Evet arkadaşlar, bu videomuzda destanlar ve özelliklerinden bahsedeceğiz.
Destan hem. Ayete. De hem de okul sınavlarında karşımıza gelebilecek. Önemli konulardan bir tanesi. Mutlaka soru gelebilir arkadaşlar.
Okulda 10'uncu sınıfta karşımıza. Gelebilecek bir. Konudur.
Destan deyince aklımıza arkadaşlar millet gelecek, toplum gelecek. Destanlar da bireysellik yok arkadaşlar. Destan ne demek?
Arkadaşlar, destanlar. Bir ulusu yakından ilgilendiren savaş. Göç, kıtlık gibi.
Tarih ve toplum olaylarının. Çerçevesi içinde yiğitlik. Ve olağanüstülük üzerine kurulmuş uzun manzum öyküler midir?
Uzundur arkadaşlar. Didaktik tir, didaktik.
Ne demek. Arkadaşlar?
Öğreticidir.
Destanlar sözlü dönemde ortaya çıkmıştır.
Arkadaşlar ağızdan ağıza yayılmıştır.
Genellikle manzum şekilde yazılır.
Manzum ne demek arkadaşlar?
Şiir demek. Destanlar tamamen. Şiir midir?
Hayır. Düzyazı şeklinde de olanları vardır.
Manzum olarak ortaya çıkıyor destanlar başlangıçta. Ama arkadaşlar yazıya geçirilme aşamasında düz yazıya dönüşebiliyor. Bir şair tarafından derleme aşamasında yazıya geçiriliyor. Benim geçmişim ile alakalı önemli. Olayları anlattığım için.
Destanları yazarken. Coşkulu bir söyleyiş kullanırım. Arkadaşlar.
Destanlar dan. Öğreticidir, didaktik de tarihi bir kaynak. Olarak faydalanan bilirim.
Batı edebiyatında arkadaşlar destanlar Pepe adını alır.
Bakın şu ismi unutmayın karşınıza gelebilir.
Destanlar da arkadaşlar, olağanüstü varlıklar ve olaylar bulunabilir.
Ama destanlar tamamen olağanüstü mü?
Hayır. Kahramanların gerçek veya hayali hayatları etrafında oluşuyor.
Yani kesin bir çizgiden söz edemeyiz arkadaşlar. Savaş bakın. Toplumun dilinden etkileyen. Olaylar.
Savaş, deprem, yangın, göç, kıtlık gibi toplumu. Derinden etkileyen. Olaylar anlatılıyor arkadaşlar.
Yani sanatlar.
Destanlar. Bilimin ve. Aklın toplum hayatına tam. Anlamıyla hakim olmadığı. İlk çağlarda, yani sözlü dönemde ortaya çıkıyor.
Destanlar arkadaşlar. Milli dilde ve milli nazım. Ölçüsüyle yazılır. Oldukça uzun metinlerdir. Mesela bizim Manas Destanı mız var.
Kırgızlar yı ait 400. Bin. Mısra dan oluşuyor.
Her destan arkadaşlar ait olduğu. Milletin mitolojisi, tarihi, efsaneleri. Kahramanları. İnanç sistemleri. Hakkında. Bilgiler verebiliyor. Toparlayacak olursak arkadaşlar genellikle manzum olarak söylendiğini. Olağanüstü olay ve kişilere de yer verebildiğini, anonim nitelik. Taşıdığını, toplumun başından geçen, toplumu. Derinden etkileyen. Olayların anlatıldığını unutmuyoruz.
Destanların arkadaşlar, oluşum aşamaları vardır. Çekirdek olay, yayılma dönemi ve derleme dönemi. Çekirdek olay arkadaşlar oluş dönemidir. Yani olay ilk olarak çekirdekte gerçekleşiyor. Bu aşamada ulusların yani. Milletlerin yaşamında derin bir iz. Bırakan savaş, göç. Doğal afet gibi bir olay gerçekleşiyor.
Yayılma döneminde. Ozanlar, toplumun. Dilinde zenginleşen ve efsaneleşen. Olayları. Hayal dünyalarında geliştirerek, yani üstüne. Katarak. Saz eşliğinde dillendiriyor ve destanlar bu şekilde yayılıyor. Derleme döneminde de bu son aşamadır arkadaşlar. Sözlü gelenekte yaşayan. Destanı. Güçlü bir şair, bir bütün halinde derleyip yazıya geçiriyor. Bizim de silahlarımız arkadaşlar.
Doğa, destan ve yapma destan olmak. Üzere ikiye. Ayrılır.
Destanlar, arkadaşlar doğal destanlar anonim dir.
Sözlü destan ürünüdür.
Uzun süre. De gerçekleşir. Yapay destanlar doğa destanları göre daha yakın bir zamanda yazıya geçirilir.
Doğal destanlar da yazı yoktur.
Doğal destanlar arkadaşlar, Türklere ait doğal destanlar İslamiyet öncesi. Ve. İslamiyet sonrası olmak üzere. Bu da ikiye. Ayrılıyor.
İslamiyet öncesi doğal destanlar. Arkadaşlar bakın bir yaratılış destanı. Saka ya da. İskit. Olarak karşımıza gelebilir.
Saka destanı. Arkadaşlar bizim bir şu. Destanı mız var. Bir de bizim. Alper Tunga Destanı mız var arkadaşlar.
Hun Oğuz destanlarında. Bizim. Oğuz Kağan Destanı mız var.
Bunlara ait. Bir de Attila. Destanı mız var arkadaşlar.
