Yüklem Bölüm 1

Evet arkadaşlar bu videomuzda da cümlenin ögeleri konusunu işleyeceğiz.
Bakın bu konu bizim için çok önemli.
Çünkü her sene en az bir tane bu konudan soru karşımıza geliyor.
Gelmeme ihtimali yok.
Şimdi arkadaşlar cümlenin ögeleri, temel ögeler ve yardımcı ögeler olmak üzere ikiye ayrılıyor.
Bakın şurası ÖSYM'nin sevdiği bir kısımdır.
Soruyu da şu şekilde soruyor Aşağıdaki yerin hangisi sadece temel öğelerden oluşmuştur diyor.
Şimdi öğrencinin burada atladığı bir kısım var.
Mesela benim burada bir cümlem var.
Çocuk şimdi burada özneyi buluyor.
Atıyorum burada da yükleme buluyor mesela.
Cümlenin bu kısmında bir tane nesne var.
Hadi nesnenin yanında bir tane de zarf süreci var.
Çocuk burada özne ve yükleme bulduğu zaman hemen işaret diyor.
Neden bunu işaret dedin diyoruz.
Mesela Hocam diye özne yüklem var ya diyor.
Şimdi arkadaşlar sadece temel öğelerden oluşmuştur demek o cümlede sadece öge olarak özne ve yüklerin olması demek.
Yani burada ne nesne, ne zarf, tüm neci, ne dolaylı, türdeş, ne eda, tüm neci hiçbirinin olmaması gerekiyor.
O yüzden bu kısma dikkat ediyoruz.
Yardımcı gelirimiz ise nesne dolaylı tüm net diğer adıyla yer tamamlayıcısı.
Zarf Necibe Eda.
Tüm necidir arkadaşlar?
Şimdi bakın şu kısma çok dikkat ediyoruz.
Bir kere cümle de önce ilk olarak yüklem bulunur arkadaşlar.
Çünkü yükleme olmayan bir cümle ögelerini ayrılamaz.
Biz nesnenin özne nin dolayı tüm r can, zar, tüm N c'nin eda sürecinin sorularını hep yükleme sorarak bulabiliriz.
O yüzden buradaki yöntem kelimesine dikkat ediyoruz.
Bu bir şifre gibi düşün bunu önce yükleme bulurum sonra özneyi bulurum, sonra nesneyi sonra tüm neci bulurum.
Arkadaşlar sen şimdi özneyi bulmadan önce hemen nesneyi bulursa soru yanlış yaparsın.
Çünkü öznenin de sorusu nedir?
Belirti.
Siz nesnenin de sorusu nedir?
Arkadaşlar bunları ayrıntılı bir şekilde işleyeceğiz zaten.
Bakın örnek bir cümle yapalım.
Mesela burada belediye otobüsünün arızası bu yıl giderildi diyor.
Bakın burada giderildi.
Yük eylemdir.
Giderilen kim ya da ne?
Belediye otobüsünün arızası burada özne oldu.
Arkadaşlar ne zaman giderildi?
Bu yıl giderildi zarf tüm nece mesela?
Bu cümlede önce ben özneyi yüklemiş buldum.
Yükleme bulduktan sonra özneyi buldum.
Cümlede zaten nesne olmadığı için bir daha nesneyi bulmama gerek yok.
Bu cümle temel öğelerden mi oluştu?
Sadece hayır.
Neden?
Çünkü bir de burada zart imleci var.
Bak annesi çocuklarına yepyeni kıyafetler aldı diyor.
Şimdi bakın burada nedir aldı yüklem.
Hemen soruyorum.
Alan kim ya da ne?
Annesi özne dedi.
Arkadaşlar önce yükleme buldum, şimdi özneyi buldum.
Eee?
Kime aldı çocuklarına?
Burası dolaylı tüm nettir.
Ne aldı arkadaşlar yepyeni kıyafetler.
Burası nedir?
Belirtisi siz nesnedir.
Bak bunun da sorusu ne olabilir?
Bunun da sorusu ne olabilir?
Sen özneyi bulmadan nesneyi bulursan soruyu yanlış yapma ihtimalim var.
Aslında yüklem özne, sonra belirti.
Siz nesneye bulduktan sonra dolaylı tüm dediğimiz zar.
Tüm Necid'in Eda tünelini bulmanın hangisini önce bulduğunu bir önemi yok.
Onlar birbirine karışmıyor çünkü.
Yeter ki belirtisi nesneden önce sen cümle de özneyi bul.
Şimdi arkadaşlar temel öğelerden olan yüklem ile başlıyoruz.
Bakın neler yüklem olabilir.
Yüklem arkadaşlar cümlenin temel öğesidir.
Kim peki?
Alabilir benimki beklerim.
Nelerdi?
Haber kipi vardı bir de dilek gibi vardı.
Kişiye kalabilir.
