Kunduz dan merhabalar.
Bu dersimiz de modernist roman anlayışıyla eser veren sanatçılarımız üzerinde duracağız.
Yusuf Atılgan dan başlıyoruz bakın.
Romanlarında psikolojik yabancılaşma ve yalnızlık temasını işlemiştir.
Şimdi biz hatırlayın önceki derslerimizde de bir şey demiştik.
Yani bu roman olsun, şiir olsun toplulukların genel anlayışını bildiğimiz de aslında sanatçılara da hakim oluyoruz.
Yani sadece sanatçıların ön plana çıkan o bağlı bulundukları topluluklardan farklı bir özelliği varsa ki o da bir veya iki tanedir ama onun dışında sanatçıların bu sefer eserlerini bilmemiz bizim için yeterli olacaktır.
Yoksa toplulukların genel özelliğini bilmek bizim birçok işimizi görecektir.
Bakın iç gözlem tekniğini romanlarında başarıyla kullanmış.
Aynı şekilde bakın bireyin ruh halini de okuyucusuna aktarmıştır.
Sanatçının oluşturduğu roman karakterlerinin hepsinin içinde bir isyan.
E bakın genel özellik değil miydi?
Hani bireyin ruh hali genel özellik değil miydi iç gözlem tekniği, yalnızlık teması?
Bakın bunlar aslında modernist anlayışın genel özellikleri arasındaydı.
Bakın bu durum onun gerçek yaşamıyla da ilgilidir.
Ancak karakterlerin hiçbiri istediği düzeni oluşturacak güçte değildir ve romanın sonunda da hepsi psikolojik yıkıma uğrar.
Bakın.
Yani Yusuf Atılgan'ın romanlarına baktığımızda romanları sonunda bir psikolojik yıkım var.
Bakın devam ediyoruz.
Eserlerinde geleneksel yapıyla çağdaş toplum yapısı arasındaki çatışmanın bireylere yansıması bakın.
Yani eskiyle yeni çatışması, tek düze yaşamın getirdiği bıkkınlık, kişisel ve toplumsal nedenlerle çevreye giderek yaşama uyumsuz olma gibi konuları dile getirmiş.
Bakın hep problemli insanlar Yusuf Atılgan'ın eserlerinde görülüyor.
Romanlarındaki amacı, okurun bilinçaltının gizemli ve karışık dünyasında dolaştırmak.
Okurda bakın.
Şok duygusu yaşatmaktır.
Peki eserlerimiz?
Hemen eserlerimize bakalım.
Zaten iki üç tane önemli romanınız var.
Aylak Adam, Cannes'dan ve Anayurt Oteli.
Bilmemiz gereken önemli romanlar mıdır?
Yusuf Atılgan'ın ve Oğuz Atay, modernist romanın diğer önemli isimlerinden biridir.
Oğuz Atay bakın eserlerinde toplum kurallarıyla çatışan aydınların iç dünyasını işlemiştir.
Bakın yine bir çatışma hali.
Romanlarında genellikle kimliğini kaybedip aramakta olan bir toplumda dengesiz ve kopuk aydınları anlatır.
Aynı zamanda ironi, yani söylediğinin tersini kast etme biraz da alaycı bir tutum demek, onun eserlerinin en önemli silahıdır.
Bakın burjuva toplumu dediği çevresini, geleneksel ne varsa çok şeyi alaycı bir tavırla eleştirmiştir.
Bakın eserlerinde hiciv, yergi, alay ve eğlenmeleri bizzat görüyoruz.
Yaşadığı dönemde yazılan ideoloji tipi romanlar.
Oğuz Atay için olay konusu eh pardon alay konusudur.
Yani o dönemde yazılan ideolojik eserleri onu da hiciv etmiştir.
Ona da ironi ile yaklaşmıştır ideolojiler.
Ona göre burjuva aydınlarının kendilerini ördükleri kara korkunç duvarlar dır bakın.
Yani bu ideolojiye karşı bir tavır almıştır diyebiliriz.
Bakın diyalog, psikanaliz, taklit, yabancılaştırma gibi tekniklerinden de yararlandığını ifade edelim.
Romanın akışını istediği yerde kesmiş, bakın akışı kesmiş, bu önemli ve değişik konulardaki düşüncelerini, aklına gelenleri söylemek istediklerini okuyucusuyla paylaşmıştır.
Akıcı roman zihniyetine de karşıdır hani roman öyle akıcı olmasın, gitmesin hani, merak etmeyin.
Zaten Oğuz Atay bu zihniyete karşı bakın.
Bu tutum klasik olan şeylere aslında karşı olmasından kaynaklanıyor.
Karşı.
Yani Oğuz Atay'ın içerisinde zaten bir karşı bir isyan var.
Devam edelim yapıtlarında bakın bireysel ve toplumsal sorgulama, karamsarlık ve bunalım hakimdir.
En çokta etkilendiği sanatçı Rus yazar Dostoyevski dir.
Bakın Tutunamayanlar, Türk edebiyatının ilk postmodern romanı olarak da kabul edilir.
Bilinmeli.
Tehlikeli Oyunlar.
Bir Bilim Adamının Romanı ve Eylem Bilim.
Oğuz Atay'ın Bilmemiz Gereken Önemli Romanları dır.
Modernist sanatçılarımıza devam ediyoruz.
Halen yaşayan sanatçılarımızdan Füruzan üzerinde duracağız.
Bakın eserlerindeki baş kahramanlar hemen genellikle bakın ezilenler, göçmenler.
Doğru bildikleri için savaşırken engellenen nedir?
Karakterlerini genellikle bakın.
Kadınlar ve kız çocuklar oluşturur.
Özellikle bakın şu üçüncü ifademiz önemli.
