Bir önceki videomuzda gözün yapısını incelemiştik.
Bu videoda görme olayı ve göz kusurları üzerinde duruyor olacağız.
İlk olarak görme olayı ile başlayalım.
Göze gelen ışınlar ilk olarak korneada kırılır.
Ön bölümdeki saydam sıvıyı geçer, göz bebeğine gelir.
Buradan göz merceğine geçen ışınlar ikinci kez kırılır.
Sonra arka bölümdeki camsı sıvıdan geçer.
Son olarak ışık retina üzerindeki sarı beneğe düşer.
Göz merceğinden dolayı görüntü retinada ters olarak meydana gelir.
Burada bulunan fotoreseptörler gelen ışığın etkisiyle uyarılır, impuls oluşturulur.
İmpuls, görme sinirleriyle ki bunlara optik sinirler adını veriyorduk gözden çıkararak talamusa gider.
Talamus koku hariç tüm duyuların dağıtılma merkezidir.
Talamus böylece gözden gelen impulsu beyin kabuğundaki görme merkezine iletir.
Merkez dediğimiz yer aslında oksipital yani arka lobdur.
Buradaki değerlendirme sonucu görüntü düz, renkli ve net olarak algılanır.
Şimdi gelelim göz kusurlarına.
Göz merceğinde ya da göz küresinde doğuştan var olan ya da sonradan meydana gelen bozulmalar göz kusurlarına neden olur.
Normalde gözümüze gelen ışınların sarı benek üzerine düşmesi gerektiğini konuşmuştuk.
Miyop ya da miyopi de dediğimiz göz kusurunda göz yuvarlağının çapı önden arkaya doğru daha uzundur.
Ya da göz merceği normalden daha şişkindir.
Bu nedenle göze gelen ışınlar sarı benek üzerine yani bu bölgeye düşürülemez.
Görüntü retinanın yani sarı beneğin önüne düşmüş olur.
Bu kusur kalın kenarlı yani içbükey mercekle düzeltilir.
O zaman bunu hemen şekil üzerinden gösteriyorum.
Buraya kalın kenarlı mercek çizdim.
Yani miyopi olan kişinin kalın kenarlı merceğe sahip bir gözlüğe sahip olduğunu düşünelim.
Bu kişi şu anda görüntüye gözlüğün arkasından bakıyor.
Artık görüntü doğru bir şekilde kırılarak retinanın üzerine düşer.
Şimdi gelelim hipermetropi hastalığına.
Burada göz yuvarlağının çapı normalden kısadır.
Ya da göz merceğinin normalden ince olduğunu da söyleyebiliriz.
Şekli de inceleyecek olursak, göz yuvarlağının çapı normalden daha kısa olduğu için göze gelen ışınların retinanın yani sarı beneğin arka tarafına düştüğünü söyleyebiliriz.
Bu göz kusuru ince kenarlı yani dışbükey mercekle düzeltilir.
Buraya hemen ince kenarlı bir mercek çiziyorum.
Yani bu kişi ince kenarlı merceğe sahip bir gözlük takmış olsun.
Görüntüye şimdi gözlüğün arkasından bakıyor olsun.
Evet, gördüğümüz gibi şimdi görüntü olması gereken yere düştü.
Yani göz kusuru, mercek sayesinde düzeltilmiş oldu.
Bu arada miyop göz kusuruna sahip insanlar uzağı iyi göremezken hipermetrop göz kusurunda sahip insanlar ise yakını iyi göremez.
Şimdi gelelim astigmatizme.
Bu hastalıkta göz merceği ya da korneada oluşan pürüzlü yüzeylerden dolayı ışınlar retinada birden fazla yerde odaklanır.
Silindirik mercek kullanılarak düzeltilir.
Hemen buraya silindirik mercek çiziyorum.
Yani artık bu kişi silindirik merceğe sahip bir gözlük takmış olsun.
Bu durumda hemen ışınların düştüğü yeri de değiştiriyorum.
İşte şimdi oldu.
Artık görüntü sarı benek üzerine düşüyor.
Normalde bu kişi etrafı bulanık görüyordu.
Fakat şimdi net görebilir.
Biraz da presbitlikten bahsedelim.
Bu hastalık yaşa bağlı olarak göz merceğinin esnekliğini kaybetmesi ve gözün uyum yeteneğinin azalması ile ortaya çıkar.
Bu kişiler yakını iyi göremezler.
İnce kenarlı mercek kullanılarak düzeltme yapılabilir.
Aslında hipermetropa çok benziyor değil mi?
