Elektrik yükleri ve elektriklenme.
Elektrik yüklerini üçe ayıracağız.
Pozitif yüklü cisimler, negatif yüklü cisimler, nötr cisimler.
Pekala elektriklenme nedir ona bakalım.
Negatif yüklerin hareketli olması sebebiyle cisimlerde yük dengesinin bozulmasına elektriklenme deniyor.
Yani buradan ne anlıyoruz?
Sadece negatif yükler hareketli ve cisimlerde yük dengesi bozuluyorsa biz bu olaya ne diyormuşuz?
Elektriklenme diyormuşuz.
Pozitif yüklü cisim demek, pozitif yük miktarının negatif yük miktarından fazla olması demek.
Yani burada dikkat etmemiz gereken şey pozitif yük dediğimizde sadece pozitif yükler var diye düşünürsek yanlış yaparız.
Negatif yükler de var ama pozitif yükler fazla.
Bakalım burada bir, iki, üç, dört, beş, altı tane pozitif varken üç tane negatif var.
Şöyle düşünelim bunlar bunları nötrlüyor.
Bu da bunu nötrlüyor.
Geriye neler kaldı?
Pozitif yükler yani artı yükler kaldı.
O yüzden biz bu cisme ne diyeceğiz?
Pozitif yük miktarı fazla olduğu için pozitif yüklü cisim diyeceğiz.
Negatif yüklü cisim ise negatif yük miktarının pozitif yük miktarından fazla olduğu cisimlerdir.
Bakalım 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 1, 2, 3, 4 negatif yükler fazla.
Böyle nötrlediğini düşünürsek negatif yükler fazlalaşıyor.
O zaman bu cisme ne diyeceğiz biz?
Negatif yani eksi yüklü cisim diyeceğiz.
Nötr cisimde ise negatif yük miktar pozitif yük miktarına eşittir.
Bakın.
Bir, iki, üç, bir, iki, üç.
Yani burada en yanıldığımız şey nötr cisim dediğimizde sanki hiç yük yokmuş, yüksüz cisimmiş gibi algılıyoruz ama değil.
Negatif yük miktarı pozitif yük miktarına eşit ise biz bu cisimlere nötr cisim diyoruz.
Artı yükler hareketsizdir, hiçbir zaman hareket etmezler, Cisimlerde hareket eden eksi yükler yani elektronlardır.
Ne tür bir cisim?
Eğer eksi yük alıyorsa negatif yüklü olur.
Neden?
Çünkü nötr cisimde pozitif ve negatif yükler birbirine eşitti.
Bu eşitliğe eksi yük ilave ederseniz pozitif yük az, negatif yük fazla olur.
O zaman nasıl oluyordu?
Negatif yüklü oluyordu.
Nötr cisim elektron verirse yine artı ve eksiler eşitti.
Eksiden azaldığını düşünün ne olacak?
Pozitif yük sayısı fazla olmuş olacak.
O zaman da cisimimiz ne olacak?
Pozitif yüklü cisim haline gelecek.
Burada bir şekil çizdik, iki tane eksi yüklü cismi astık, yalıtkan iplerle baktığımızda bir süre sonra birbirlerini itiyorlar.
Pozitif yüklerde de aynı.
O zaman buradan nasıl bir çıkarım yaparız?
Aynı yüklü cisimler birbirlerini iterler.
Evet, bir eksi bir artı yüklü cisim birbirine yaklaştırınca ne oluyor?
Gördüğümüz gibi birbirini çekiyor.
O zaman ne diyeceğiz?
Zıt yüklü cisimler birbirlerini çekerler, birbirlerini çekerler diyeceğiz.
Pekala buradaki gibi nötr iki cisim asıldığında ne olmuş?
Hiçbir değişiklik olmamış, burada da ne diyeceğiz?
Eğer cisimlerin ikisi de nötrse itme ya da çekme kuvveti uygulamaz cisimler birbirlerine diyeceğiz.
Pekala cisimlerin biri yüklü diğeri nötrse mesela burada eksi, burada pozitif yaptı.
