Evet arkadaşlar 18'inci yüzyıl Osmanlı Devleti gerileme döneminden devam ediyoruz.
1700 1792'de siyasi gelişmeleri görelim.
Burada gerileme dönemi padişahlarını bilelim.
İkinci Mustafa yine üçüncü Ahmet.
Bu arada ikinci Mustafa Edirne faciasıyla ölmüştü.
Üçüncü Ahmed deyince aklımıza Lale Devri gelecek.
Genelde kültürel faaliyetlerin yapıldığı bu dönem.
Birinci Mahmut'a geldiğimizde ilk defa Osmanlı burada askeri statlara başlıyor.
Bu Batı tarzı askeri statlar, gençler, daha önce askeri sanatlarımız yeniçeriler için vardı.
Ama şimdi Batı tarzı askeri statlar yapılıyor.
Yani Batı'nın askeri teknolojisini kullanmaya başlıyor Osmanlı.
Yine Üçüncü Osman talihsiz bir dönem, uzun süre hapiste vesaire kalıyor.
Üçüncü Mustafa ise 1774 gibi talihsiz bir olayla karşı karşıya kalıyor.
Çeşme Baskını, Küçük Kaynarca Anlaşması gibi olayların muhatabı mıdır Üçüncü Mustafa?
Birinci Abdülhamid ile 3 konserinde son dönemlerin iyi padişahlar arasında yer alıyor.
Üçüncü Selim'e baktığımız zaman önemli ıslahları var.
Nizam ı Cedid adındaki üstatları vesaire bu dönemde görüyoruz.
Hatırlamak bağışıyla kısa kavramları mızı yazdı.
Peki bu yüzyıldaki düşmanlarımız kim?
Tabii ki Avusturya kadim düşmanımız dı.
Bu yüzyılda da var.
Yine Rusya geçen yüzyılda olduğu gibi gene var.
Ama bu sefer bu ikisi kardeş gibiler.
İran bu yüzyılda son kez göreceğiz, bir daha görmeyeceğiz.
Hangi anlaşmayla görmüyoruz?
İkinci Kasr ı Şirin de denilen yerden anlaşmasıyla bir daha karşı karşıya gelmeyeceğiz.
Venedik dönemin başında görüyoruz, bir daha karşımıza çıkmayacak.
Kanuni Sultan Süleyman dönemindeki dostumuz görünümünde olan Fransa, bu dönemde Üçüncü Selim zamanında Osmanlı elitinin Mısır toprağına saldıracak, çıkarları gereği düşmanımız olacak.
Yani burada yeni düşmanımız kim Fransa.
O da sarı içerisinde görünüyor.
Bu dönemde neler değişti?
Rusya bu dönemde çok büyük yol mesafe kat edecek.
On dokuzuncu yüzyılda ve yirminci yüzyılda Avusturya'yı ve İran'ı görmeyeceğiz. Buna kimi de ekleyebiliriz.
Venedik'i de ekleyebiliriz.
Avusturya, İran, Venedik.
Bunlar 19'uncu ve 20'nci yüzyılda Osmanlı'nın düşman olarak görünmüyorlar.
On sekizinci yüzyılda Osman dilediğinde değişimleri göreceğiz.
Bu konuyu anlatma sebebim şu On sekizinci yüzyılda, yani 1700'lü yıllarda Osmanlı'da ne gibi değişimler oldu onu bilmemiz lazım.
Son da on sekizinci yılı görmemiz lazım.
Bu bakımdan önemli.
Hemen geçelim.
Bu yüzyılda divan toplantıları üç ayda bir yapılmaya başlandı.
Eski önemini kaybetti diyor.
Niye?
Çünkü daha önceleri her gün divan toplantısı vardı.
Bu zamanla haftada dört, haftada iki, en son üç ayda bir yapılmaya başlanıyor.
Bu ne demek?
Devletle ilgili meseleler yani üç ayda bir görüşülüyor.
Bu aslında kötüye bir gidişat.
Aynı zamanda Divan ı Hümayun önemini kaybettiğini gösteriyor iki veziri Azam'ın İkindi Divan larında yapılmaya başlanıyor.