Kişi ekinin diğer adı şahıs eki idi arkadaşlar ve iş oluş hareket bildirir arkadaşlar.
Şimdi yüklem de ve bütün bölgelerde isim ya da sıfat tanımlamaları varsa, ikileme varsa, deyim varsa, fiilin söyledikleri varsa, birleşik fiiller varsa, mesela yardımcı eylemle oluşturulmuş birleşik fiil, yardım etmek, mutlu olmak, nazar eylemek gibi.
Bunlar arkadaşlar bölün büyüyor.
O yüzden beraber almak zorundayız.
Şimdi çekimle eylem ya da ek eylem almış isim soylu sözcükler yüklem olabiliyor arkadaşlar mesela hasta düşme yesin diye uğraştım hep derken uğraştım burada yüklem dir.
Neden?
Çünkü bu bir çekimle eylemdir.
Uğraşmak fiil.
Köktürk arkadaşlar buradaki tı görülen geçmiş sallama lekedir yani haber tipidir yani çekimle eylemdir.
B eki de arkadaşlar kişiye ikidir.
Birinci teklik kişiye ya da diğer adıyla şahıs tekidir.
O yüzden burada sadece uğraştığımız yüklem olarak alırız diye.
Çünkü fiili bir sebebi yok deyip değil, ikileme değil, tamlama değil, birleşik fiil değil.
O yüzden bu kısma çok dikkat ediyoruz.
Şimdi şurada da arkadaşlar bu çıkmış bir soru kalıbı dır.
Bize soruda dedi ki aşağıdaki cümlelerin hangisinde zamir ek eylem alarak yüklem olmuştur dedi.
Arkadaşlar şimdi bak bir soruda hem zamiri istedi.
Hem ek eylem istedi, hem cümlenin ögelerini istedi.
Şimdi beni en çok önemseyen sensin dediğimde arkadaşta burada sensin.
Yüklem midir?
Tek başına aldım.
Çünkü fiil öbeği değil, deyim değil.
Ikileme değil, tamlama değil.
Şimdi sen arkadaşlar kişi zamiri dir, buradaki zamiri bulduk.
Şimdi sen sin dediğim zaman arkadaşlar.
Şuradaki isteğin eki ek fiilin geniş zamanıdır zaten.
Yükleme.
Isim ya da isim soylu sözcük olursa bir cümlenin o ek fiil sayılır eser senin de burada yüklem olduğuna göre noldu zamir ek eylem alarak yüklem olmuş oldu.
Bu soru kalıbını unutmuyoruz.
Şimdi arkadaşlar yüklem haber ya da dilek tiplerinden biri ile şekillenmiş bir fiil olabilir.
Bakın haber kipi diğer adı bildirme gibidir.
Dilek kipi diğer adı tasarlamak gibidir arkadaşlar.
Bunların diğer adlarını da unutmayalım.
Şimdi bak yaşamın anlamını yeni yeni kavrıyor bakıyorum.
Ikileme varsa, tamlama varsa, filim öbeği varsa, dayın varsa beraber alacağım, tek başına almayacağım kelimeyi.
Burada hiçbiri yok kavrıyor.
Yüklem dedim o zaman neden yüklem dedim.
Yor.
Şimdiki zamandır yani haber tipidir.
Önemli bir konu hakkında konuşacaktır dediğim zaman konuşacak tabi yüklem nedir?
Demin saydığım beraber almama gerektirecek bir durum söz konusu değil.
O yüzden tek başına aldım ancak edecek yiyecek zaman eki dir.
Yani haber kipi aldığı da gelecek zamanın hikayesidir.
Arkadaşlar emek vermediğim için iyi bir sonuç beklememeli.
Yayım derken beklememeliyiz.
Yüklem evdir.
Bakın burada malı meli gereklilik kipi vardır.
Hakîm de şahıs eki vardır.
Arkadaşlar odada git beklemeyelim.
Gereklilik kipi yani dilek tipidir.
Odaya git ve dağıttığını eşyaları topla diyorum git yüklem topla, yüklem git, emir kipi dir.
Topladı emir kipi dir.
Emir kipi de dilek gibidir.
Arkadaşlar bu cümlede iki tane yükledim olmuş oldu.
Kendimizi geliştirmek için sık sık kitap okuyalım derken okuyalım.
Yüklem dir arkadaşlar.
Bakın buradaki oku köktürk y kaynaştırma dır e a istek gibidir.
Yani şuradaki istek tipini görmemiz gerekiyor.
Bu da bir dilek gibidir.
Yüklem oldu artık saygı duymayı öğren.
Melis'in dediğimde ise öğrenmek fiili.
Köktürk şuradaki malı meli eki gereklilik yapıdır.
Yani dilek gibidir ve yüklem olmuştur arkadaşlar.
Yani bu cümlelerin şimdiki yüklem derin benim birer çekimle filmdir.