Değerli arkadaşlar.
Şimdi de Osmanlı, Venedik, Osmanlı, Rusya savaşlarına beraber bakacağız.
Burada ikisinin işbirliğini görüyoruz.
Osmanlı'ya karşı bakalım.
Osmanlı Venedikliler den arkadaşlar Girit'i aldı ama nasıl aldı.
25 yıla yakın bir sürede aldı.
Yani 1644 de savaş başlıyor.
Bin altı yüz altmış dokuzda bitiyor.
Tamam yirmi beş yıl süren bir savaş var.
Bu neyin göstergesi arkadaşlar?
Osman donanmasının zayıfladığını ın göstergesi 1.
Daha sonra 6 yazacağız.
Peki Girit'te neler oldu?
Biz niye Girit'i aldık arkadaşlar?
Venedikliler Akdeniz'de korsanlık yapıyorlar.
Venedik biliyorsunuz İtalyan bir şehir devletidir.
Peki arkadaşlar bu Akdeniz'de korsanlık yapmaları bizim için tehlike mi?
Evet.
Osman ticaret gemilerine saldırmalarını sağlamıştır bu yaptıkları ve biz de burayı 25 yılda almışız ama 25 yılda alınabilmiş ise neyin göstergesi dedik.
Osman donanması artık zayıf.
Peki hocam bu dönemin padişah kim?
Genelde Sultan İbrahim döneminde başlamıştır ama Dördüncü Mehmed döneminde son bulmuştur.
Genelde birçok savaşta bu dönemde Dördüncü Mehmet'i görmekteyiz.
Arkadaşlar bilelim.
Bir diğer savaşımız Osmanlı Rus Savaşı.
Hocam bu dönemde Rusya ilk defa bizim karşımıza çıkıyor.
Bunu bilmemiz gerekiyor.
Ilk yapılan anlaşmada Bahçesaray anlaşması olarak geçiyor.
Bakalım şimdi Rusya bu dönemde siyasi bir güç olarak faaliyete geçti ve Kırım'a Azak limanına yaklaştı.
Arkadaşlar bunu yüzünde savaş yaşanmıştır.
E peki bunun anlaşması nedir?
Bahçesaray anlaşması.
Burada şunu bir kere bilirim.
Rusya'nın arkadaşlar planlarını bilelim.
Birincisi büyük bir Avrupa devlet olmak istiyor, ikincisi sıcak denizlere inmek istiyor.
Yani Karadeniz, daha sonra Marmara, sonra Akdeniz. Üçüncüsü bütün silahları kendi merkez niyetinde toplamak, yani bir Slav birliği oluşturmak istiyor ve mezhep bakımından Avrupa'dan farklı bir mezhebe sahip.
Bunlar Ortodoks.
Bu yüzden de Rusya bütün Ortodoks ları himayesine almaya çalışıyor.
Bu sebeplerden dolayı işte biz Rusya ile ilk defa burada Bahçesaray Anlaşması'yla karşı karşıya kaldık ve burada Osmanlı-Rus arasında yapılan ilk anlaşma olduğunu bilelim.
Peki burada ne oldu?
Rusya Azak bölgesinden uzaklaştırıldı.
Yani Dinyeper Nehri ikimiz arasına sınır olarak kabul edildi.
Bu anlaşmanın diğer adını da bilmemiz gerekiyor.
3 şehrin anlaşması bu arada 1680 bir olacaktı.
Onu düzelttim.
Şimdi duraklama döneminin, yani arayış yıllarının Osmanlı Lehistan ilişkilerine bakacağız.
Bir de Osmanlı Avusturya savaşlarına bakacağız arkadaşlar.
Osmanlı Lehistan ilişkisi, bir İkinci Osman, zamanda Chopin anlaşması, bir de Dördüncü Mehmet döneminde Bucak Anlaşması'yla ortaya çıkan durumları var burada.
Birincisi Lehistan.
Bizim sorunumuz ne onu bilmemiz lazım.
Bir kere Leyla Osman'ın iç işlerine karışıyorlar.