Peki divan toplantıları veziri Azam'ın limanlarında yapılırsa baba denilen bir yapılanma ortaya çıkacak demektir.
Kubbealtı verildiği yerini vekiller heyeti oluşturuluyor.
Yani bakanlıklar gibi düşünebilirsiniz.
Tabi bu tam bakanlık olmasa bile ileride bunun temelini atıyor.
İkinci Mahmud döneminde on dokuzuncu yüzyılda bakanlıkların temeli bu yüzyılda atılmıştır.
Arkadaşlar onu bilelim.
Yine Veziri Azam Konakları Bağ Bali adını almaya başladı.
Az önce söylemiştik.
Çünkü artık toplantılar veziri Azam'ın konaklarında yapılıyor.
Bu kimin önemini arttırıyor?
Vezirlerin önemlerini artırıyor.
Bu da ileride yine 19'uncu yıla göreceğiz.
Baba alim makamı yani büyük kapı devlet kapısı dediğimiz bir hükümet binası oluşturuyor.
Kalemiyle sınıfına baktığımızda Osmanlı bürokrasisinin oluşturmaya başlayacak bu dönemde eskiden yazışmaları yapan sınıf yazışma sınıfı, şimdiyse diplomatik bir sınıf haline gelmeye başlıyor.
Bu da önemli.
Çünkü bu dönemde diplomasi dili önemli.
Elçilikler vesaire kurulacak, elçilikler devamlı hale getirilecek. Bunu göreceğiz.
Elçiliklerin yaygınlaşmasıyla Batı kültürü Osman yat adamlarını etkilemeye başlıyor.
Tabii bizim de kültürümüzü onlar etkiliyor.
Mesela 28 Mehmet Çelebi düşünün bizim ilk elçimiz.
Avrupa'ya gönderdiğimiz Avrupalılar bu adamı görebilmek için sıraya bile girmiştir.
Türk gibi giyinmek, Türk gibi işte yemek yemek, Türk gibi olmak gibi ifadelerini göreceğiz.
Burada yine bu yüzyılda şiir ve minyatür alanında Osmanlı'da değişimler olduğunu görüyoruz ki Lale Devri döneminde daha çok etkili intizam uygulamasından vazgeçilerek ömür boyu kiralama yani malikane sistemine geçildiğini görüyoruz.
Arkadaşlar bakın burada Osmanlı ekonomisinin ne kadar kötü olduğunu görün.
Çünkü eskiden ihale usulüyle, yani bir iki yıllık ihalelerle vergi toplama işini oranın zenginlerini veriyordu.
Bölgenin zengin kişilerine veriyorlardı.
Şimdi bölgenin zengin kişilerine ömür boyu kiralama sistemi malikane sistemidir.
Bir de bu bazen eskiden önemli görevler yapmış, önemli başarılar sağlamış devlet adamlarına verilen bir toprak biçimiydi malikane topraklar.
Ama şimdi biz bu dönemde Osmanlı'nın hazinesine para olmadığı için ömür boyu kiralama sistemini.
Girdiğini görüyoruz.
Yine bu malikane sahipleri topraklarını intizam sistemine göre yönetmeye devam ediyorlar.
Aydınlar dediğimiz kişiler oluşmaya başlar.
Arkadaşlar halkın zenginleri, varlıklı kişileri arayanlar bir zaman sonra mali kaleleri ele geçirmişler.
E her halde öyle olur.
Çünkü ömür boyu kiralama sisteminin getireceği şey bir mülke dönüşüyor.
Aydınlar daha sonra muhasır bütünsellik gibi resmi görevler üstlenecek, devlet içinde güçlenmeye başlayacaklar.
Şimdi biz İkinci Mahmut döneminde bu aydınların nasıl bir güç olduğunu zaten göreceğiz.
İşte 1700'lü yıllarda aydınların temelinin nasıl atıldığını, nasıl bunların gittikçe mal varlığı edindiğini görebiliyoruz, ileride aydınların yeniçerilere karşı kullanılacağını da İkinci Mahmut döneminde bahsedeceğim.
Bunlarla beraber diğer girişimleri de komün içerisinde anlatacağım arkadaşlar.
