Merhaba Kunduz'un değerli takipçileri.
1950'ye 80 yılları arası Türk tiyatrosu sanatçılarına devam ediyoruz.
Recep Bilginer adayız.
Bakın Recep Bilginer yapıtlarında konu olarak toplumdaki aksaklıkları seçmiş, daha çok köylülerin, özellikle de bakın Güneydoğu Anadolu'daki köylülerin sorunlarını dile getirmiştir.
Yönetim çarkı ile onun baskısı altında kendi haklarını aramaktan yoksun bırakılmış kişileri yine biz Recep Bilginer'in eserlerinde görmekteyiz.
Bakın devlet, kişi ve aile yani devletle kişi ve aile içi ilişkiler onun oyunlarındaki diğer konuları arasındadır.
Son dönem oyunlarına baktığımızda günlük yaşamdan seçtiği konuları duygusal bir yaklaşımla ele aldığını görüyoruz.
Peki eserlerimiz?
Bakın.
Gazeteciden dost olmaz.
Gazeteciden pardon dost isyancılar, Sarı Naciye, sırat köprüsü, Yunus Emre.
Ben devletim, karım ve kızım kıskanç.
Birde Mevlana onun önemli eserleri arasındadır.
Refik Erduran, Refik Erduran oyunlarında yine toplumsal bozuklukları başarıyla işlemiş.
Özellikle de ahlaki değerlere önemli bir yer ayırmıştır.
Bakın orta halli insanları, toplumdan kopuk aydınları, kuşaklar arasındaki farklılıkları ve paranın olumsuz etkilerini hicveden komediler ile tanınmıştır.
Kadınların ezilmesine karşı çıkan, değişime ayak uyduramayan insanları da yine biz Refik Erduran'ın eserlerinde görmekteyiz.
Özellikle de yabancı hayranlığı.
Ün tutkusu, sorumsuzluk, genel ahlaki yozlaşma işlediği diğer bazı konular arasındadır.
Konuları kolay anlaşılacak şekilde ve mizahi bir dille ele aldığını söyleyebiliriz.
Deli Bir Kilo Namus, Cengiz Han'ın Bisikleti, İP Oyunu, Büyük Jüstinyen, Uçurtmanın Zinciri, Turp Suyu, Karaya Köprüsü, Canavar Cafer, Tamirci ve Açıl Susam Açıl.
Bilmemiz gereken önemli eserleri arasındadır.
Ve Turan Oflazoğlu halen yaşayan sanatçılarımızdan dır.
Oyunlarının konularına baktığımızda genellikle tarihe dayandırmak ile birlikte tarihi incelemeye yönelik değil, karakterlerin kişilik ve iç dünyasını yansıtmaya önem verdiğini görüyoruz.
Bakın kendisi mitolojiden faydalanmıştır.
Tiyatrolarının konusunu köyden alanlar, tarihi oyunlar ve sembolik oyunlar olarak üç grupta topladığını görüyoruz.
Bak'ın tarihi oyunlarının konusunu peki ne oluşturur?
Bakın Osmanlı'nın buhranlı dönemleri, iktidar güç çatışmaları onun tarihi tiyatrolarının konusudur.
Sembolik oyunlarında insanın zalim ve mazlum yanlarının iç içe olduğunu düşündürür.
Çeviriler yapmıştır ve bunu tiyatro üstüne yazılar olarak yayınlamıştır.
Bakın tiyatroların hep ilginç ve önemli bir özellik şiir diliyle yazdı ve kendisi daha çok manzum oyunlarıyla tanındı.
Trajedinin de başarılı yazarlarındandır diyebiliriz.
Günlük yaşamın gerçekleri ile bakın dikkat!
Günlük yaşamın gerçekleri ile sanatın gerçeklerini başarılı bir şekilde sentez yapmışlar.
Özellikle köy hayatını anlatan oyunlarında bakın kan davası, ağaç köylü çatışması ve Anadolu insanının sıkıntılarını yine işlemiştir.
Oyunlarında yalın bir dil kullandığını söyleyebiliriz.
