Herkese merhabalar.
Kunduz'un 6'ncı sınıf sosyal bilgiler dersi.
Birinci ünite rol yerimizin değişimi konusuna hepiniz hoş geldiniz.
Bu gün sizlerle birlikte rol nedir, hak ve sorumluluklar nelerdir bunları detaylıca göreceğiz.
Hemen başlayalım.
Öncelikle roll kavramına değineceğiz.
Tanımına bakalım.
Bireyin ait olduğu gurup ya da kurumlarda üstlendiği görevlere ne deniyormuş?
Rol deniliyor muş.
Bir örnek verecek olursak.
Sevgili arkadaşlar, sınıf.
Mesela bir gruptur.
Sınıftaki öğrenci sınıfta bulunan bir roldür.
Bakın burada grupta ya da kurumla üstlendiği görev sizin.
Mesela göreviniz nedir?
Öğrencilik bir sınıfta üstlendiğiniz göreve biz öğrenci rolü diyoruz.
Peki buraya bir örnek verecek olursak ailede mesela ne yazabiliriz?
Örnek olarak ailede evlat yazabiliriz ya da çocuk yazabiliriz.
Ailede evlat ya da çocuk olmak.
Ailedeki rollerden bir tanesine örnektir.
Rolleri mizin bir kısmını doğuştan kazanırız arkadaşlar.
Doğuştan gelen rolleri miz vardır.
Bir kısmını da sonradan çalışarak, çabalayarak ya da gayret ederek kazanırız.
Örnek verecek olursak doğuştan kazandığımız rollere.
Evlat ya da torun olmak verilebilir.
Evlat olmak direkt olarak bir anne ve babanın çocuğu olacağınız için evlat rolüyle dünyaya gelirsiniz ve doğuştan sahip olduğunuz bir roldür.
Bir dede, babaanne, anneanne, nine gibi kişiler sizden önce doğduğu için, siz de onun torunu olduğunuz için doğal olarak doğuştan bir rolünüz olacaktır torun olmak.
Ancak sonradan kazanılan roller de vardır mesela.
Öğrenci olmak sonradan kazanılan rollerden bir tanesidir.
Çünkü şunu düşünürseniz hiç biriniz 7 yaşına kadar okula başlamamıştı.
Kız ve öğrenci rolünüz yoktu.
Öğrenci rolünüz 7 yaşından sonra başladı.
Ya da sınıf başkanı olmak sonradan kazanılan bir roldür.
Ya da benim öğretmen olmam sonradan kazandığım bir roldür.
Rolleri içinde bulunduğumuz grup ya da kuruma göre sevgili arkadaşlar değişiklik gösterir.
Bir örnek de buraya verecek olursak beni ele alalım.
Sizlere ders anlatan beni ele alalım arkadaşlar.
Okulda öğretmen rolünde.
Eve geldiğim zaman eş rolüne bürünüyor Rum.
Çünkü ben evliyim ve bir eşim var.
Ya da bir çocuğum varsa baba rolünde oluyorum.
Yani baktığınız zaman kişinin rolleri içinde bulunduğu grup ya da kuruma göre değişiklik gösterebiliyor. Burada şu yorumu yapacağız.
Bu yorumu bilmemiz gerekiyor.
Önemli çünkü bir kişi aynı anda birden fazla role de sahip olabilir sevgili arkadaşlar.
Aynen biraz önce verdiğim gibi.
Okulda öğretmen rolü bu birinci rolüm.
Eve geldiğim zaman eş rolü, ailemin yanına gittiğim zaman evlat rolü.
Bakın üç farklı rolden bahsettik.
Sevgili arkadaşlar, rol lerimiz bize bazı hak ve sorumluluklar yükler.
Şimdi detaylı bir şekilde onlara bakalım.
Önce bu kavramların ne olduğunu bilmemiz gerekiyor.
İlk olarak halk kavramına bakacağız.
Halk dediğimiz şey hukuk düzeninin kişilere yani bizlere tanımış olduğu yetkiye biz hak diyoruz.
Örnek olarak kanunlar, anayasalar bize yaşama hakkı, eğitim alma hakkı, sağlık hakkı, seçme seçilme hakkı tanımıştır.
