Arkadaşlar bu videomuzda rüzgarlardan bahsedeceğiz.
Rüzgarın hızını ve yönünü etkileyen faktörleri açıklayacağız.
Öncelikli olarak rüzgarı ifade ederek başlayalım.
Rüzgar, yüksek basınç alanından alçak basınç alanına doğru esen yatay yönlü hava hareketidir.
Arkadaşlar ve biz bunu metre bölü saniye ya da kilometre bölü saat olarak ölçeriz.
Rüzgarın hızını ölçen alete ise anemometre denmektedir arkadaşlar.
Şimdi rüzgarın hızını etkileyen faktörleri inceleyecek olursak bunlardan birincisi basınç merkezleri arasındaki farktır.
Şimdi biz sorularda özellikle seçeneklerde bu tarzda seçenekler göreceğiz ve hangisinde rüzgar daha hızlı eser diye soracak bize.
Yapmamız gereken şey şu.
Basınç merkezleri arasındaki farkı almak.
Şimdi şurası A merkezi olsun, diğeri ise B merkezi olsun.
A merkezinde 1000, 1010, 1020 ve 1030 milibar şeklinde gidiyor.
B merkezinde ise 1050, 1110, 1200, 1300 milibar şeklinde gidiyor.
A merkezindeki farka baktığımız zaman 1030'dan 1000'e çıkardığımızda 30 milibarlık bir fark, B merkezinde ise 1050 den 1300 çıkardığımız zaman 250 milibarlık bir fark var.
O yüzden hangisinde fark fazlaysa rüzgar daha hızlı eser diyoruz.
Yani B merkezinde o yüzden rüzgar daha hızlıdır.
Şimdi rüzgarın hızını etkileyen bir diğer faktör de basınç merkezleri arasındaki mesafe.
Bu tarz şekiller göreceğiz sorularda.
Şekile baktığımızda hangisi daha yakınsa birbirine orada rüzgarın daha hızlı şekilde estiği ifade edebiliriz.
Bir diğer etkileyen faktör ise yer şekilleri.
Düz alanlarda rüzgarın hızı daha fazladır.
Ovalarda, okyanuslarda örneğin daha fazla.
Örneğin tropikal yağmur ormanlarını düşünün.
Yağmur ormanlarında rüzgar hızı alamaz, sürekli bir ağaca çarpar örneğin veyahut yer şekillerinin çok engebeli olduğu alanlarda yine aynı şekilde rüzgarın daha yavaş estiği alanlardır.
Bir diğer faktörün ise günlük hareket.
Günlük harekete bağlı olarak da rüzgarlarda sapmalar oluyordu.
Kuzey yarımkürede sağa, güney yarımkürede sola doğru.
Bu işte sapmalar da yine rüzgarın hızını azaltan faktörlerden biri arkadaşlar.
Şimdi rüzgarın yönünü etkileyen faktörlere bakalım.
Bunlardan birincisi basınç merkezlerinin konumu.
Şimdi şöyle bir basınç merkezi çizdim.
Biz şunu biliyoruz.
Rüzgar yüksek basınçtan alçak basınca doğru eser.
Burada en yüksek basınç 1030, en düşük de 1010.
Demek ki rüzgar bu yönde esecek.
Demek ki kuzeyden güneye doğru esmesi gerekiyor burada rüzgarın.
Bir diğer rüzgar yönünü etkileyen faktörün ise yer şekilleri faktörüdür.
Yer şekillerinin sade olduğu alanlarda rüzgar aynı yönde eser.
Örneğin ülkemizde Konya'da özellikle rüzgar gülüne baktığımız zaman her yöne doğru estiğini görebiliriz.
Ama Çanakkale Boğazı boyunca kuzeydoğu güneybatı yönüne esmektedir.
Ege'ye baktığımızda Ege'de dağlar kıyıya dik şekilde uzandığı için bu şekilde dik bir şekilde uzandığından bu aralardan rüzgar yön bulmuştur kendisine.
O yüzden de Ege bölgesinde doğu batı yönlü esmekte arkadaşlar.
Şimdi yine sorularda özellikle bu tarzda rüzgar gülü grafikleri göreceğiz.
Bunlar ne anlama geliyor onu ifade edelim.
Rüzgar gülü grafiğine baktığımız zaman en fazla en sık estiği yeri görürüz ve yer şekilleri ile ilgili yorum yapabiliriz.
Doğu batı yönünde bir vadi boyunca esebilir, bir boğaz boyunca esebilir.
En önemli noktası budur arkadaşlar.
Şimdi bir diğeri yine rüzgarın yönünü etkileyen faktörlerden günlük hareket.
Günlük harekette rüzgarlar kuzey yarım kürede sağa, güney yarım kürede sola doğru esiyordu.
