'Farklı Ortamda İlerleyen Su Dalgaları' 'Su Dalgalarında Kırılma' Günlük yaşantımızda, deniz kenarında durduğumuzu varsayalım. Denizin ortasında oluşan bir su dalgasının sahile yaklaşırken küçüldüğünü görmüşüzdür.
Bunu bir önceki derslerimizde söylemiştik.
Sebebi derin ortamdaki su dalgalarının hızı, sığ ortamdaki dalgaların hızından daha büyüktür. O yüzden dalga boyu küçülür demiştik.
O halde derin ortamdan sığ ortama ya da sığ ortamdan derin ortama, yani derinliği farklı olan ortamlarda su dalgaları geçiş yaptığında dalganın hızı, frekansı, dalga boyu ve doğrultusu nasıl değişecek?
Bunun hakkında konuşalım. Derin ortamda, bir derin ortamla bir sığ ortamı birbirinden ayıran bir çizgimiz var.
Bu çizgiyi, dik bir çizgi çektiğimizde buna normal çizgisi diyorduk.
Görmüş olduğunuz gibi K-O-L su dalgalarımız yüzey normaline dik olan yüzey, yüzeyi ayıran çizgiye dik olan normale, normal doğrultusunda gelmekte.
Normal doğrultusunda gelen su dalgaları ortam değiştirirken kırılmaya uğramadan yoluna devam ederler.
Görmüş olduğunuz gibi burada kırılma söz konusu değil.
İkinci durumu baktığımızda ise yine derin ortamımız ve bir sığ ortamımız var. Su dalgalarımız, su dalgalarımız, bu sefer yüzeyi ayıran çizgiye yani yüzeyi ayıran çizgiye dik olan normalle belirli bir açı yaparak geliyor, peki kırılmayı nasıl gözlemleyeceğiz?
Bu su dalgamızda, O noktası tam da yüzeyi ayıran noktaya geldiğinde, O-L parçası hala derin ortamda olduğu için doğrultu değiştirmesine gerek kalmayacak, aynı doğrultuda devam edecek.
Peki, ortamlar derinden sığa değil de iki ortamın derinliği de aynı olmuş olsaydı, hiçbir kırılma gözlemeyecektik.
Su dalgamız bu paralellikte, bu doğrultuda yola devam edecekti fakat K-O parçası sığ ortama girdiği için yavaşlayacak ve biraz daha geride kalmış olacak. O halde kırılmayı şu an gözlemlemiş bulunuyoruz. Bu halde su dalgalarımızın, 3 tane su dalgası göstermişiz, görüntülerini çizecek olursak, anlık görüntülerini çizecek olursak şu görüntüyü elde edeceğimizi söyleyebiliriz.
Burada kırılma açımızı ve gelme açımızı konuşacak olursak şuraya alfa açısı diyorum, bu alfa açımız gelme açısı.
Şurada görmüş olduğumuz teta açısı da su dalgasının kırılma açısı olacak.
Devam edelim, su dalgamız ortam değiştirdiğinde kırıldığını gözlemledik.
Peki, bu kırılmayı ,hafızalarımızda daha iyi yer edinebilmesi için, şöyle ifade edecek olursak, görmüş olduğunuz gibi yine derin ortamdan sığ ortama doğru su dalgalarını gönderdik.
Yüzey normalimizi gösterecek olursak, yüzey normalimizi gösterecek olursak, şurası yüzey normalimiz.
Peki, su dalgamız derin ortamdan sığ ortama geçerken eğer 2 ortamın derinliği aynı olmuş olsaydı su dalgası kırılmadan şu doğrultuda yoluna devam edecekti ama sığ ortama geçen parçalaı yavaşladığı için nasıl olacak?
Şu şekilde normale yaklaşarak kırıldı. Az önce bunu da gözlemledik.
Gördüğünüz gibi su dalgaların doğrultusu şu yönde olmaya başladı yani normale yaklaşarak, normal çizgimizi biraz daha aşağı çekecek olursak bu noktadan şu doğrultuda gitmesi gereken su dalgası ne yaptı?
Normale yaklaşarak kırıldı.
O halde notumuzu çıkartacak olursak, derin ortamdan sığ ortama geçen, geçen su dalgaları ne yaptı?
Normale yaklaşarak kırıldı.
Burada tersinirlik söz konusudur, tersinirlik söz konusudur.
O halde sığ ortamdan derin ortama geçecek olan, şöyle de gösterebiliriz onu, görmüş olduğunuz gibi, tam tersi olsaydı derin ortamdan göndereceğimiz su dalgası şu yolunda devam etmesi gerekirken ne yaptı?
O halde, normalden uzaklaşarak kırıldı.
O halde, sığ ortamdan derin ortama geçen su dalgası normalden uzaklaşarak kırılır diyebiliriz ve tersinirliği görmüş oluruz.
Frekans için konuşacak olursak, frekans neye bağlıydı?
Yalnızca kaynağa bağlıydı, yalnızca kaynağa bağlı.