Turan Oflazoğlu nun özellikle tarihi konulu oyunlarında şiirle düzyazı arasında bir dil kullanmış.
Bakın şu kısım önemli bir kısım mutlaka not almamız gereken, bilmemiz gereken bir özelliğidir.
Bakın Kezban yine bir Gülnihal, Kösem Sultan, Cem Sultan, Deli İbrahim, Fatih.
Dikkat ederseniz hep tarihi oyunlar.
Dördüncü Murat, Sokrates savunuyor.
Genç Osman Şekspir ve Kanuni Süleyman.
Onun önemli eserleri arasındadır.
Güngör Dilmen üzerinde duracağız.
Zaten iki sanatçımız var.
Güngör Dilmen ve Turgut Özakman iki sanatçımızı işleyip dersimizi burada noktalayacak.
Bakın Güngör Dilmen edebiyatımızda absürt tiyatro alanında başarılı yapıtlar ortaya koymuş ve bu türün en önemli temsilcilerinden biri kabul edilmiştir.
Konularını genellikle bakın Türk tarihi ile Yunan mitolojisinde geçen olaylardan seçtiği oyunlarında çağdaş bir yorumla günümüz toplumunun sorunlarını dile getirdi ve bakın kendisi fantastik unsurları da tiyatrolarında kullanmıştır.
Şiirsel bir dille kaleme aldığı yapıtlarının çoğunda, klasik Yunan trajedisinin yapı özelliklerini çağının anlayışına uygun bir biçimde kullanarak bakın özgün bir oyun yazarı olarak tanındı ve oyun çalışmalarının yanı sıra aynı zamanda masallar yazdığını da ifade etmeliyiz.
Bakın Midas'ın Kulakları, Midas'ın Altınları ve Midas'ın Kördüğümü diye Midas üçlemesi bakar.
Hemen buraya yazalım.
Midas üçlemesi hemen Güngör Dilmen ile ilgili bilmemiz gerekir.
Canlı Maymun Lokantası, Türk edebiyatının ilk absürd tiyatrosu olarak kabul edilir.
Bunu mutlaka bileceğiz ve mutlaka not almalıyız.
Bunu Akhisarlılar, Deli Dumrul, İnsan ve Devlet, İttihat Terakki, Hasan Sabbah, Ben Anadolu ve Akad'ın Yayı, Yine Güngör Dilmen'in bilmemiz gereken ama özellikle Canlı Maymun Lokantası, Türk edebiyatının ilk absürt tiyatrosu ve Midas üçlemesini mutlaka bilmeliyiz.
Ve Turgut Özakman.
Bakın kendisi tiyatro ve senaryo alanındaki başarılı yapıtlarıyla tanınmıştır ve yapıtlarında çoğunlukla Türk tarihinin çeşitli evrelerini ele almıştır.
Bakın hemen burasını işaret ediyoruz.
Kendisi dramatik tiyatrolarında daha başarılıdır diyebiliriz.
Ve tiyatro alanına baktığımızda gündelik yaşamın çelişki ve komiklikler ini, toplumsal yaşamdaki değişikliklerin birey üzerindeki etkilerini, toplumun suçlu insanları kenara inişini başarıyla işlemiştir.
Bakın değişen Türkiye'yi ve bu değişimle birlikte ortaya çıkan kuşak çatışmalarını işleyen tiyatrolar ile da dikkat çekmiştir kendisi.
Devlet Tiyatrolarında oyunu sergilenen en genç tiyatro yazarı Turgut Özakman dır.
Bak bu bilgide önemli.
Bizim için bir ilktir, ilkler de bizim için önemlidir.
Oyunlarının içeriğine baktığımızda demokratik ve özgürlükçü bir tavır içerisinde olduğunu görüyoruz.
Türk insanını doğal özellikleriyle yansıtan kıvrak, canlı ve yalın bir anlatım kullanmıştır.
Ve tiyatro eserlere bakın.
Pembe Ev'in kaderi Güneşte 12 10 kişi kanaviçe.
