Zarf fiil, bir diğer ismiyle bağ fiil ya da ulaç.
Fiillere -ken, -alı -asiye, a, nokta nokta a, -madan, -ınca, -dığında, -r nokta nokta mez, -ıp, -arak -dıkça, -casına, -maksızın eklerinden birinin getirilmesiyle oluşuyor.
Burada şuna dikkat edeceğiz.
A nokta nokta a diyor.
R Nokta nokta mez diyor.
Şimdi bunlar iki ayrı kelimeye geliyor.
Fakat iki kelime birlikte bir zarf fiil olarak kabul edilmektedirler.
Buna dikkat edelim.
Şimdi örnek cümlelerimizden zarf fiil bulmaya başlayalım.
Okula gitmeden kahvaltı yapmalısın.
Bakalım şimdi kahvaltı yapmalısın.
Ne zaman kahvaltı yapmalısın?
Okula gitmeden kahvaltı yapmalısın.
Şimdi ne zaman?
Sorusu şurada bizim için okula gitmeden şurası bir zaman zarfı diyebiliriz buna.
Çünkü ne zaman?
sorusuna karşılık gelmiş.
Zaman zarfı peki okula ifadesi fiilimsi olamaz.
Okumak okul le ol artık okul haline gelmiş orayı geçiyoruz.
Gitmeden.
Gitmek fiilimiz -madan -meden ekimizi almış o zaman burası nedir?
Zarf fiildir.
Komple okula gitmeden ifadesi var fakat zarf fiil olan ifade hangisi?
Sadece gitmeden ifadesine biz zarf fiil diyoruz.
Yapmalısın ifadesinin fiil olduğunu da belirtelim şimdi evet.
Eve gelir gelmez uyudu.
Uyudu, bizim fiilimiz.
Ne zaman uyumuş?
Eve gelir gelmez uyumuş.
Komple şurası zarf görevindedir.
Fakat bakalım şimdi hepsi mi zarf fiil şurada bir gelmek var.
r'miz var, gelmek var, mezimiz var.
Oradaki aradaki i'miz bizim yardımcı ünlümüzdür.
Peki burada r nokta nokta mez demiştik.
Biraz önceki ekleri sayarken ikisini birlikte zarf fiil olarak alacağız demiştik.
Alın size gelir gelmez ifadesi nedir?
Zarf fiildir.
Evet.
Sen gülünce güller açar.
Açar fiilimiz.
Ne zaman açar?
Sen gülünce.
Bakın yine burada bir zarfımız var fakat zarf olan ifademiz hangisi?
Gülmek.
Gülünce.
Şurası bizim için nedir artık zarf fiildir.
Şurası komple zarf.
Fakat zarf fiil olan ifademiz sadece gülünce olarak karşımıza çıkar.
Eve geç kalınca meraklandık.
Meraklandık fiilimiz.
Ne zaman meraklanmışlar?
Eve geç kalınca.
Burası komple o zaman nedir?
Zarfımız bizim.
Evet hangisi zarf fiil olabilir acaba?
Baktığımız zaman kalmak fiilimiz -ınca zarf fiil ekimiz.
O zaman şurası nedir kalınca ifadesi zarf fiildir.
Evet.
Evet, açıklamaya dikkat.
Zarf fiiller cümleye durum veya zaman anlamı katar.
Zaman zarfı olarak bulduklarımız aslında hepsi neydi zaman anlamı katmıştı.
Durum zarfı olarak bildiğimiz ifade işte burada durum anlamı katar.
Yani nasıl sorusunu sormamız gerekecek.
Şimdi örnek cümlemize bakalım.
Arkasına baka baka yürüdü.
Yürüdü fiilimiz.
Nasıl yürüdü?
Arkasına baka baka yürüdü.
İkisini birlikte alıyoruz, nasıl sorusunu sorduğumuz zaman şöyle işaretlersek eğer burası komple bildiğimiz üzere zarf.
Fakat burada zarf fiilimiz hangisi?
Baka baka bakmak filmimiz bakmak fiilimiz.
A nokta nokta a diye bahsettiğimiz ek burada işte zarf fiil ekimiz.