Kök Türkü ya da Göktürk. Şeklinde karşımıza gelebilir. Bizim bir Bozkurt Destanı mız var. Bir de Ergenekon. Destanı mız var.
Hangi destanın. Hangi millete ait olduğunu kesinlikle. Ezberlemek zorundayız.
Arkadaşlar hoca şu destanların. Hepsini karışık bir şekilde. Alt alta verir. Karşılarına hangi millete. Ait olduğunu. Yazmanızı ister.
Ve Bilir. Sizden ve Uygur Destanı mızda arkadaşlar. Türemiş. Destanı var, göç destanı var. Bir de Mani dininin kabulü destanı var.
Genellikle türemiş ve. Göç karşımıza çıkıyor arkadaşlar. Bir de CHP. Destanı larımız var.
Şimdi arkadaşlar yaratılış destanı Türklerin. Aslında bilinen ilk ve en. Eski destanıdır.
Bu destanda. Evrenin ve insanın. Yaratılması. İyilik ve kötülüğün kaynakları ve evrendeki düzeni anlatıyoruz. Yani adından da belli yaratılış destanı. Yaratılış da ilgili en eski Türk inançlarını. Türkler tarafından. Kabul edilmiş dinlerin, özellikle de Şamanizm in izlerini taşıyor. Yaratılış destanı arkadaşlar Altay. Türklerine ait bir. Destandır.
O yüzden bunu unutmuyoruz.
Şimdi arkadaşlar Saka destanlarında. Geldiğimizde. Alper Tunga yı şu destanı mız var, şu destanında arkadaşlar. Milattan önce dördüncü yüzyılda yaşadığı tahmin edilen. Bir Saka hükümdarı. Şu bizim için önemli.
Destanda şu ile. Arkadaşlar Büyük. İskender. Arasındaki. Mücadeleler. Anlatılıyor.
Alper Tunga da arkadaşlar. İskit Türkleri'nin işte milattan önce yedinci yüzyılda yaşadığı. Düşünülen. Bir. Hükümdarıdır.
Alper Tunga nın hayatı, kahramanlıkları. Keyhüsrev. Var.
Burada da arkadaşlar bakın şu Destanı'nda Büyük İskender ile mücadele, Alper Tunga. Da Keyhüsrev ile mücadeleleri. Anlatılıyor.
Arkadaşlar, Oğuz destanlarında, Hun destanlarında. Geldiğimizde. Oğuz Kağan ve Attila Destanı vardır.
Bunlardan başka destan yok arkadaşlar.
Oğuz Kağan Destanı.
Hun hükümdarı Mete Han var ya. Hun hükümdarı Mete'nin yaşamını yediklerini. Yaptığı savaşları. Ülkesini genişletmesini. Ve oğulları arasında dönüştürmesini konu alıyor. Attila da yine bu da bir Hun. Hükümdarı Attila'nın savaşlarını ve kahramanlıklarını anlatıyor.
Kök Türk destanları arkadaşlar, Bozkurt ve Ergenekon olmak üzere iki tanedir.
Bozkurt destanında. Türklerin bir katliamdan. Sağ. Kurtulan bir bebekle, onu büyüten dişi bir kurttan üremeleri anlatılıyor. Arkadaşlar bakın bozkurt. Ve türemiş. Destanı. Biraz birbirine benziyor. Bozkurt destanında dişi bir kurt var.
Süreç destanında. Erkek kurt. Var.
Bunu unutmuyoruz.
Bozkurt destanı söyledik arkadaşlar.
Katliamdan sağ kurtulan bir. Bebek ile onu büyüten dişi. Bir kurttan türedi ileri anlatılıyor.
Ergenekon destanında da, destanda bir savaş sonrasında sağ kalan. Bir kaç. Türk'ün sarp dağlarla. Çevrili bir. Ovaya sığınmaları, burada çoğu aldıktan sonra da. Demirden dağı eriterek tekrar büyük bir millet. Olmaları anlatılıyor. Şu demirden dağı eritmek ifadesi eğer. Ergenekon Destanı'nı sorarlarsa size mutlaka. Verilen bir. İfadedir.
Buraya dikkat ediyoruz.
Uygur Destanı, İsa arkadaşta türemiş destanı.
Şimdi süreç destanında. İki ağacın gökten gelen bir ışığın etkisiyle hamile. Kalması, ardından 5 çocuk doğramaları, sonra da bu çocuklardan. Birinin. Uygurların hükümdarı olması anlatılıyor.
Burada da. Erkek bir. Kurttan. Türe işleri. Anlatılıyor.
Türklerin yine arkadaşlar göç destanında Uygur. Ülkesine. Refah, sağlık, başarı. Ve bereket. Getiren kutlu dağ var.
Bakın şuraya yazalım.
Kutlu da bir de bunlara ait kutsal bir taş var.
O taşın adı da arkadaşlar.
Ya da taşı.
Şimdi bu kutlu dağ adındaki kayanın. Çin'e. Götürülmesinden sonra. Ülkenin türlü felaketlerle. Karşılaşması, bunun sonucunda da Uygurların yurtlarını bırakarak başka bölgelere göç etmek zorunda kalmaları anlatılıyor.
Yani kutlu. Dağ ya da ya da taşı şeklinde karşımıza. Gelebilir arkadaşlar.
Bunların ülkelerinde koruma malları yüzünden yurtlarını bırakarak terk ediyorlar. Çünkü ülkelerinde kıtlık geliyor arkadaşlar. İslamiyet sonrası Türk destanlarında bakacak olursak arkadaşlar Kırgız. Dara ait Manas. Destanı var.
