Vücuttaki faaliyetleri kontrol eden, kimyasal haberciler ile iletişim kuran, denetleyici ve düzenleyici sistemin parçasına endokrin sistem denir.
Endokrin sistem, endokrin bezlerden oluşur.
Bu bezlere aynı zamanda iç salgı bezi adını da veriyoruz.
İç salgı bezlerinin salgısına hormon deriz.
Hormonlar; doku ve organların yapısını, görevlerini düzenleyen, organik yapılı kimyasal düzenleyicilerdir.
Ve hedef hücrelere kan yoluyla taşınırlar.
Hedef hücre derken bahsettiğimiz şey, hormonların etkisini gösterdiği hücrelerdir.
Yani, mesela bu bir karaciğer hücresi olabilir.
Ya da mideye ait bir hücre de olabilir.
Vücudumuzda aynı zamanda ekzokrin bezler de bulunur.
Ekzokrin bezlere ise dış salgı bezi adını da veririz.
Bunlar salgılarını kana değil, kanala gönderirler.
Yani kanal dediğimiz yerler aslında hücre dışı bölgelerdir.
Ekzokrin bezlere örnek verecek olursak, mesela ter bezleri ya da tükürük bezleri değil mi?
Tükürük salgılandığı zaman ağız boşluğuna geçer.
Ya da yine süt bezleri.
Bunları örnek verebiliriz.
Karma bezlere gelecek olursak.
Bunların aslında salgısını hem kanala hem de kana verdiklerini söyleyebiliriz.
Hem kanallı hem de kanalsız boşaltım yaparlar.
Örnek verecek olursak ki zaten vücudumuzda bol miktarda karma bez bulunur, mideyi söyleyebiliriz.
Mide hem enzim üretir, enzimlerini kanala verir.
Hem de hormon üretir, hormonlarını kana verir.
Ya da pankreas ki pankreas çok önemli bir karma bezdir.
Hormon üretir yine bu hormonları kana verir.
Aynı zamanda enzim üreterek ürettiği enzimleri kanala verir.
Yine birkaç tane örnek söyleyebiliriz, mesela böbrek.
Böbreklerin kanala verdiği şey idrardır.
Ancak hormon salgılayarak kana da verebilirler.
Yine yumurtalık; yumurta üreterek kanala verir, hormon üreterek kana verir.
Testisler; sperm üreterek kanala verir, hormon üreterek kana verir.
Bu örnekleri çoğaltabiliriz.
Şimdi tekrardan endokrin bezlere dönelim.
Endokrin bezler kanımıza hormon salgılar.
Ancak farklı yerlerde de hormon bulunabilir.
Yani sadece kanda değil, bazı özel durumlarda, örneğin gebelik gibi durumlarda idrarda da hormon bulunabilir.
Ancak bilmemiz gereken en önemli şey: asla sindirim kanalında, yani sindirim kanalı dediğim yerler; mesela midemizin iç kısmı, mide boşluğu ya da ağzımızın iç kısmı buralarda hormon bulunmaz.
Yine aynı zamanda dışkıda da hormon bulunmaz.
Şimdi vücudumuzdaki endokrin bezleri öğrenelim.
Hemen baş kısmına bakıyoruz, yani beynimize bakıyoruz.
Beyinde hipotalamus hormon salgılar.
Yine aynı zamanda hipofiz bezi de bol miktarda hormon salgılar.
Ve tabii ki epifiz bezini de unutmayalım.
Geliyorum hemen alt kısmında, soluk borusunda bulunan tiroit bezine.
Ve tiroit bezi üzerinde bulunan 4 adet bez vardır.
Bu bezlere de paratiroit bezi adını veriyoruz.
Göğüs kısmına geldiğimiz zaman, burada karşımıza timüs bezi gelir.
Birazcık daha aşağıya indik, pankreası görüyoruz.
Aynı zamanda böbreküstü bezlerinden de hormon salgılanır.
Sağlı ve sollu olmak üzere iki adet böbreküstü bezi bulunur.
Böbreküstü bezlerine adrenal bez adını da verebiliriz.
Eğer birey erkekse, testislerden de hormon salgılanır.
Eğer birey dişi ise, yumurtalıklardan da yine hormon salgılanır.
Ayrıca eğer gebelik durumu varsa, gebelik durumunda plasentadan da hormon salgılanır.