Avrupa'da iki Osmanlı için Baltık Denizi'ne açılabilecek bir yer olması burası.
Eğer biz Lehistan alırsak Baltık Denizi'ne kadar ulaşabileceğiz.
Arkadaşlar bu Rusya'yla bizi karşı karşıya getirecek bir durum.
Onu da söyleyeyim.
Almanya, Rusya ve Osmanlı arasında tampon bölge olması lisanı.
Çin de Lehistan öyle önemli bir yerde.
Yine bu önemli yeri Osmanlı ele geçirse ne olur oradaki stratejik gücü artmış olur.
Lehistan ın birde ne yapıyor?
Ukrayna Kazak larına saldırdığını biliyoruz.
Bu sebeplerden dolayı İkinci Osman yani Genç Osman bir in kuşatması başlatıyor. Lehistan a sefere çıkıyor.
Burada potin anlaşması arkadaşlar yapılacak çünkü niye biz Lehistan alabilecek güçteyiz ama yeniçeriler disiplinsiz davranıyor arkadaşlar bu yüzdende o düğün anlaşması'yla yetiniyoruz ve burada tam başarı sağlayamıyoruz.
Zaten Potin anlaşması dönüşünde İkinci Osman yeniçerilere kaldırmak isteyecek ama yeniçeriler İkinci Osman'ı kaldıracak bunu bile.
Diğeri bin 672 burca anlaşması olan bir olayımız var bu.
Serdar Dördüncü Memet dedi ki Dördüncü Mehmet birçok savaşta adı geçiyor.
Avcı Mehmet, Dördüncü Mehmet döneminde yine Lehistan ile ilgili sorunları.
Yukarıda bahsettiğimiz sorunlar devam ediyor.
Bir kısmı Osman ulaşmak istediği bir yer var, oraya ele geçirmek istiyor.
Bu Castle Dördüncü Mehmet baya bir ele geçiriyor.
Batı'da bu YAŞ anlaşmasının en önemli özelliği şu demek Osmanlı batıda en geniş sınırlara ulaşıyor.
Bu çok önemli.
Peki doğuda neydi?
Ferhat Paşa ydı.
Batıda ne bu göç anlaşması?
Bunu bilelim.
Anlaşmaya göre ise pod Osmanlı'ya kalıyor, Ukrayna Kazaklar kalıyor.
Arkadaşlar Lehistan Osmanlı'ya düzenli olarak her yıl vergi vermesi bu anlaşmada yer almıştır.
Burada anlaşması da bu arkadaşlar.
Burada bilmemiz gereken Chopin anlaşmasıyla bu Caşın Lehistan ile yapıldığını bilmemiz gerekiyor.
Bir diğerine bakalım Osmanlı Avusturya savaşı.
Bakın tekrardan Avusturya geleceğiz burada.
Avusturya bizim kadim düşmanımız.
Bir önceki yüzyılda da arkadaşları vardı.
Kendisi Balkanlar'da sürekli Osmanlı'nın içişlerine karışıyor.
Biz Macaristan'a aldığımız günden beri Avusturya ile komşuyuz.
Yani Kanunî Sultan Süleyman zamandan beri o zamandan bu zamana hala içişlerimize karıştırmak da aynı zamanda. Avusturya ve İran ikisi sanki anlaşmış gibiler.
Biz İran'a kaldırdığımızda o bize.
Alttan saldırıyor.
Biz Avusturya saldırdığı hızda İran doğudan saldırıyor.
Bu yüzdende Avusturya'ya sefere çıkılmıştır.
Arkadaşlar burada birincisi dönemin başında 1593 1606 Haçlı Meydan Savaşı'nı görüyoruz.
Burada Osmanlı Devleti bir anlaşma yapmıştır.
Ridvan Torlak anlaşmasını bakın.
Savaşı kazandığımız halde bu Avrupa'da büyük bir meydan savaşı.
Aynı zamanda savaşı kazandığımız halde RIDVAN olarak gibi bir anlaşmayı imzalıyoruz.