Manas Destanı en uzun destandır arkadaşlar.
Türk Moğol Destanı.
Bakın Türk Moğol destanında. Cengiz. Han Destanı var.
Tatar, Kırım destanında arkadaşlar. Timur ve Edge destanları var. Şu Edge destanı karşımıza çok fazla çıkıyor.
Karahanlı dönemine ait arkadaşlar Satuk Buğra Han destanı mız var.
Şu şekilde yazalım bu destanların. Hangi millete ait olduğunu eleştirebilir. Yine arkadaşlar bakın Selçuklu. Beylikler. Ve Osmanlı dönemine. Ait. Destanlar var.
Mesela Osmanlılar. Dönemine ait. Destanda Sarı Saltuk Destanı var.
Arkadaşlar. Anadolu Beylikleri ne ait. Destanda Danişment Gazi Destanı var.
Selçuklulara ait destanda arkadaşlar, Battal Gazi Destanı var. Bunlar bizim için önemlidir. Mesela Danişment Gazi arkadaşlar, Battal Gazi'nin soyundan. Geldiğine inanılan Melik Danişment Ahmet. Gazi'nin Anadolu'da Müslüman olmayan topluluklarla yaptığı savaşlar anlatılıyor.
Ya da Sarı Saltuk arkadaşlar, Saltuk Gazi ya da Saltuk. Name de denilebilir. Bunlara.
Anadolu ve. Rumeli'nin fethi sırasında önemli rol oynadığı rivayet edilen kahraman bir evliya. Olan Sarı Saltuk'un hayatı anlatılıyor.
Bir de arkadaşlar, Köroğlu Destanı mız var bizim Köroğlu Destanı.
Bu da Ruşen Alevi. Bolu beyi etrafında gelişen. Olayları anlatıyor.
Ya da mesela Adige Destanı'nda, Kırım Tatar destanına ait. Adige. Destanı'nda. İşte Nogay beylerinden Edi Gelin yaşamı. Ve kahramanlıkları anlatılıyor.
Arkadaşlar, İslamiyet sonrası doğal destanların. İçerikleri çok. Fazla sorulmuyor. Sadece eşleştirme isteniliyor. Ama İslam öncesi doğal destanların. İçerikleri işte. Şu.
Alper Tunga Bozkurt. Ergenekon türü iş ve. Göç soruluyor genelde. Bunlara dikkat edelim.
Bir de dünya edebiyatına. Ait doğal destanlar var arkadaşlar.
Mesela bunların. Hangi millete. Ait olduğunu. Bilmeliyiz.
Mesela İngilizlere. Ait Woolf, Ramazan da ve Mehtap Bar'a. Arkadaşlar Hint yerlilere ait bir doğal destandır.
Bunların içerikleri. Sorulmuyor.
Bölünen arkadaşlar Almanlar'a ait.
Şahsında Roland arkadaşlar Fransızlara ait bir destandır.
Yine İgor bakın Ruslara ait.
Bunun da mutlaka her sene. Eşleştirme sini. İstiyorlar.
Sınavda Kale Evvel Arkadaşlar. Filmlere ait Şeyh Name. İranlılara ait İlyada ve Odessa, Yunanlılara. Ait le sit. İspanyollara ait doğal destanlar dır.
Arkadaşlar şu tabloya çok dikkat edelim.
Mutlaka ezbere. Bilmemiz gerekiyor. Yapma destanları arkadaşlar. Bir şairin toplumu etkileyen herhangi bir. Olayı doğal destanları. Benzeterek söylemesi sonucu oluşuyor.
Yani yazıya geçiriliyor ve. Yakın zamanda yazılıyor arkadaşlar.
Doğa destanlar kadar uzun bir zamanda meydana gelmiyor.
Mesela arkadaşlar bunların. Da içerikleri. Sorulmuyor ama kime ait olduğu soruluyor.
Dünya edebiyatına ait ve Türklerine ait yapma destanlar olmak üzere ikiye ayrılır.
Kaybolmuş cennet arkadaşlar milletine ait bir destandır.
Kurtarılmış Kudüs tas soya aittir. Mesela İlahi Komedya Dante ye aittir. Çılgın Orlando arkadaşlar Aristo ya ait destandır. Türklere ait. Yapma destanlar.
Mesela Üç Şehitler Destanı arkadaşlar Fazıl Hüsnü Dağlarca tarafından yazılmıştır.
Bakın yazılmıştır diyorum.
Sakarya Meydan Savaşı.
Ceyhun Atuf Kansu tarafından yazılmıştır. Kuvayi Milliye. Destanı.
Arkadaşlar Nazım. Hikmet. Tarafından yazılmıştır. Çanakkale Şehitlerine. Mehmet Akif Ersoy tarafından yazılmış bir destandır arkadaşlar.
Bunların da. Hangi eserin hangi kişiye ait. Olduğunu. Bilmemiz gerekiyor.
Destan hem. Ayete. De hem de okul sınavlarında karşımıza gelebilecek. Önemli konulardan bir tanesi. Mutlaka soru gelebilir arkadaşlar.
Okulda 10'uncu sınıfta karşımıza. Gelebilecek bir. Konudur.
Destan deyince aklımıza arkadaşlar millet gelecek, toplum gelecek. Destanlar da bireysellik yok arkadaşlar. Destan ne demek?
Arkadaşlar, destanlar. Bir ulusu yakından ilgilendiren savaş. Göç, kıtlık gibi.
