Nesnesine göre fiilde baktığımız zaman ikinci maddemiz geçiş, sessiz fiil, geçiş, sis, fiil nedir, nesne almayan ya da alamayan tüm fiiller geçersizdir.
Yani cümle mizde nesne olmayacak fiil cümlesinden bahsediyoruz.
Tabii ki nesne almayan cümleler neymiş?
Geçiş siz filmi azimle çalışmaya devam ediyor cümlesine baktığımız zaman yüklediğimiz nedir devam ediyor.
Yüklem devam etmek fiili miz.
Devam eden Kim O Bir Gizli Özdeniz Var Yine.
Baktığımız zaman şimdi var mı burada bir nesne neyi devam ediyor, kimi devam ediyor, ne devam ediyor, ne devam ediyor azimle çalışmaya olmuyor.
O zaman bu cümle de bir nesneden bahsetmiyoruz.
Demek ki nesnesine göre nedir burası?
Geçiş siz.
Geçiş Siz Fil.
Öznesini göre etken.
Dışarısı çok soğuk olduğundan erkenden geldi.
Bakalım büyüklerimiz nedir geldi yüklem fiil.
Kim O yine bir gizli özne miz var.
Ne geldi?
Yok.
Neyi geldi?
Yok, Kimi geldi?
Yok o zaman nesnesine göre nedir?
Geçiş siz?
Faik Öz Nesin'e göre gerçek hüznümüz var, etken diyebiliyoruz artık buna.
Açıklamamızda dikkat edelim.
Tek başına bir fiil verilip geç eşlilik durumu soruluyor sa fiilin başına onu sözcüğünü getireceğiz.
Eğer anlamlı oluyorsa onu kelimesini koyduktan sonra dilimiz geçişli anlamsız olsa geçiş işsizdir.
Demek ki bir fiil verilirse bizi ve geçişli durumu sorulursa hangisi farklıdır, hangisi geçişli dir, hangisi geçiş işsizdir diye sorulabilir.
Hemen başına ne getiriyorsunuz onu kelimesini getiriyorsunuz bakalım şimdi.
Getirelim.
Onu, onu, onu.
Yazılım.
Hangileri geçişli, hangileri geçiş siz şimdi onu okudu.
Oldu mu?
Evet, kitaptan bahsediyor olabilir.
Geçişli onu gitti.
Geçişli mi geçersiz mi geçiş?
Siz onu sevdi.
Olur mu olur, onu içti.
Olur mu?
Çayı suyu olur.
Onu baktı.
Olur mu olmaz demekki keçi işsiz.
Onu dinledi.
Evet geçişli geçişlere şu şekilde tik attık.
Geçiş sizlere de çarpı koyduk.
Demek ki böyle bir kısayol yapabiliriz kendimizi.
R t tır ekleri geçiş siz bir fiili geçişli hale getirir.
Buraya dikkat edelim.
Aynı ekler çünkü geçişli fiilde de karşımıza çıkmıştı.
Geçişli eşlilik derecesini artırmıştı.
Burada dikkat edeceğimiz nokta nedir?
Bu ekler geçiş sessiz bir fiili geçişli hale getirecek örneklerden.
Şimdi çok net anlayacaksınız.
İlk örneğimizde bakalım.
Ekmekler kızardı, ekmekleri, kızartması, ekmekler kızardı, kızardı, yüklem.
Ne kızardı?
Ekmekler burada.
O zaman özne burada.
Demek ki geçiş, eşlilik var mı burada?
Hayır.
Burası nedir?
Geçiş siz.
Çünkü nesne yok.
Verelim bir ek.
Şimdi buradan ekmekleri Kız X+ Bakın T'yi verdik.
Yüklem kızlar attı.
Kim kız arttı, o kız arttı değil mi?
Bir gizli özne miz var.
Neyi kız arttı, ekmekleri kız arttı.
Neslimiz burada.
O zaman buradaki ek ne yaptığı cümleyi nesne alabilir hale getirdi.
O zaman burası ne oldu?
Geçişli oldu.
Demek ki bu ekler geç işsiz bir fiili geçişli hale getirmekte.
Ne yapacaksınız?
Eki bulduktan sonra hemen ek.
Acaba bu ek geçiş lik derecesini arttırdı mu?
Yoksa geçiş Çizgen geçişli hale mi getirdi?
Neydi geçiş lik derecesini arttırma?
Hemen oraya bir geri dönüş yapalım.
Başkasına yaptırma anlamı vardı burada.
Başkasına yaptırma anlamı olmadığına göre demek ne yaptı?
Geçiş iken geçişli hale getirdi.
Diğerinde ne vardı?
Başkasına yaptırma anlamı vardı bu ekleri aldıktan sonra.
Aradaki fark bu.
Burada başkasına yaptırma anlamı yok.
Nesne yokken nesne alabilir hale getirme durumu söz konusu.
Akşama kadar ağladı, kardeşini ağlattı.
Dün akşama kadar ağladı ağladı.
Yüklem fiil kim ağladı?
O gizli özlemimiz var, ne ağladı, neyi ağladı, kimi ağladı yok nesne miz yok.
O zaman burası nesnesine göre nedir?
Geçiş işsizdir.
Nesne olmadığı için diğer cümleye bakalım.
Kardeşini ağlattı.
Ağlattı.
Yüklem yine fiil.
Kim o gizli özne miz var.
Kimi ağlattı, kardeşini ağlattı.
Ne senemiz burada.
Bakın hemen şurada başkasına yaptırma anlamı varmı burada?
Hayır yok.
Geçiş siz iken geçişli hale getirme durumu söz konusu burada.