Almanya daki göçmen ve gurbetçi işçi sınıflarının üzerinde durmuştur.
Gurbetçilerin çocuklarının sorunlarına eğilmiş dir.
Ayrıntıları da başarıyla verdiğiniz söyleyebiliriz.
Canlı bir anlatımı ve karakter oluşturmada büyük bir baş ağrısı olduğunu yine belirtelim.
Bakın orta sınıfın acısını ve sevgisini, yani orta sınıfın hem mutluluklarını hem mutsuzlukları ne anlatır.
Firuzan.
Bakın İstanbul'un kenar semtlerindeki fakir insanların yoksulları, nı, saflığı yüzünden kötü insanların eline düşen genç kadınları, aile içi ilişkileri ve kuşak çatışmalarını yine Firuz Han'ın eserlerinde işlediğini görüyoruz.
1970 öğrenci olaylarını, 12 Mart'ın yol açtığı yıkımları da yine Firuze nin romanlarında görmekteyiz.
Tüm eserlerinde bakın gurbet konusu üzerinde durmuştur.
Dili zorlamadan kullanışı, etkili anlatımı, yeri geldiğinde de yöresel dili kullanışı onun eserlerinin okurunu arttırmıştır.
Peki hangi eserle hangi romanlarını bileceğiz?
Bakın 40 7'ler ve Berlin'in Nar Çiçeği onun iki önemli romanıdır.
Ve mutlaka bu romanlarını bilmemiz gerekir.
Latife Tekin halen yaşayan sanatçılarımızdan dır.
Latife Tekin Bakın romanlarında neden sonuç bağ bulunmaz?
Zaten modernist romanların da genel bir özelliği değil midir bu?
Neden sonuç?
Bağ yok?
Romanlarında bakın mekan.
Silik dir yani.
Böyle net bir mekan göremezsiniz.
Silik bir biçimde anlatılmıştır ve romanlarında bir bütünlük de yoktur.
Bakın aynı roman içinde birden fazla anlatıcı ve birden fazla bakış açısını görebiliyoruz.
Latife Tekin de eserlerimiz bakın sevgili arsız, ölüm, buzdan kılıçlar, aşk işaretleri ve unutma bahçesi onun bilmemiz gereken önemli romanlar mıdır?
Modernist Roman Yazarları Kimlerdir?
Türk edebiyatında modernist roman akımının öncüsü olan yazarlar arasında şunlar sayılabilir:
- Ahmet Hamdi Tanpınar: "Huzur", "Saatleri Ayarlama Enstitüsü" gibi eserleriyle tanınan yazar.
- Oğuz Atay: "Tutunamayanlar", "Tehlikeli Oyunlar" gibi eserleriyle modernist romanın önde gelen isimlerinden biri olarak kabul edilir.
- Adalet Ağaoğlu: "Ölmeye Yatmak", "Fikrimin İnce Gülü" gibi eserleriyle modernist romanın önemli temsilcilerindendir.
- Orhan Pamuk: "Beyaz Kale", "Kara Kitap", "Benim Adım Kırmızı" gibi eserleriyle modernist romanın önemli yazarları arasındadır.
- Nâzım Hikmet: "Mavi Gözlü Dev", "Yaşamak Güzel Şey Be Kardeşim" gibi eserleriyle modernist romanın önde gelen yazarları arasındadır.
- Attilâ İlhan: "Kuşatma", "Zenciler Birbirine Benzemez", "Dersaadet'te Sabah Ezanları" gibi eserleriyle modernist romanın önemli isimleri arasındadır.
Modernist Roman Örnekleri Nelerdir?
Türk edebiyatında modernist roman örnekleri şunlardır:
- A.H. Tanpınar'ın "Huzur", "Saatleri Ayarlama Enstitüsü"
- Oğuz Atay'ın "Tutunamayanlar", "Tehlikeli Oyunlar"
- Hasan Ali Toptaş'ın "Bereketli Topraklar Üzerinde", "Gölgesizler"
- Leyla Erbil'in "Tuhaf Olay", "Gecede"
- Orhan Pamuk'un "Kara Kitap", "Benim Adım Kırmızı"
- Adalet Ağaoğlu'nun "Ölmeye Yatmak", "Bir Düğün Gecesi"
- İhsan Oktay Anar'ın "Puslu Kıtalar Atlası", "Galiz Kahraman"
Bu romanlarda sıradan hayatı anlatmak yerine, kahramanın iç dünyasını, psikolojisini, zaman ve mekan algısını, anlatımdaki teknikleri kullanarak farklılaştıran bir tarz benimsenir.
Yusuf Atılgan Kimdir?
Yusuf Atılgan (1921-1989), Türk yazar ve tiyatro eleştirmenidir. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde Türk Dili ve Edebiyatı öğrenimi gördü. Edebiyat dünyasına ilk olarak tiyatro eleştirileriyle adım atan Atılgan, daha sonra roman ve öykü türlerinde de eserler verdi. En ünlü romanı olan "Aylak Adam", 1959 yılında yayımlandı ve çağdaş Türk edebiyatının en önemli eserleri arasında yer alır.
Oğuz Atay Kimdir?
Oğuz Atay (1934-1977), Türk yazar ve mühendisidir. İstanbul Teknik Üniversitesi Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Bölümü'nden mezun oldu. Edebiyat alanında ilk eseri "Tehlikeli Oyunlar" adlı öykü kitabıdır. Ancak en ünlü eseri olan "Tutunamayanlar", 1971 yılında yayımlandı ve modern Türk edebiyatında önemli bir yer edindi. Atay'ın eserleri, postmodern edebiyatın Türkiye'deki öncülerinden biri olarak kabul edilir.