Şimdi yine 18'inci yüzyılda, yani gerileme döneminde Üçüncü Mustafa dönemine bakalım.
Üçüncü Mustafa dönemi 1757 74 arasında yani en kötü döneme denk geliyor.
Küçük Kaynarca, Çeşme baskınına denk geliyor.
Hemen buraya değinelim.
Osmanlı Rus savaşı niçin başladı?
Ondan biraz bahsedeceğiz.
Din arkadaşlar bunun sonuçları bizim için çok kötü.
Küçük Kaynarca anlaşmasından bahsediyorum.
Daha önceki anlaşmada Belgrat anlaşmasında Rusya bunu izlerini silmek istiyor arkadaşlar.
Birincisi bu.
Bu yüzden de Balkanlar'da ayaklanmalar çıkartıyor.
Yine bu dönemde Lehistan da bir durum var.
Lehistan kralı ölünce Rusya hemen Reis Han'a sahip çıkmak istiyor ve Lehistan kralı atıyor.
Osman'dan habersiz.
E böyle olunca leyli milliyetçiler de o pan ladini sığınıyorlar.
Dikkat ederseniz bize bir çok millet sığındı.
İsveç Kralı Mora halkı, şimdi de Leh milliyetçileri, şimdi ile milliyetçiler Osmanlı'ya sığınıyor.
Ruslar Lefter'i takip ediyor.
Onlar da Osman toprağına girince Osmanlı ligindeki Türkler'i de öldürmeye başlıyorlar.
Artı Rusya bununla kalmıyor.
Eflak bu Sudan'a saldırıyor, Kırım'a saldırıyor.
Bir de Rusya, Baltık Denizi'nden Atlas Okyanusu'na, Atlas Okyanusu'ndan Akdeniz'e girip Çeşme baskını yapıyor.
Bütün bunlardan sonra Osmanlı savaşçıyı kaybediyor.
Bir ülke yardımcı oluyor.
Yani geleceğin Almanya'sı olacak dediğimiz Prusya.
Sonuçta da Küçük Kaynarca anlaşması imzalanmış olacak.
Yani burada Prusya niye arabulucu oldu?
Çünkü Rusya Akdeniz'e iniyor, Akdeniz'de cirit atıyor.
Bu Avusturya ve Prusya rahatsız ediyor.
O yüzden Prusya arabulucu olmuş ve savaş sonlanmıştır.
Yani az kalsın burada Osmanlı gidiyordu.
Arkadaşlar bizi de Prusya kurtarmış oldu.
Ama sonuç olarak zaten Osmanlı bu tarihte bu yüzyılın en kötü anlaşmasını imzaladı diyebiliriz işte. Osmanlı Rus Savaşı 1700 68'den 74'e kadar serüveni gördük ve bu savaşı nedenlerinden de bahsettik.
Ve burada Leh milliyetçilerin bize sığınması, Eflak, Boğdan, Kırım'a Rusya'nın saldırması, artı Rusya'nın Çeşme baskını yapmasından sonuçta büyük bir savaş ortaya çıkıyor ve bu savaşta da Osmanlı çok kötü bir yenilgi alıyor.
Şimdi gelelim Küçük Kaynarca anlaşmasına.
Küçük Kaynarca Anlaşması'nın bu maddelerinden çok yorumları daha önemli.
Ama önce bir maddeleri görüp son yollara geçeceğiz.
Burada bir kırım artık ne Osman'ın ne Rusya'nın.
Bakın bağımsız oluyor.
Bizden koparılıyor iki Kırım halkı dini bakımdan halifeye bağlı kalacak.
Üç Osmanlı Ortodoks halkının koruyuculuğu Rusya geçti.
Ruslar Balkanlar da konsolosluk açabilecek.
İstanbul'da devamlı elçi duracaklar.
Kapitülasyonlar dan Ruslar da yararlanıyor.
Karadeniz'de donanma bulunulabilecek.
Ruslar bir diğeri Osmanlı Rusya'ya savaş tazminatı ödeyecek.