Hocam burada da bir kazanım mız var ama burada siyasi üstünlüğümüzü kaybediyoruz arkadaşlar.
Yani Kanuni Sultan Süleyman zamanda yapılan 1500 otuzlu yıllardaki İstanbul anlaşmasındaki Orta Avrupa siyasi üstünlüğü 1606 da kaybediyoruz.
Bu da Osmanlı diplomatik bakımından zayıf olduğunun göstergesi.
Arkadaş anlaşmanın metinlerine baktığımız zaman kısaca Avusturya bir defaya mahsus vergi verecek deniliyor.
Normalde her yıl vergi veriyordu ama şimdi bir defaya mahsus vergi verecek.
Ridvan dorukta iki protokol bakımından Osmanlı ve Avusturya eşit olmuştur.
Yani şuradaki İstanbul Anlaşması'na göre Avusturya Arşidükü, Osmanlı sadrazam buna denk sayılıyordu.
Bu alçaltıcı bir durumdu.
Protokol bakımından da söylemiştik bundan önce.
Ama zevat doruk anlaşmasına göre noldu?
Avusturya Kralı ile Osmanlı padişahı denk sayıldı eşit.
O zaman Osmanlı zayıflatarak anlaşmasına neyini kaybetti?
Orta Avrupa siyasi üstünlüğünü kaybetti diyoruz.
Burada protokol bakımından eşit leme var.
Buna bazen testlerde mütekabiliyet deniliyor.
Devletlerin eşitliği anlamına geliyor.
Arkadaşlar işte Avusturya burada Osmanlının gücünü görmüş oldu.
Bu da bizim için kötü.
Bir diğer anlaşmamız da gelelim VAZ var anlaşması 1664 yılında yapılan. Burada Avusturya'dan son kez toprak alıyoruz ve sefer anlaşmasına göre onlardan U var ve Novi Grad kalelerini alacağız.
Protestan Macarlar Osmanlı'dan yardım istediği için arkadaşlar bu dönemde İkinci Viyana Kuşatması'nda başladığını göreceğiz.
Ama şunu bilmemize bir fayda var.
Osmanlı'nın Avrupa'da hala biraz daha güçlü olmasının sebepleri.
Avrupa'da bu dönemde ne yaşanıyordu?
Din savaşları, mezhep savaşları yaşanıyordu.
Bunu bilmemize fayda var.
Hala biz avrupadan toprak alabiliyorsa tabi bizim de gücümüz etkili ama Avrupa'nın da sorunları var arkadaşlar.
O yüzden de Osmanlı arayış yıllarında, duraklama döneminde Avrupa'daki mezhep savaşlarını fırsat bilmiştir.
Onlardan yararlanmasını bilmiş ama bizdeki merkezi otoritenin bozuk olması, işte ordunun bozuk olması, tımar siteminin bozuk olması da bazı şeyleri engelliyor.
Avrupa karşısında daha etkili olmamızı engelleyen unsurlardır.
Bu dönemde Osmanlı'nın yükselme dönemindeki Çin'den daha fazla toprak kazandığını ve bunu geri kaybettiğini görmemiz bakımından önemli.
Şimdi bu ikinci Viyana kuşatmasına bakalım.
Ne demek bu?
Avusturya'nın sürekli hala içişlerimize karışmasından ötürü İkinci Viyana Kuşatması başlayacak 1683 yılında bu bizim için sonun başlangıcı olacak.
Çünkü İkinci Viyana Kuşatması başarılı olamadığı gibi bizim de gerileme dönemine girmemize sebep olacak.
Burada da kısaca şunu dememize fayda var.
Osman'la Avusturya, Ridvan Anlaşması'nı, Avusturya ile Vals Var.
Antlaşması'nın Avusturya ile olduğunu bilelim.
Anlaşmalar önemlerini herhalde anladık.
Ridvan Tomruk anlaşması Osmanlı siyasi üstünlüğünü kaybetti.
Avrupa'da vals var anlaşmasıyla son kez Avusturya'dan toprak kazandığı anlaşma deniliyor arkadaşlar.