Tarih ve toplum olaylarının. Çerçevesi içinde yiğitlik. Ve olağanüstülük üzerine kurulmuş uzun manzum öyküler midir?
Uzundur arkadaşlar. Didaktik tir, didaktik.
Ne demek. Arkadaşlar?
Öğreticidir.
Destanlar sözlü dönemde ortaya çıkmıştır.
Arkadaşlar ağızdan ağıza yayılmıştır.
Genellikle manzum şekilde yazılır.
Manzum ne demek arkadaşlar?
Şiir demek. Destanlar tamamen. Şiir midir?
Hayır. Düzyazı şeklinde de olanları vardır.
Manzum olarak ortaya çıkıyor destanlar başlangıçta. Ama arkadaşlar yazıya geçirilme aşamasında düz yazıya dönüşebiliyor. Bir şair tarafından derleme aşamasında yazıya geçiriliyor. Benim geçmişim ile alakalı önemli. Olayları anlattığım için.
Destanları yazarken. Coşkulu bir söyleyiş kullanırım. Arkadaşlar.
Destanlar dan. Öğreticidir, didaktik de tarihi bir kaynak. Olarak faydalanan bilirim.
Batı edebiyatında arkadaşlar destanlar Pepe adını alır.
Bakın şu ismi unutmayın karşınıza gelebilir.
Destanlar da arkadaşlar, olağanüstü varlıklar ve olaylar bulunabilir.
Ama destanlar tamamen olağanüstü mü?
Hayır. Kahramanların gerçek veya hayali hayatları etrafında oluşuyor.
Yani kesin bir çizgiden söz edemeyiz arkadaşlar. Savaş bakın. Toplumun dilinden etkileyen. Olaylar.
Savaş, deprem, yangın, göç, kıtlık gibi toplumu. Derinden etkileyen. Olaylar anlatılıyor arkadaşlar.
Yani sanatlar.
Destanlar. Bilimin ve. Aklın toplum hayatına tam. Anlamıyla hakim olmadığı. İlk çağlarda, yani sözlü dönemde ortaya çıkıyor.
Destanlar arkadaşlar. Milli dilde ve milli nazım. Ölçüsüyle yazılır. Oldukça uzun metinlerdir. Mesela bizim Manas Destanı mız var.
Kırgızlar yı ait 400. Bin. Mısra dan oluşuyor.
Her destan arkadaşlar ait olduğu. Milletin mitolojisi, tarihi, efsaneleri. Kahramanları. İnanç sistemleri. Hakkında. Bilgiler verebiliyor. Toparlayacak olursak arkadaşlar genellikle manzum olarak söylendiğini. Olağanüstü olay ve kişilere de yer verebildiğini, anonim nitelik. Taşıdığını, toplumun başından geçen, toplumu. Derinden etkileyen. Olayların anlatıldığını unutmuyoruz.
Destanların arkadaşlar, oluşum aşamaları vardır. Çekirdek olay, yayılma dönemi ve derleme dönemi. Çekirdek olay arkadaşlar oluş dönemidir. Yani olay ilk olarak çekirdekte gerçekleşiyor. Bu aşamada ulusların yani. Milletlerin yaşamında derin bir iz. Bırakan savaş, göç. Doğal afet gibi bir olay gerçekleşiyor.
Yayılma döneminde. Ozanlar, toplumun. Dilinde zenginleşen ve efsaneleşen. Olayları. Hayal dünyalarında geliştirerek, yani üstüne. Katarak. Saz eşliğinde dillendiriyor ve destanlar bu şekilde yayılıyor. Derleme döneminde de bu son aşamadır arkadaşlar. Sözlü gelenekte yaşayan. Destanı. Güçlü bir şair, bir bütün halinde derleyip yazıya geçiriyor. Bizim de silahlarımız arkadaşlar.
Doğa, destan ve yapma destan olmak. Üzere ikiye. Ayrılır.
Destanlar, arkadaşlar doğal destanlar anonim dir.
Sözlü destan ürünüdür.
Uzun süre. De gerçekleşir. Yapay destanlar doğa destanları göre daha yakın bir zamanda yazıya geçirilir.
Doğal destanlar da yazı yoktur.
Doğal destanlar arkadaşlar, Türklere ait doğal destanlar İslamiyet öncesi. Ve. İslamiyet sonrası olmak üzere. Bu da ikiye. Ayrılıyor.
İslamiyet öncesi doğal destanlar. Arkadaşlar bakın bir yaratılış destanı. Saka ya da. İskit. Olarak karşımıza gelebilir.
Saka destanı. Arkadaşlar bizim bir şu. Destanı mız var. Bir de bizim. Alper Tunga Destanı mız var arkadaşlar.
Hun Oğuz destanlarında. Bizim. Oğuz Kağan Destanı mız var.
Bunlara ait. Bir de Attila. Destanı mız var arkadaşlar.
Kök Türkü ya da Göktürk. Şeklinde karşımıza gelebilir. Bizim bir Bozkurt Destanı mız var. Bir de Ergenekon. Destanı mız var.
Hangi destanın. Hangi millete ait olduğunu kesinlikle. Ezberlemek zorundayız.
Arkadaşlar hoca şu destanların. Hepsini karışık bir şekilde. Alt alta verir. Karşılarına hangi millete. Ait olduğunu. Yazmanızı ister.
Ve Bilir. Sizden ve Uygur Destanı mızda arkadaşlar. Türemiş. Destanı var, göç destanı var. Bir de Mani dininin kabulü destanı var.
Genellikle türemiş ve. Göç karşımıza çıkıyor arkadaşlar. Bir de CHP. Destanı larımız var.