Şaşılık ise göz kaslarının uyumlu kasılmamasından dolayı gözlerin farklı yönde hareket etmesiyle oluşur.
Ve ameliyatla düzeltilebilir.
Gözümüzde sarı benekte bulunan koni hücrelerinden bahsetmiştik.
Koni hücreleri renkli görmemizi sağlar.
Koni hücrelerinden sorumlu genlerde meydana gelen bozukluklar sonucu koni hücrelerinden biri ya da birkaçının bulunmamasına renk körlüğü, daltonizm denir.
Hatta koni hücrelerinin hiç bulunmamasına da tam renk körlüğü demiştik.
Renk körlüğü X kromozomunda çekinik bir gen ile taşınan kalıtsal hastalıktır.
Gözümüzün içinde karanlık oda denilen bir boşluk vardır.
Bu boşluk camsı cisim de denen bir sıvıyla doludur.
Bu sıvıdaki dengenin bozulması sıvı basıncını arttırabilir.
Bu durumda ise göz tansiyonu oluşur.
Eğer vücutta A vitamini eksikliği varsa rodopsin adı verilen pigment üretilemez.
Hatırlarsanız rodopsin, gece yani karanlıkta görmemizi sağlayan bir proteindi.
Yani rodopsinin üretilememesi gece körlüğü hastalığına sebep olur.
Bir de buraya kataraktı eklemek istiyorum.
Bu hastalıkta göz merceğinin saydamlığı kaybolur.
Orta yaş üzeri bireylerde bulanık görmeye sebep olan bir kusurdur.
Gözlüğünüzün camını birkaç gün silmeyi unuttuğunuzu düşünün.
İşte bu hastalığa sahip kişilerin görüşü böyledir.
Bu kusur ameliyatla düzeltilebilir.
Son olarak modern optik biliminin kurucusu İbn-i Heysem'den bahsetmek istiyorum.
İbn-i Heysem gözün çeşitli kısımlarını, bunlar arasındaki ilişkiyi ve görme olayının nasıl gerçekleştiğini açıklamıştır.
Işığın görülen cisimden göze ulaşan ışınlardan oluştuğunu öne sürerek görme olayını ilk kez doğru biçimde açıklayan bilgindir.
Işığın doğasını anlamak için modern bilimsel yöntemleri uyguladığından ilk modern bilim insanı olarak tanınmıştır.
Bu videoda görme olayı ve göz kusurları üzerinde duruyor olacağız.
İlk olarak görme olayı ile başlayalım.
Göze gelen ışınlar ilk olarak korneada kırılır.
Ön bölümdeki saydam sıvıyı geçer, göz bebeğine gelir.
Buradan göz merceğine geçen ışınlar ikinci kez kırılır.
Sonra arka bölümdeki camsı sıvıdan geçer.
Son olarak ışık retina üzerindeki sarı beneğe düşer.
Göz merceğinden dolayı görüntü retinada ters olarak meydana gelir.
Burada bulunan fotoreseptörler gelen ışığın etkisiyle uyarılır, impuls oluşturulur.
İmpuls, görme sinirleriyle ki bunlara optik sinirler adını veriyorduk gözden çıkararak talamusa gider.
Talamus koku hariç tüm duyuların dağıtılma merkezidir.
Talamus böylece gözden gelen impulsu beyin kabuğundaki görme merkezine iletir.
Merkez dediğimiz yer aslında oksipital yani arka lobdur.
Buradaki değerlendirme sonucu görüntü düz, renkli ve net olarak algılanır.
Şimdi gelelim göz kusurlarına.
Göz merceğinde ya da göz küresinde doğuştan var olan ya da sonradan meydana gelen bozulmalar göz kusurlarına neden olur.
Normalde gözümüze gelen ışınların sarı benek üzerine düşmesi gerektiğini konuşmuştuk.
Miyop ya da miyopi de dediğimiz göz kusurunda göz yuvarlağının çapı önden arkaya doğru daha uzundur.
Ya da göz merceği normalden daha şişkindir.
Bu nedenle göze gelen ışınlar sarı benek üzerine yani bu bölgeye düşürülemez.
Görüntü retinanın yani sarı beneğin önüne düşmüş olur.
Bu kusur kalın kenarlı yani içbükey mercekle düzeltilir.
O zaman bunu hemen şekil üzerinden gösteriyorum.
Buraya kalın kenarlı mercek çizdim.
Yani miyopi olan kişinin kalın kenarlı merceğe sahip bir gözlüğe sahip olduğunu düşünelim.
Bu kişi şu anda görüntüye gözlüğün arkasından bakıyor.