Şimdi de Osmanlı, Venedik, Osmanlı, Rusya savaşlarına beraber bakacağız.
Burada ikisinin işbirliğini görüyoruz.
Osmanlı'ya karşı bakalım.
Osmanlı Venedikliler den arkadaşlar Girit'i aldı ama nasıl aldı.
25 yıla yakın bir sürede aldı.
Yani 1644 de savaş başlıyor.
Bin altı yüz altmış dokuzda bitiyor.
Tamam yirmi beş yıl süren bir savaş var.
Bu neyin göstergesi arkadaşlar?
Osman donanmasının zayıfladığını ın göstergesi 1.
Daha sonra 6 yazacağız.
Peki Girit'te neler oldu?
Biz niye Girit'i aldık arkadaşlar?
Venedikliler Akdeniz'de korsanlık yapıyorlar.
Venedik biliyorsunuz İtalyan bir şehir devletidir.
Peki arkadaşlar bu Akdeniz'de korsanlık yapmaları bizim için tehlike mi?
Evet.
Osman ticaret gemilerine saldırmalarını sağlamıştır bu yaptıkları ve biz de burayı 25 yılda almışız ama 25 yılda alınabilmiş ise neyin göstergesi dedik.
Osman donanması artık zayıf.
Peki hocam bu dönemin padişah kim?
Genelde Sultan İbrahim döneminde başlamıştır ama Dördüncü Mehmed döneminde son bulmuştur.
Genelde birçok savaşta bu dönemde Dördüncü Mehmet'i görmekteyiz.
Arkadaşlar bilelim.
Bir diğer savaşımız Osmanlı Rus Savaşı.
Hocam bu dönemde Rusya ilk defa bizim karşımıza çıkıyor.
Bunu bilmemiz gerekiyor.
Ilk yapılan anlaşmada Bahçesaray anlaşması olarak geçiyor.
Bakalım şimdi Rusya bu dönemde siyasi bir güç olarak faaliyete geçti ve Kırım'a Azak limanına yaklaştı.
Arkadaşlar bunu yüzünde savaş yaşanmıştır.
E peki bunun anlaşması nedir?
Bahçesaray anlaşması.
Burada şunu bir kere bilirim.
Rusya'nın arkadaşlar planlarını bilelim.
Birincisi büyük bir Avrupa devlet olmak istiyor, ikincisi sıcak denizlere inmek istiyor.
Yani Karadeniz, daha sonra Marmara, sonra Akdeniz. Üçüncüsü bütün silahları kendi merkez niyetinde toplamak, yani bir Slav birliği oluşturmak istiyor ve mezhep bakımından Avrupa'dan farklı bir mezhebe sahip.
Bunlar Ortodoks.
Bu yüzden de Rusya bütün Ortodoks ları himayesine almaya çalışıyor.
Bu sebeplerden dolayı işte biz Rusya ile ilk defa burada Bahçesaray Anlaşması'yla karşı karşıya kaldık ve burada Osmanlı-Rus arasında yapılan ilk anlaşma olduğunu bilelim.
Peki burada ne oldu?
Rusya Azak bölgesinden uzaklaştırıldı.
Yani Dinyeper Nehri ikimiz arasına sınır olarak kabul edildi.
Bu anlaşmanın diğer adını da bilmemiz gerekiyor.
3 şehrin anlaşması bu arada 1680 bir olacaktı.
Onu düzelttim.
Şimdi duraklama döneminin, yani arayış yıllarının Osmanlı Lehistan ilişkilerine bakacağız.
Bir de Osmanlı Avusturya savaşlarına bakacağız arkadaşlar.
Osmanlı Lehistan ilişkisi, bir İkinci Osman, zamanda Chopin anlaşması, bir de Dördüncü Mehmet döneminde Bucak Anlaşması'yla ortaya çıkan durumları var burada.
Birincisi Lehistan.
Bizim sorunumuz ne onu bilmemiz lazım.
Bir kere Leyla Osman'ın iç işlerine karışıyorlar.