Diğer konularda görüşmek üzere.
1700 1792'de siyasi gelişmeleri görelim.
Burada gerileme dönemi padişahlarını bilelim.
İkinci Mustafa yine üçüncü Ahmet.
Bu arada ikinci Mustafa Edirne faciasıyla ölmüştü.
Üçüncü Ahmed deyince aklımıza Lale Devri gelecek.
Genelde kültürel faaliyetlerin yapıldığı bu dönem.
Birinci Mahmut'a geldiğimizde ilk defa Osmanlı burada askeri statlara başlıyor.
Bu Batı tarzı askeri statlar, gençler, daha önce askeri sanatlarımız yeniçeriler için vardı.
Ama şimdi Batı tarzı askeri statlar yapılıyor.
Yani Batı'nın askeri teknolojisini kullanmaya başlıyor Osmanlı.
Yine Üçüncü Osman talihsiz bir dönem, uzun süre hapiste vesaire kalıyor.
Üçüncü Mustafa ise 1774 gibi talihsiz bir olayla karşı karşıya kalıyor.
Çeşme Baskını, Küçük Kaynarca Anlaşması gibi olayların muhatabı mıdır Üçüncü Mustafa?
Birinci Abdülhamid ile 3 konserinde son dönemlerin iyi padişahlar arasında yer alıyor.
Üçüncü Selim'e baktığımız zaman önemli ıslahları var.
Nizam ı Cedid adındaki üstatları vesaire bu dönemde görüyoruz.
Hatırlamak bağışıyla kısa kavramları mızı yazdı.
Peki bu yüzyıldaki düşmanlarımız kim?
Tabii ki Avusturya kadim düşmanımız dı.
Bu yüzyılda da var.
Yine Rusya geçen yüzyılda olduğu gibi gene var.
Ama bu sefer bu ikisi kardeş gibiler.
İran bu yüzyılda son kez göreceğiz, bir daha görmeyeceğiz.
Hangi anlaşmayla görmüyoruz?
İkinci Kasr ı Şirin de denilen yerden anlaşmasıyla bir daha karşı karşıya gelmeyeceğiz.
Venedik dönemin başında görüyoruz, bir daha karşımıza çıkmayacak.
Kanuni Sultan Süleyman dönemindeki dostumuz görünümünde olan Fransa, bu dönemde Üçüncü Selim zamanında Osmanlı elitinin Mısır toprağına saldıracak, çıkarları gereği düşmanımız olacak.
Yani burada yeni düşmanımız kim Fransa.
O da sarı içerisinde görünüyor.
Bu dönemde neler değişti?
Rusya bu dönemde çok büyük yol mesafe kat edecek.
On dokuzuncu yüzyılda ve yirminci yüzyılda Avusturya'yı ve İran'ı görmeyeceğiz. Buna kimi de ekleyebiliriz.
Venedik'i de ekleyebiliriz.
Avusturya, İran, Venedik.
Bunlar 19'uncu ve 20'nci yüzyılda Osmanlı'nın düşman olarak görünmüyorlar.
On sekizinci yüzyılda Osman dilediğinde değişimleri göreceğiz.
Bu konuyu anlatma sebebim şu On sekizinci yüzyılda, yani 1700'lü yıllarda Osmanlı'da ne gibi değişimler oldu onu bilmemiz lazım.
Son da on sekizinci yılı görmemiz lazım.
Bu bakımdan önemli.
Hemen geçelim.
Bu yüzyılda divan toplantıları üç ayda bir yapılmaya başlandı.
Eski önemini kaybetti diyor.
Niye?
Çünkü daha önceleri her gün divan toplantısı vardı.
Bu zamanla haftada dört, haftada iki, en son üç ayda bir yapılmaya başlanıyor.
Bu ne demek?
Devletle ilgili meseleler yani üç ayda bir görüşülüyor.
Bu aslında kötüye bir gidişat.
Aynı zamanda Divan ı Hümayun önemini kaybettiğini gösteriyor iki veziri Azam'ın İkindi Divan larında yapılmaya başlanıyor.