Şimdi arkadaşlar yaratılış destanı Türklerin. Aslında bilinen ilk ve en. Eski destanıdır.
Bu destanda. Evrenin ve insanın. Yaratılması. İyilik ve kötülüğün kaynakları ve evrendeki düzeni anlatıyoruz. Yani adından da belli yaratılış destanı. Yaratılış da ilgili en eski Türk inançlarını. Türkler tarafından. Kabul edilmiş dinlerin, özellikle de Şamanizm in izlerini taşıyor. Yaratılış destanı arkadaşlar Altay. Türklerine ait bir. Destandır.
O yüzden bunu unutmuyoruz.
Şimdi arkadaşlar Saka destanlarında. Geldiğimizde. Alper Tunga yı şu destanı mız var, şu destanında arkadaşlar. Milattan önce dördüncü yüzyılda yaşadığı tahmin edilen. Bir Saka hükümdarı. Şu bizim için önemli.
Destanda şu ile. Arkadaşlar Büyük. İskender. Arasındaki. Mücadeleler. Anlatılıyor.
Alper Tunga da arkadaşlar. İskit Türkleri'nin işte milattan önce yedinci yüzyılda yaşadığı. Düşünülen. Bir. Hükümdarıdır.
Alper Tunga nın hayatı, kahramanlıkları. Keyhüsrev. Var.
Burada da arkadaşlar bakın şu Destanı'nda Büyük İskender ile mücadele, Alper Tunga. Da Keyhüsrev ile mücadeleleri. Anlatılıyor.
Arkadaşlar, Oğuz destanlarında, Hun destanlarında. Geldiğimizde. Oğuz Kağan ve Attila Destanı vardır.
Bunlardan başka destan yok arkadaşlar.
Oğuz Kağan Destanı.
Hun hükümdarı Mete Han var ya. Hun hükümdarı Mete'nin yaşamını yediklerini. Yaptığı savaşları. Ülkesini genişletmesini. Ve oğulları arasında dönüştürmesini konu alıyor. Attila da yine bu da bir Hun. Hükümdarı Attila'nın savaşlarını ve kahramanlıklarını anlatıyor.
Kök Türk destanları arkadaşlar, Bozkurt ve Ergenekon olmak üzere iki tanedir.
Bozkurt destanında. Türklerin bir katliamdan. Sağ. Kurtulan bir bebekle, onu büyüten dişi bir kurttan üremeleri anlatılıyor. Arkadaşlar bakın bozkurt. Ve türemiş. Destanı. Biraz birbirine benziyor. Bozkurt destanında dişi bir kurt var.
Süreç destanında. Erkek kurt. Var.
Bunu unutmuyoruz.
Bozkurt destanı söyledik arkadaşlar.
Katliamdan sağ kurtulan bir. Bebek ile onu büyüten dişi. Bir kurttan türedi ileri anlatılıyor.
Ergenekon destanında da, destanda bir savaş sonrasında sağ kalan. Bir kaç. Türk'ün sarp dağlarla. Çevrili bir. Ovaya sığınmaları, burada çoğu aldıktan sonra da. Demirden dağı eriterek tekrar büyük bir millet. Olmaları anlatılıyor. Şu demirden dağı eritmek ifadesi eğer. Ergenekon Destanı'nı sorarlarsa size mutlaka. Verilen bir. İfadedir.
Buraya dikkat ediyoruz.
Uygur Destanı, İsa arkadaşta türemiş destanı.
Şimdi süreç destanında. İki ağacın gökten gelen bir ışığın etkisiyle hamile. Kalması, ardından 5 çocuk doğramaları, sonra da bu çocuklardan. Birinin. Uygurların hükümdarı olması anlatılıyor.
Burada da. Erkek bir. Kurttan. Türe işleri. Anlatılıyor.
Türklerin yine arkadaşlar göç destanında Uygur. Ülkesine. Refah, sağlık, başarı. Ve bereket. Getiren kutlu dağ var.
Bakın şuraya yazalım.
Kutlu da bir de bunlara ait kutsal bir taş var.
O taşın adı da arkadaşlar.
Ya da taşı.
Şimdi bu kutlu dağ adındaki kayanın. Çin'e. Götürülmesinden sonra. Ülkenin türlü felaketlerle. Karşılaşması, bunun sonucunda da Uygurların yurtlarını bırakarak başka bölgelere göç etmek zorunda kalmaları anlatılıyor.
Yani kutlu. Dağ ya da ya da taşı şeklinde karşımıza. Gelebilir arkadaşlar.
Bunların ülkelerinde koruma malları yüzünden yurtlarını bırakarak terk ediyorlar. Çünkü ülkelerinde kıtlık geliyor arkadaşlar. İslamiyet sonrası Türk destanlarında bakacak olursak arkadaşlar Kırgız. Dara ait Manas. Destanı var.
Manas Destanı en uzun destandır arkadaşlar.
Türk Moğol Destanı.
Bakın Türk Moğol destanında. Cengiz. Han Destanı var.
Tatar, Kırım destanında arkadaşlar. Timur ve Edge destanları var. Şu Edge destanı karşımıza çok fazla çıkıyor.
Karahanlı dönemine ait arkadaşlar Satuk Buğra Han destanı mız var.
Şu şekilde yazalım bu destanların. Hangi millete ait olduğunu eleştirebilir. Yine arkadaşlar bakın Selçuklu. Beylikler. Ve Osmanlı dönemine. Ait. Destanlar var.
Mesela Osmanlılar. Dönemine ait. Destanda Sarı Saltuk Destanı var.