Avrupa'da iki Osmanlı için Baltık Denizi'ne açılabilecek bir yer olması burası.
Eğer biz Lehistan alırsak Baltık Denizi'ne kadar ulaşabileceğiz.
Arkadaşlar bu Rusya'yla bizi karşı karşıya getirecek bir durum.
Onu da söyleyeyim.
Almanya, Rusya ve Osmanlı arasında tampon bölge olması lisanı.
Çin de Lehistan öyle önemli bir yerde.
Yine bu önemli yeri Osmanlı ele geçirse ne olur oradaki stratejik gücü artmış olur.
Lehistan ın birde ne yapıyor?
Ukrayna Kazak larına saldırdığını biliyoruz.
Bu sebeplerden dolayı İkinci Osman yani Genç Osman bir in kuşatması başlatıyor. Lehistan a sefere çıkıyor.
Burada potin anlaşması arkadaşlar yapılacak çünkü niye biz Lehistan alabilecek güçteyiz ama yeniçeriler disiplinsiz davranıyor arkadaşlar bu yüzdende o düğün anlaşması'yla yetiniyoruz ve burada tam başarı sağlayamıyoruz.
Zaten Potin anlaşması dönüşünde İkinci Osman yeniçerilere kaldırmak isteyecek ama yeniçeriler İkinci Osman'ı kaldıracak bunu bile.
Diğeri bin 672 burca anlaşması olan bir olayımız var bu.
Serdar Dördüncü Memet dedi ki Dördüncü Mehmet birçok savaşta adı geçiyor.
Avcı Mehmet, Dördüncü Mehmet döneminde yine Lehistan ile ilgili sorunları.
Yukarıda bahsettiğimiz sorunlar devam ediyor.
Bir kısmı Osman ulaşmak istediği bir yer var, oraya ele geçirmek istiyor.
Bu Castle Dördüncü Mehmet baya bir ele geçiriyor.
Batı'da bu YAŞ anlaşmasının en önemli özelliği şu demek Osmanlı batıda en geniş sınırlara ulaşıyor.
Bu çok önemli.
Peki doğuda neydi?
Ferhat Paşa ydı.
Batıda ne bu göç anlaşması?
Bunu bilelim.
Anlaşmaya göre ise pod Osmanlı'ya kalıyor, Ukrayna Kazaklar kalıyor.
Arkadaşlar Lehistan Osmanlı'ya düzenli olarak her yıl vergi vermesi bu anlaşmada yer almıştır.
Burada anlaşması da bu arkadaşlar.
Burada bilmemiz gereken Chopin anlaşmasıyla bu Caşın Lehistan ile yapıldığını bilmemiz gerekiyor.
Bir diğerine bakalım Osmanlı Avusturya savaşı.
Bakın tekrardan Avusturya geleceğiz burada.
Avusturya bizim kadim düşmanımız.
Bir önceki yüzyılda da arkadaşları vardı.
Kendisi Balkanlar'da sürekli Osmanlı'nın içişlerine karışıyor.
Biz Macaristan'a aldığımız günden beri Avusturya ile komşuyuz.
Yani Kanunî Sultan Süleyman zamandan beri o zamandan bu zamana hala içişlerimize karıştırmak da aynı zamanda. Avusturya ve İran ikisi sanki anlaşmış gibiler.
Biz İran'a kaldırdığımızda o bize.
Alttan saldırıyor.
Biz Avusturya saldırdığı hızda İran doğudan saldırıyor.
Bu yüzdende Avusturya'ya sefere çıkılmıştır.
Arkadaşlar burada birincisi dönemin başında 1593 1606 Haçlı Meydan Savaşı'nı görüyoruz.
Burada Osmanlı Devleti bir anlaşma yapmıştır.
Ridvan Torlak anlaşmasını bakın.
Savaşı kazandığımız halde bu Avrupa'da büyük bir meydan savaşı.
Aynı zamanda savaşı kazandığımız halde RIDVAN olarak gibi bir anlaşmayı imzalıyoruz.