Fehim Paşa Konağı, Bir Şehnaz Oyun, Karagöz'ün Dönüşü, Kardeş Payı, Ulusal Kolej, Disiplin Kuralı, Masum Katiller, Ah Şu Gençler ve Deli Olan, Turgut Özakman'ın önemli tiyatro eserleridir.
Ve şimdi isterseniz konumuza ilgili örnek sorumuzu çözelim.
Yukarıda verilen yazar eser eşleştirme öğelerinden hangisi yanlış olarak verilmiştir bakalım.
Keşanlı Ali Destanı, Haldun Taner Doğru, hatta Türk edebiyatının ilk epik tiyatrosu da sayılır.
Buzlar Çözülmeden Evet, Cevat Fehmi Başkut'un eseridir.
Hatta film olarak da oynanmıştı Kemal Sunal tarafından.
Tanrılar ve İnsanlar.
Orhan Asena demiş ki Bu da doğru Orhan Asena'nın bir eseridir.
Sarı Naciye, Recep Bilginer'in bilmemiz gereken en önemli tiyatro eserlerinden biridir.
Ve Canlı Maymun Lokantası Turgut Özakman demiş.
Yanlış bir bilgi.
Çünkü Türk edebiyatının ilk absürt tiyatrosu Canlı Maymun Lokantası Güngör Dilmen'in eseridir.
Bilmemiz gerekiyor mutlaka.
Hemen ilk absürt tiyatro diye yazalım ve aynı zamanda Güngör Dilmen'in Midas üçlemesini de bilmemiz gerektiğini söyledik o zaman.
5 numaralı eserin, yani el seçeneğinin yanlış olarak verildiğini söylüyoruz.
Dolayısıyla doğru cevap ımız ev seçeneği olacak.
1950 Sonrası Türk Tiyatrosu
1950 sonrası Türk tiyatrosu, Cumhuriyet Dönemi'nin ardından gelen dönemi kapsar ve günümüze kadar devam etmektedir. Bu dönem, siyasi, ekonomik ve sosyal değişimlerin yaşandığı bir süreçtir ve Türk tiyatrosu da bu değişimlerden etkilenmiştir.
1950 sonrası Türk tiyatrosunda, farklı tiyatro akımları ve anlayışları ortaya çıkmıştır. Bu akımlar arasında, toplumsal gerçekçilik, absürt tiyatro, postmodernizm, yerli tiyatro, kadın tiyatrosu, çocuk tiyatrosu gibi akımlar yer almaktadır. Bu akımların ortaya çıkmasıyla birlikte, Türk tiyatrosu daha çeşitli ve zengin bir yapıya kavuşmuştur.
1950 sonrası Türk tiyatrosunda, özellikle İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlerde çok sayıda özel tiyatro kurulmuştur. Bu tiyatroların sayısı, 1960'lı yıllarda artarak devam etmiştir. Bu dönemde, özellikle yazarlar ve yönetmenler, tiyatro sanatının gelişmesine önemli katkılar sağlamıştır.
1950 sonrası Türk tiyatrosu, sadece ülkemizde değil, uluslararası alanda da tanınmış ve önemli başarılara imza atmıştır. Bu dönemde, Türk tiyatrosu, çeşitli festivallere katılmış ve ödüller kazanmıştır. Ayrıca, yabancı ülkelerde Türk tiyatrosu oyunları da sahnelenmiştir.
1950 Sonrası Türk Tiyatrosu Temsilcileri Kimlerdir?
1950 Sonrası Türk Tiyatrosu'nda pek çok önemli tiyatrocu ve yazar yer almıştır. Bazı temsilcileri şunlardır:
- Muhsin Ertuğrul: Cumhuriyet Dönemi Tiyatrosu'nun öncüsü ve kurucusu olan Muhsin Ertuğrul, 1950 sonrası Türk tiyatrosunda da aktif olarak yer almıştır. İstanbul Şehir Tiyatroları'nın kurucusu olan Ertuğrul, birçok oyunu yönetmiş ve tiyatroya katkılarıyla tanınmıştır.