Bunlar bize tanınan yetkiler midir?
Sorumluluk ise bireyin yaptığı davranışların sonuçlarını üstlenmelidir.
Herkesi içinde bulunduğu gruba ve kuruma göre çeşitli sorumlulukları vardır.
Örnek olarak baktığımızda arkadaşlar buraya bir örnek verelim.
Öğrenci mesela öğrenci rolüne baktığımızda sınıfa zamanında girmek gibi bir sorumluluğunuz var.
Ya da ödev verildiği zaman ödevlerini yapmak gibi bir sorumluluğunuz var.
Evde odanızı temiz tutmak gibi bir sorumluluğunuz var.
Ben öğretmen olarak bu dersi size sevdirmek gibi bir sorumluluğum var.
Yani baktığımız zaman rol lerimiz değiştikçe sorumluluklarımız da ne yapar?
Değişir sevgili arkadaşlar.
Gelelim mesleki rol nedir buna bakacağız.
İçinde yer aldığımız meslek grubunun gerektirdiği davranışlara ve kurallara uygun hareket etmeye mesleki rol denir.
Mesleki rollere ilişkin beklentiler genellikle yazılıdır arkadaşlar.
Mesela örnek verelim.
Hemen pekiştirmek açısından öğretmenlerin görev ve sorumlulukları bellidir.
Nerede yazılıdır bunlar kanun ve yönetmelikler ile yazılıdır ve bunların dışına çıkamazsınız.
Bunları yapmak zorundasınızdır.
Ama sosyal rollere ilişkin beklentiler yazılı değildir.
Mesela yine öğretmenleri ele alalım.
Öğretmenlerden toplumun beklediği sorumluluk nedir?
Rol nedir?
Topluma örnek olmasıdır.
Bu bir yazılı kural mıdır?
Hayır.
Ama genellikle ne bilinir?
Öğretmenler topluma örnek olur.
Yani öğretmenlerden topluma örnek olması sosyal rollerin yazılı olmadığını da aslında bizlere gösterir.
Sevgili arkadaşlar.
Kunduz'un 6'ncı sınıf sosyal bilgiler dersi.
Birinci ünite rol yerimizin değişimi konusuna hepiniz hoş geldiniz.
Bu gün sizlerle birlikte rol nedir, hak ve sorumluluklar nelerdir bunları detaylıca göreceğiz.
Hemen başlayalım.
Öncelikle roll kavramına değineceğiz.
Tanımına bakalım.
Bireyin ait olduğu gurup ya da kurumlarda üstlendiği görevlere ne deniyormuş?
Rol deniliyor muş.
Bir örnek verecek olursak.
Sevgili arkadaşlar, sınıf.
Mesela bir gruptur.
Sınıftaki öğrenci sınıfta bulunan bir roldür.
Bakın burada grupta ya da kurumla üstlendiği görev sizin.
Mesela göreviniz nedir?
Öğrencilik bir sınıfta üstlendiğiniz göreve biz öğrenci rolü diyoruz.
Peki buraya bir örnek verecek olursak ailede mesela ne yazabiliriz?
Örnek olarak ailede evlat yazabiliriz ya da çocuk yazabiliriz.
Ailede evlat ya da çocuk olmak.
Ailedeki rollerden bir tanesine örnektir.
Rolleri mizin bir kısmını doğuştan kazanırız arkadaşlar.
Doğuştan gelen rolleri miz vardır.
Bir kısmını da sonradan çalışarak, çabalayarak ya da gayret ederek kazanırız.
Örnek verecek olursak doğuştan kazandığımız rollere.
Evlat ya da torun olmak verilebilir.
Evlat olmak direkt olarak bir anne ve babanın çocuğu olacağınız için evlat rolüyle dünyaya gelirsiniz ve doğuştan sahip olduğunuz bir roldür.
Bir dede, babaanne, anneanne, nine gibi kişiler sizden önce doğduğu için, siz de onun torunu olduğunuz için doğal olarak doğuştan bir rolünüz olacaktır torun olmak.
Ancak sonradan kazanılan roller de vardır mesela.