Eflak ve Boğdan ve çevresi Osmanlı'da kalıyor.
Bir diğeri Azak ve çevresi.
Artık Rusya bırakıldı.
Bakın burada Belgrad Anlaşması'nın geçerliliği gittiğini görüyorsunuz Ruslar tarafından.
Peki sonuçlarına baktığımız antlaşmanın bir de yorumuna bakalım.
Kırım'ın bağımsız olması ne demek?
İlk defa Türk ve Müslüman toprak parçasını Osmanlı kaybetti demek.
Yine Osmanlı egemenlik alanı ve nüfusu ve gelirin azalması demek.
Artı Rusların Kırım'ı alması önünü açıldı demek.
Yani artık Kırım onlar için kolay bir lokma.
Çünkü önce Osmanlı'dan kopar, atacaklar yavaş yavaş.
Rusya burayı kendi toprağa haline getirecek.
Bu aşamayı da söyleyeceğim size.
Karadeniz'in Türk gölü olma özelliği artık son buldu.
Dedik ya Belgrad'da son kez Karadeniz'de aslan gibi kükredi ki Fatih Sultan Mehmet. Zamanda Türk gölü olan Karadeniz artık Türk gölü değil.
Burada hemen Kırım nasıl elimizden çıktı bakalım şimdi bir Küçük Kaynarca anlaşmasıyla Kırım Rusya tarafından bizden koparıldı.
Tamam iki aynalı kavak tenkit name si diye bir tenkit name yayımlandı arkadaşlar.
1779 da burada Rusya Kırım'ın içişlerine karıştığı için Kırım halkı Osman'dan yardım istiyor ve savaş durumu belirdiği için de Fransa gene arabulucu olacak ve Osmanlı Şahin Giray'ın Hanı'nı tanımak zorunda kalıyor.
Ama herhangi bir savaş olmadı.
Aynalı Kavak tenkit name imzalandığı ama bu ne demek?
Şahin Giray, Ruslar'ın başa getirdiği bir adam.
O yüzden de Osmanlı Aynalı Kavak tenkit name sinden hiç de memnun değil.
Ruslar yavaş yavaş içeri giriyor.
Artı Osmanlı Rus savaşı bir daha yaşanacak.
Sonunda YAŞ anlaşması imzalanacak ve Osmanlı bu yaş anlaşmasına göre Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunu tanıyacak.
Bakın üç aşamada Kırım bizden koparıldı ve Rusya'nın toprağı oldu.
Küçük Kaynarca da Kırım Bağımsız Asyalı Kaba Tenkit name ile Kırım Bağımsız ama Kırım yöneticisini Rusya atadı.
3 Yaş Anlaşması'yla Kırım Osmanlı dan koparıldı.
Yaş Antlaşması'yla ise Kırım Rusya'nın toprağı oluverdi.
Kırım halkı dini bakımdan Osmanlı nefesine bağlı kalacak.
Bakalım bu ne?
Bir Kırım ile kültürel bağlarımızı korumak istemeyiz.
Yani Halife'nin dini gücünü siyasi olarak kullanmış ilk defa Yavuz Sultan Selim döneminden beri hiçbir şekilde Halife'nin.
Yassı küçük kullanılmamış dı.
Ama Osmanlı demek ki güç kaybediyor ve burada dini bir argümanı yani halifeliği siyasi güç olarak kullanmaya başladığını göreceğiz. Biz bunu iki defa daha göreceğiz.
Birincisi Trablusgarp savaşında, bir diğeri de Birinci Dünya Savaşı'nda Halife'nin siyasi gücünü kullanmak isteyecek Osmanlı.
Ama üçünde de işe yaramıyor ve Osmanlı Ortodoks halkının koruyucusu oldu.
İşte Fatih Sultan Mehmet zamanında Ortodoksların hakimi bizdik ama şimdi artık bu Ruslara geçti ve Katolik Kilisesi'nin korunmasına Fransaya vermiştik.
Bakın Osmanlı bağımsızlığına ve egemenliğine bu terstir.
Arkadaşlar Ruslar Balkanlar da konsolosluk açabilecek.
