Bu dersimiz de 1923 50 arası Cumhuriyet Dönemi Tiyatrosu özellikleri üzerinde duracağız.
İsterseniz hemen özellikler ile başlayalım.
Daha sonra da hangi sanatçılarımız var, onlar üzerinde duralım.
Bakın milli edebiyat döneminde tiyatrodaki gelişme, Cumhuriyet döneminde devlet ve şehir tiyatrolarının açılması, özel tiyatro gruplarının oluşması ve devlet konservatuvar ları ile güçlenerek devam etmiştir.
Yani milli edebiyat dönemiyle başlayan o gelişme, Cumhuriyet döneminde bazı tiyatroların özel ve devlet olarak açılmasıyla devam etmiştir.
Bakın Batı tiyatrosuyla ilişkiler geliştirilmiş, özellikle Batı tiyatrosu örnek alınmış ve trajedi, komedi, dram türünde eserler verilmiştir.
Bakın benzetme, acı gösterme, acı, epik, absürt, müzikli ve danslı tiyatro örnekleri artık bu dönem içerisinde verilmeye başlanmış.
Bu dönem tiyatrosunda bakın çağdaş tiyatro anlayışı vardır.
Modern tiyatro salonları kullanılmış, yeni eserler verilmiş.
Sahne tekniği, kostüm, makyaj, profesyonel oyuncu, yönetmen ve benzeri.
Bunlar artık bakın kurumsal hale gelmiştir.
Muhsin Ertuğrul bu dönemde modern tiyatronun oluşmasına çok büyük katkı sağlamıştır.
Tem olarak baktığımızda daha çok Anadolu, Kurtuluş Savaşı, Türk Tarihi ve Batılılaşmanın ele alındığını görmekteyiz.
Cumhuriyetin onuncu yılına kadar vatanını ve milletini sevmek şeklinde gelişen idealler oyunlarda konu olarak kullanılmıştır.
Yazarlar bakın bu kavramları benimsetmek için bazen efsanelere bazen de masallara yönelmişlerdir.
Tiyatro daha çok Cumhuriyet değerlerinin halka aktarılmasında bir araç olarak kullanılır.
Çünkü Cumhuriyet yeni kurulmuş ve ister istemez Cumhuriyet değerleri, Atatürk ilkeleri, inkılapları bu dönem içerisinde halka benimsetmek istenecektir.
Toplumsal sorunlar, değer yargılarının değişmesi ve ruhsal çelişkiler de ele alınan konular arasındadır diyebiliriz.
1940'lı yıllarda ise çözülen aile yapısına çözüm olarak sağlam temellere dayalı aile dizisi olmuştur.
Bakın aile konusunun yanında yine Batılılaşmanın yanlış alması, anlaşılması konusunun devam ettiğini görüyoruz ki zaten o dönemde gerçekten Batılılaşma, Batıya açılım derken onların yaşam tarzları mesele alınmış.
Yani bilim alınacağına, fen ve teknoloji alınacağına biraz da kültürel yozlaşma bazında bir bozulma olmuş.
Ayrıca geleneksel Türk tiyatrosunun izlerinin de yine bu dönem içerisinde devam ettiğini ifade etmeli içini.
Bakın bu dönem sanatçıları.
Musahipzade Celal in, Refik Ahmet Nuri, Vedat Nedim Tör, Necip Fazıl Kısakürek, Halit Fahri Ozansoy, Yakup Kadri, Reşat Nuri, Ahmet Kutsi Tecer, Faruk Nafiz, Nahid Sırrı Örnek, Nazım Hikmet, Cevdet Kudret Soluk ve Ahmet Muhip Dıranas tır.
Bakın biz bunların bir kısmını, bu sanatçıların bir kısmını milli edebiyat dönemi içerisinde gördük.
İsterseniz bu sanatçılarımızın dışında kalan diğer sanatçılarımızın eserlerini de değinip dersimizi noktalayalım.
Bakın Vedat Nedim Çöl'ün İşsizler.
Fevkalade fevkalade eğriler, hayvan fikri yedi kör üç kişi arasında değişen adam.
İmralı'nın insanları hep ve hiç siyah ve beyaz.
Bakın Cevdet Kudret Soluk, tersine akan nehir.
Önemli bir tiyatrosu bilmeliyiz.
Rüya içinde Rüya, Danyal ve Sara.
Bunları bileceğiz.
Ahmet Kutsi Tecer Bakın Aşık Veysel Şatıroğlu'nun Türk edebiyatına kazandıran isimdir.
Özellikle Koç, Yiğit, Köroğlu ve Köşebaşı.
Onun Türk edebiyatı açısından da iki önemli tiyatro sudur.
Bir pazar gününü de unutmuyoruz.
Ahmet Muhip Dıranas ın özellikle iki eseri Gölgeler ve o böyle istemezdi.