Peki divan toplantıları veziri Azam'ın limanlarında yapılırsa baba denilen bir yapılanma ortaya çıkacak demektir.
Kubbealtı verildiği yerini vekiller heyeti oluşturuluyor.
Yani bakanlıklar gibi düşünebilirsiniz.
Tabi bu tam bakanlık olmasa bile ileride bunun temelini atıyor.
İkinci Mahmud döneminde on dokuzuncu yüzyılda bakanlıkların temeli bu yüzyılda atılmıştır.
Arkadaşlar onu bilelim.
Yine Veziri Azam Konakları Bağ Bali adını almaya başladı.
Az önce söylemiştik.
Çünkü artık toplantılar veziri Azam'ın konaklarında yapılıyor.
Bu kimin önemini arttırıyor?
Vezirlerin önemlerini artırıyor.
Bu da ileride yine 19'uncu yıla göreceğiz.
Baba alim makamı yani büyük kapı devlet kapısı dediğimiz bir hükümet binası oluşturuyor.
Kalemiyle sınıfına baktığımızda Osmanlı bürokrasisinin oluşturmaya başlayacak bu dönemde eskiden yazışmaları yapan sınıf yazışma sınıfı, şimdiyse diplomatik bir sınıf haline gelmeye başlıyor.
Bu da önemli.
Çünkü bu dönemde diplomasi dili önemli.
Elçilikler vesaire kurulacak, elçilikler devamlı hale getirilecek. Bunu göreceğiz.
Elçiliklerin yaygınlaşmasıyla Batı kültürü Osman yat adamlarını etkilemeye başlıyor.
Tabii bizim de kültürümüzü onlar etkiliyor.
Mesela 28 Mehmet Çelebi düşünün bizim ilk elçimiz.
Avrupa'ya gönderdiğimiz Avrupalılar bu adamı görebilmek için sıraya bile girmiştir.
Türk gibi giyinmek, Türk gibi işte yemek yemek, Türk gibi olmak gibi ifadelerini göreceğiz.
Burada yine bu yüzyılda şiir ve minyatür alanında Osmanlı'da değişimler olduğunu görüyoruz ki Lale Devri döneminde daha çok etkili intizam uygulamasından vazgeçilerek ömür boyu kiralama yani malikane sistemine geçildiğini görüyoruz.
Arkadaşlar bakın burada Osmanlı ekonomisinin ne kadar kötü olduğunu görün.
Çünkü eskiden ihale usulüyle, yani bir iki yıllık ihalelerle vergi toplama işini oranın zenginlerini veriyordu.
Bölgenin zengin kişilerine veriyorlardı.
Şimdi bölgenin zengin kişilerine ömür boyu kiralama sistemi malikane sistemidir.
Bir de bu bazen eskiden önemli görevler yapmış, önemli başarılar sağlamış devlet adamlarına verilen bir toprak biçimiydi malikane topraklar.
Ama şimdi biz bu dönemde Osmanlı'nın hazinesine para olmadığı için ömür boyu kiralama sistemini.
Girdiğini görüyoruz.
Yine bu malikane sahipleri topraklarını intizam sistemine göre yönetmeye devam ediyorlar.
Aydınlar dediğimiz kişiler oluşmaya başlar.
Arkadaşlar halkın zenginleri, varlıklı kişileri arayanlar bir zaman sonra mali kaleleri ele geçirmişler.
E her halde öyle olur.
Çünkü ömür boyu kiralama sisteminin getireceği şey bir mülke dönüşüyor.
Aydınlar daha sonra muhasır bütünsellik gibi resmi görevler üstlenecek, devlet içinde güçlenmeye başlayacaklar.
Şimdi biz İkinci Mahmut döneminde bu aydınların nasıl bir güç olduğunu zaten göreceğiz.
İşte 1700'lü yıllarda aydınların temelinin nasıl atıldığını, nasıl bunların gittikçe mal varlığı edindiğini görebiliyoruz, ileride aydınların yeniçerilere karşı kullanılacağını da İkinci Mahmut döneminde bahsedeceğim.
Bunlarla beraber diğer girişimleri de komün içerisinde anlatacağım arkadaşlar.
Diğer konularda görüşmek üzere.