Bu durum da zaten rüzgarın yönünü etkileyen faktördür.
Rüzgarın hızını ve yönünü etkileyen faktörleri açıklayacağız.
Öncelikli olarak rüzgarı ifade ederek başlayalım.
Rüzgar, yüksek basınç alanından alçak basınç alanına doğru esen yatay yönlü hava hareketidir.
Arkadaşlar ve biz bunu metre bölü saniye ya da kilometre bölü saat olarak ölçeriz.
Rüzgarın hızını ölçen alete ise anemometre denmektedir arkadaşlar.
Şimdi rüzgarın hızını etkileyen faktörleri inceleyecek olursak bunlardan birincisi basınç merkezleri arasındaki farktır.
Şimdi biz sorularda özellikle seçeneklerde bu tarzda seçenekler göreceğiz ve hangisinde rüzgar daha hızlı eser diye soracak bize.
Yapmamız gereken şey şu.
Basınç merkezleri arasındaki farkı almak.
Şimdi şurası A merkezi olsun, diğeri ise B merkezi olsun.
A merkezinde 1000, 1010, 1020 ve 1030 milibar şeklinde gidiyor.
B merkezinde ise 1050, 1110, 1200, 1300 milibar şeklinde gidiyor.
A merkezindeki farka baktığımız zaman 1030'dan 1000'e çıkardığımızda 30 milibarlık bir fark, B merkezinde ise 1050 den 1300 çıkardığımız zaman 250 milibarlık bir fark var.
O yüzden hangisinde fark fazlaysa rüzgar daha hızlı eser diyoruz.
Yani B merkezinde o yüzden rüzgar daha hızlıdır.
Şimdi rüzgarın hızını etkileyen bir diğer faktör de basınç merkezleri arasındaki mesafe.
Bu tarz şekiller göreceğiz sorularda.
Şekile baktığımızda hangisi daha yakınsa birbirine orada rüzgarın daha hızlı şekilde estiği ifade edebiliriz.
Bir diğer etkileyen faktör ise yer şekilleri.
Düz alanlarda rüzgarın hızı daha fazladır.
Ovalarda, okyanuslarda örneğin daha fazla.
Örneğin tropikal yağmur ormanlarını düşünün.
Yağmur ormanlarında rüzgar hızı alamaz, sürekli bir ağaca çarpar örneğin veyahut yer şekillerinin çok engebeli olduğu alanlarda yine aynı şekilde rüzgarın daha yavaş estiği alanlardır.
Bir diğer faktörün ise günlük hareket.
Günlük harekete bağlı olarak da rüzgarlarda sapmalar oluyordu.
Kuzey yarımkürede sağa, güney yarımkürede sola doğru.
Bu işte sapmalar da yine rüzgarın hızını azaltan faktörlerden biri arkadaşlar.
Şimdi rüzgarın yönünü etkileyen faktörlere bakalım.
Bunlardan birincisi basınç merkezlerinin konumu.
Şimdi şöyle bir basınç merkezi çizdim.
Biz şunu biliyoruz.
Rüzgar yüksek basınçtan alçak basınca doğru eser.
Burada en yüksek basınç 1030, en düşük de 1010.
Demek ki rüzgar bu yönde esecek.
Demek ki kuzeyden güneye doğru esmesi gerekiyor burada rüzgarın.
Bir diğer rüzgar yönünü etkileyen faktörün ise yer şekilleri faktörüdür.
Yer şekillerinin sade olduğu alanlarda rüzgar aynı yönde eser.
Örneğin ülkemizde Konya'da özellikle rüzgar gülüne baktığımız zaman her yöne doğru estiğini görebiliriz.
Ama Çanakkale Boğazı boyunca kuzeydoğu güneybatı yönüne esmektedir.
Ege'ye baktığımızda Ege'de dağlar kıyıya dik şekilde uzandığı için bu şekilde dik bir şekilde uzandığından bu aralardan rüzgar yön bulmuştur kendisine.
O yüzden de Ege bölgesinde doğu batı yönlü esmekte arkadaşlar.
Şimdi yine sorularda özellikle bu tarzda rüzgar gülü grafikleri göreceğiz.
Bunlar ne anlama geliyor onu ifade edelim.
Rüzgar gülü grafiğine baktığımız zaman en fazla en sık estiği yeri görürüz ve yer şekilleri ile ilgili yorum yapabiliriz.
Doğu batı yönünde bir vadi boyunca esebilir, bir boğaz boyunca esebilir.
En önemli noktası budur arkadaşlar.
Şimdi bir diğeri yine rüzgarın yönünü etkileyen faktörlerden günlük hareket.
Günlük harekette rüzgarlar kuzey yarım kürede sağa, güney yarım kürede sola doğru esiyordu.
Bu durum da zaten rüzgarın yönünü etkileyen faktördür.