Asıldıklarında yalıtkan iplerle ne oluyor?
Görüyoruz ki birbirlerini çekiyorlar.
O zaman ne diyebiliriz?
Yüklü cisim ile nötr cisim birbirlerine çekme kuvveti uygularlar diyebiliriz.
Kuvveti uygular.
Şimdi bir tane örnek soru çözelim.
Dört tane cisim verilmiş artı yük ve eksi yük miktarları verilmiş.
Bakıyoruz X cismi için artı yük 2, eksi yük 6, eksi yük daha fazla.
O zaman bu cisme ne diyeceğiz?
Negatif yüklüdür diyeceğiz.
Negatif yüklü.
Y cisminin pozitif ve negatif sayıları birbirine eşit.
O zaman bu nedir diyeceğiz?
Nötr cisimdir diyeceğiz.
Z ye bakıyoruz.
Pozitif 5, negatif 2.
O zaman bu da pozitif cisimdir.
Pozitif yüklü cisimdir diyoruz.
T'ye bakıyoruz eksi yük miktarı fazla olduğu için negatif yüklüdür diyoruz.
Şimdi buraya kadar yaptık.
Şimdi bakalım etkileşimlere X ve Y.
x neydi?
Negatif.
Y neydi?
Nötr.
Negatif ile nötr birbirine ne yapacaktı?
Çekme kuvveti uygulayacaktır.
Y ile y cisim yani nötr ve nötr cisim o zaman ne olacak?
Burada etkileşim olmaz çünkü nötr cisimler birbirlerine itme ya da çekme kuvveti uygulamıyorlardı.
Z ve T pozitif ve negatif.
Bunlar ne yapacaklar?
Birbirlerini çekecekler.
Zıt yükler birbirlerini çeker.
Çünkü çekme kuvveti uygulayacak Z'ye ve Z pozitif.
Pozitif aynı yüklü olduğu için bunlar da birbirlerini itecekler.
Yani itme kuvveti uygulayacaklar.
Elektrik yüklerini üçe ayıracağız.
Pozitif yüklü cisimler, negatif yüklü cisimler, nötr cisimler.
Pekala elektriklenme nedir ona bakalım.
Negatif yüklerin hareketli olması sebebiyle cisimlerde yük dengesinin bozulmasına elektriklenme deniyor.
Yani buradan ne anlıyoruz?
Sadece negatif yükler hareketli ve cisimlerde yük dengesi bozuluyorsa biz bu olaya ne diyormuşuz?
Elektriklenme diyormuşuz.
Pozitif yüklü cisim demek, pozitif yük miktarının negatif yük miktarından fazla olması demek.
Yani burada dikkat etmemiz gereken şey pozitif yük dediğimizde sadece pozitif yükler var diye düşünürsek yanlış yaparız.
Negatif yükler de var ama pozitif yükler fazla.
Bakalım burada bir, iki, üç, dört, beş, altı tane pozitif varken üç tane negatif var.
Şöyle düşünelim bunlar bunları nötrlüyor.
Bu da bunu nötrlüyor.
Geriye neler kaldı?
Pozitif yükler yani artı yükler kaldı.
O yüzden biz bu cisme ne diyeceğiz?
Pozitif yük miktarı fazla olduğu için pozitif yüklü cisim diyeceğiz.
Negatif yüklü cisim ise negatif yük miktarının pozitif yük miktarından fazla olduğu cisimlerdir.
Bakalım 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 1, 2, 3, 4 negatif yükler fazla.
Böyle nötrlediğini düşünürsek negatif yükler fazlalaşıyor.
O zaman bu cisme ne diyeceğiz biz?
Negatif yani eksi yüklü cisim diyeceğiz.
Nötr cisimde ise negatif yük miktar pozitif yük miktarına eşittir.
Bakın.
Bir, iki, üç, bir, iki, üç.
Yani burada en yanıldığımız şey nötr cisim dediğimizde sanki hiç yük yokmuş, yüksüz cisimmiş gibi algılıyoruz ama değil.