Hocam burada da bir kazanım mız var ama burada siyasi üstünlüğümüzü kaybediyoruz arkadaşlar.
Yani Kanuni Sultan Süleyman zamanda yapılan 1500 otuzlu yıllardaki İstanbul anlaşmasındaki Orta Avrupa siyasi üstünlüğü 1606 da kaybediyoruz.
Bu da Osmanlı diplomatik bakımından zayıf olduğunun göstergesi.
Arkadaş anlaşmanın metinlerine baktığımız zaman kısaca Avusturya bir defaya mahsus vergi verecek deniliyor.
Normalde her yıl vergi veriyordu ama şimdi bir defaya mahsus vergi verecek.
Ridvan dorukta iki protokol bakımından Osmanlı ve Avusturya eşit olmuştur.
Yani şuradaki İstanbul Anlaşması'na göre Avusturya Arşidükü, Osmanlı sadrazam buna denk sayılıyordu.
Bu alçaltıcı bir durumdu.
Protokol bakımından da söylemiştik bundan önce.
Ama zevat doruk anlaşmasına göre noldu?
Avusturya Kralı ile Osmanlı padişahı denk sayıldı eşit.
O zaman Osmanlı zayıflatarak anlaşmasına neyini kaybetti?
Orta Avrupa siyasi üstünlüğünü kaybetti diyoruz.
Burada protokol bakımından eşit leme var.
Buna bazen testlerde mütekabiliyet deniliyor.
Devletlerin eşitliği anlamına geliyor.
Arkadaşlar işte Avusturya burada Osmanlının gücünü görmüş oldu.
Bu da bizim için kötü.
Bir diğer anlaşmamız da gelelim VAZ var anlaşması 1664 yılında yapılan. Burada Avusturya'dan son kez toprak alıyoruz ve sefer anlaşmasına göre onlardan U var ve Novi Grad kalelerini alacağız.
Protestan Macarlar Osmanlı'dan yardım istediği için arkadaşlar bu dönemde İkinci Viyana Kuşatması'nda başladığını göreceğiz.
Ama şunu bilmemize bir fayda var.
Osmanlı'nın Avrupa'da hala biraz daha güçlü olmasının sebepleri.
Avrupa'da bu dönemde ne yaşanıyordu?
Din savaşları, mezhep savaşları yaşanıyordu.
Bunu bilmemize fayda var.
Hala biz avrupadan toprak alabiliyorsa tabi bizim de gücümüz etkili ama Avrupa'nın da sorunları var arkadaşlar.
O yüzden de Osmanlı arayış yıllarında, duraklama döneminde Avrupa'daki mezhep savaşlarını fırsat bilmiştir.
Onlardan yararlanmasını bilmiş ama bizdeki merkezi otoritenin bozuk olması, işte ordunun bozuk olması, tımar siteminin bozuk olması da bazı şeyleri engelliyor.
Avrupa karşısında daha etkili olmamızı engelleyen unsurlardır.
Bu dönemde Osmanlı'nın yükselme dönemindeki Çin'den daha fazla toprak kazandığını ve bunu geri kaybettiğini görmemiz bakımından önemli.
Şimdi bu ikinci Viyana kuşatmasına bakalım.
Ne demek bu?
Avusturya'nın sürekli hala içişlerimize karışmasından ötürü İkinci Viyana Kuşatması başlayacak 1683 yılında bu bizim için sonun başlangıcı olacak.
Çünkü İkinci Viyana Kuşatması başarılı olamadığı gibi bizim de gerileme dönemine girmemize sebep olacak.
Burada da kısaca şunu dememize fayda var.
Osman'la Avusturya, Ridvan Anlaşması'nı, Avusturya ile Vals Var.
Antlaşması'nın Avusturya ile olduğunu bilelim.
Anlaşmalar önemlerini herhalde anladık.
Ridvan Tomruk anlaşması Osmanlı siyasi üstünlüğünü kaybetti.
Avrupa'da vals var anlaşmasıyla son kez Avusturya'dan toprak kazandığı anlaşma deniliyor arkadaşlar.