Arkadaşlar. Anadolu Beylikleri ne ait. Destanda Danişment Gazi Destanı var.
Selçuklulara ait destanda arkadaşlar, Battal Gazi Destanı var. Bunlar bizim için önemlidir. Mesela Danişment Gazi arkadaşlar, Battal Gazi'nin soyundan. Geldiğine inanılan Melik Danişment Ahmet. Gazi'nin Anadolu'da Müslüman olmayan topluluklarla yaptığı savaşlar anlatılıyor.
Ya da Sarı Saltuk arkadaşlar, Saltuk Gazi ya da Saltuk. Name de denilebilir. Bunlara.
Anadolu ve. Rumeli'nin fethi sırasında önemli rol oynadığı rivayet edilen kahraman bir evliya. Olan Sarı Saltuk'un hayatı anlatılıyor.
Bir de arkadaşlar, Köroğlu Destanı mız var bizim Köroğlu Destanı.
Bu da Ruşen Alevi. Bolu beyi etrafında gelişen. Olayları anlatıyor.
Ya da mesela Adige Destanı'nda, Kırım Tatar destanına ait. Adige. Destanı'nda. İşte Nogay beylerinden Edi Gelin yaşamı. Ve kahramanlıkları anlatılıyor.
Arkadaşlar, İslamiyet sonrası doğal destanların. İçerikleri çok. Fazla sorulmuyor. Sadece eşleştirme isteniliyor. Ama İslam öncesi doğal destanların. İçerikleri işte. Şu.
Alper Tunga Bozkurt. Ergenekon türü iş ve. Göç soruluyor genelde. Bunlara dikkat edelim.
Bir de dünya edebiyatına. Ait doğal destanlar var arkadaşlar.
Mesela bunların. Hangi millete. Ait olduğunu. Bilmeliyiz.
Mesela İngilizlere. Ait Woolf, Ramazan da ve Mehtap Bar'a. Arkadaşlar Hint yerlilere ait bir doğal destandır.
Bunların içerikleri. Sorulmuyor.
Bölünen arkadaşlar Almanlar'a ait.
Şahsında Roland arkadaşlar Fransızlara ait bir destandır.
Yine İgor bakın Ruslara ait.
Bunun da mutlaka her sene. Eşleştirme sini. İstiyorlar.
Sınavda Kale Evvel Arkadaşlar. Filmlere ait Şeyh Name. İranlılara ait İlyada ve Odessa, Yunanlılara. Ait le sit. İspanyollara ait doğal destanlar dır.
Arkadaşlar şu tabloya çok dikkat edelim.
Mutlaka ezbere. Bilmemiz gerekiyor. Yapma destanları arkadaşlar. Bir şairin toplumu etkileyen herhangi bir. Olayı doğal destanları. Benzeterek söylemesi sonucu oluşuyor.
Yani yazıya geçiriliyor ve. Yakın zamanda yazılıyor arkadaşlar.
Doğa destanlar kadar uzun bir zamanda meydana gelmiyor.
Mesela arkadaşlar bunların. Da içerikleri. Sorulmuyor ama kime ait olduğu soruluyor.
Dünya edebiyatına ait ve Türklerine ait yapma destanlar olmak üzere ikiye ayrılır.
Kaybolmuş cennet arkadaşlar milletine ait bir destandır.
Kurtarılmış Kudüs tas soya aittir. Mesela İlahi Komedya Dante ye aittir. Çılgın Orlando arkadaşlar Aristo ya ait destandır. Türklere ait. Yapma destanlar.
Mesela Üç Şehitler Destanı arkadaşlar Fazıl Hüsnü Dağlarca tarafından yazılmıştır.
Bakın yazılmıştır diyorum.
Sakarya Meydan Savaşı.
Ceyhun Atuf Kansu tarafından yazılmıştır. Kuvayi Milliye. Destanı.
Arkadaşlar Nazım. Hikmet. Tarafından yazılmıştır. Çanakkale Şehitlerine. Mehmet Akif Ersoy tarafından yazılmış bir destandır arkadaşlar.
Bunların da. Hangi eserin hangi kişiye ait. Olduğunu. Bilmemiz gerekiyor.
Sıkça Sorular Sorular
Destan Nedir?
Destan, milattan önceki çağlarda sözlü olarak anlatılan, daha sonra yazıya geçirilen uzun şiirsel anlatımlardır. Bu anlatımlar, toplumların tarih, mitoloji, inanç ve kültürüne dair hikayeleri, kahramanlık öykülerini ve efsaneleri içerirler. Destanlar, toplumların ortak hafızasının bir parçasıdır ve genellikle büyük olayları, savaşları ve doğal afetleri anlatır. Destanlar, birçok kültürde önemli bir edebi tür olarak kabul edilir ve birçok farklı dönemde ve coğrafyada üretilmiştir.
Destan Türleri Nelerdir?
Destanların türleri coğrafyaya, kültüre, dil ve toplumsal yapıya göre değişebilir, ancak genel olarak aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:
- Ulusal Destanlar: Bir ülkenin tarihini, kültürünü ve ulusal kimliğini yansıtan destanlardır. Örneğin, Türk destanları, İliada ve Odysseia, Kalevala gibi ulusal destanlar bulunmaktadır.
- Mitolojik Destanlar: Tanrıların, tanrıçaların ve kahramanların hikayelerinin anlatıldığı destanlardır. Bu destanlarda, doğa olayları, insanın kökeni, toplumun kuruluşu ve ritüeller gibi konular işlenir. Örnek olarak, Yunan Mitolojisi'nde bulunan destanlar verilebilir.
