Cümlenin ögeleri.
Cümlenin ögelerine baktığımız zaman ilk etapta ikiye ayrıldığını görüyoruz.
Temel ögeler ve yardımcı ögeler olmak üzere.
Temel ögelerimize baktığımız zaman yüklem ve özne karşımıza çıkıyor.
Yüklem zaten en temel ögemiz.
Çünkü yüklem olmazsa cümleden bahsedemiyoruz.
Sonrasında öznemiz.
Özne kendi arasında gerçek özne ve sözde özne olmak üzere ikiye ayrılıyor.
Yardımcı ögelere baktığımız zaman nesne yer tamlayıcısı, zarf tamlayıcısı olarak karşımıza çıkıyorlar.
Nesne kendi arasında yine belirtili ve belirtisiz olmak üzere ikiye ayrılıyor.
Şimdi temel ögelerimizden yüklem ile başlayalım.
Yüklemimiz cümledeki işi hareketi yargıyı bildiren çekimli ögeye yüklem diyoruz.
Çekimli öge.
Çekimlerden kast ettiğimiz şey isim ya da fiil olabilir.
Yüklem olmadan cümle olamaz.
Tek başına bir yüklem bir cümle demektir.
Mutlaka her cümlede bir yüklem olmak durumunda.
Eğer o cümlede yüklem yoksa orada bir cümleden bahsetmiyoruz zaten.
Yüklem fiil ya da isim olabilir.
Yüklem bir sözcükten oluşabileceği gibi sözcük grubundan da oluşabilir.
Yani tanımlamalar şeklinde karşımıza çıkabilir.
Birbirini tamamlayan ifadeler şeklinde karşımıza çıkabilir.
Cümlemize bakalım.
Ödevlerini bitirdikten sonra çıkabilirsiniz.
Şimdi bu cümledeki yüklemimizi ne şekilde bulacağız?
Yüklemi bulmak için herhangi bir sorumuz yok.
Diğer ögeleri bulmak için her birinin ayrı ayrı kendilerine ait soruları var.
Fakat yüklem de böyle bir şey söz konusu değil.
O zaman neye bakıyoruz?
Bu cümledeki iş, oluş, hareket, durum bildiren ifade hangisi ve tam olarak bu cümlede bize anlatılmak istenen şey nedir ona bakıyoruz.
Ödevlerini bitirdikten sonra çıkabilirsin.
Buradaki eylemimiz bizim hangisi?
Bitirdikten mi çıkabilirsin mi?
Tabii ki çıkabilirsin ifadesi bizim için burada nedir?
Yüklemdir.
Evet, yüklemimize baktığımız zaman çıkabilmek nedir?
Bir fiildir.
Yüklemimizin türü burada fiil mesela.
Çıkabilirsiniz, tek başına yazdığınızı düşünelim.
Burası nedir?
Cümledir, demek ki yüklem tek başına bir cümle özelliği de taşır.
Fiil aynı zamanda burası ne oldu?
Cümle olarak da karşımıza çıkabilir.
Yani öyle cümleler verilebilir ki size başlı başına bir yüklem şeklinde.
Aynen burada olduğu gibi.
Bugün lunaparktaydık.
Buradaki esas işi anlatan ya da durumu anlatan ifade nedir?
Lunaparktaydık ifadesi bu cümlemizin yüklemi.
Peki bu yüklemimizin türü ne?
Lunapark isim.
Yüklemimizin türüne göre zaten isim cümlesi fiil cümlesi olarak değerlendiriyoruz.
Çocukların en büyük eğlencesi bilgisayar oyunlarıdır.
Şimdi bu cümlemize baktığımız zaman yüklemimiz hangisidir?
Çocukların en büyük eğlencesi bilgisayar oyunlarıdır ifadesinde cümlesinde yüklem nedir?
Bilgisayar oyunlarıdır.
Ifadesi çocukların en büyük eğlencesi bilgisayar oyunlarıdır şeklinde mi karşımıza çıkıyor?
Çocukların en büyük eğlencesi bilgisayar oyunlarıdır şeklinde.
Karşımıza çıkar.
İsim cümlesi midir?
Fiil cümlesi midir?
İsim.
Evet, burası komple bakın bir yüklemden oluştu.
Cümlemiz komple yüklem şeklinde karşımızda.
Gidiyorum gurbeti gönlümde duya duya.
Bakalım şimdi burada yüklemimiz hangisi?
Sonda ne var duya duya var ama yüklem her zaman sonda olacak diye bir kuralımız yok.
Yüklem ortada da olabilir, başta da olabilir.
Duya duya ifadesi bir cümle niteliği taşıyor mu?
İlk önce ona bakmamız lazım.
Yüklem tek başına bir cümlenin niteliği taşır.
Çünkü o zaman nedir burada gidiyorum ifadesi bizim için yüklemdir.
Bakın başta.
Cümlenin başında.
Evet.
Fiil mi?
İsim mi?
Bir fiilden oluşmuş.
Evet yüklemimiz bu şekilde.
