklerimiz konusuna hepiniz hoşgeldiniz.
Bu konu içerisinde sizlerle beraber insan haklarını ve özgürlüklerini, temel haklarımızı detaylı bir şekilde öğreneceğiz.
Hemen başlayalım.
Bir insanın doğuştan sahip olduğu haklara temel haklar denilmektedir.
Temel haklar Anayasa ile koruma altına alınmıştır.
Hatta temel haklar, uluslararası sözleşmeler ve anlaşmalar ile de koruma altına alınmıştır.
Şimdi yaşama bizim en temel hakkımızdır.
Zaten yaşama hakkı olmadan diğer haklarımızın hiçbir anlamı yoktur.
Kişi öldüğü zaman diğer haklarını zaten kullanamaz.
O yüzden en temel hakkımız Anayasamızın on yedinci maddesinde belirtilen yaşama hakkıdır.
Anayasamızın 17'inci maddesi derki herkes yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir.
Tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz.
Hiçbir şekilde kimsenin yaşama hakkı elinden alınamaz.
Der.
Anayasamızın on yedinci maddesi.
Anayasa'nın 20'nci maddesine baktığımızda.
Özel hayatın gizliliği, hak, özel hayatın gizliliğini görüyoruz.
Bu bizim en temel hak ve özgürlükleri bizdendir.
Herkes özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir.
Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz.
Eğer gizli bir şekilde bizim fotoğraflarımızı, videolarınızı çeken birisi varsa, Anayasa'nın 20'nci maddesine göre bizim özel hayatımızı ihlal ediyordur, özel hayatımızın gizliliğini ihlal ediyor demektir.
Anayasamızın yirmi birinci maddesinde ise konut dokunulmazlığından bahseder.
Kimsenin konutuna dokunulamaz.
Kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça kimsenin konutuna girilemez.
Arama yapılamaz ve eşyalara el konulamaz.
Bakın bunun şartını kanunun 20'nci ve yirmi birinci maddesi zaten vermiş.
Demiş ki.
Kanunla yetkili kılınmış merciinin, yani hakim ya da savcılar yazılı emir verecek.
Ancak öyle evimizi arayabilirler.
Kimsenin konutuna bu şekilde zaten giremezler.
Gelelim bir diğer temel hakkımıza.
Eğitim ve öğretim öğrenim hakkı.
Anayasamızın 42'nci maddesinde bu hakkımız belirtilmiştir.
Kimse eğitim öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz.
Yani zorunlu eğitim dışına kimse çıkarılamaz.
Biliyorsunuz zorunlu eğitim on ikinci sınıfa kadardır. Eğitim ve öğrenim devletin gözetim ve denetimi altında yapılır.
Geçelim.
Bir diğer temel hakkımıza sağlık hakkı Anayasamızın 56'ncı maddesinde belirtilmiştir.
Herkes sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir.
Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevrenin kirlenmesini önlemek devletin ve vatandaşların sorumluluğu yani ödevidir demiş.
Anayasamızın elli altıncı maddesi.
Yine 67'nci maddede seçme ve seçilme hakkımız belirtilmiş.
Vatandaşlar, kanunda gösterilen şartlara uygun olarak seçme, seçilme ve bağımsız olarak ya da bir siyasi parti içinde siyasi faaliyette bulunma ve halkoylamasına katılma hakkına sahiptir.
Anayasamızın 67'nci maddesi bizlere seçme seçilme hakkımızın olduğunu göstermektedir.
Özgürlüklerimizi gelecek olursak, haberleşme özgürlüğü yine Anayasa'da belirtilen bir özgürlüğümüz dür.
Herkes haberleşme özgürlüğüne sahiptir.
Haberleşmenin gizliliği esastır.
Yani hiçbir şekilde bizim iletişim izin detayları kişiler tarafından sorgulanamaz.
Yine yerleşme ve seyahat özgürlüğüne bakacak olursak herkes yerleşme, bir yerde oturma ya da seyahat etme özgürlüğüne, hürriyetine sahiptir.
Devlet gerekli gördüğü durumlarda bu özgürlüğümüzü sınırlandıran bilir.
Bakın buraya bir örnek verecek olursak çok kısa bir süre önce aslında bunun bir örneğini yaşadık.
Devlet sağlık koşullarını, toplum sağlığını koruyabilmek için bizim seyahat hakkımızı kısıtlanmıştır.
Hangi olay ile hatırlayacaksınız?
On dokuz sürecinde ne yapmıştı devlet arkadaşlar?
Hepimizin sokağa çıkmasını yasaklamıştı işte.
Bakın devlet zorunlu gördüğü bakın gerekli gördüğü durumda ne yaptı bu özgürlüğümüzü sınırlandırdı.
Din ve vicdan özgürlüğüne gelecek olursak herkes vicdan, dini inanç ve kanaat hürriyetine sahiptir.
Kimsenin dini inanç ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz.
Bunlardan dolayı kına, namaz ve suçlanamaz.
Bu ne demektir?
İsteyen istediği dini inanabilir, dine inanabilir, istediği ibadeti özgürce rahatça yapabilir.
Anayasamızda yine bu özgürlüğümüz belirtilmiştir.
Düşünce ve kanaat özgürlüğüne gelecek olursak herkes düşünce ve kanaat hürriyetine sahiptir.
Her ne sebep ve amaçla olursa olsun kimse düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz.
Yani istediğimizi düşünebiliriz.
Bunları ifade edebiliriz.
Anayasamızda yine bu özgürlüğümüz de belirtilmiştir.