Mutlaka bilmeliyiz ve Nazım Hikmet her ne kadar şiirleriyle ön planda İsa da Yusuf ile Men Ofis, Demokles'in Kılıcı, İvan İvanoviç var mıydı, yok muydu kafatası, unutulan adam, Ferhat ile Şirin.
Sabahat ocak başında yolcu.
Bu bir rüyadır, insanlık ölmedi ya.
Nazım Hikmet'in önemli tiyatro eserlerdir ve Necip Fazıl.
Necip Fazıl'ın, özellikle de Bakın Reis Bey.
Ve Bir Adam Yaratmak Tiyatrosu.
Türk edebiyatı açısından da çok önemli eserlerdir.
Bunun yanında tohumu bileceğiz, parayı bileceğiz, sabır taşını bileceğiz, namı diğer Parmaksız Salih'i bileceğiz ve pelerinli adam yine hem Türk edebiyatının, Necip Fazıl'ın olduğu kadar Türk edebiyatının da ünlü tiyatro eserleridir.
İsterseniz konumuza ilgili örnek sorumuzu hemen çözelim.
Aşağıdakilerden hangisini Necip Fazıl'ın tiyatro türünde bir eseri değildir.
Bakın çile, tohum reis bey.
Bir adam yaratmak para.
Bakın çile.
Çile, Necip Fazıl'ın şiirlerinin toplandığı kitabın ismidir.
Ama Tohum.
Reis Bey, Bir Adam Yaratmak ve Para.
Necip Fazıl'ın tiyatro türünde eserlerdir.
Dolayısıyla cevabımız A seçeneği olacak.
Cumhuriyet Dönemi (1923-1950) Tiyatrosu Nedir?
Cumhuriyet Dönemi (1923-1950) Tiyatrosu, Türkiye'de Cumhuriyet'in ilan edildiği 1923 yılından, 1950 yılına kadar geçen dönemde sahnelenen tiyatro oyunlarını ifade eder. Bu dönemde Türk tiyatrosu, toplumsal yapıda gerçekleşen köklü değişimlere bağlı olarak önemli gelişmeler göstermiştir. Batılılaşma hareketleri ile birlikte tiyatro sanatı da modernleşme sürecinde önemli bir yere sahip olmuştur.
Bu dönemde tiyatro, Cumhuriyet'in ideallerine uygun bir şekilde toplumcu ve halkçı bir karaktere sahiptir. Tiyatro, toplumsal sorunlara ve halkın yaşamına dair konuları işlemiş, halkın ilgisini çekecek konuları sahnelemiştir. Ayrıca, tiyatroda dil sadeleştirilmiş, dekorlar ve kostümler modernleştirilmiştir. Cumhuriyet Dönemi Tiyatrosu, ayrıca Türk tiyatrosunun ilk kadın yazarlarına da sahne açmıştır.
Cumhuriyet Dönemi Tiyatrosunun Özellikleri Nelerdir?
Cumhuriyet Dönemi Tiyatrosunun özellikleri şunlardır:
- Toplumsal Değişim: Cumhuriyet Dönemi Tiyatrosu, toplumsal değişim sürecinin yansıması olarak milli ve çağdaş bir anlayışa yönelmiştir. İnkılapların etkisiyle, yeni bir tiyatro anlayışı ortaya çıkmıştır.
- Yenilikçilik: Cumhuriyet Dönemi Tiyatrosu, yenilikçi bir anlayışa sahiptir. Yeni konular, yeni tiyatro teknikleri, yeni oyunculuk teknikleri kullanılmıştır.
- Halka Yönelik Tiyatro: Cumhuriyet Dönemi Tiyatrosu, halka yönelik bir tiyatro anlayışını benimsemiştir. Tiyatro sanatının halka yaygınlaştırılması, halkın kültürel ve sanatsal düzeyinin yükseltilmesi amaçlanmıştır.
- Tiyatro Eğitimi: Cumhuriyet Dönemi Tiyatrosu, tiyatro eğitimi veren okulların kurulmasıyla da öne çıkmıştır. Devlet tiyatroları, özel tiyatrolar, oyunculuk okulları kurulmuştur.
- Milliyetçilik: Cumhuriyet Dönemi Tiyatrosu, milliyetçilik anlayışıyla şekillenmiştir. Milli kültürün ve değerlerin öne çıkarılması, Batı tiyatrosundan bağımsız bir tiyatro anlayışının geliştirilmesi hedeflenmiştir.
- Toplumsal Eleştiri: Cumhuriyet Dönemi Tiyatrosu, toplumsal eleştiriye de yer vermiştir. Toplumun sorunlarına değinilmiş, sosyal ve siyasal eleştiriler yapılmıştır.