Öğrenci olmak sonradan kazanılan rollerden bir tanesidir.
Çünkü şunu düşünürseniz hiç biriniz 7 yaşına kadar okula başlamamıştı.
Kız ve öğrenci rolünüz yoktu.
Öğrenci rolünüz 7 yaşından sonra başladı.
Ya da sınıf başkanı olmak sonradan kazanılan bir roldür.
Ya da benim öğretmen olmam sonradan kazandığım bir roldür.
Rolleri içinde bulunduğumuz grup ya da kuruma göre sevgili arkadaşlar değişiklik gösterir.
Bir örnek de buraya verecek olursak beni ele alalım.
Sizlere ders anlatan beni ele alalım arkadaşlar.
Okulda öğretmen rolünde.
Eve geldiğim zaman eş rolüne bürünüyor Rum.
Çünkü ben evliyim ve bir eşim var.
Ya da bir çocuğum varsa baba rolünde oluyorum.
Yani baktığınız zaman kişinin rolleri içinde bulunduğu grup ya da kuruma göre değişiklik gösterebiliyor. Burada şu yorumu yapacağız.
Bu yorumu bilmemiz gerekiyor.
Önemli çünkü bir kişi aynı anda birden fazla role de sahip olabilir sevgili arkadaşlar.
Aynen biraz önce verdiğim gibi.
Okulda öğretmen rolü bu birinci rolüm.
Eve geldiğim zaman eş rolü, ailemin yanına gittiğim zaman evlat rolü.
Bakın üç farklı rolden bahsettik.
Sevgili arkadaşlar, rol lerimiz bize bazı hak ve sorumluluklar yükler.
Şimdi detaylı bir şekilde onlara bakalım.
Önce bu kavramların ne olduğunu bilmemiz gerekiyor.
İlk olarak halk kavramına bakacağız.
Halk dediğimiz şey hukuk düzeninin kişilere yani bizlere tanımış olduğu yetkiye biz hak diyoruz.
Örnek olarak kanunlar, anayasalar bize yaşama hakkı, eğitim alma hakkı, sağlık hakkı, seçme seçilme hakkı tanımıştır.
Bunlar bize tanınan yetkiler midir?
Sorumluluk ise bireyin yaptığı davranışların sonuçlarını üstlenmelidir.
Herkesi içinde bulunduğu gruba ve kuruma göre çeşitli sorumlulukları vardır.
Örnek olarak baktığımızda arkadaşlar buraya bir örnek verelim.
Öğrenci mesela öğrenci rolüne baktığımızda sınıfa zamanında girmek gibi bir sorumluluğunuz var.
Ya da ödev verildiği zaman ödevlerini yapmak gibi bir sorumluluğunuz var.
Evde odanızı temiz tutmak gibi bir sorumluluğunuz var.
Ben öğretmen olarak bu dersi size sevdirmek gibi bir sorumluluğum var.
Yani baktığımız zaman rol lerimiz değiştikçe sorumluluklarımız da ne yapar?
Değişir sevgili arkadaşlar.
Gelelim mesleki rol nedir buna bakacağız.
İçinde yer aldığımız meslek grubunun gerektirdiği davranışlara ve kurallara uygun hareket etmeye mesleki rol denir.
Mesleki rollere ilişkin beklentiler genellikle yazılıdır arkadaşlar.
Mesela örnek verelim.
Hemen pekiştirmek açısından öğretmenlerin görev ve sorumlulukları bellidir.
Nerede yazılıdır bunlar kanun ve yönetmelikler ile yazılıdır ve bunların dışına çıkamazsınız.
Bunları yapmak zorundasınızdır.
Ama sosyal rollere ilişkin beklentiler yazılı değildir.
Mesela yine öğretmenleri ele alalım.
Öğretmenlerden toplumun beklediği sorumluluk nedir?
Rol nedir?
Topluma örnek olmasıdır.
Bu bir yazılı kural mıdır?
Hayır.
Ama genellikle ne bilinir?
Öğretmenler topluma örnek olur.
Yani öğretmenlerden topluma örnek olması sosyal rollerin yazılı olmadığını da aslında bizlere gösterir.
Sevgili arkadaşlar.