Cümlenin ögelerine baktığımız zaman ilk etapta ikiye ayrıldığını görüyoruz.
Temel ögeler ve yardımcı ögeler olmak üzere.
Temel ögelerimize baktığımız zaman yüklem ve özne karşımıza çıkıyor.
Yüklem zaten en temel ögemiz.
Çünkü yüklem olmazsa cümleden bahsedemiyoruz.
Sonrasında öznemiz.
Özne kendi arasında gerçek özne ve sözde özne olmak üzere ikiye ayrılıyor.
Yardımcı ögelere baktığımız zaman nesne yer tamlayıcısı, zarf tamlayıcısı olarak karşımıza çıkıyorlar.
Nesne kendi arasında yine belirtili ve belirtisiz olmak üzere ikiye ayrılıyor.
Şimdi temel ögelerimizden yüklem ile başlayalım.
Yüklemimiz cümledeki işi hareketi yargıyı bildiren çekimli ögeye yüklem diyoruz.
Çekimli öge.
Çekimlerden kast ettiğimiz şey isim ya da fiil olabilir.
Yüklem olmadan cümle olamaz.
Tek başına bir yüklem bir cümle demektir.
Mutlaka her cümlede bir yüklem olmak durumunda.
Eğer o cümlede yüklem yoksa orada bir cümleden bahsetmiyoruz zaten.
Yüklem fiil ya da isim olabilir.
Yüklem bir sözcükten oluşabileceği gibi sözcük grubundan da oluşabilir.
Yani tanımlamalar şeklinde karşımıza çıkabilir.
Birbirini tamamlayan ifadeler şeklinde karşımıza çıkabilir.
Cümlemize bakalım.
Ödevlerini bitirdikten sonra çıkabilirsiniz.
Şimdi bu cümledeki yüklemimizi ne şekilde bulacağız?
Yüklemi bulmak için herhangi bir sorumuz yok.
Diğer ögeleri bulmak için her birinin ayrı ayrı kendilerine ait soruları var.
Fakat yüklem de böyle bir şey söz konusu değil.
O zaman neye bakıyoruz?
Bu cümledeki iş, oluş, hareket, durum bildiren ifade hangisi ve tam olarak bu cümlede bize anlatılmak istenen şey nedir ona bakıyoruz.
Ödevlerini bitirdikten sonra çıkabilirsin.
Buradaki eylemimiz bizim hangisi?
Bitirdikten mi çıkabilirsin mi?
Tabii ki çıkabilirsin ifadesi bizim için burada nedir?
Yüklemdir.
Evet, yüklemimize baktığımız zaman çıkabilmek nedir?
Bir fiildir.
Yüklemimizin türü burada fiil mesela.
Çıkabilirsiniz, tek başına yazdığınızı düşünelim.
Burası nedir?
Cümledir, demek ki yüklem tek başına bir cümle özelliği de taşır.
Fiil aynı zamanda burası ne oldu?
Cümle olarak da karşımıza çıkabilir.
Yani öyle cümleler verilebilir ki size başlı başına bir yüklem şeklinde.
Aynen burada olduğu gibi.
Bugün lunaparktaydık.
Buradaki esas işi anlatan ya da durumu anlatan ifade nedir?
Lunaparktaydık ifadesi bu cümlemizin yüklemi.
Peki bu yüklemimizin türü ne?
Lunapark isim.
Yüklemimizin türüne göre zaten isim cümlesi fiil cümlesi olarak değerlendiriyoruz.
Çocukların en büyük eğlencesi bilgisayar oyunlarıdır.
Şimdi bu cümlemize baktığımız zaman yüklemimiz hangisidir?
Çocukların en büyük eğlencesi bilgisayar oyunlarıdır ifadesinde cümlesinde yüklem nedir?
Bilgisayar oyunlarıdır.
Ifadesi çocukların en büyük eğlencesi bilgisayar oyunlarıdır şeklinde mi karşımıza çıkıyor?
Çocukların en büyük eğlencesi bilgisayar oyunlarıdır şeklinde.
Karşımıza çıkar.
İsim cümlesi midir?
Fiil cümlesi midir?
İsim.
Evet, burası komple bakın bir yüklemden oluştu.
Cümlemiz komple yüklem şeklinde karşımızda.
Gidiyorum gurbeti gönlümde duya duya.
Bakalım şimdi burada yüklemimiz hangisi?
Sonda ne var duya duya var ama yüklem her zaman sonda olacak diye bir kuralımız yok.
Yüklem ortada da olabilir, başta da olabilir.
Duya duya ifadesi bir cümle niteliği taşıyor mu?
İlk önce ona bakmamız lazım.
Yüklem tek başına bir cümlenin niteliği taşır.
Çünkü o zaman nedir burada gidiyorum ifadesi bizim için yüklemdir.
Bakın başta.
Cümlenin başında.
Evet.
Fiil mi?
İsim mi?
Bir fiilden oluşmuş.
Evet yüklemimiz bu şekilde.