Oh ne ala artık.
Rusların balkanlarda istediği milleti kafasına göre kışkırtması demek.
Osmanlı halkı olan bu balkan milletleri Osmanlıya içten içe dilenmeye başlıyorlar.
İstanbulda devamlı elçi bulunduracak, yasalaşan Osmanlıyı yakından takip edecekler ve Osmanlıyı her yönden bilecekler.
Arkadaşlar Osmanlının içişlerine kavuşabilmek için bu yöntemi kullanacaklar.
Kapitülasyonlar dan yararlanacak.
Rusya ilk defa kapitülasyon veriliyor.
Bu da osmanlı ekonomisi için tehlike demek.
Üç Karadenizde donanma bulunduracak.
Bakın bu da bizim için tehlike askeri güç bulunduracak diyor.
Rusya ilk defa boğazlardan geçme imkanı elde etmiş olacak.
Bu sayede ileride bunu da gerçekleştirecek.
Osmanlı Rusya'ya savaş tazminatı ödeyecek.
Osmanlı ilk defa bir devlete savaş tazminatı ödüyor.
Diğeri Eflak ve Boğdan ve çevresi.
Osman da kalacak.
Tamam bizde kalıyor.
Ama şöyle bir şey var.
Osmanlı buradaki halka Rusya'ya yardım ettiği için ceza vermeyecek diye bir madde koydurdu.
Rusya bu ne demek biliyor musunuz?
Halk şöyle düşünüyor Osmanlıya karşı Rusya bizi koruyor, ırk taşımız diye bakıyor.
Çünkü Rusya onlara Slav diyor.
Eee ne yapmış oldu burada?
Rusya bölge halkını Osman'dan soğutmaya çalışıyor.
Bu da önemli. Kendi milletimiz olan bir kişiye sen ceza vermeyeceksin deme hakkını Rusya nereden elde etmiş?
Bizim içişlerimize karışıyor.
Bakın dikkat buraya.
Artı Azak ve çevresi Rusya bırakılacak.
Rusya Karadeniz'de büyük donanma gücüne ulaşmış demektir.
Artık Rusya önümüzde büyük bir güç.
Bakın 1774 Küçük Kaynarca anlaşmasıyla Prut anlaşmasını bir karşılaştırın bakalım.
Prut da rusyayı yok.
Edebilseydik ki tarihte böyle etseydik yapsaydık diye bir şey olmaz.
Ama hani böyle kıyaslamanın istiyorum.
1774 yılında belki de böyle bir şeyle karşı karşıya oynayabilirdik diye düşünüyorum.
Üçüncü Mustafa öldükten sonra 1774 Anlaşması'nı da Üçüncü Mustafa imzalamamış, onu da bilelim.
Birinci Abdülhamit imzalamıştır bu anlaşmayı.
Artı arabulucu olan Prusya'nın da burada önemli katkılarını görüyoruz.
Yavaş yavaş siyasi sahneye girdiğini görürüz.
Prusya'nın gelecekte bu Almanya olacak.
Şimdi Üçüncü Mustafa'nın yaptığı saflara bakalım.
Burada da önde.
Aklımıza gelecek isnatlarda bu.
Herhangi bir şekilde Müslüman olma zorunluluğu falan kaldırıldığı için adı aynen kalmıştır.
Mesela öbürü konutta görev aldı.
Ahmet Paşa olmuştu ama Baron de böyle kaldı.
Yani ne Müslüman ne de Türk ismi almadı.
Bakın deniz mühendisi hanesini oluşturuyor.
Bu da ne demek hocam?
Bu Mühendishane yi Bahri i Hümayun yine Murat Topçular mı kurulduğunu görüyoruz ilk kez de burada iç borçlanmaya gidildiğini görelim.
Az ham sistemi yani o dönemin devleti, o dönemin padişahı.
Ülkesinde ticaretle uğraşan Galata mankenlerinden.
Borç alması demek.
Düşünsenize hazinede para yok.
O yüzden de borç alıyorlar.