Hemen şöyle işaretleyelim.
Zarf fiil diyelim.
Hangi anlam var burada?
Durum anlamı var nasıl?
Sorusunu sorduğumuz için.
Durum diyebiliriz buraya.
Aklıma geldikçe burnumun direği sızlar.
Burnumun direği sızlar ifadesi burada birlikte alacağız fiil görevinde kullanılmış bir deyim aslında burnunun direği sızlamaz.
Ne zaman burnunun direği sızlıyor, aklına geldikçe sızlıyor.
Şurası gelmek -ıkça, -dikçe diye gördüğümüz ek.
Nedir burası zarf fiildir.
Hangi anlam var burada?
O zaman aklıma geldikçe ifadesini birlikte aldığımız zaman ne zaman sorusunu soruyoruz.
Zaman anlamında kullanılmış olduğunu görüyoruz.
Evet, sözü söylemeden iki kere düşün.
Düşün fiilimiz.
Ne zaman düşün?
sözü söylemeden.
Şöyle işaretleyelim.
Fakat burada fiilimsimiz hangisi?
Söylemek fiilimiz -madan, -meden, zarf fiil ekimiz hemen şöyle.
Zarf fiil diyelim.
Hangi anlamda, ne zaman düşün sözü söylemeden tabii ki zaman anlamında kullanılmıştır diyoruz.
Diğer cümlemize bakalım.
Şimdi çalışırken sessiz ortam isterim.
Bakalım şimdi.
İsterim fiil.
Ne zaman istiyormuş?
Çalışırken.
Alın size zarf.
Zarfımıza bakalım şimdi.
Çalışmak çalışırken bir geniş zamanımızı alabilir, arada şöyle bir -ken ekimiz var.
Zarf fiil diyoruz.
O yüzden hangi anlam yine zaman anlamımız burada da karşımıza çıktı.
Demek ki neymiş?
Zarf fiiller, durum ya da zaman anlamıyla karşınıza çıkabilirler.
Zarf fiiller zarf görevinde kullanacaklar.
Bunlara dikkat ediyoruz.
Fiillere -ken, -alı -asiye, a, nokta nokta a, -madan, -ınca, -dığında, -r nokta nokta mez, -ıp, -arak -dıkça, -casına, -maksızın eklerinden birinin getirilmesiyle oluşuyor.
Burada şuna dikkat edeceğiz.
A nokta nokta a diyor.
R Nokta nokta mez diyor.
Şimdi bunlar iki ayrı kelimeye geliyor.
Fakat iki kelime birlikte bir zarf fiil olarak kabul edilmektedirler.
Buna dikkat edelim.
Şimdi örnek cümlelerimizden zarf fiil bulmaya başlayalım.
Okula gitmeden kahvaltı yapmalısın.
Bakalım şimdi kahvaltı yapmalısın.
Ne zaman kahvaltı yapmalısın?
Okula gitmeden kahvaltı yapmalısın.
Şimdi ne zaman?
Sorusu şurada bizim için okula gitmeden şurası bir zaman zarfı diyebiliriz buna.
Çünkü ne zaman?
sorusuna karşılık gelmiş.
Zaman zarfı peki okula ifadesi fiilimsi olamaz.
Okumak okul le ol artık okul haline gelmiş orayı geçiyoruz.
Gitmeden.
Gitmek fiilimiz -madan -meden ekimizi almış o zaman burası nedir?
Zarf fiildir.
Komple okula gitmeden ifadesi var fakat zarf fiil olan ifade hangisi?
Sadece gitmeden ifadesine biz zarf fiil diyoruz.
Yapmalısın ifadesinin fiil olduğunu da belirtelim şimdi evet.
Eve gelir gelmez uyudu.
Uyudu, bizim fiilimiz.
Ne zaman uyumuş?
Eve gelir gelmez uyumuş.
Komple şurası zarf görevindedir.
Fakat bakalım şimdi hepsi mi zarf fiil şurada bir gelmek var.
r'miz var, gelmek var, mezimiz var.
Oradaki aradaki i'miz bizim yardımcı ünlümüzdür.