- Kahramanlık Destanları: Bir kahramanın maceralarını anlatan destanlardır. Bu tür destanlarda kahramanın yaptığı cesur eylemler ve üstesinden geldiği zorluklar anlatılır. Örneğin, İskandinav Mitolojisi'nde bulunan Beowulf destanı.
- Efsanevi Destanlar: Efsanelerde gerçek ve hayal bir arada kullanılır. Destanın olayları gerçek hayatta olmamış olsa da, destanın anlatımı olağanüstü nitelikler taşır. Örnek olarak, Kral Arthur destanları verilebilir.
Destanların Özellikleri Nelerdir?
Destanların özellikleri şunlardır:
- Efsanevi ögeler: Destanlar, kahramanların ve olayların efsanevi ve fantastik unsurlarla dolu hikayelerini anlatırlar. Genellikle olaylar kahramanlık, aşk, mücadele, zafer ve yenilgi gibi temalar etrafında döner.
- Sözlü gelenek: Destanlar, genellikle sözlü geleneklerin bir parçasıdır. Bu nedenle, yazılı kaynaklarda bulunmayan, ancak kuşaktan kuşağa aktarılan hikayelerdir.
- Epik anlatım: Destanlar epik bir anlatıma sahiptirler. Büyük çatışmalar, önemli olaylar ve mücadeleler, şaşırtıcı detaylar ve hareketli bir hikaye anlatımı ile karakterizedirler.
- Kahramanlık: Destanlar, kahramanların eylemlerinin anlatıldığı hikayelerdir. Kahramanlar, güçlü, cesur, akıllı, kararlı ve sadık olma gibi özelliklere sahip kişilerdir.
- Toplumsal değerler: Destanlar, toplumsal değerlerin anlatıldığı hikayelerdir. Bu nedenle, toplumsal normlar, ahlaki değerler ve sosyal düzen gibi kavramlar, destanların temel bileşenleridir.
- Ritmik yapı: Destanlar, ritmik bir yapıya sahiptirler. Şiirsel bir dille anlatılan hikayeler, tekrarlayan kelimeler, kıtalar ve uyaklarla desteklenirler.
- Dinî, kültürel ve tarihi bir bağlamda anlatım: Destanlar, genellikle bir dinî, kültürel veya tarihi bağlamda anlatılırlar. Bu nedenle, belirli bir dönemde yaşayan insanların dünya görüşleri, inançları, kültürleri ve tarihleri hikayelerinde yansıtılır.
- Anonimlik: Destanlar genellikle anonimdir, yani belirli bir yazar veya şair tarafından yazılmamıştır. Bunun yerine, birçok farklı kişi tarafından kuşaktan kuşağa aktarılmışlardır.
İslamiyet’ten Önce Türk Destanları Nelerdir?
İslamiyet öncesi dönemde Türkler arasında çeşitli destanlar bulunmaktaydı. Bu destanlar ağız yoluyla nesilden nesile aktarılmış ve günümüze kadar gelmiştir. İslamiyet öncesi Türk destanları arasında şu başlıklar öne çıkar:
- Oğuz Kağan Destanı: Türk tarihinin ve kültürünün önemli destanlarından biridir. İslamiyet öncesi Türk toplumunu anlatan destan, Oğuzların göçleri ve kurdukları devletleri konu alır.
- Ergenekon Destanı: Türklerin Orta Asya'da yaşadığı dönemde Moğol istilasına karşı verdikleri mücadeleyi anlatır. Destanda, Türklerin Ergenekon denilen yerde yıllarca kalarak buradan kurtulmaları ve tekrar ülkelerine dönüşleri anlatılır.
- Alp Er Tunga Destanı: Türk tarihinin önemli destanlarından biri olan Alp Er Tunga Destanı, Türk mitolojisi ve kültürüyle ilgilidir. Destanda, Alp Er Tunga'nın doğumu, hayatı, ölümü ve yeniden doğuşu anlatılır.
- Köroğlu Destanı: Türk kültüründe önemli bir yere sahip olan Köroğlu Destanı, Anadolu'da yaşayan Türkmenlerin hayatını anlatır. Destanda, Köroğlu'nun hayatı ve mücadelesi konu alınmaktadır.
- Şu Destanı: Türk destanları arasında en uzun olanıdır ve İran mitolojisiyle de ilişkilendirilir. Destanda, şamanist inançlarla ilgili öğeler yer almaktadır.
- Dede Korkut Destanı: Türk kültüründe önemli bir yere sahip olan Dede Korkut Destanı, Oğuz Türklerinin Orta Asya'dan Anadolu'ya göçlerini konu alır. Destanda, Oğuzların hayatları, savaşları ve maceraları anlatılır.
İslamiyet Sonrası Türk Destanları Nelerdir?
İslamiyet’in kabulünden sonra Türk edebiyatında yazılan destanlar genellikle İslami motiflerle harmanlanmıştır. İslamiyet’in kabulünden sonra yazılan Türk destanları şunlardır:
- Dede Korkut Hikâyeleri: Oğuz Kağan Destanı ile benzer özelliklere sahip olan bu hikâyeler, Oğuz Türkleri’nin güçlenmesine yardımcı olan kahramanların maceralarını anlatır. Bu hikâyelerin yazılış tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, 14. yüzyılda yazıldığı düşünülmektedir.