Bu da Osmanlı ekonomisinin bu dönemde ne kadar kötü olduğunun göstergesi.
Üçüncü Mustafa dönemi 1757 74 arasında yani en kötü döneme denk geliyor.
Küçük Kaynarca, Çeşme baskınına denk geliyor.
Hemen buraya değinelim.
Osmanlı Rus savaşı niçin başladı?
Ondan biraz bahsedeceğiz.
Din arkadaşlar bunun sonuçları bizim için çok kötü.
Küçük Kaynarca anlaşmasından bahsediyorum.
Daha önceki anlaşmada Belgrat anlaşmasında Rusya bunu izlerini silmek istiyor arkadaşlar.
Birincisi bu.
Bu yüzden de Balkanlar'da ayaklanmalar çıkartıyor.
Yine bu dönemde Lehistan da bir durum var.
Lehistan kralı ölünce Rusya hemen Reis Han'a sahip çıkmak istiyor ve Lehistan kralı atıyor.
Osman'dan habersiz.
E böyle olunca leyli milliyetçiler de o pan ladini sığınıyorlar.
Dikkat ederseniz bize bir çok millet sığındı.
İsveç Kralı Mora halkı, şimdi de Leh milliyetçileri, şimdi ile milliyetçiler Osmanlı'ya sığınıyor.
Ruslar Lefter'i takip ediyor.
Onlar da Osman toprağına girince Osmanlı ligindeki Türkler'i de öldürmeye başlıyorlar.
Artı Rusya bununla kalmıyor.
Eflak bu Sudan'a saldırıyor, Kırım'a saldırıyor.
Bir de Rusya, Baltık Denizi'nden Atlas Okyanusu'na, Atlas Okyanusu'ndan Akdeniz'e girip Çeşme baskını yapıyor.
Bütün bunlardan sonra Osmanlı savaşçıyı kaybediyor.
Bir ülke yardımcı oluyor.
Yani geleceğin Almanya'sı olacak dediğimiz Prusya.
Sonuçta da Küçük Kaynarca anlaşması imzalanmış olacak.
Yani burada Prusya niye arabulucu oldu?
Çünkü Rusya Akdeniz'e iniyor, Akdeniz'de cirit atıyor.
Bu Avusturya ve Prusya rahatsız ediyor.
O yüzden Prusya arabulucu olmuş ve savaş sonlanmıştır.
Yani az kalsın burada Osmanlı gidiyordu.
Arkadaşlar bizi de Prusya kurtarmış oldu.
Ama sonuç olarak zaten Osmanlı bu tarihte bu yüzyılın en kötü anlaşmasını imzaladı diyebiliriz işte. Osmanlı Rus Savaşı 1700 68'den 74'e kadar serüveni gördük ve bu savaşı nedenlerinden de bahsettik.
Ve burada Leh milliyetçilerin bize sığınması, Eflak, Boğdan, Kırım'a Rusya'nın saldırması, artı Rusya'nın Çeşme baskını yapmasından sonuçta büyük bir savaş ortaya çıkıyor ve bu savaşta da Osmanlı çok kötü bir yenilgi alıyor.
Şimdi gelelim Küçük Kaynarca anlaşmasına.
Küçük Kaynarca Anlaşması'nın bu maddelerinden çok yorumları daha önemli.
Ama önce bir maddeleri görüp son yollara geçeceğiz.
Burada bir kırım artık ne Osman'ın ne Rusya'nın.
Bakın bağımsız oluyor.
Bizden koparılıyor iki Kırım halkı dini bakımdan halifeye bağlı kalacak.
Üç Osmanlı Ortodoks halkının koruyuculuğu Rusya geçti.
Ruslar Balkanlar da konsolosluk açabilecek.
İstanbul'da devamlı elçi duracaklar.
Kapitülasyonlar dan Ruslar da yararlanıyor.
Karadeniz'de donanma bulunulabilecek.
Ruslar bir diğeri Osmanlı Rusya'ya savaş tazminatı ödeyecek.
Eflak ve Boğdan ve çevresi Osmanlı'da kalıyor.