Peki burada r nokta nokta mez demiştik.
Biraz önceki ekleri sayarken ikisini birlikte zarf fiil olarak alacağız demiştik.
Alın size gelir gelmez ifadesi nedir?
Zarf fiildir.
Evet.
Sen gülünce güller açar.
Açar fiilimiz.
Ne zaman açar?
Sen gülünce.
Bakın yine burada bir zarfımız var fakat zarf olan ifademiz hangisi?
Gülmek.
Gülünce.
Şurası bizim için nedir artık zarf fiildir.
Şurası komple zarf.
Fakat zarf fiil olan ifademiz sadece gülünce olarak karşımıza çıkar.
Eve geç kalınca meraklandık.
Meraklandık fiilimiz.
Ne zaman meraklanmışlar?
Eve geç kalınca.
Burası komple o zaman nedir?
Zarfımız bizim.
Evet hangisi zarf fiil olabilir acaba?
Baktığımız zaman kalmak fiilimiz -ınca zarf fiil ekimiz.
O zaman şurası nedir kalınca ifadesi zarf fiildir.
Evet.
Evet, açıklamaya dikkat.
Zarf fiiller cümleye durum veya zaman anlamı katar.
Zaman zarfı olarak bulduklarımız aslında hepsi neydi zaman anlamı katmıştı.
Durum zarfı olarak bildiğimiz ifade işte burada durum anlamı katar.
Yani nasıl sorusunu sormamız gerekecek.
Şimdi örnek cümlemize bakalım.
Arkasına baka baka yürüdü.
Yürüdü fiilimiz.
Nasıl yürüdü?
Arkasına baka baka yürüdü.
İkisini birlikte alıyoruz, nasıl sorusunu sorduğumuz zaman şöyle işaretlersek eğer burası komple bildiğimiz üzere zarf.
Fakat burada zarf fiilimiz hangisi?
Baka baka bakmak filmimiz bakmak fiilimiz.
A nokta nokta a diye bahsettiğimiz ek burada işte zarf fiil ekimiz.
Hemen şöyle işaretleyelim.
Zarf fiil diyelim.
Hangi anlam var burada?
Durum anlamı var nasıl?
Sorusunu sorduğumuz için.
Durum diyebiliriz buraya.
Aklıma geldikçe burnumun direği sızlar.
Burnumun direği sızlar ifadesi burada birlikte alacağız fiil görevinde kullanılmış bir deyim aslında burnunun direği sızlamaz.
Ne zaman burnunun direği sızlıyor, aklına geldikçe sızlıyor.
Şurası gelmek -ıkça, -dikçe diye gördüğümüz ek.
Nedir burası zarf fiildir.
Hangi anlam var burada?
O zaman aklıma geldikçe ifadesini birlikte aldığımız zaman ne zaman sorusunu soruyoruz.
Zaman anlamında kullanılmış olduğunu görüyoruz.
Evet, sözü söylemeden iki kere düşün.
Düşün fiilimiz.
Ne zaman düşün?
sözü söylemeden.
Şöyle işaretleyelim.
Fakat burada fiilimsimiz hangisi?
Söylemek fiilimiz -madan, -meden, zarf fiil ekimiz hemen şöyle.
Zarf fiil diyelim.
Hangi anlamda, ne zaman düşün sözü söylemeden tabii ki zaman anlamında kullanılmıştır diyoruz.
Diğer cümlemize bakalım.
Şimdi çalışırken sessiz ortam isterim.
Bakalım şimdi.
İsterim fiil.
Ne zaman istiyormuş?
Çalışırken.
Alın size zarf.
Zarfımıza bakalım şimdi.
Çalışmak çalışırken bir geniş zamanımızı alabilir, arada şöyle bir -ken ekimiz var.
Zarf fiil diyoruz.
O yüzden hangi anlam yine zaman anlamımız burada da karşımıza çıktı.
Demek ki neymiş?
Zarf fiiller, durum ya da zaman anlamıyla karşınıza çıkabilirler.
Zarf fiiller zarf görevinde kullanacaklar.
Bunlara dikkat ediyoruz.