O halde ortam değiştirdiğimiz için frekansın değişmesine gerek var mı?
Hayır, ortam değişmesi frekansı etkilemez diyebiliriz.
Bunu bir önceki derslerimizde söylemiştik.
Sebebi derin ortamdaki su dalgalarının hızı, sığ ortamdaki dalgaların hızından daha büyüktür. O yüzden dalga boyu küçülür demiştik.
O halde derin ortamdan sığ ortama ya da sığ ortamdan derin ortama, yani derinliği farklı olan ortamlarda su dalgaları geçiş yaptığında dalganın hızı, frekansı, dalga boyu ve doğrultusu nasıl değişecek?
Bunun hakkında konuşalım. Derin ortamda, bir derin ortamla bir sığ ortamı birbirinden ayıran bir çizgimiz var.
Bu çizgiyi, dik bir çizgi çektiğimizde buna normal çizgisi diyorduk.
Görmüş olduğunuz gibi K-O-L su dalgalarımız yüzey normaline dik olan yüzey, yüzeyi ayıran çizgiye dik olan normale, normal doğrultusunda gelmekte.
Normal doğrultusunda gelen su dalgaları ortam değiştirirken kırılmaya uğramadan yoluna devam ederler.
Görmüş olduğunuz gibi burada kırılma söz konusu değil.
İkinci durumu baktığımızda ise yine derin ortamımız ve bir sığ ortamımız var. Su dalgalarımız, su dalgalarımız, bu sefer yüzeyi ayıran çizgiye yani yüzeyi ayıran çizgiye dik olan normalle belirli bir açı yaparak geliyor, peki kırılmayı nasıl gözlemleyeceğiz?
Bu su dalgamızda, O noktası tam da yüzeyi ayıran noktaya geldiğinde, O-L parçası hala derin ortamda olduğu için doğrultu değiştirmesine gerek kalmayacak, aynı doğrultuda devam edecek.
Peki, ortamlar derinden sığa değil de iki ortamın derinliği de aynı olmuş olsaydı, hiçbir kırılma gözlemeyecektik.
Su dalgamız bu paralellikte, bu doğrultuda yola devam edecekti fakat K-O parçası sığ ortama girdiği için yavaşlayacak ve biraz daha geride kalmış olacak. O halde kırılmayı şu an gözlemlemiş bulunuyoruz. Bu halde su dalgalarımızın, 3 tane su dalgası göstermişiz, görüntülerini çizecek olursak, anlık görüntülerini çizecek olursak şu görüntüyü elde edeceğimizi söyleyebiliriz.
Burada kırılma açımızı ve gelme açımızı konuşacak olursak şuraya alfa açısı diyorum, bu alfa açımız gelme açısı.
Şurada görmüş olduğumuz teta açısı da su dalgasının kırılma açısı olacak.
Devam edelim, su dalgamız ortam değiştirdiğinde kırıldığını gözlemledik.
Peki, bu kırılmayı ,hafızalarımızda daha iyi yer edinebilmesi için, şöyle ifade edecek olursak, görmüş olduğunuz gibi yine derin ortamdan sığ ortama doğru su dalgalarını gönderdik.
Yüzey normalimizi gösterecek olursak, yüzey normalimizi gösterecek olursak, şurası yüzey normalimiz.
Peki, su dalgamız derin ortamdan sığ ortama geçerken eğer 2 ortamın derinliği aynı olmuş olsaydı su dalgası kırılmadan şu doğrultuda yoluna devam edecekti ama sığ ortama geçen parçalaı yavaşladığı için nasıl olacak?
Şu şekilde normale yaklaşarak kırıldı. Az önce bunu da gözlemledik.
Gördüğünüz gibi su dalgaların doğrultusu şu yönde olmaya başladı yani normale yaklaşarak, normal çizgimizi biraz daha aşağı çekecek olursak bu noktadan şu doğrultuda gitmesi gereken su dalgası ne yaptı?
Normale yaklaşarak kırıldı.
O halde notumuzu çıkartacak olursak, derin ortamdan sığ ortama geçen, geçen su dalgaları ne yaptı?
Normale yaklaşarak kırıldı.
Burada tersinirlik söz konusudur, tersinirlik söz konusudur.
O halde sığ ortamdan derin ortama geçecek olan, şöyle de gösterebiliriz onu, görmüş olduğunuz gibi, tam tersi olsaydı derin ortamdan göndereceğimiz su dalgası şu yolunda devam etmesi gerekirken ne yaptı?
O halde, normalden uzaklaşarak kırıldı.
O halde, sığ ortamdan derin ortama geçen su dalgası normalden uzaklaşarak kırılır diyebiliriz ve tersinirliği görmüş oluruz.
Frekans için konuşacak olursak, frekans neye bağlıydı?
Yalnızca kaynağa bağlıydı, yalnızca kaynağa bağlı.
O halde ortam değiştirdiğimiz için frekansın değişmesine gerek var mı?
Hayır, ortam değişmesi frekansı etkilemez diyebiliriz.