Bir diğeri Azak ve çevresi.
Artık Rusya bırakıldı.
Bakın burada Belgrad Anlaşması'nın geçerliliği gittiğini görüyorsunuz Ruslar tarafından.
Peki sonuçlarına baktığımız antlaşmanın bir de yorumuna bakalım.
Kırım'ın bağımsız olması ne demek?
İlk defa Türk ve Müslüman toprak parçasını Osmanlı kaybetti demek.
Yine Osmanlı egemenlik alanı ve nüfusu ve gelirin azalması demek.
Artı Rusların Kırım'ı alması önünü açıldı demek.
Yani artık Kırım onlar için kolay bir lokma.
Çünkü önce Osmanlı'dan kopar, atacaklar yavaş yavaş.
Rusya burayı kendi toprağa haline getirecek.
Bu aşamayı da söyleyeceğim size.
Karadeniz'in Türk gölü olma özelliği artık son buldu.
Dedik ya Belgrad'da son kez Karadeniz'de aslan gibi kükredi ki Fatih Sultan Mehmet. Zamanda Türk gölü olan Karadeniz artık Türk gölü değil.
Burada hemen Kırım nasıl elimizden çıktı bakalım şimdi bir Küçük Kaynarca anlaşmasıyla Kırım Rusya tarafından bizden koparıldı.
Tamam iki aynalı kavak tenkit name si diye bir tenkit name yayımlandı arkadaşlar.
1779 da burada Rusya Kırım'ın içişlerine karıştığı için Kırım halkı Osman'dan yardım istiyor ve savaş durumu belirdiği için de Fransa gene arabulucu olacak ve Osmanlı Şahin Giray'ın Hanı'nı tanımak zorunda kalıyor.
Ama herhangi bir savaş olmadı.
Aynalı Kavak tenkit name imzalandığı ama bu ne demek?
Şahin Giray, Ruslar'ın başa getirdiği bir adam.
O yüzden de Osmanlı Aynalı Kavak tenkit name sinden hiç de memnun değil.
Ruslar yavaş yavaş içeri giriyor.
Artı Osmanlı Rus savaşı bir daha yaşanacak.
Sonunda YAŞ anlaşması imzalanacak ve Osmanlı bu yaş anlaşmasına göre Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunu tanıyacak.
Bakın üç aşamada Kırım bizden koparıldı ve Rusya'nın toprağı oldu.
Küçük Kaynarca da Kırım Bağımsız Asyalı Kaba Tenkit name ile Kırım Bağımsız ama Kırım yöneticisini Rusya atadı.
3 Yaş Anlaşması'yla Kırım Osmanlı dan koparıldı.
Yaş Antlaşması'yla ise Kırım Rusya'nın toprağı oluverdi.
Kırım halkı dini bakımdan Osmanlı nefesine bağlı kalacak.
Bakalım bu ne?
Bir Kırım ile kültürel bağlarımızı korumak istemeyiz.
Yani Halife'nin dini gücünü siyasi olarak kullanmış ilk defa Yavuz Sultan Selim döneminden beri hiçbir şekilde Halife'nin.
Yassı küçük kullanılmamış dı.
Ama Osmanlı demek ki güç kaybediyor ve burada dini bir argümanı yani halifeliği siyasi güç olarak kullanmaya başladığını göreceğiz. Biz bunu iki defa daha göreceğiz.
Birincisi Trablusgarp savaşında, bir diğeri de Birinci Dünya Savaşı'nda Halife'nin siyasi gücünü kullanmak isteyecek Osmanlı.
Ama üçünde de işe yaramıyor ve Osmanlı Ortodoks halkının koruyucusu oldu.
İşte Fatih Sultan Mehmet zamanında Ortodoksların hakimi bizdik ama şimdi artık bu Ruslara geçti ve Katolik Kilisesi'nin korunmasına Fransaya vermiştik.
Bakın Osmanlı bağımsızlığına ve egemenliğine bu terstir.
Arkadaşlar Ruslar Balkanlar da konsolosluk açabilecek.
Oh ne ala artık.