Yine nöronları hatırlayalım, nöronların sinaptik uçlarından da hormon salgılanmaktadır.
Endokrin sistem, endokrin bezlerden oluşur.
Bu bezlere aynı zamanda iç salgı bezi adını da veriyoruz.
İç salgı bezlerinin salgısına hormon deriz.
Hormonlar; doku ve organların yapısını, görevlerini düzenleyen, organik yapılı kimyasal düzenleyicilerdir.
Ve hedef hücrelere kan yoluyla taşınırlar.
Hedef hücre derken bahsettiğimiz şey, hormonların etkisini gösterdiği hücrelerdir.
Yani, mesela bu bir karaciğer hücresi olabilir.
Ya da mideye ait bir hücre de olabilir.
Vücudumuzda aynı zamanda ekzokrin bezler de bulunur.
Ekzokrin bezlere ise dış salgı bezi adını da veririz.
Bunlar salgılarını kana değil, kanala gönderirler.
Yani kanal dediğimiz yerler aslında hücre dışı bölgelerdir.
Ekzokrin bezlere örnek verecek olursak, mesela ter bezleri ya da tükürük bezleri değil mi?
Tükürük salgılandığı zaman ağız boşluğuna geçer.
Ya da yine süt bezleri.
Bunları örnek verebiliriz.
Karma bezlere gelecek olursak.
Bunların aslında salgısını hem kanala hem de kana verdiklerini söyleyebiliriz.
Hem kanallı hem de kanalsız boşaltım yaparlar.
Örnek verecek olursak ki zaten vücudumuzda bol miktarda karma bez bulunur, mideyi söyleyebiliriz.
Mide hem enzim üretir, enzimlerini kanala verir.
Hem de hormon üretir, hormonlarını kana verir.
Ya da pankreas ki pankreas çok önemli bir karma bezdir.
Hormon üretir yine bu hormonları kana verir.
Aynı zamanda enzim üreterek ürettiği enzimleri kanala verir.
Yine birkaç tane örnek söyleyebiliriz, mesela böbrek.
Böbreklerin kanala verdiği şey idrardır.
Ancak hormon salgılayarak kana da verebilirler.
Yine yumurtalık; yumurta üreterek kanala verir, hormon üreterek kana verir.
Testisler; sperm üreterek kanala verir, hormon üreterek kana verir.
Bu örnekleri çoğaltabiliriz.
Şimdi tekrardan endokrin bezlere dönelim.
Endokrin bezler kanımıza hormon salgılar.
Ancak farklı yerlerde de hormon bulunabilir.
Yani sadece kanda değil, bazı özel durumlarda, örneğin gebelik gibi durumlarda idrarda da hormon bulunabilir.
Ancak bilmemiz gereken en önemli şey: asla sindirim kanalında, yani sindirim kanalı dediğim yerler; mesela midemizin iç kısmı, mide boşluğu ya da ağzımızın iç kısmı buralarda hormon bulunmaz.
Yine aynı zamanda dışkıda da hormon bulunmaz.
Şimdi vücudumuzdaki endokrin bezleri öğrenelim.
Hemen baş kısmına bakıyoruz, yani beynimize bakıyoruz.
Beyinde hipotalamus hormon salgılar.
Yine aynı zamanda hipofiz bezi de bol miktarda hormon salgılar.
Ve tabii ki epifiz bezini de unutmayalım.
Geliyorum hemen alt kısmında, soluk borusunda bulunan tiroit bezine.
Ve tiroit bezi üzerinde bulunan 4 adet bez vardır.
Bu bezlere de paratiroit bezi adını veriyoruz.
Göğüs kısmına geldiğimiz zaman, burada karşımıza timüs bezi gelir.
Birazcık daha aşağıya indik, pankreası görüyoruz.
Aynı zamanda böbreküstü bezlerinden de hormon salgılanır.
Sağlı ve sollu olmak üzere iki adet böbreküstü bezi bulunur.
Böbreküstü bezlerine adrenal bez adını da verebiliriz.
Eğer birey erkekse, testislerden de hormon salgılanır.
Eğer birey dişi ise, yumurtalıklardan da yine hormon salgılanır.
Ayrıca eğer gebelik durumu varsa, gebelik durumunda plasentadan da hormon salgılanır.
Yine nöronları hatırlayalım, nöronların sinaptik uçlarından da hormon salgılanmaktadır.