- Haldun Taner: 1950 sonrası Türk tiyatrosunun önemli yazarlarından biri olan Haldun Taner, tiyatro eserleri ve senaryoları ile ün kazanmıştır. "Keşanlı Ali Destanı", "Yaban", "Huzur", "Namusum İçin", "Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım" gibi eserleri ile Türk tiyatrosuna ve edebiyatına önemli katkılarda bulunmuştur.
- Necati Cumalı: Türk tiyatrosunun önde gelen yazarlarından biri olan Necati Cumalı, tiyatro eserleri ve romanlarıyla tanınmıştır. "Tersine Dünya", "Susuz Yaz", "Üç Kuruşluk Opera" gibi eserleri ile Türk tiyatrosunda önemli bir yere sahiptir.
- Turan Oflazoğlu: 1950 sonrası Türk tiyatrosunun önde gelen isimlerinden biri olan Turan Oflazoğlu, yazarlık, yönetmenlik ve oyunculuk yapmıştır. "Yer Demir Gök Bakır", "Dünya Kaleska", "Süleyman'ın Günlüğü" gibi eserleri ile tiyatro sahnesine katkıda bulunmuştur.
- Güngör Dilmen: Türk tiyatrosunun önde gelen yazarlarından biri olan Güngör Dilmen, 1950 sonrası dönemde pek çok esere imza atmıştır. "Fırtına", "Çağrılmayan Yakup", "İşte İnsan", "Yer Demir Gök Bakır" gibi eserleri ile Türk tiyatrosuna katkı sağlamıştır.
- Adalet Ağaoğlu: 1950 sonrası Türk tiyatrosunun önde gelen kadın yazarlarından biri olan Adalet Ağaoğlu, "Bir Delinin Hatıra Defteri", "Fikret Bey", "Köprüden Görünüş" gibi oyunları ile Türk tiyatrosuna katkıda bulunmuştur.
1950 Sonrası Tiyatrosunun Önemli Eserleri Nelerdir?
1950 sonrası Türk tiyatrosu, pek çok önemli eser ve tiyatrocu yetiştirdi. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Memet Baydur: "Ayışığı İle Sıcak Şarap", "Bir Şehnaz Oyun", "Saman Ayıklama Makinesi"
- Turan Oflazoğlu: "Yaralı Geyik", "Karıncalar", "Uzun Donlu Kişot"
- Güngör Dilmen: "Karartma Geceleri", "Ah Şu Gençler", "Azizname", "Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz"
- Adalet Ağaoğlu: "Bir Düğün Gecesi", "Sesler", "Yüzleşme"
- Haldun Taner: "Keşanlı Ali Destanı", "Yaşar", "Huzur Sokağı"
- Nezihe Meriç: "Aile Şerefi", "Güneş Yalnız Doğmaz"
- Orhan Asena: "Tütünler Islak", "Herşeye Rağmen"
- Ferhan Şensoy: "Ortaoyuncular", "Ay Işığında Şamata"
- Melih Cevdet Anday: "Kahraman Bakkal Süpermarkete Karşı", "Bir Şaka Yapalım", "Anayurt Oteli"
Bu eserler, 1950 sonrası Türk tiyatrosunun çeşitli dönemlerinde yazılmış ve sahnelenmiştir.
Recep Bilginer Kimdir?
Recep Bilginer (1939-1995), Türk tiyatro ve sinema oyuncusudur. İstanbul Şehir Tiyatroları'nda uzun yıllar çalışmıştır ve "Küçük Adam Ne Oldu Sana", "Şahlar Şahı", "Bir Şehnaz Oyun", "Yedi Kocalı Hürmüz" gibi tiyatro oyunlarında başarılı performanslar sergilemiştir.
Güngör Dilmen Kimdir?
Güngör Dilmen (1930-2012), Türk tiyatro yazarı ve oyun yönetmenidir. "Hüzünlü İstanbul", "Kahvede Şenlik Var", "Sokrates'in Savunması", "Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz" gibi pek çok başarılı esere imza atmıştır. Ayrıca İstanbul Devlet Tiyatrosu'nun da kurucusu arasında yer almıştır.