Negatif yük miktarı pozitif yük miktarına eşit ise biz bu cisimlere nötr cisim diyoruz.
Artı yükler hareketsizdir, hiçbir zaman hareket etmezler, Cisimlerde hareket eden eksi yükler yani elektronlardır.
Ne tür bir cisim?
Eğer eksi yük alıyorsa negatif yüklü olur.
Neden?
Çünkü nötr cisimde pozitif ve negatif yükler birbirine eşitti.
Bu eşitliğe eksi yük ilave ederseniz pozitif yük az, negatif yük fazla olur.
O zaman nasıl oluyordu?
Negatif yüklü oluyordu.
Nötr cisim elektron verirse yine artı ve eksiler eşitti.
Eksiden azaldığını düşünün ne olacak?
Pozitif yük sayısı fazla olmuş olacak.
O zaman da cisimimiz ne olacak?
Pozitif yüklü cisim haline gelecek.
Burada bir şekil çizdik, iki tane eksi yüklü cismi astık, yalıtkan iplerle baktığımızda bir süre sonra birbirlerini itiyorlar.
Pozitif yüklerde de aynı.
O zaman buradan nasıl bir çıkarım yaparız?
Aynı yüklü cisimler birbirlerini iterler.
Evet, bir eksi bir artı yüklü cisim birbirine yaklaştırınca ne oluyor?
Gördüğümüz gibi birbirini çekiyor.
O zaman ne diyeceğiz?
Zıt yüklü cisimler birbirlerini çekerler, birbirlerini çekerler diyeceğiz.
Pekala buradaki gibi nötr iki cisim asıldığında ne olmuş?
Hiçbir değişiklik olmamış, burada da ne diyeceğiz?
Eğer cisimlerin ikisi de nötrse itme ya da çekme kuvveti uygulamaz cisimler birbirlerine diyeceğiz.
Pekala cisimlerin biri yüklü diğeri nötrse mesela burada eksi, burada pozitif yaptı.
Asıldıklarında yalıtkan iplerle ne oluyor?
Görüyoruz ki birbirlerini çekiyorlar.
O zaman ne diyebiliriz?
Yüklü cisim ile nötr cisim birbirlerine çekme kuvveti uygularlar diyebiliriz.
Kuvveti uygular.
Şimdi bir tane örnek soru çözelim.
Dört tane cisim verilmiş artı yük ve eksi yük miktarları verilmiş.
Bakıyoruz X cismi için artı yük 2, eksi yük 6, eksi yük daha fazla.
O zaman bu cisme ne diyeceğiz?
Negatif yüklüdür diyeceğiz.
Negatif yüklü.
Y cisminin pozitif ve negatif sayıları birbirine eşit.
O zaman bu nedir diyeceğiz?
Nötr cisimdir diyeceğiz.
Z ye bakıyoruz.
Pozitif 5, negatif 2.
O zaman bu da pozitif cisimdir.
Pozitif yüklü cisimdir diyoruz.
T'ye bakıyoruz eksi yük miktarı fazla olduğu için negatif yüklüdür diyoruz.
Şimdi buraya kadar yaptık.
Şimdi bakalım etkileşimlere X ve Y.
x neydi?
Negatif.
Y neydi?
Nötr.
Negatif ile nötr birbirine ne yapacaktı?
Çekme kuvveti uygulayacaktır.
Y ile y cisim yani nötr ve nötr cisim o zaman ne olacak?
Burada etkileşim olmaz çünkü nötr cisimler birbirlerine itme ya da çekme kuvveti uygulamıyorlardı.
Z ve T pozitif ve negatif.
Bunlar ne yapacaklar?
Birbirlerini çekecekler.
Zıt yükler birbirlerini çeker.
Çünkü çekme kuvveti uygulayacak Z'ye ve Z pozitif.
Pozitif aynı yüklü olduğu için bunlar da birbirlerini itecekler.
Yani itme kuvveti uygulayacaklar.