Artık görüntü doğru bir şekilde kırılarak retinanın üzerine düşer.
Şimdi gelelim hipermetropi hastalığına.
Burada göz yuvarlağının çapı normalden kısadır.
Ya da göz merceğinin normalden ince olduğunu da söyleyebiliriz.
Şekli de inceleyecek olursak, göz yuvarlağının çapı normalden daha kısa olduğu için göze gelen ışınların retinanın yani sarı beneğin arka tarafına düştüğünü söyleyebiliriz.
Bu göz kusuru ince kenarlı yani dışbükey mercekle düzeltilir.
Buraya hemen ince kenarlı bir mercek çiziyorum.
Yani bu kişi ince kenarlı merceğe sahip bir gözlük takmış olsun.
Görüntüye şimdi gözlüğün arkasından bakıyor olsun.
Evet, gördüğümüz gibi şimdi görüntü olması gereken yere düştü.
Yani göz kusuru, mercek sayesinde düzeltilmiş oldu.
Bu arada miyop göz kusuruna sahip insanlar uzağı iyi göremezken hipermetrop göz kusurunda sahip insanlar ise yakını iyi göremez.
Şimdi gelelim astigmatizme.
Bu hastalıkta göz merceği ya da korneada oluşan pürüzlü yüzeylerden dolayı ışınlar retinada birden fazla yerde odaklanır.
Silindirik mercek kullanılarak düzeltilir.
Hemen buraya silindirik mercek çiziyorum.
Yani artık bu kişi silindirik merceğe sahip bir gözlük takmış olsun.
Bu durumda hemen ışınların düştüğü yeri de değiştiriyorum.
İşte şimdi oldu.
Artık görüntü sarı benek üzerine düşüyor.
Normalde bu kişi etrafı bulanık görüyordu.
Fakat şimdi net görebilir.
Biraz da presbitlikten bahsedelim.
Bu hastalık yaşa bağlı olarak göz merceğinin esnekliğini kaybetmesi ve gözün uyum yeteneğinin azalması ile ortaya çıkar.
Bu kişiler yakını iyi göremezler.
İnce kenarlı mercek kullanılarak düzeltme yapılabilir.
Aslında hipermetropa çok benziyor değil mi?
Şaşılık ise göz kaslarının uyumlu kasılmamasından dolayı gözlerin farklı yönde hareket etmesiyle oluşur.
Ve ameliyatla düzeltilebilir.
Gözümüzde sarı benekte bulunan koni hücrelerinden bahsetmiştik.
Koni hücreleri renkli görmemizi sağlar.
Koni hücrelerinden sorumlu genlerde meydana gelen bozukluklar sonucu koni hücrelerinden biri ya da birkaçının bulunmamasına renk körlüğü, daltonizm denir.
Hatta koni hücrelerinin hiç bulunmamasına da tam renk körlüğü demiştik.
Renk körlüğü X kromozomunda çekinik bir gen ile taşınan kalıtsal hastalıktır.
Gözümüzün içinde karanlık oda denilen bir boşluk vardır.
Bu boşluk camsı cisim de denen bir sıvıyla doludur.
Bu sıvıdaki dengenin bozulması sıvı basıncını arttırabilir.
Bu durumda ise göz tansiyonu oluşur.
Eğer vücutta A vitamini eksikliği varsa rodopsin adı verilen pigment üretilemez.
Hatırlarsanız rodopsin, gece yani karanlıkta görmemizi sağlayan bir proteindi.
Yani rodopsinin üretilememesi gece körlüğü hastalığına sebep olur.
Bir de buraya kataraktı eklemek istiyorum.
Bu hastalıkta göz merceğinin saydamlığı kaybolur.
Orta yaş üzeri bireylerde bulanık görmeye sebep olan bir kusurdur.
Gözlüğünüzün camını birkaç gün silmeyi unuttuğunuzu düşünün.
İşte bu hastalığa sahip kişilerin görüşü böyledir.
Bu kusur ameliyatla düzeltilebilir.
Son olarak modern optik biliminin kurucusu İbn-i Heysem'den bahsetmek istiyorum.
İbn-i Heysem gözün çeşitli kısımlarını, bunlar arasındaki ilişkiyi ve görme olayının nasıl gerçekleştiğini açıklamıştır.
Işığın görülen cisimden göze ulaşan ışınlardan oluştuğunu öne sürerek görme olayını ilk kez doğru biçimde açıklayan bilgindir.
Işığın doğasını anlamak için modern bilimsel yöntemleri uyguladığından ilk modern bilim insanı olarak tanınmıştır.