Rusların balkanlarda istediği milleti kafasına göre kışkırtması demek.
Osmanlı halkı olan bu balkan milletleri Osmanlıya içten içe dilenmeye başlıyorlar.
İstanbulda devamlı elçi bulunduracak, yasalaşan Osmanlıyı yakından takip edecekler ve Osmanlıyı her yönden bilecekler.
Arkadaşlar Osmanlının içişlerine kavuşabilmek için bu yöntemi kullanacaklar.
Kapitülasyonlar dan yararlanacak.
Rusya ilk defa kapitülasyon veriliyor.
Bu da osmanlı ekonomisi için tehlike demek.
Üç Karadenizde donanma bulunduracak.
Bakın bu da bizim için tehlike askeri güç bulunduracak diyor.
Rusya ilk defa boğazlardan geçme imkanı elde etmiş olacak.
Bu sayede ileride bunu da gerçekleştirecek.
Osmanlı Rusya'ya savaş tazminatı ödeyecek.
Osmanlı ilk defa bir devlete savaş tazminatı ödüyor.
Diğeri Eflak ve Boğdan ve çevresi.
Osman da kalacak.
Tamam bizde kalıyor.
Ama şöyle bir şey var.
Osmanlı buradaki halka Rusya'ya yardım ettiği için ceza vermeyecek diye bir madde koydurdu.
Rusya bu ne demek biliyor musunuz?
Halk şöyle düşünüyor Osmanlıya karşı Rusya bizi koruyor, ırk taşımız diye bakıyor.
Çünkü Rusya onlara Slav diyor.
Eee ne yapmış oldu burada?
Rusya bölge halkını Osman'dan soğutmaya çalışıyor.
Bu da önemli. Kendi milletimiz olan bir kişiye sen ceza vermeyeceksin deme hakkını Rusya nereden elde etmiş?
Bizim içişlerimize karışıyor.
Bakın dikkat buraya.
Artı Azak ve çevresi Rusya bırakılacak.
Rusya Karadeniz'de büyük donanma gücüne ulaşmış demektir.
Artık Rusya önümüzde büyük bir güç.
Bakın 1774 Küçük Kaynarca anlaşmasıyla Prut anlaşmasını bir karşılaştırın bakalım.
Prut da rusyayı yok.
Edebilseydik ki tarihte böyle etseydik yapsaydık diye bir şey olmaz.
Ama hani böyle kıyaslamanın istiyorum.
1774 yılında belki de böyle bir şeyle karşı karşıya oynayabilirdik diye düşünüyorum.
Üçüncü Mustafa öldükten sonra 1774 Anlaşması'nı da Üçüncü Mustafa imzalamamış, onu da bilelim.
Birinci Abdülhamit imzalamıştır bu anlaşmayı.
Artı arabulucu olan Prusya'nın da burada önemli katkılarını görüyoruz.
Yavaş yavaş siyasi sahneye girdiğini görürüz.
Prusya'nın gelecekte bu Almanya olacak.
Şimdi Üçüncü Mustafa'nın yaptığı saflara bakalım.
Burada da önde.
Aklımıza gelecek isnatlarda bu.
Herhangi bir şekilde Müslüman olma zorunluluğu falan kaldırıldığı için adı aynen kalmıştır.
Mesela öbürü konutta görev aldı.
Ahmet Paşa olmuştu ama Baron de böyle kaldı.
Yani ne Müslüman ne de Türk ismi almadı.
Bakın deniz mühendisi hanesini oluşturuyor.
Bu da ne demek hocam?
Bu Mühendishane yi Bahri i Hümayun yine Murat Topçular mı kurulduğunu görüyoruz ilk kez de burada iç borçlanmaya gidildiğini görelim.
Az ham sistemi yani o dönemin devleti, o dönemin padişahı.
Ülkesinde ticaretle uğraşan Galata mankenlerinden.
Borç alması demek.
Düşünsenize hazinede para yok.
O yüzden de borç alıyorlar.
Bu da Osmanlı ekonomisinin bu dönemde ne kadar kötü olduğunun göstergesi.