- Yurttaşlık Bilinci: Cumhuriyet Dönemi Tiyatrosu, yurttaşlık bilinci oluşturma amacı taşımıştır. Yurttaşlık hakları, özgürlükler, eşitlik, adalet gibi konular işlenmiştir.
Cumhuriyet Dönemi Tiyatrosunun Temsilcileri Kimlerdir?
mhuriyet Dönemi Türk tiyatrosunda birçok önemli isim yer almıştır. Bu isimler arasında tiyatro yazarları, yönetmenler, oyuncular ve tiyatro kurumlarının sahipleri yer almaktadır. Bazı önemli temsilciler şunlardır:
- Muhsin Ertuğrul: Devlet Tiyatroları'nın kurucusu olan Muhsin Ertuğrul, tiyatro tarihinde önemli bir yere sahiptir. Hem yurt içinde hem de yurt dışında birçok tiyatro eserinin yönetmenliğini yapmıştır.
- Faruk Nafiz Çamlıbel: Şair ve yazar olan Faruk Nafiz Çamlıbel, tiyatro alanında da birçok esere imza atmıştır. Oyunları arasında "Değirmen", "Göl İnsanları" ve "İbiş'in Rüyası" gibi eserler yer alır.
- İsmail Hakkı Baltacıoğlu: Tiyatro eleştirmeni ve yazar olan İsmail Hakkı Baltacıoğlu, Cumhuriyet Dönemi tiyatrosunda önemli bir yere sahiptir. Eserleri arasında "Muharrirlerimiz" ve "Türk Tiyatrosu Tarihi" gibi kitaplar yer alır.
- Halide Edip Adıvar: Türk edebiyatının önemli isimlerinden biri olan Halide Edip Adıvar, tiyatro alanında da birçok esere imza atmıştır. Oyunları arasında "Vurun Kahpeye", "Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım" ve "Yolcu" gibi eserler yer alır.
- Bedia Muvahhit: Hem oyuncu hem de tiyatro yazarı olan Bedia Muvahhit, Türk tiyatrosunun önemli isimlerinden biridir. Oyunları arasında "Yalancı", "Bir İzdivaç", "Hayatta Kalma Mücadelesi" ve "Gölge" gibi eserler yer alır.
- Şükran Kurdakul: Tiyatro yazarı ve çevirmen olan Şükran Kurdakul, Cumhuriyet Dönemi tiyatrosunda etkili olan bir isimdir. Oyunları arasında "Dünya Kadınları", "Nuri'nin Hayatı" ve "Sonsuzluk Kervanı" gibi eserler yer alır.
Bu isimlerin yanı sıra, Ferit İbrahim Karahan, Ahmet Fehim, Necip Fazıl Kısakürek, Orhan Asena, Vasfi Çobanoğlu ve Behçet Necatigil gibi birçok önemli tiyatro temsilcisi de Cumhuriyet Dönemi Tiyatrosu'nun temsilcileri arasında yer almaktadır.
Cumhuriyet Döneminde Verilen Tiyatro Eserleri Nelerdir?
Cumhuriyet Dönemi Türk tiyatrosunda birçok önemli eser yazılmıştır. Bunlardan bazıları şunlardır:
- İstanbul Efendisi - Şeyh Galip
- Köprü - Reşat Nuri Güntekin
- Ferhad ile Şirin - Nâzım Hikmet
- Kurşunlu Hanımın Memetleri - Orhan Kemal
- Gülnihal - Necip Fazıl Kısakürek
- Küçük Nasrettin Hoca - Ahmet Kutsi Tecer
- Bizim Yunus - Nezihe Araz
- Akıllı Deliler - Aziz Nesin
- Gölge Ustası - Turgut Özakman
- Bir Şehnaz Oyun - Adalet Ağaoğlu.
Bu eserlerde toplumsal sorunlar, siyasi değişimler, aşk, hayatın güçlükleri ve insanın psikolojik durumları gibi konular işlenmiştir. Ayrıca, Cumhuriyet dönemi tiyatrosu, geleneksel tiyatro unsurlarını da kullanarak modern bir anlayışla birleştirmiştir.
Cumhuriyet Dönemi Tiyatrolarının Konuları Nelerdir?
Cumhuriyet dönemi tiyatrolarının konuları oldukça geniş bir yelpazede yer almaktadır. Bu dönemde tiyatro, birçok farklı konuyu ele almıştır. Özellikle toplumsal konular ve ideolojik meseleler bu dönemde yoğunlukla işlenmiştir. Cumhuriyet dönemi tiyatrolarının konuları arasında aşk, aile, toplumsal cinsiyet rolleri, emek, işçi sınıfı, köylü sınıfı, devrimler, milli mücadele, laiklik, modernizasyon, batılılaşma, demokrasi, eğitim, dil, sanat, kadın hakları, insan hakları, savaş, yoksulluk, sömürü gibi birçok farklı tema yer almaktadır.