Burada ne olmuş artık geçişli hale gelmiştir.
Cümlemize aldığı etle birlikte.
Yani cümle mizde nesne olmayacak fiil cümlesinden bahsediyoruz.
Tabii ki nesne almayan cümleler neymiş?
Geçiş siz filmi azimle çalışmaya devam ediyor cümlesine baktığımız zaman yüklediğimiz nedir devam ediyor.
Yüklem devam etmek fiili miz.
Devam eden Kim O Bir Gizli Özdeniz Var Yine.
Baktığımız zaman şimdi var mı burada bir nesne neyi devam ediyor, kimi devam ediyor, ne devam ediyor, ne devam ediyor azimle çalışmaya olmuyor.
O zaman bu cümle de bir nesneden bahsetmiyoruz.
Demek ki nesnesine göre nedir burası?
Geçiş siz.
Geçiş Siz Fil.
Öznesini göre etken.
Dışarısı çok soğuk olduğundan erkenden geldi.
Bakalım büyüklerimiz nedir geldi yüklem fiil.
Kim O yine bir gizli özne miz var.
Ne geldi?
Yok.
Neyi geldi?
Yok, Kimi geldi?
Yok o zaman nesnesine göre nedir?
Geçiş siz?
Faik Öz Nesin'e göre gerçek hüznümüz var, etken diyebiliyoruz artık buna.
Açıklamamızda dikkat edelim.
Tek başına bir fiil verilip geç eşlilik durumu soruluyor sa fiilin başına onu sözcüğünü getireceğiz.
Eğer anlamlı oluyorsa onu kelimesini koyduktan sonra dilimiz geçişli anlamsız olsa geçiş işsizdir.
Demek ki bir fiil verilirse bizi ve geçişli durumu sorulursa hangisi farklıdır, hangisi geçişli dir, hangisi geçiş işsizdir diye sorulabilir.
Hemen başına ne getiriyorsunuz onu kelimesini getiriyorsunuz bakalım şimdi.
Getirelim.
Onu, onu, onu.
Yazılım.
Hangileri geçişli, hangileri geçiş siz şimdi onu okudu.
Oldu mu?
Evet, kitaptan bahsediyor olabilir.
Geçişli onu gitti.
Geçişli mi geçersiz mi geçiş?
Siz onu sevdi.
Olur mu olur, onu içti.
Olur mu?
Çayı suyu olur.
Onu baktı.
Olur mu olmaz demekki keçi işsiz.
Onu dinledi.
Evet geçişli geçişlere şu şekilde tik attık.
Geçiş sizlere de çarpı koyduk.
Demek ki böyle bir kısayol yapabiliriz kendimizi.
R t tır ekleri geçiş siz bir fiili geçişli hale getirir.
Buraya dikkat edelim.
Aynı ekler çünkü geçişli fiilde de karşımıza çıkmıştı.
Geçişli eşlilik derecesini artırmıştı.
Burada dikkat edeceğimiz nokta nedir?
Bu ekler geçiş sessiz bir fiili geçişli hale getirecek örneklerden.
Şimdi çok net anlayacaksınız.
İlk örneğimizde bakalım.
Ekmekler kızardı, ekmekleri, kızartması, ekmekler kızardı, kızardı, yüklem.
Ne kızardı?
Ekmekler burada.
O zaman özne burada.
Demek ki geçiş, eşlilik var mı burada?
Hayır.
Burası nedir?
Geçiş siz.
Çünkü nesne yok.
Verelim bir ek.
Şimdi buradan ekmekleri Kız X+ Bakın T'yi verdik.
Yüklem kızlar attı.
Kim kız arttı, o kız arttı değil mi?
Bir gizli özne miz var.
Neyi kız arttı, ekmekleri kız arttı.
Neslimiz burada.
O zaman buradaki ek ne yaptığı cümleyi nesne alabilir hale getirdi.
O zaman burası ne oldu?
Geçişli oldu.
Demek ki bu ekler geç işsiz bir fiili geçişli hale getirmekte.
Ne yapacaksınız?
Eki bulduktan sonra hemen ek.
Acaba bu ek geçiş lik derecesini arttırdı mu?
Yoksa geçiş Çizgen geçişli hale mi getirdi?
Neydi geçiş lik derecesini arttırma?
Hemen oraya bir geri dönüş yapalım.
Başkasına yaptırma anlamı vardı burada.
Başkasına yaptırma anlamı olmadığına göre demek ne yaptı?
Geçiş iken geçişli hale getirdi.
Diğerinde ne vardı?
Başkasına yaptırma anlamı vardı bu ekleri aldıktan sonra.
Aradaki fark bu.
Burada başkasına yaptırma anlamı yok.
Nesne yokken nesne alabilir hale getirme durumu söz konusu.
Akşama kadar ağladı, kardeşini ağlattı.
Dün akşama kadar ağladı ağladı.
Yüklem fiil kim ağladı?
O gizli özlemimiz var, ne ağladı, neyi ağladı, kimi ağladı yok nesne miz yok.
O zaman burası nesnesine göre nedir?
Geçiş işsizdir.
Nesne olmadığı için diğer cümleye bakalım.
Kardeşini ağlattı.
Ağlattı.
Yüklem yine fiil.
Kim o gizli özne miz var.
Kimi ağlattı, kardeşini ağlattı.
Ne senemiz burada.
Bakın hemen şurada başkasına yaptırma anlamı varmı burada?
Hayır yok.
Geçiş siz iken geçişli hale getirme durumu söz konusu burada.
Burada ne olmuş artık geçişli hale gelmiştir.
Cümlemize aldığı etle birlikte.