- Köroğlu Destanı: Köroğlu, Anadolu’nun farklı bölgelerinde anlatılan bir destandır. Köroğlu’nun, doğanın güçleri ve kötü niyetli insanlarla mücadelesini konu alan destan, özellikle Türk dünyasında sevilen bir eserdir.
- Battal Gazi Destanı: İslam öncesi Türk destanlarının İslami motiflerle harmanlanmış bir örneği olan Battal Gazi Destanı, Anadolu’nun farklı bölgelerinde anlatılır. Destanda, müslümanlığı yaymak için savaşan ve pek çok engelle karşılaşan bir kahraman olan Battal Gazi’nin maceraları anlatılır.
- Saltuknâme: 12. yüzyılda yaşamış olan Horasanlı bir şair olan Ahmedi tarafından yazılan Saltuknâme, Anadolu’da yaşamış dervişlerin hayat hikâyelerini anlatır.
- Şah İsmail Destanı: Safevî Devleti’nin kurucusu Şah İsmail’in hayatını konu alan destan, İran ve Azerbaycan’da anlatılan bir hikâyedir. Ancak bu destan, Türk edebiyatı açısından da önemlidir.
- Alişar Destanı: Alişar Destanı, günümüze kadar yazılı olarak ulaşmamış olsa da, sözlü olarak nesilden nesile aktarılan bir destandır. Eski Türk destanlarından etkilenen Alişar Destanı’nda, Türkistan’da yaşamış bir kahramanın maceraları anlatılır.
Yeni Türk Destanları Nelerdir?
Yeni Türk Destanları, milli bilinç ve bağımsızlık mücadelesi sırasında yazılmış destanlardır. Bu destanlar, genellikle milli kahramanların hayatını konu alır ve Türk milletinin tarihi ve kültürel değerlerine vurgu yapar. Yeni Türk Destanları, genellikle manzum şekilde yazılmıştır ve Türk edebiyatında Milli Edebiyat akımının etkisiyle ortaya çıkmıştır.
Yeni Türk Destanları arasında en önemlileri şunlardır:
- Mehmet Akif Ersoy'un "Çanakkale Şehitleri" şiiri
- Nihal Atsız'ın "Bozkurtların Ölümü" romanı
- Yusuf Ziya Ortaç'ın "Necip Fazıl Kısakürek'e Mektuplar" kitabı
- Arif Nihat Asya'nın "İstiklal Marşı" şiiri
- Hamdullah Suphi Tanrıöver'in "Türk'ün Amentüsü" şiiri
- Ziya Gökalp'in "Türkçülüğün Esasları" kitabı
Bu eserler, Türk milletinin tarihi ve kültürel kimliğine vurgu yapar ve milli bilinci güçlendirme amaçlıdır.
Dünya Edebiyatındaki Doğal Destanlar Nelerdir?
Dünya edebiyatında doğal destan olarak adlandırılan birçok eser vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Homeros'un İlyada ve Odysseia eserleri: Antik Yunan edebiyatının en önemli destanlarındandır. İlyada, Truva Savaşı'nı anlatırken, Odysseia ise Yunan kahramanı Odysseus'un maceralarını konu alır.
- Beowulf: Ortaçağ İngiliz edebiyatının en önemli destanlarındandır. İngiltere'deki Anglo-Sakson kültürünün bir yansımasıdır ve cesur bir savaşçının canavarlarla olan mücadelesini anlatır.
- Gilgamesh Destanı: Antik Mezopotamya edebiyatının en önemli destanlarındandır. Sümer krallarından Gilgamesh'in maceralarını anlatır ve insanın ölümlülüğüyle yüzleşmesini konu alır.
- Kalevala: Fin edebiyatının en önemli destanlarındandır. Finlandiya halk kültürünü yansıtır ve birçok efsanevi karakterin maceralarını anlatır.
- Nibelungenlied: Alman edebiyatının en önemli destanlarındandır. İskandinav mitolojisinden esinlenerek yazılmıştır ve ejderhalar, kahramanlar ve güçlü tanrılar gibi unsurları içerir.
- Şahname: İran edebiyatının en önemli destanlarındandır. Pers İmparatorluğu'nun tarihini ve efsanelerini anlatır.
- Ramayana: Hindistan edebiyatının en önemli destanlarındandır. Hindu mitolojisindeki Rama'nın maceralarını anlatır ve insanın doğruyu bulma ve kötülükle savaşma yolculuğunu konu alır.
- Mahabharata: Hindistan edebiyatının bir başka önemli destanıdır. İki kardeş grubu arasındaki savaşta öne çıkan tanrısal ve insansı figürleri konu alır.
Dünya Edebiyatındaki Yapay Destanlar Nelerdir?
Dünya edebiyatında yapay destanlar olarak kabul edilen eserler, genellikle tek bir yazarın yarattığı ve çağdaş toplumların mitlerini veya tarihlerini anlattığı uzun şiir veya öykülerdir. Bu eserler, genellikle kahramanlık, macera ve destansı olaylarla doludur ve epik şiirin geleneksel özelliklerini taşırlar. Bazı örnekler şunlardır:
- John Milton'ın "Kayıp Cennet" (Paradise Lost) adlı epik şiiri
- Dante Alighieri'nin "İlahi Komedya" (Divine Comedy) adlı uzun şiiri
- James Joyce'un "Ulysses" adlı romanı
- Thomas Mann'ın "Buddenbrooklar" adlı romanı
- Homer'in İlyada ve Odysseia destanları
Bu eserler, geleneksel destanlar gibi sözlü kültürden kaynaklanmazlar, ancak çağdaş edebiyatın belirgin bir türü olarak kabul edilirler.
